Qeleşe (alb. qeleshe, plis, qylaf) -Baş geyimi. Albanların yaşadığı ərazilərdə geniş yayılmışdır və hal hazırda Albaniya xalq geyimlərinin tərkib hissəsidir. Baş geyiminin hündürlüyü və ölçusu bölgədən bölgəyə dəyişir . Əsasən Albaniya dağlılarının ənənəvi geyiminin bir hissəsini təşkil edir . Qeleşe Albaniyanın milli simvollarından biri kimi qəbul edilir.
Etimologiya
Baş geyimi Alban dilində qeleshja və plisi adlanır.
Qeleşe adı alban dilində olan "lesh" (tərcümədə yun deməkdir) sözundəndir. Baş geyiminin digər adı "plis" adlanır. Plis qədim alban dilində olan p(i)litja sözundəndir və buda öz növbəsində Alman dilində olan filiz, Latın dilindəki pellis və Yunan dilində olan πῖλο ilə əlaqəlidir.
Görünüşu
Baş geyiminin tərzi İlliriyalıların baş geyimlərinə bənzəyir.
Osmanlı dövründə Albanlar arasında ağ papaq, ağ fəs kimi insanın müsəlmanlara mənsub olduğunu xarakterizə edirdi.
Albaniyanın şimalında, albanlarının etnoqrafik qrupu olan Geqlərin yaşadığı ərazidə papaq kəsik yarımkürə şəklində olur. Albaniyanın cənubunda isə, əsasən Gjirokastra və Vlyora yaxınlığında papağın ölçusu daha yüksəkdir. Albaniyanın cənubundakı bəzi bölgələrdə baş geyiminin üzərində kiçik bir çıxıntı hissəsi olur.
İstehsalı və Coğrafiyası
Bu baş geyiləri əsasən Albaniyanın Kruya şəhərində istehsal olunur. Ümumiyyətlə bu baş geyimini istehsal etmək üçün ağ rəngdə parça yun kifayətdir.
Tirana bölgəsində toy mərasimləri zamanı kişilər Qeleşe geyinməsi kimi bir adət var.
Kosovoda, Alban Geqlərdən əlavə serblər də qeleşe istifadə edirlər. .
İstinadlar
- Народы зарубежной Европы. Этнографические очерки. В 2-х т. — М.: Наука, 1964. — Т. 1. — 999 с.
- Di Monaco, Florindo. Un mondo di acconciature: itinerario alla scoperta di centomila idee e misteri che vengono quotidianamente al pettine. Edizioni scientifiche italiane. 1999. 354. ISBN . "Gli Albanesi, in parte di religione musulmana, conservano del lunghissimo periodo della dominazione turca il caratteristico fez bianco {qylaf o qeleshe), autentico copricapo nazionale, la cui altezza varia da regione a regione."
- Andromaqi Gjergji. Albanian Costumes Through the Centuries: Origin, Types, Evolution. Acad. of Sciences of Albania, Inst. of Folc Culture. 2004. ISBN .
- Richard C. Hall. War in the Balkans: An Encyclopedic History from the Fall of the Ottoman Empire to the Breakup of Yugoslavia. . 2014. ISBN .
- Vladimir Orel. Albanian Etymological Dictionary. Brill Academic Pub. 1998. 219. ISBN .
- Vladimir Orel. Albanian Etymological Dictionary. Brill Academic Pub. 1998. 334. ISBN .
- Stipčević, Aleksandar. The Illyrians: History and Culture. History and Culture Series. Noyes Press. 1977. 89. ISBN .. — "It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.".
- Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie. Instituti Albanologijik i Prishtinës. 1982. 52.. — "Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj".
- Stipčević, Aleksandar. The Illyrians: history and culture. Noyes Press. 1977. ISBN .. — "From among the various caps that the Illyrians wore, one can distinguish four different types. On the monument from Zenica one can see the more common type of skullcap. Fundamentally it does not differ from the present-day small, white Albanian fez known as a qeleshe.".
- Nagel. Albania. Nagel Publishers. 1990. 62. ISBN .. — ""The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" […] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"".
- . 2012.. — "The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe".
- . 2010.
- "КОСОВО – KOSOVO — СВИЛЕН КОНАЦ SILKEN THREAD". 2021-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-27.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qelese alb qeleshe plis qylaf Bas geyimi Albanlarin yasadigi erazilerde genis yayilmisdir ve hal hazirda Albaniya xalq geyimlerinin terkib hissesidir Bas geyiminin hundurluyu ve olcusu bolgeden bolgeye deyisir Esasen Albaniya daglilarinin enenevi geyiminin bir hissesini teskil edir Qelese Albaniyanin milli simvollarindan biri kimi qebul edilir Qelese geyinmis Kosovali alban EtimologiyaQelese geyinmis genc bir Alban esgerinin portreti Ressam Charles Bargues 1826 1883 Bas geyimi Alban dilinde qeleshja ve plisi adlanir Qelese adi alban dilinde olan lesh tercumede yun demekdir sozundendir Bas geyiminin diger adi plis adlanir Plis qedim alban dilinde olan p i litja sozundendir ve buda oz novbesinde Alman dilinde olan filiz Latin dilindeki pellis ve Yunan dilinde olan pῖlo ile elaqelidir GorunusuBas geyiminin terzi Illiriyalilarin bas geyimlerine benzeyir Osmanli dovrunde Albanlar arasinda ag papaq ag fes kimi insanin muselmanlara mensub oldugunu xarakterize edirdi Albaniyanin simalinda albanlarinin etnoqrafik qrupu olan Geqlerin yasadigi erazide papaq kesik yarimkure seklinde olur Albaniyanin cenubunda ise esasen Gjirokastra ve Vlyora yaxinliginda papagin olcusu daha yuksekdir Albaniyanin cenubundaki bezi bolgelerde bas geyiminin uzerinde kicik bir cixinti hissesi olur Istehsali ve CografiyasiBu bas geyileri esasen Albaniyanin Kruya seherinde istehsal olunur Umumiyyetle bu bas geyimini istehsal etmek ucun ag rengde parca yun kifayetdir Tirana bolgesinde toy merasimleri zamani kisiler Qelese geyinmesi kimi bir adet var Kosovoda Alban Geqlerden elave serbler de qelese istifade edirler IstinadlarNarody zarubezhnoj Evropy Etnograficheskie ocherki V 2 h t M Nauka 1964 T 1 999 s Di Monaco Florindo Un mondo di acconciature itinerario alla scoperta di centomila idee e misteri che vengono quotidianamente al pettine Edizioni scientifiche italiane 1999 354 ISBN 9788881145300 Gli Albanesi in parte di religione musulmana conservano del lunghissimo periodo della dominazione turca il caratteristico fez bianco qylaf o qeleshe autentico copricapo nazionale la cui altezza varia da regione a regione Andromaqi Gjergji Albanian Costumes Through the Centuries Origin Types Evolution Acad of Sciences of Albania Inst of Folc Culture 2004 ISBN 978 99943 614 4 1 Richard C Hall War in the Balkans An Encyclopedic History from the Fall of the Ottoman Empire to the Breakup of Yugoslavia 2014 ISBN 978 1 61069 031 7 Vladimir Orel Albanian Etymological Dictionary Brill Academic Pub 1998 219 ISBN 9004110240 Vladimir Orel Albanian Etymological Dictionary Brill Academic Pub 1998 334 ISBN 9004110240 Stipcevic Aleksandar The Illyrians History and Culture History and Culture Series Noyes Press 1977 89 ISBN 0815550529 It is generally agreed and rightly so that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians Recherches albanologiques Folklore et ethnologie Instituti Albanologijik i Prishtines 1982 52 Ne kuadrin e veshjeve me perkime ilire te dokumentuara gjer me tani hyjne tirqit plisi qeleshja e bardhe gjysmesferike goxhufi gezofi etj Stipcevic Aleksandar The Illyrians history and culture Noyes Press 1977 ISBN 9780815550525 From among the various caps that the Illyrians wore one can distinguish four different types On the monument from Zenica one can see the more common type of skullcap Fundamentally it does not differ from the present day small white Albanian fez known as a qeleshe Nagel Albania Nagel Publishers 1990 62 ISBN 978 2 8263 0827 0 The qeleshe the white felt cap worn by men was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers Among the mountain people of the north it was hemispherical in form at Kukes in the form of a truncated cone 2012 The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja where all the shops are close together in the bazaar There are traditional felt makers who produce slippers and the felt caps called qeleshe 2010 KOSOVO KOSOVO SVILEN KONAC SILKEN THREAD 2021 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 27