Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qaytağı — Azərbaycanın milli rəqsi. Qafqaz milli rəqslərinə aiddir. Qaytağı rəqsinin 32 növü var, lakin onlardan bizim vaxtımızacan ancaq 4 növü qalıb.
| Qaytağı | |
|---|---|
 Qaytağı Rəqs | |
| Taktı | 6/8 |
| Tempi | Dinamik |
| Mənşəyi | Azərbaycan, Cənubi Qafqaz |
| Müəllifi | Səid Rüstəmov |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Söz açımı
Çox guman ki, "qaytaq" sözüylə bağlıdır. Bu sözün iki anlamı var.
- 1) Qaytaq xalqı. Abbasqulu ağa Bakıxanov özünün “Gülüstani-İrəm” adlı əsərində Şirvan əhalisinin dillərindən söz açarkən, türk və tat dilində danışanlarla yanaşı Azərbaycanın şimal-qərbində yaşayan və moğol (muğal) dilində danışan bir xalqdan da söhbət açır, fəqət həmin xalqın adını çəkmir, yalnız əski mənbələrə istinadən onların massagetlərin nəvə-nəticələri ola biləcəyini iddia edir. Övliya Çələbi isə həmin xalqdan “qaytaq” kimi söz açır, yerli xalqın onları “moğol” (mu-ğal) adlandırdıqlarını bildirir. Onların oğuz olduqlarını, “Buxara dilində” (Türküstan türkcəsində, yəni uyğur dilində) danışdıqlarını Şirvana Mahan vila-yətindən gəldiklərini qeyd edir.
- Bu məlumatlardan göründüyü kimi, yerli əhali, o cümlədən yerli azsaylı qafqazdilli xalqlar başlanğıcda “muğal” adını sadəcə türkdilli qaytaqlara, yəni muğal (uyğur) dilində danışan, adı qaytağı rəqsinin adında yaşayan bir xalqa şamil etmiş, sonralar ləzgilərin və onlarla qohum olan bəzi digər xalqların dilində bu kəlmə ümumilikdə Azərbaycanın bütün türkdilli əhalisini ifadə edən bir etnonimə çevrilmişdir. Yerlilərin qaytaqları “muğal” adlandırmalarına səbəb isə onların moğollarla, yəni Hülakülərlə eyni dildə danışması olmuşdur. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, N.Baskakov da özünün “Türk dilləri” kitabında muğallardan ayrıca söz açmış və onları Azərbaycan türklərinin etnogenezində yaxından iştirak edən türkdilli soy və boylardan olduğunu qeyd etmişdir.
- 2) Qaytaq mahnı növü. Qaytaq xalq aşıqlarının yarış zamanı istifadə etdikləri mahnı formalarından biridir .
Özəllikləri
Melodik cəhətdən son dərəcə vazeh, müntəzəm, qəti və sürət (temp) etibarı ilə çox yeyin və dinamik olan Azərbaycan oyun havası. Musiqi ölçüsü başlıca olaraq 6/8 – dir, lakin musiqi cümlələri içərisində ikihissəli vəznlə üçhissəli vəznin ardıcıl surətdə növbələnməsinə də təsadüf edilir ki, bu da musiqinin itiliyini xeyli artırır. Qaytağı rəqs ifaçılığında ifaçılar arasında yarış duyğusu oyadır, onların çevikliyini, virtuozluq qabiliyyətini, yorulmazlığını, gücünü, qüvvətini nümayiş etdirir.
Qaytağı bəstəkar musiqisində
Azərbaycanın tanınmış bəstəkarları Səid Rüstəmov və Tofiq Quliyev Qaytağı xalq rəqsinin motivləri əsasında yeni Qaytağı rəqsləri bəstələmişlər. Tofiq Quliyevin bəstələdiyi Qaytağı rəqsi (Əhməd Haradadır) filmində film musiqisi kimi istifadə edilmişdir. Maestro Niyazinin də "Qaytağı" adlı əsəri vardır
İstinadlar
- Bəxtiyar Tuncay. Azərbaycançılıq məfkurəsi və Azərbaycan türk-islam renesansı 2021-02-14 at the Wayback Machine
- "Muğam Ensiklopediyası - Qaytaq". 2021-01-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-03-21.
- "Muğam Ensiklopediyası - Qaytağı". 2021-01-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-02.
Şəkillər
-
![image]()
Qaytağı rəqsinin not yazısı
Video
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaytagi Azerbaycanin milli reqsi Qafqaz milli reqslerine aiddir Qaytagi reqsinin 32 novu var lakin onlardan bizim vaxtimizacan ancaq 4 novu qalib QaytagiQaytagi ReqsTakti 6 8Tempi DinamikMenseyi Azerbaycan Cenubi QafqazMuellifi Seid Rustemov Vikianbarda elaqeli mediafayllarSoz acimiCox guman ki qaytaq sozuyle baglidir Bu sozun iki anlami var 1 Qaytaq xalqi Abbasqulu aga Bakixanov ozunun Gulustani Irem adli eserinde Sirvan ehalisinin dillerinden soz acarken turk ve tat dilinde danisanlarla yanasi Azerbaycanin simal qerbinde yasayan ve mogol mugal dilinde danisan bir xalqdan da sohbet acir feqet hemin xalqin adini cekmir yalniz eski menbelere istinaden onlarin massagetlerin neve neticeleri ola bileceyini iddia edir Ovliya Celebi ise hemin xalqdan qaytaq kimi soz acir yerli xalqin onlari mogol mu gal adlandirdiqlarini bildirir Onlarin oguz olduqlarini Buxara dilinde Turkustan turkcesinde yeni uygur dilinde danisdiqlarini Sirvana Mahan vila yetinden geldiklerini qeyd edir Bu melumatlardan gorunduyu kimi yerli ehali o cumleden yerli azsayli qafqazdilli xalqlar baslangicda mugal adini sadece turkdilli qaytaqlara yeni mugal uygur dilinde danisan adi qaytagi reqsinin adinda yasayan bir xalqa samil etmis sonralar lezgilerin ve onlarla qohum olan bezi diger xalqlarin dilinde bu kelme umumilikde Azerbaycanin butun turkdilli ehalisini ifade eden bir etnonime cevrilmisdir Yerlilerin qaytaqlari mugal adlandirmalarina sebeb ise onlarin mogollarla yeni Hulakulerle eyni dilde danismasi olmusdur Yeri gelmisken qeyd edek ki N Baskakov da ozunun Turk dilleri kitabinda mugallardan ayrica soz acmis ve onlari Azerbaycan turklerinin etnogenezinde yaxindan istirak eden turkdilli soy ve boylardan oldugunu qeyd etmisdir 2 Qaytaq mahni novu Qaytaq xalq asiqlarinin yaris zamani istifade etdikleri mahni formalarindan biridir OzellikleriMelodik cehetden son derece vazeh muntezem qeti ve suret temp etibari ile cox yeyin ve dinamik olan Azerbaycan oyun havasi Musiqi olcusu baslica olaraq 6 8 dir lakin musiqi cumleleri icerisinde ikihisseli veznle uchisseli veznin ardicil suretde novbelenmesine de tesaduf edilir ki bu da musiqinin itiliyini xeyli artirir Qaytagi reqs ifaciliginda ifacilar arasinda yaris duygusu oyadir onlarin cevikliyini virtuozluq qabiliyyetini yorulmazligini gucunu quvvetini numayis etdirir Qaytagi bestekar musiqisindeAzerbaycanin taninmis bestekarlari Seid Rustemov ve Tofiq Quliyev Qaytagi xalq reqsinin motivleri esasinda yeni Qaytagi reqsleri bestelemisler Tofiq Quliyevin bestelediyi Qaytagi reqsi Ehmed Haradadir filminde film musiqisi kimi istifade edilmisdir Maestro Niyazinin de Qaytagi adli eseri vardirIstinadlarBextiyar Tuncay Azerbaycanciliq mefkuresi ve Azerbaycan turk islam renesansi 2021 02 14 at the Wayback Machine Mugam Ensiklopediyasi Qaytaq 2021 01 21 tarixinde Istifade tarixi 2014 03 21 Mugam Ensiklopediyasi Qaytagi 2021 01 21 tarixinde Istifade tarixi 2010 07 02 SekillerQaytagi reqsinin not yazisiVideoHemcinin baxLezginka