Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Qarğıdalı gövdə kəpənəyi (lat. Pyrausta nubilalis Hb.)-Dişi kəpənəklər erkəklərdən iri olur.
| Qarğıdalı gövdə kəpənəyi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||
| ||||
Quruluşu
Dişi kəpənəklər erkəklərdən iri olur. Dişilərin qanadları açıq- sarımtıl rəngdədir. Üzərində qəhvəyi rəngdə ləkə və dişli zolaq vardır. Qanadları açılmış halda 27–32 mm, bədəninin uzunluğu isə 13–15 mm-dir. Erkək kəpənəyin ön qanadları açıq- qəhvəyi və ya bozumtul rəngdə olur. Tırtıllar 16 ayaqlı olub, sarımtıl bozdur. Tırtılın beli uzunu tutqun zolaq gedir. Baş, peysər buğumu və axırıncı buğumda qonur rəngli qalxancıqlar vardır. Sonrakı buğumların hər birində 4, çox da iri olmayan qara, qılcıq daşıyan qalxancıqlar olur və bunlar bir cərgədə çəpinə düzülmüşdür. Ikinci döş buğumundan başlayaraq hər iki tərəfdə nisbətən kiçik olan 2 qılcıqdaşıyan qalxancıq vardır. Tırtılın uzunluğu 25 mm-ə çatır. Qarğıdalı gövdə kəpənəyinin tırtılları gövdə içərisində yaşayır və orada qidalanır. Belə qidalanma nəticəsində tırtıl gövdə daxilində yollar açır və qarğıdalı kollarının məhv olmasına səbəb olur. Kiçik yaşlı tırtıllar qıçaların və süpürgələrin əsası ilə qidalanır və nəticəsində onlar ya təmamilə məhv olur, yaxud da zəif inkişaf edir. Kəpənəklər gün batandan sonra və gecələr fəaldır. Gündüzlər onlar sıx bitki örtüyü olan sahələrdə yarpaqlar altında gizlənir. Payızda tırtılların qidalanması dayanır. Onlar diapauza halına keçir.
İnkişafı
İri yaşlı tırtıllar mədəni bitkilərin və bəzi alaq otlarının gövdələri daxilində qəşlayır. Azərbaycanda may ayının ikinci ongünlüyündən başlayaraq gündəlik orta temperatur 15-160 olduqda tırtıllar puplaşmağa başlayır. Puplaşmanın normal getməsi üçün hava yüksək dərəcədə rütübətli olmalıdır ki, gövdələr islana bilsin. Tırtıllarin inkişafı 10-15 gün çəkir. Mayın axırlarında birinci nəslin kəpənəkləri uçmağa başlayır ki, bu da iyul ayının əvvəllərinə qədər uzanır. Ikinci nəslin kəpənəkləri avqustun əvvəllərindən sentyabrın əvvəllərinə qədər uçur. Bu zərərverici Azərbaycan şəraitində 2 nəsil verir. Onlar uzağa uçmur və pupdan uçduqları yerdə yumurta qoyur. Yumurta qoyma dövrü 15-25 gün çəkir. Yumurtalar sıx bitki örtüyü olan sahələrdə yarpaqların altında topa halında qoyulur. Hər topada 2-7 yumurta olur. Bir dişi kəpənək 250-350-yə qədər yumurta qoyur. Rüşeymin inkişafı 3-10 gün şəkir və yumurtalardan çıxan kiçik tırtıllar təxminən bir saat sakit halda qaldıqdan sonra mənfi fototaksis və müsbət hiqrotaksis əsasında yarpaqlarının damarları, süpürgələrin və s.orqanların içərisinə girir. Tırtılın inkişafı bitki daxilində gedir. Məhsul yığımı zamanı tırtıllar gövdələrin aşağı hissəsinə toplaşmış olur.
Yayılması
Qarğıdalı gövdə kəpənəyinə Azərbaycanın qarğıdalı əkilən bütün rayonlarında təsadüf edilir. Anca o,Lənkəran, Astara, Masallı, Zaqatala, Şamxor və başqa rayonlarda geniş yayılmışdır.
Ədəbiyyat
- S.R.Məmmədova, B.B.Xəlilov Kənd təsərrüfatı entomologiyası. 1986
- S.R.Məmmədova, B.B.Xəlilov Meyvə və subtropik bitkilərin zərərvericiləri 1974
- N.H.Səmədov Taxıl böcəkləri və onlarla mübarizə tədbirləri, 1964
İstinadlar
- N.H.Səmədov Taxıl böcəkləri və onlarla mübarizə tədbirləri, 1964
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Qargidali govde kepeneyi lat Pyrausta nubilalis Hb Disi kepenekler erkeklerden iri olur Qargidali govde kepeneyiElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSeklin VikiAnbarda axtarisiQurulusuDisi kepenekler erkeklerden iri olur Disilerin qanadlari aciq sarimtil rengdedir Uzerinde qehveyi rengde leke ve disli zolaq vardir Qanadlari acilmis halda 27 32 mm bedeninin uzunlugu ise 13 15 mm dir Erkek kepeneyin on qanadlari aciq qehveyi ve ya bozumtul rengde olur Tirtillar 16 ayaqli olub sarimtil bozdur Tirtilin beli uzunu tutqun zolaq gedir Bas peyser bugumu ve axirinci bugumda qonur rengli qalxanciqlar vardir Sonraki bugumlarin her birinde 4 cox da iri olmayan qara qilciq dasiyan qalxanciqlar olur ve bunlar bir cergede cepine duzulmusdur Ikinci dos bugumundan baslayaraq her iki terefde nisbeten kicik olan 2 qilciqdasiyan qalxanciq vardir Tirtilin uzunlugu 25 mm e catir Qargidali govde kepeneyinin tirtillari govde icerisinde yasayir ve orada qidalanir Bele qidalanma neticesinde tirtil govde daxilinde yollar acir ve qargidali kollarinin mehv olmasina sebeb olur Kicik yasli tirtillar qicalarin ve supurgelerin esasi ile qidalanir ve neticesinde onlar ya temamile mehv olur yaxud da zeif inkisaf edir Kepenekler gun batandan sonra ve geceler fealdir Gunduzler onlar six bitki ortuyu olan sahelerde yarpaqlar altinda gizlenir Payizda tirtillarin qidalanmasi dayanir Onlar diapauza halina kecir InkisafiIri yasli tirtillar medeni bitkilerin ve bezi alaq otlarinin govdeleri daxilinde qeslayir Azerbaycanda may ayinin ikinci ongunluyunden baslayaraq gundelik orta temperatur 15 160 olduqda tirtillar puplasmaga baslayir Puplasmanin normal getmesi ucun hava yuksek derecede rutubetli olmalidir ki govdeler islana bilsin Tirtillarin inkisafi 10 15 gun cekir Mayin axirlarinda birinci neslin kepenekleri ucmaga baslayir ki bu da iyul ayinin evvellerine qeder uzanir Ikinci neslin kepenekleri avqustun evvellerinden sentyabrin evvellerine qeder ucur Bu zererverici Azerbaycan seraitinde 2 nesil verir Onlar uzaga ucmur ve pupdan ucduqlari yerde yumurta qoyur Yumurta qoyma dovru 15 25 gun cekir Yumurtalar six bitki ortuyu olan sahelerde yarpaqlarin altinda topa halinda qoyulur Her topada 2 7 yumurta olur Bir disi kepenek 250 350 ye qeder yumurta qoyur Ruseymin inkisafi 3 10 gun sekir ve yumurtalardan cixan kicik tirtillar texminen bir saat sakit halda qaldiqdan sonra menfi fototaksis ve musbet hiqrotaksis esasinda yarpaqlarinin damarlari supurgelerin ve s orqanlarin icerisine girir Tirtilin inkisafi bitki daxilinde gedir Mehsul yigimi zamani tirtillar govdelerin asagi hissesine toplasmis olur YayilmasiQargidali govde kepeneyine Azerbaycanin qargidali ekilen butun rayonlarinda tesaduf edilir Anca o Lenkeran Astara Masalli Zaqatala Samxor ve basqa rayonlarda genis yayilmisdir EdebiyyatS R Memmedova B B Xelilov Kend teserrufati entomologiyasi 1986 S R Memmedova B B Xelilov Meyve ve subtropik bitkilerin zerervericileri 1974 N H Semedov Taxil bocekleri ve onlarla mubarize tedbirleri 1964IstinadlarN H Semedov Taxil bocekleri ve onlarla mubarize tedbirleri 1964