Qazyan — Azərbaycan Respublikasının Ucar rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Qazyan | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Ucar rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi | 6162 (2009) nəfər |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Yerli əhalinin dediyinə görə Qazyan kəndi XX əsrin əvvəllərində Çar hökuməti tərəfindən xüsusi fərmanları Zaqafqaziya Şeyxülislamı Babayev Baba ağaya bağışlanmışdır.
Kəndin düzgün adı "Qazian"dır (yəni qazılar). Ərəb dilində qazi "kafirlərə qarşı vuruşan döyüşçü vədəstə, qoşun başçısı" mənasındadır. Orta əsrlərdə qazilər həm sərhəd qoşunu, həm də dini qurumların və dövlətin başlıca zərbə qüvvəsini təşkil edirdilər. "Kitabi Dədə Qorqudda qazi – ərənlər formasında işlənir. Qızılbaş tayfaları içərisində qazilər (qazian) tayfası da vardır. Respublikamızın ərazisindəki Qazian (Qazyan) adlı toponimlər bu tayfaların adı ilə bağlıdır.
Toponim əslində Qazian – qailər olmalıdır ki, bu da ərəbcə qalib, fateh mənasındadır. “Dədə – Qorqud” dastanında qazi – ərənlər formasında “igid, qəhrəman” mənasında işlənib. Səfəvi hakimlərinin zamanında qazi sözü təriqət döyüşçüsü, mürid kimi qəbul edilirdi ki, onlara böyük imtiyazlar verilmişdi. Qızılbaş tayfaları içərisində qaziyan tayfası da mövcud idi. A.R. ərazisində qeydə alınmış Qazyan toponimləri də bu tayfanın adı ilə əlaqədardır. Toponim qədim türk mənşəli bulqar tayfasından biri olan kazan türk tayfasının adındandır. Qazianlar Azərbaycana Səfəvilər dönəmində gəliblər.
Qazyan coğrafi adının mənası belədir: an – məkan, yurd, oba adını bildiririr. “Qazi” isə tayfa adıdır, yəni “Qazi” tayfalarının yaşadığı yer mənasını verir.
Qazyan kəndi Azərbaycanda ən qədim kəndlərdən biri hesab olunur. Rayonda ən böyük,Azərbaycanda 2 -ci kənd sayılır.
Kəndin toponimi
Qazyan coğrafi adının mənası belədir: Yan – Məkan, yurd, oba adını bildiririr. “Qaz” isə tayfa adıdır, yəni “Qaz” tayfalarının yaşadığı yer mənasını verir.Həmçinin oğuz sözünündə törəməsi ğuz ğaz oğuz mənasını da verir.Digər bir mənası Qafqaz dağları Qazyan adından götürülmüşdür Qazyan kəndi Azərbaycanda ən qədim kəndlərdən biri hesab olunur. Kənd ətrafında arxoloji qazıntılar zamanı 1 milyon il əvvələ aid məişət əşyaları tapılmışdır.Rayonda ən böyük kənd sayılır. Qazyan kəndi – rayon mərkəzindən 12 km cənubda Göyçayın – sağ sahilində Şirvan düzündə və aranda yerləşir. Qazyan kəndinin əhalisi 16018 nəfər olmaqla 19218 ev-ailə vardır. Sahəsi -26835 hektardır.
Tanınmış şəxsləri
- Elm xadimləri – elmlər doktorları, professor Əliyev Alı, professor Xəlilov Rövşən, professor Əliyev Zöhrab, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Xəlilov İlqar;
- Şair Fətəli Sahib;
- Təsərrüfat rəhbərləri –Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçilik İdarəsində Donanmanin İstismar İdarəsinin rəisi və Azərbaycan Respublika Prezidentinin "Tərəqqi" medalına layiq görülmüş Əlmirzə Seyidov
- Ədliyyə Nazirliyinin idarə rəisi, III dərəcəli ədliyyə müşaviri Xanlar Zeynalov ;
- Sumqayıt şəhər prokuroru Dağlar Zeynalov ;
- "Azərbaycan" qəzetinin əməkdaşı, yazıçı-publisist Elşən Qəniyev;
- Qazyan kəndinin əməkdar müəllimi Yaqut Zeynalova.
- Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin əməkdaşı polkovnik Şirinov İbrahim Səfdər oğlu
- Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Ehtiram İsrail oğlu Əliyev
- Tərlan Qasımov — ictimai xadim, "Arxangelsk vilayətinin Azərbaycan diasporu" regional ictimai təşkilatının sədri, "Kaspi" jurnalının baş redaktoru
Mədəniyyəti
Kənddə 6 tam orta məktəb, kitabxana, xəstəxana, rabitə şöbəsi, avtomat telefon stansiyası,Qazyan Bazarı, çoxlu ticarət və iaşə obyekti vardır.
Coğrafiyası və iqlimi
Qazyan kəndi – rayon mərkəzindən 12 km cənubda Göyçay çayının – sağ və sol sahilində Şirvan düzündə və aranda yerləşir.Kəndin şimalında quru suptropik mərkəzi hissəsində rütubətli suptropik,cənubunda mülayim ,şərqində və qərbində keçici tropik iqlim hökm sürür.orta aylıq tempratur yanvarda -9 °C,iyulda +48 °C olur.
Əhalisi
Qazyan kəndinin əhalisi 16018 nəfər olmaqla 13218 ev-ailə vardır. Əhalisinin sayı 2009-cu ildə isə 6162 nəfərə çatmışdır.
Qazyan kəndi qədim kənd olmaqla ziyalı kənddir. Elmlər doktoru, professor Əliyev Alı, Xəlilov Rövşən, Əliyev Zöhrab, şair Fətəli Sahib, tarix elmləri namizədi Babayev Səməd bu kəndin yetirmələridir.
Din
Kənddə "Savab" məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının inzibati - ərazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı - 2013. 488 səh.
- Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti. 2 cilddə. Bakı-2007. II cild, səh.48.
- APA TV. "Azərbaycanda bu kəndin adını izah etmək üçün kitab yazılıb" (az.). Youtube.com. 12.08.2022. 2022-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-12.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.
- MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2013-cü ildə qeydiyyatdan keçənlər 2022-06-26 at the Wayback Machine. scwra.gov.az (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qazyan Qazyan Azerbaycan Respublikasinin Ucar rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Qazyan40 26 33 sm e 47 40 36 s u Olke AzerbaycanRayon Ucar rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 6162 2009 neferXeriteni goster gizle Qazyan Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiYerli ehalinin dediyine gore Qazyan kendi XX esrin evvellerinde Car hokumeti terefinden xususi fermanlari Zaqafqaziya Seyxulislami Babayev Baba agaya bagislanmisdir Kendin duzgun adi Qazian dir yeni qazilar Ereb dilinde qazi kafirlere qarsi vurusan doyuscu vedeste qosun bascisi menasindadir Orta esrlerde qaziler hem serhed qosunu hem de dini qurumlarin ve dovletin baslica zerbe quvvesini teskil edirdiler Kitabi Dede Qorqudda qazi erenler formasinda islenir Qizilbas tayfalari icerisinde qaziler qazian tayfasi da vardir Respublikamizin erazisindeki Qazian Qazyan adli toponimler bu tayfalarin adi ile baglidir Toponim eslinde Qazian qailer olmalidir ki bu da erebce qalib fateh menasindadir Dede Qorqud dastaninda qazi erenler formasinda igid qehreman menasinda islenib Sefevi hakimlerinin zamaninda qazi sozu teriqet doyuscusu murid kimi qebul edilirdi ki onlara boyuk imtiyazlar verilmisdi Qizilbas tayfalari icerisinde qaziyan tayfasi da movcud idi A R erazisinde qeyde alinmis Qazyan toponimleri de bu tayfanin adi ile elaqedardir Toponim qedim turk menseli bulqar tayfasindan biri olan kazan turk tayfasinin adindandir Qazianlar Azerbaycana Sefeviler doneminde gelibler Qazyan cografi adinin menasi beledir an mekan yurd oba adini bildiririr Qazi ise tayfa adidir yeni Qazi tayfalarinin yasadigi yer menasini verir Qazyan kendi Azerbaycanda en qedim kendlerden biri hesab olunur Rayonda en boyuk Azerbaycanda 2 ci kend sayilir Kendin toponimiQazyan cografi adinin menasi beledir Yan Mekan yurd oba adini bildiririr Qaz ise tayfa adidir yeni Qaz tayfalarinin yasadigi yer menasini verir Hemcinin oguz sozununde toremesi guz gaz oguz menasini da verir Diger bir menasi Qafqaz daglari Qazyan adindan goturulmusdur Qazyan kendi Azerbaycanda en qedim kendlerden biri hesab olunur Kend etrafinda arxoloji qazintilar zamani 1 milyon il evvele aid meiset esyalari tapilmisdir Rayonda en boyuk kend sayilir Qazyan kendi rayon merkezinden 12 km cenubda Goycayin sag sahilinde Sirvan duzunde ve aranda yerlesir Qazyan kendinin ehalisi 16018 nefer olmaqla 19218 ev aile vardir Sahesi 26835 hektardir Taninmis sexsleriElm xadimleri elmler doktorlari professor Eliyev Ali professor Xelilov Rovsen professor Eliyev Zohrab biologiya uzre felsefe doktoru Xelilov Ilqar Sair Feteli Sahib Teserrufat rehberleri Azerbaycan Dovlet Xezer Deniz Gemicilik Idaresinde Donanmanin Istismar Idaresinin reisi ve Azerbaycan Respublika Prezidentinin Tereqqi medalina layiq gorulmus Elmirze Seyidov Edliyye Nazirliyinin idare reisi III dereceli edliyye musaviri Xanlar Zeynalov Sumqayit seher prokuroru Daglar Zeynalov Azerbaycan qezetinin emekdasi yazici publisist Elsen Qeniyev Qazyan kendinin emekdar muellimi Yaqut Zeynalova Azerbaycan Respublikasi Milli Tehlukesizlik Nazirliyinin emekdasi polkovnik Sirinov Ibrahim Sefder oglu Azerbaycanin Milli Qehremani Ehtiram Israil oglu Eliyev Terlan Qasimov ictimai xadim Arxangelsk vilayetinin Azerbaycan diasporu regional ictimai teskilatinin sedri Kaspi jurnalinin bas redaktoruMedeniyyetiKendde 6 tam orta mekteb kitabxana xestexana rabite sobesi avtomat telefon stansiyasi Qazyan Bazari coxlu ticaret ve iase obyekti vardir Cografiyasi ve iqlimiQazyan kendi rayon merkezinden 12 km cenubda Goycay cayinin sag ve sol sahilinde Sirvan duzunde ve aranda yerlesir Kendin simalinda quru suptropik merkezi hissesinde rutubetli suptropik cenubunda mulayim serqinde ve qerbinde kecici tropik iqlim hokm surur orta ayliq tempratur yanvarda 9 C iyulda 48 C olur EhalisiQazyan kendinin ehalisi 16018 nefer olmaqla 13218 ev aile vardir Ehalisinin sayi 2009 cu ilde ise 6162 nefere catmisdir Qazyan kendi qedim kend olmaqla ziyali kenddir Elmler doktoru professor Eliyev Ali Xelilov Rovsen Eliyev Zohrab sair Feteli Sahib tarix elmleri namizedi Babayev Semed bu kendin yetirmeleridir DinKendde Savab mescidi dini icmasi fealiyyet gosterir IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin inzibati erazi bolgusu Melumat toplusu Baki 2013 488 seh Azerbaycan toponimlerinin ensklopedik lugeti 2 cildde Baki 2007 II cild seh 48 APA TV Azerbaycanda bu kendin adini izah etmek ucun kitab yazilib az Youtube com 12 08 2022 2022 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 12 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki 2010 MUSELMAN DINI ICMALAR 2013 cu ilde qeydiyyatdan kecenler 2022 06 26 at the Wayback Machine scwra gov az az