Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qazaxıstan—Özbəkistan sərhədi — Qazaxıstan (cənubdan) və Özbəkistan (şimaldan) arasından keçən ümumi uzunluğu 2351 km olan dövlət sərhədi.
| Qazaxıstan–Özbəkistan sərhədi | |
|---|---|
 | |
| Xüsusiyyətləri | |
| Dövlətlər | |
| Uzunluğu |
|
Tarix
1991-ci ildən əvvəli dövr
Sovet dövründə Qazaxıstan SSR və Özbəkistan SSR arasındakı sərhəd ən çox tənzimlənən sərhədlərdən biri sayılırdı.
Ancaq həm Qazaxıstandan (Türkistan vilayətinin Sarıağaç və Maktaaral rayonları) həm də Özbəkistandan (Daşkənd və Cizzax rayonları) sıx məskunlaşmış ərazilərdən keçən uzunluğu təxminən 200 km olan bir hissədə bir çətinlik yaşanır.
Bu ərazidə hər iki tərəfdəki yaşayış məntəqələri sürətlə böyümüşdür, bəzi yerlərdə sərhəd hətta həyətlərdən keçir.
1920-ci illərdən 1950-ci illərədək otlaq ərazilərin başqa respublikalara verilməsi təcrübəsi mövcud olmuşdur.
Bu müəyyən bir ərazinin müvəqqəti istifadəsinə verilməsini təmin edir və heyvandarlığın məhsuldarlığını artırmaq məqsədi ilə həyata keçirilirdi.
Ancaq "xarici" torpaqlardan istifadə edərkən istifadəçilər bu cür torpaqların qorunmasına çox əhəmiyyət vermirdi. Buda onların məhsuldarlığını itirirdi.
Bu kimi torpaq yerdəyişmələri Cənubi Qazaxıstan vilayətinin Bostandık rayonu ərazisində baş verirdi.
1950-ci illərin əvvəllərində bu bölgənin Özbəkistana tamamilə verilməsi barədə müzakirələr başlayır. 21 yanvar 1956-cı ildə Qazaxıstan SSR Ali Soveti SSRİ Ali Sovetinə müraciət etmək üçün bir qərar verir. Ümumi ərazisi təxminən 5 min km² olan Bostandık rayonu Qazaxıstan SSR-dən Özbəkistan SSR-ə verilməsi qərara alınır. Özbəkistan SSR Ali Soveti demək olar ki, dərhal Bostandık vilayətinin və Mirzəçölün bir hissəsinin Özbəkistan SSR-in tərkibinə daxil edilməsi barədə qərar qəbul edir. 13 fevral 1956-cı ildə SSRİ Ali Soveti "Qazaxıstan SSR və Özbəkistan SSR arasında sərhədin qismən dəyişdirilməsi haqqında" əmr imzalayır.
Lakin bundan sonra da özbəklər tərəfindən Qazaxıstandakı otlaqların icazəsiz ələ keçirilməsi davam edir. Buxara vilayətinin kolxoz və sovxozları 3,5 min kvadrat kilometrdən çox ərazisini icazəsiz istifadə edirdilər.
"Tutulan" torpaqların ümumi sahəsi 21.560 km² idi. Qazaxıstan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti 26 yanvar 1963-cü ildə Özbəkistan SSR-in Kirov və Paxta-Aral bölgələrini, Çimkent vilayətinin Qızılqum rayonunun Qızılqum və Çimkurqan kənd sovetlərini ümumi ərazisi ilə köçürməyə qərar verir.
25 may 1963-cü ildə Özbəkistan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti “Qazaxıstan SSR ilə sərhədin qismən dəyişdirilməsi haqqında” əmr verir.
19 sentyabrda SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti "Özbəkistan SSR və Qazaxıstan SSR arasında respublika sərhədlərinin qismən dəyişdirilməsi və yenilənmiş təsviri haqqında" əmr verilir.
Beləliklə Özbəkistan SSR 36,630 km² Qazaxıstan ərazisiniəldə edir.
11 may 1971-ci ildə Özbəkistan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti "Özbəkistan SSR-in Səmərqənd vilayətinin ərazisinin bir hissəsinin Qazaxıstan SSR-ə verilməsi haqqında" əmr verir.
12 mayda Qazaxıstan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti "Özbəkistan SSR Sırdərya vilayətinin ərazisinin bir hissəsinin Qazaxıstan SSR-in tərkibinə daxil edilməsi haqqında" əmri imzalayır.
28 iyun tarixində SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti "Özbəkistan SSR və Qazaxıstan SSR arasında sərhədin qismən dəyişdirilməsi haqqında" fərman verir.
Bu fərmana uyğun olaraq Kirov və Paxta-Aral bölgələrinin əraziləri Qazaxıstan SSR-ə qaytarılır.
1991-ci ildən sonrakı dövr
2001-ci ilin noyabr ayında ölkələr arasında sərhəd müqaviləsi imzalanır. Bununlada dövlət sərhədinin 96% -i (2159 km) dermitasiya edilir. Üç mübahisəli ərazi həll olunmamış qalır - Baqıj, Arnasay və Nsan. Sərhədlərin son delimitasiyası 2002-ci ilin sentyabrında tamamlanır.
19 oktyabr 2006-cı ildə Qazaxıstanın Sarıağaç və Maktaaral rayonları daxilindəki ölkələr arasındakı sərhəddə hündürlüyü 2,5 m olan 45 kilometrlik bir divarın inşasına başlanılır.
İstinadlar
- "Как жители поселка на границе Казахстана и Узбекистана объявили себя независимой республикой". 2016-11-10. 2020-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-05.
- Константинов, Александр. "Казахстан и Узбекистан договорились о границе". Эксперт. 2002-09-16. 2019-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-21.
- Ниязов, Алишер. "Казахстан и Узбекистан окончательно завершили процесс юридического описания государственной границы". РИА Новости. 2002-09-09. İstifadə tarixi: 2019-04-05.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qazaxistan Ozbekistan serhedi Qazaxistan cenubdan ve Ozbekistan simaldan arasindan kecen umumi uzunlugu 2351 km olan dovlet serhedi Qazaxistan Ozbekistan serhediXususiyyetleriDovletler Qazaxistan OzbekistanUzunlugu 2 203 kmTarix1991 ci ilden evveli dovr Sovet dovrunde Qazaxistan SSR ve Ozbekistan SSR arasindaki serhed en cox tenzimlenen serhedlerden biri sayilirdi Ancaq hem Qazaxistandan Turkistan vilayetinin Sariagac ve Maktaaral rayonlari hem de Ozbekistandan Daskend ve Cizzax rayonlari six meskunlasmis erazilerden kecen uzunlugu texminen 200 km olan bir hissede bir cetinlik yasanir Bu erazide her iki terefdeki yasayis menteqeleri suretle boyumusdur bezi yerlerde serhed hetta heyetlerden kecir 1920 ci illerden 1950 ci illeredek otlaq erazilerin basqa respublikalara verilmesi tecrubesi movcud olmusdur Bu mueyyen bir erazinin muveqqeti istifadesine verilmesini temin edir ve heyvandarligin mehsuldarligini artirmaq meqsedi ile heyata kecirilirdi Ancaq xarici torpaqlardan istifade ederken istifadeciler bu cur torpaqlarin qorunmasina cox ehemiyyet vermirdi Buda onlarin mehsuldarligini itirirdi Bu kimi torpaq yerdeyismeleri Cenubi Qazaxistan vilayetinin Bostandik rayonu erazisinde bas verirdi 1950 ci illerin evvellerinde bu bolgenin Ozbekistana tamamile verilmesi barede muzakireler baslayir 21 yanvar 1956 ci ilde Qazaxistan SSR Ali Soveti SSRI Ali Sovetine muraciet etmek ucun bir qerar verir Umumi erazisi texminen 5 min km olan Bostandik rayonu Qazaxistan SSR den Ozbekistan SSR e verilmesi qerara alinir Ozbekistan SSR Ali Soveti demek olar ki derhal Bostandik vilayetinin ve Mirzecolun bir hissesinin Ozbekistan SSR in terkibine daxil edilmesi barede qerar qebul edir 13 fevral 1956 ci ilde SSRI Ali Soveti Qazaxistan SSR ve Ozbekistan SSR arasinda serhedin qismen deyisdirilmesi haqqinda emr imzalayir Lakin bundan sonra da ozbekler terefinden Qazaxistandaki otlaqlarin icazesiz ele kecirilmesi davam edir Buxara vilayetinin kolxoz ve sovxozlari 3 5 min kvadrat kilometrden cox erazisini icazesiz istifade edirdiler Tutulan torpaqlarin umumi sahesi 21 560 km idi Qazaxistan SSR Ali Sovetinin Reyaset Heyeti 26 yanvar 1963 cu ilde Ozbekistan SSR in Kirov ve Paxta Aral bolgelerini Cimkent vilayetinin Qizilqum rayonunun Qizilqum ve Cimkurqan kend sovetlerini umumi erazisi ile kocurmeye qerar verir 25 may 1963 cu ilde Ozbekistan SSR Ali Sovetinin Reyaset Heyeti Qazaxistan SSR ile serhedin qismen deyisdirilmesi haqqinda emr verir 19 sentyabrda SSRI Ali Sovetinin Reyaset Heyeti Ozbekistan SSR ve Qazaxistan SSR arasinda respublika serhedlerinin qismen deyisdirilmesi ve yenilenmis tesviri haqqinda emr verilir Belelikle Ozbekistan SSR 36 630 km Qazaxistan erazisinielde edir 11 may 1971 ci ilde Ozbekistan SSR Ali Sovetinin Reyaset Heyeti Ozbekistan SSR in Semerqend vilayetinin erazisinin bir hissesinin Qazaxistan SSR e verilmesi haqqinda emr verir 12 mayda Qazaxistan SSR Ali Sovetinin Reyaset Heyeti Ozbekistan SSR Sirderya vilayetinin erazisinin bir hissesinin Qazaxistan SSR in terkibine daxil edilmesi haqqinda emri imzalayir 28 iyun tarixinde SSRI Ali Sovetinin Reyaset Heyeti Ozbekistan SSR ve Qazaxistan SSR arasinda serhedin qismen deyisdirilmesi haqqinda ferman verir Bu fermana uygun olaraq Kirov ve Paxta Aral bolgelerinin erazileri Qazaxistan SSR e qaytarilir 1991 ci ilden sonraki dovr 2001 ci ilin noyabr ayinda olkeler arasinda serhed muqavilesi imzalanir Bununlada dovlet serhedinin 96 i 2159 km dermitasiya edilir Uc mubahiseli erazi hell olunmamis qalir Baqij Arnasay ve Nsan Serhedlerin son delimitasiyasi 2002 ci ilin sentyabrinda tamamlanir 19 oktyabr 2006 ci ilde Qazaxistanin Sariagac ve Maktaaral rayonlari daxilindeki olkeler arasindaki serhedde hundurluyu 2 5 m olan 45 kilometrlik bir divarin insasina baslanilir Istinadlar Kak zhiteli poselka na granice Kazahstana i Uzbekistana obyavili sebya nezavisimoj respublikoj 2016 11 10 2020 10 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 05 Konstantinov Aleksandr Kazahstan i Uzbekistan dogovorilis o granice Ekspert 2002 09 16 2019 04 02 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 21 Niyazov Alisher Kazahstan i Uzbekistan okonchatelno zavershili process yuridicheskogo opisaniya gosudarstvennoj granicy RIA Novosti 2002 09 09 Istifade tarixi 2019 04 05