Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İqtisadi qazanc və ya mənfəət (ing. economic profit) — ümumi gəlir (mal və xidmətlərin satışından əldə olunan gəlir, alınan cərimələr və kompensasiya, faiz gəlirləri və s.) ilə mal və xidmətlərin istehsalı və ya alınması, saxlanması, daşınması, marketinq xərcləri arasındakı müsbət fərq. Müəssisənin fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün əsas göstəricidir. Dividentlər mənfəət hesabına ödənildiyi üçün ilk növbədə səhmdarları maraqlandırır.
Tərifi
K. R. Makkonellu və S. L. Brüya əsasən iqtisadi qazanc — sahibkarın ixtiyarına verən müəssisənin ümumi gəlirindən iqtisadi xərclər çıxıldıqdan sonra qalanıdır:
- İqtisadi mənfəət = Gəlir — İqtisadi xərclər,
- burada İqtisadi xərclər = Açıq xərclər + Gizli xərclər.
İqtisadi mənfəət bir sahibkarın müəyyən bir işdə qalması üçün tələb olunan normal mənfəətdən artıq bir gəliri təmsil etdiyi üçün maya daxil deyil. İqtisadi mənfəət sıfıra bərabərdirsə, təşəbbüskar yenə də normal mənfəət daxil olmaqla bütün açıq və gizli xərcləri qarşılayır.
İqtisadi mənfəət qoyulmuş kapitalın gəlirliliyi (maddi ifadəsi xalis əməliyyat aktivləri olan) ilə kapitalın orta çəkili dəyəri qoyulmuş kapitalın məbləği ilə vurulan fərq arasında tapılır.
İqtisadi mənfəət müəssisənin qoyulmuş kapitalının gəlirliliyini investorların gözləntilərini qarşılamaq üçün tələb olunan minimum gəlirliliklə müqayisə etməyə və nəticədə pul vahidlərindəki fərqi ifadə etməyə imkan verir.
İqtisadi mənfəət mühasibat mənfəətinin göstəricisindən fərqlənir ki, onu hesablayarkən mühasibat mənfəətini hesablayarkən olduğu kimi yalnız borc vəsaitləri üçün faiz ödəmək dəyəri deyil, bütün uzunmüddətli və digər faizli öhdəliklərin istifadəsi dəyəri nəzərə alınsın. Yəni mühasibat mənfəəti iqtisadi mənfəəti fürsət xərcləri və ya rədd edilmiş fürsətlərin dəyəri ilə üstələyir. İqtisadi mənfəət mənbələrdən istifadənin səmərəliliyinin meyarı rolunu oynayır. Müsbət dəyəri, müəssisənin istifadə olunan mənbələrin xərclərini ödəmək üçün tələb olunandan çox qazandığını göstərir, buna görə investorlar və təsisçilər üçün əlavə dəyər yaradılmışdır.
Əks vəziyyət vəziyyətində, bu, təşkilatın cəlb edilmiş mənbələrdən istifadə xərclərini ödəyə bilmədiyini göstərir. İqtisadi qazancın olmaması müəssisədən kapital axınına səbəb ola bilər.
Səmərəliliyin qiymətləndirilməsi baxımından iqtisadi mənfəət göstəricisi mühasibat mənfəəti göstəricisi ilə müqayisədə müəyyən bir müəssisənin əldə etdiyi maliyyə nəticəsini, nəticəni təmin edəcək nəticə ilə müqayisə etməsi səbəbindən müəssisənin mövcud aktivlərdən istifadəsinin səmərəliliyi barədə bir fikri daha tam əldə etməyə imkan verir.
Hesablanması
İstənilən şirkətin qazancı iki göstərici əsasında hesablana bilər:
- Ümumi gəlir məhsulların satışından şirkətin aldığı (ümumi gəlir);
- Ümumi xərclər , şirkət bu məhsulların istehsal prosesində iştirak edir.
- Mənfəət \u003d Gəlirlər — Xərclər (pul baxımından).
Növləri
Mənfəət onun yaranma şərtlərindən asılı olaraq təsnif edilir. Mənfəətin bir neçə növü var.
- Dağıtım xərclərindən asılı olaraq
- mühasibat uçotu — satışdan əldə olunan gəlirlə xərclər (xərclər) arasındakı fərq kimi alınan mənfəət;
- iqtisadi — mühasibat uçotu mənfəəti ilə əlavə xərclər (istehsal dəyərində nəzərə alınmayan xərclər daxil olmaqla) arasındakı fərq kimi alınan mənfəət.
- Şirkətin iqtisadi fəaliyyətinin yekun nəticəsinə görə
- normativ (nəzərdə tutulur) — müəssisənin maliyyə sabitliyini təmin etməyə imkan verən minimum mənfəət;
- mümkün olan ən yüksək (və ya minimum icazə verilən) — minimum maya dəyəri və maksimum gəlirlə əldə edilən mənfəət;
- itirdi (mənfəətin itirilməsi) və ya zərər — qarşı tərəfin öhdəliyi pozması səbəbindən alınmayan gəlir.
EBITDA və EBIT
Hesabatlarda göstərilməyən, lakin maliyyə modelləşdirməsində istifadə edilən, layihələri qiymətləndirərkən digər 2 mənfəət göstəricisi investorları maraqlandırır: EBIT — faiz və vergidən əvvəl mənfəət, EBITDA — faiz, vergi və amortizasiyadan əvvəl mənfəət.
EBITDA parametri əvvəlcə firmanın borcları ödəyə biləcəyini hesablamaq üçün işlənmişdir. Bu parametr xalis mənfəət göstəricisi ilə birlikdə şirkətin təcili dövrdə edəcəyi ödənişlərin miqdarını əks etdirir.
Bu şirkətin cari dövrdə aldığı gəlirləri göstərir. Gələcək dövrlərə köçürmək asandır, buna görə investisiya gəlirliliyini və özünü maliyyələşdirmə ehtimalını qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
EBITDA, növündən və uçot siyasətindən asılı olmayaraq şirkətləri müqayisə etməyə imkan verir. Müqayisə investisiyaların həcmi, kredit yükü və vergi rejimindən təsirlənmir.
EBITDA parametrinin əsas çatışmazlığı, şirkətin köhnəlmə səbəbi ilə avadanlıqları dəyişdirmək üçün pula ehtiyacı olacağını nəzərə almamasıdır. Amortizasiyaya (ağır sənaye, təbii xammal hasilatı, tikinti) xərclənən xərclərin böyük bir hissəsi olan müəssisələr bu parametri daha tez-tez nümayiş etdirməyə çalışırlar, çünki proqnozlaşdırılan mənfəət investorlar üçün daha cəlbedicidir. Buna görə, investorlar EBITDA-nı EBIT ilə birlikdə hesab edirlər.
- Elm iqtisadiyyatı bir neçə əsas qazanc mənbəyini müəyyənləşdirir
- Şirkətin innovativ işi;
- İqtisadi vəziyyətdə sahibkarın bacarıqlarını yönləndirin;
- İstehsalda tətbiq və kapital;
- Şirkətin bazarda inhisarı.
- Mənfəət növləri
Kateqoriyaları
- Mühasibat uçotu — mühasibat uçotunda istifadə olunur. Bunun əsasında mühasibat hesabatları tərtib edilir, vergilər hesablanır. Mühasibat uçotu mənfəətini müəyyən etmək üçün açıq, əsaslandırılmış xərclər ümumi gəlirdən çıxılır.
- İqtisadi (artıq mənfəət) — mənfəətin daha obyektiv bir göstəricisi, hesablandıqdan sonra iş prosesində icazə verilən bütün iqtisadi xərclər nəzərə alınır.
- Hesablama — ümumi gəlir minus müxtəlif xərclər.
- Normal — şirkət işində lazımi gəlir. Onun dəyəri itirilmiş mənfəətdən asılıdır.
- Ev — normal və iqtisadi qazancın cəminə bərabərdir. Buna əsaslanaraq müəssisənin əldə etdiyi mənfəətin istifadəsi barədə qərarlar qəbul edilir. Mühasibat uçotuna bənzəyir, lakin fərqli hesablanır.
İstinadlar
- И.К. Станковская, И.А. Стрелец. Экономическая теория: Полный курс МВА. Москва: Рид Групп. 2011. ISBN .
- Л.И. Лопатников. Экономико-математический словарь: Словарь современной экономической науки. Москва: Дело. 2003. ISBN .
- Макконнелл К. Р., Брю С.Л. Экономические издержки. 2 (: принципы, проблемы и политика). М.: Республика. 1992. 400. ISBN .
- Carbaugh, 2006. p. 84.
- Lipsey, 1975. p. 217.
- Lipsey, 1975. pp. 285–59.
- LeRoy Miller, 1982.
- Jack Hirshleifer; Amihai Glazer; David Hirshleifer. Price theory and applications: decisions, markets, and information. Cambridge University Press. 2005. ISBN . 17 August 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 20 December 2010.
- Black, John. Oxford Dictionary of Economics. New York: Oxford University Press. 2003.
- Tirole, Jean. The Theory of Industrial Organization. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. 1988.
- LeRoy Miller, Roger. Intermediate Microeconomics Theory Issues Applications (3rd). New York: McGraw-Hill. 1982.
- Mansfield, Edwin. Micro-Economics Theory and Applications (3rd). New York and London: W.W. Norton and Company. 1979.
- Chiller, Bradley R. Essentials of Economics. New York: McGraw-Hill. 1991.
- Lipsey, Richard G. An introduction to positive economics (fourth). Weidenfeld & Nicolson. 1975. 214–7. ISBN .
- Albrecht, William P. Economics. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall. 1983. ISBN .
- Carbaugh, Robert J. Contemporary economics: an applications approach. Cengage Learning. January 2006. ISBN . 2 February 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 3 October 2010.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iqtisadi qazanc ve ya menfeet ing economic profit umumi gelir mal ve xidmetlerin satisindan elde olunan gelir alinan cerimeler ve kompensasiya faiz gelirleri ve s ile mal ve xidmetlerin istehsali ve ya alinmasi saxlanmasi dasinmasi marketinq xercleri arasindaki musbet ferq Muessisenin fealiyyetini qiymetlendirmek ucun esas gostericidir Dividentler menfeet hesabina odenildiyi ucun ilk novbede sehmdarlari maraqlandirir TerifiK R Makkonellu ve S L Bruya esasen iqtisadi qazanc sahibkarin ixtiyarina veren muessisenin umumi gelirinden iqtisadi xercler cixildiqdan sonra qalanidir Iqtisadi menfeet Gelir Iqtisadi xercler burada Iqtisadi xercler Aciq xercler Gizli xercler Iqtisadi menfeet bir sahibkarin mueyyen bir isde qalmasi ucun teleb olunan normal menfeetden artiq bir geliri temsil etdiyi ucun maya daxil deyil Iqtisadi menfeet sifira beraberdirse tesebbuskar yene de normal menfeet daxil olmaqla butun aciq ve gizli xercleri qarsilayir Iqtisadi menfeet qoyulmus kapitalin gelirliliyi maddi ifadesi xalis emeliyyat aktivleri olan ile kapitalin orta cekili deyeri qoyulmus kapitalin meblegi ile vurulan ferq arasinda tapilir Iqtisadi menfeet muessisenin qoyulmus kapitalinin gelirliliyini investorlarin gozlentilerini qarsilamaq ucun teleb olunan minimum gelirlilikle muqayise etmeye ve neticede pul vahidlerindeki ferqi ifade etmeye imkan verir Iqtisadi menfeet muhasibat menfeetinin gostericisinden ferqlenir ki onu hesablayarken muhasibat menfeetini hesablayarken oldugu kimi yalniz borc vesaitleri ucun faiz odemek deyeri deyil butun uzunmuddetli ve diger faizli ohdeliklerin istifadesi deyeri nezere alinsin Yeni muhasibat menfeeti iqtisadi menfeeti furset xercleri ve ya redd edilmis fursetlerin deyeri ile usteleyir Iqtisadi menfeet menbelerden istifadenin semereliliyinin meyari rolunu oynayir Musbet deyeri muessisenin istifade olunan menbelerin xerclerini odemek ucun teleb olunandan cox qazandigini gosterir buna gore investorlar ve tesisciler ucun elave deyer yaradilmisdir Eks veziyyet veziyyetinde bu teskilatin celb edilmis menbelerden istifade xerclerini odeye bilmediyini gosterir Iqtisadi qazancin olmamasi muessiseden kapital axinina sebeb ola biler Semereliliyin qiymetlendirilmesi baximindan iqtisadi menfeet gostericisi muhasibat menfeeti gostericisi ile muqayisede mueyyen bir muessisenin elde etdiyi maliyye neticesini neticeni temin edecek netice ile muqayise etmesi sebebinden muessisenin movcud aktivlerden istifadesinin semereliliyi barede bir fikri daha tam elde etmeye imkan verir HesablanmasiIstenilen sirketin qazanci iki gosterici esasinda hesablana biler Umumi gelir mehsullarin satisindan sirketin aldigi umumi gelir Umumi xercler sirket bu mehsullarin istehsal prosesinde istirak edir Menfeet u003d Gelirler Xercler pul baximindan NovleriMenfeet onun yaranma sertlerinden asili olaraq tesnif edilir Menfeetin bir nece novu var Dagitim xerclerinden asili olaraqmuhasibat ucotu satisdan elde olunan gelirle xercler xercler arasindaki ferq kimi alinan menfeet iqtisadi muhasibat ucotu menfeeti ile elave xercler istehsal deyerinde nezere alinmayan xercler daxil olmaqla arasindaki ferq kimi alinan menfeet Sirketin iqtisadi fealiyyetinin yekun neticesine gorenormativ nezerde tutulur muessisenin maliyye sabitliyini temin etmeye imkan veren minimum menfeet mumkun olan en yuksek ve ya minimum icaze verilen minimum maya deyeri ve maksimum gelirle elde edilen menfeet itirdi menfeetin itirilmesi ve ya zerer qarsi terefin ohdeliyi pozmasi sebebinden alinmayan gelir EBITDA ve EBITHesabatlarda gosterilmeyen lakin maliyye modellesdirmesinde istifade edilen layiheleri qiymetlendirerken diger 2 menfeet gostericisi investorlari maraqlandirir EBIT faiz ve vergiden evvel menfeet EBITDA faiz vergi ve amortizasiyadan evvel menfeet EBITDA parametri evvelce firmanin borclari odeye bileceyini hesablamaq ucun islenmisdir Bu parametr xalis menfeet gostericisi ile birlikde sirketin tecili dovrde edeceyi odenislerin miqdarini eks etdirir Bu sirketin cari dovrde aldigi gelirleri gosterir Gelecek dovrlere kocurmek asandir buna gore investisiya gelirliliyini ve ozunu maliyyelesdirme ehtimalini qiymetlendirmek ucun istifade olunur EBITDA novunden ve ucot siyasetinden asili olmayaraq sirketleri muqayise etmeye imkan verir Muqayise investisiyalarin hecmi kredit yuku ve vergi rejiminden tesirlenmir EBITDA parametrinin esas catismazligi sirketin kohnelme sebebi ile avadanliqlari deyisdirmek ucun pula ehtiyaci olacagini nezere almamasidir Amortizasiyaya agir senaye tebii xammal hasilati tikinti xerclenen xerclerin boyuk bir hissesi olan muessiseler bu parametri daha tez tez numayis etdirmeye calisirlar cunki proqnozlasdirilan menfeet investorlar ucun daha celbedicidir Buna gore investorlar EBITDA ni EBIT ile birlikde hesab edirler Elm iqtisadiyyati bir nece esas qazanc menbeyini mueyyenlesdirirSirketin innovativ isi Iqtisadi veziyyetde sahibkarin bacariqlarini yonlendirin Istehsalda tetbiq ve kapital Sirketin bazarda inhisari Menfeet novleriKateqoriyalariMuhasibat ucotu muhasibat ucotunda istifade olunur Bunun esasinda muhasibat hesabatlari tertib edilir vergiler hesablanir Muhasibat ucotu menfeetini mueyyen etmek ucun aciq esaslandirilmis xercler umumi gelirden cixilir Iqtisadi artiq menfeet menfeetin daha obyektiv bir gostericisi hesablandiqdan sonra is prosesinde icaze verilen butun iqtisadi xercler nezere alinir Hesablama umumi gelir minus muxtelif xercler Normal sirket isinde lazimi gelir Onun deyeri itirilmis menfeetden asilidir Ev normal ve iqtisadi qazancin cemine beraberdir Buna esaslanaraq muessisenin elde etdiyi menfeetin istifadesi barede qerarlar qebul edilir Muhasibat ucotuna benzeyir lakin ferqli hesablanir IstinadlarI K Stankovskaya I A Strelec Ekonomicheskaya teoriya Polnyj kurs MVA Moskva Rid Grupp 2011 ISBN 978 5 9614 2947 3 L I Lopatnikov Ekonomiko matematicheskij slovar Slovar sovremennoj ekonomicheskoj nauki Moskva Delo 2003 ISBN 5 7749 0275 7 Makkonnell K R Bryu S L Ekonomicheskie izderzhki 2 principy problemy i politika M Respublika 1992 400 ISBN 5 250 01486 0 Carbaugh 2006 p 84 Lipsey 1975 p 217 Lipsey 1975 pp 285 59 LeRoy Miller 1982 Jack Hirshleifer Amihai Glazer David Hirshleifer Price theory and applications decisions markets and information Cambridge University Press 2005 ISBN 978 0 521 81864 3 17 August 2021 tarixinde Istifade tarixi 20 December 2010 Black John Oxford Dictionary of Economics New York Oxford University Press 2003 Tirole Jean The Theory of Industrial Organization Cambridge Massachusetts MIT Press 1988 LeRoy Miller Roger Intermediate Microeconomics Theory Issues Applications 3rd New York McGraw Hill 1982 Mansfield Edwin Micro Economics Theory and Applications 3rd New York and London W W Norton and Company 1979 Chiller Bradley R Essentials of Economics New York McGraw Hill 1991 Lipsey Richard G An introduction to positive economics fourth Weidenfeld amp Nicolson 1975 214 7 ISBN 0 297 76899 9 Albrecht William P Economics Englewood Cliffs New Jersey Prentice Hall 1983 ISBN 0 13 224345 8 Carbaugh Robert J Contemporary economics an applications approach Cengage Learning January 2006 ISBN 978 0 324 31461 8 2 February 2021 tarixinde Istifade tarixi 3 October 2010 Xarici kecidlerEntrepreneurial Profit and Loss s Chapter 8 Profits redaktor 2nd Indianapolis 2008 ISBN 978 0865976658 OCLC 237794267 Gelir ile qazanc arasindaki ferq nedir Gelir ile gelir arasindaki ferq nedir