Bu səhifədə iş davam etməkdədir Müdaxilə etməyə tələsməyin əgər kömək etmək istəyirsinizsə ya da səhifə yarımçıq qalıbsa

İdris Abbasov

Doğum tarixi	23 mart 1969(1969-03-23) (55 yaş)
Doğum yeri	Qarxun, İliç rayonu, Naxçıvan MSSR, Azərbaycan SSR, SSRİ
Milliyyəti	azərbaycanlı
Uşağı	2
Elm sahəsi	dilçilik
Elmi dərəcəsi	filologiya elmləri doktoru
Elmi adı	professor
İş yeri	AMEA Dilçilik İnstitutu
Təhsili	Bakı Dövlət Universiteti
Üzvlüyü	AMEA

İdris Əziz oğlu Abbasov – şərqşünas, dilçi, filologiya elmləri doktoru, AMEA-nın professoru,AMEA Dilçilik İnstitutunun Nəzəri dilçilik şöbəsinin müdiri.

Həyatı

23 mart 1969-cu ildə Şərur rayonunun Qarxun kəndində anadan olub. Ailəlidir, iki övladı var.

•İlk təhsilini 1976-1986-cı illərdə Şərur rayon Qarxun kənd məktəbində alıb.

•1989-1990-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Hazırlıq şöbəsində oxuyub

•1990-1995-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsində təhsil alıb, 1995-ci ildə bu ali təhsil müəssisəsini ərəb və Azərbaycan dilləri və ədəbiyyatı müəllimi, filoloq, tərcüməçi ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə bitirib.

•1998-1999-cu illərdə Misirin əl-Əzhər Universiteti nəzdində Ərəb dili və İslam elmləri üzrə beynəlxalq kursu bitirib. Eyni zamanda həmin universitetdə “İslami nöqteyi-nəzərdən iqtisadiyyatın müasir problemləri”nə dair mühazirələrin dinləyicisi olub və müvafiq sertifikat alıb.

•1997-2005-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Ərəb filologiyası kafedrasının dissertantı olub.

•2006-cı ildən filologiya üzrə fəlsəfə doktoru / Mövzu: “Müasir dilçilik baxımından ərəb dili funksional sintaksisinin problemləri”.

•2008-ci ildə Qahirədə Xarici İşlər Nazirliyi ilə əməkdaşlıqda Ərəb dili və mədəniyyətinə dair Qahirə Universiteti Mərkəzi tərəfindən təşkil olunmuş Ərəb dili və İslam mədəniyyətinə dair treyninq proqramının iştirakçısı olub və müvafiq sertifikat alıb.

•2011-ci ildən Şərq dilləri və ədəbiyyatı kafedrası üzrə dosent

•2015-ci ildən filologiya elmləri doktoru / Mövzu: “Ərəb dilində sintaksislə bəlağətin qarşılıqlı əlaqəsi”.

•2017-ci ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının professoru[1]

Karyera

•1994 –1995-ci illərdə Azərbaycan Tərcümə Mərkəzində tərcüməçi-redaktor

•1995 – 1998-ci illərdə Bakı şəhər 44 saylı məktəbdə müəllim

•1995 – 1996-cı illərdə Bakı İslam Universitetində müəllim

•1995 – 1996-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsinin axşam şöbəsində ərəb dili müəllimi

•1998 – 2000-ci illərdə Bakı Türk Liseyində[2] müəllim

•2001-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının Bakıdakı Səfirliyində tərcüməçi-katib

•2001 – 2002-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetində müəllim

•2002 – 2003-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin Naxçıvan Muxtar Respublikası Nümayəndəliyinin[3] şöbə müdiri[4].

•2003 – 2012-ci illərdə Naxçıvan MR Dini Qurumlarla İş üzrə İdarəsinin rəisi[5]

•2003 – 2012-ci illərdə Naxçıvan Dövlət Universitetində yeni təsis edilmiş “Şərq dilləri və ədəbiyyatı” kafedrasının ilk kafedra müdiri

•2007 – 2012-ci illərdə NDU-da bakalavr pilləsi üzrə Dövlət Attestasiya Komissiyasının sədri

•2009 – 2012-ci illərdə Magistrlik dissertasiyasının müdafiəsi üçün ixtisaslaşdırılmış Elmi şuranın sədri

•2012 – 2014-cü illərdə müstəqil tədqiqatçı və tərcüməçi-publisist

•2014 – 2015-ci illərdə AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda baş elmi işçi

•2019 - 2020-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Filologiya elmləri üzrə eksperti

•2018 – 2019-cu illərdə Azərbaycan Dillər Universitetinin Azərbaycan dilçiliyi kafedrasında professor.

•2014 – 2019-cu illərdə İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv Dövlətlərin Jurnalistləri Assosiasiyası İctimai Təşkilatı sədrinin ərəb ölkələri üzrə koordinatoru

•2015-ci ildən AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Nəzəri dilçilik şöbəsinin müdiri.

Elmi fəaliyyəti

Tədqiqat sahəsi və bildiyi xarici dillər

•Sami dilləri, Dil nəzəriyyəsi, Roman dilləri, Türk dilləri, Müqayisəli-tipoloji və müqayisəli-tarixi dilçilik, Azərbaycan dilçiliyi, dinşünaslıq

•Ərəb, fransız, ingilis və digər dillər

İ.Abbasov respublika və beynəlxalq elmi konfranslarda iştirak edib, o cümlədən Avrasiya İslam Şurası Təşkilatının İstanbulda keçirilən altıncı (2005) və yeddinci (2009) konfranslarında məruzələrlə çıxış edib. O, Naxçıvan Dövlət Televiziyasında “Tanrı yolu, haqq yolu” (2002-2007) və “İslam olduğu kimi” (2007-2012) verilişlərinin aparıcısı olub[6]. Bundan başqa, Misirdə, Rusiyada, Türkiyədə və Polşada elmi konfrans və simpoziumlarda iştirak edib. 11 kitabı çap olunub. Yüzlərlə elmi, elmi-publisitik, dini-elmi-əxlaqi məzmunlu məqalələrin müəllifidir. Çap olunmuş əsərləri Kitab və monoqrafiyaları

•Abbasov İ.Ə. Ümumi dilçilik: dilçiliyin tarixi, nəzəriyyəsi və koqnitiv elmlərin epistemoloji əsasları. Bakı: Füyuzat 2024, 800 s.

•Abbasov İ.Ə. Silvestr dö Sasinin “Ümumi qrammatikanın prinsipləri (1799)” və Amede Joberin “Türk dili qrammatikasının əsasları (1823)”nın fransız dilindən tərcüməsi, nəzəri və müqayisəli dilçilik baxımından tədqiqat və şərhi. Bakı: “Füyuzat”, 2024,768 səh.

•Abbasov İ.Ə. Dilçiliyin Kitabi-Müqəddəsi: Ümumi və rasional Por-Royal qrammatikası. Bakı: Füyuzat 2024, 496 s.

•Abbasov İ.Ə., Bayramova G.M. Latın dili. Bakı: Füyuzat 2024, 208 s.

•Abbasov İ.Ə., Bayramova G.M. Pietro della Vallenin “Türk dilinin qrammatikası”nın tərcümə, tədqiq və şərhi. Bakı: Zərdabi LTD MMC, 2020, 1196 s.

•Abbasov İ.Ə. Mirzə Kazımbəyin “Türk-tatar dilinin ümumi qrammatikası”nın tərcümə, tədqiq və şərhi (Azərbaycan dilinin ilk elmi qrammatikası). Bakı: Zərdabi LTD MMC, 2017, 1007 s.

•Abbasov İ.Ə., Abbasova E.A. Ərəbcə-ingiliscə-Azərbaycanca dilçilik və ədəbiyyatşünaslıq terminləri lüğəti. Bakı: Elm və Təhsil, 2016, 140 s.

•Abbasov İ.Ə. Din təhlükədir, yoxsa cəmiyyət təhlükədədir? (Dinlər və məzhəblər tarixi). Bakı: Zərdabi LTD MMC, 2013, 744 s.

•Abbasov İ.Ə. Ərəb dilində sintaktik kateqoriyalar və bəlağət. Bakı: Bakı Çap Evi, 2011, 440 s.

•Abbasov İ.Ə. Dini-elmi-əxlaqi söhbətlər. Naxçıvan: Qızıl Dağ, 2008, 334 s.

•Abbasov İ. Ə. Ərəb dili funksional sintaksisinin problemləri. Bakı: Yazıçı, 2007, 223 s.

Çapa hazır kitabları

•Abbasov İ.Ə.Koqnitiv linqvistika yeni və çoxşaxəli elmi paradiqma kimi, 276 s.

•Abbasov İ.Ə. Kommunikativ dil təlimi, 110 s.

•Abbasov İ.Ə. Koqnitiv qrammatika: mental sxemlər və semantik perspektivlər, 160 s.

•Abbasov İ.Ə. Freym nəzəriyyəsi, koqnitiv psixologiya və süni intellekt, 120 s.

•Abbasov İ.Ə. Müxtəlifsistemli dillərdə leksik-qrammatik cinsin koqnitiv aspektləri 440 s.

•Abbasov İ.Ə. Qrammatik şəbəkə modelləri və konseptual inteqrasiya nəzəriyyəsi, 112 s.

Seçilmiş elmi məqalələri və tezisləri

•Müasir dilçilik baxımından ərəb dili funksional sintaksisinin problemləri. Dil və ədəbiyyat, Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal, №1(16), BDU, 1997

•İrabdan mənaya, yoxsa mənadan iraba. NDU-nun Elmi Əsərləri, №9, Naxçıvan, NDU, 2002.

•Ərəb dilində forma-funksiya münasibətləri. Tədqiqlər, №3, АМЕА-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, 2004.

•Ərəb dilində funksiyanın təyin olunmasında sintaqmatik əlaqələrin rolu. NDU-nun Elmi Əsərləri, №4 (24), NDU, 2008.

•Ərəb dilində kiçiltmə formasının orfoqrafik-qrammatik xüsusiyyətləri. Dil və ədəbiyyat, Beynəlxalq elmi -nəzəri jurnal, 4(70), BDU, 2009.

•İlahiyyatçılar və üsulçular mühitində bəlağət elminin nəşəti. Dil və ədəbiyyat, Beynəlxalq elmi –nəzəri jurnal, 5(71), BDU, 2009.

•Dilçilik, yoxsa filologiya” (ərəb dilində). Qahirə, 2009

علم اللغة (فقه اللغة)). مجلة التربية جامعة الأذهرل، كلية علم التربية، القاهرة، 2009، № 142, الجزء الأول

•Ərəb dilində linqvistik variasiyanın parametrləri. Dil və ədəbiyyat, Beynəlxalq elmi –nəzəri jurnal, 2(73), BDU, 2010.

•Ərəb dilində subyekt –predikat bərabərliyi. Filologiya məsələləri, Azərbaycan MEA Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu, “Elm və Təhsil”, № 11, Bakı- 2010

•The diglossic communicative approach to teaching Arabic language. Вопросы гуманитарных наук İSSN 1684-2618, №4(48) 2010.

•الأسلوبية وعلاقتها بعلم اللغة من المنظورين الوصفي والتأريخي

Diaxronik və sinxronik perspektivlərdə üslubiyyat –linqvisti¬ka əlaqələri (ərəb dilində). الأنسانيات دورة علمية محكمة تصدرها كليية الأداب فرع دمنهور – جامعة الإسكندرية 35 № 2010 Əl-İnsaniyyət, elmi –nəzəri jurnal, № 35, İskəndəriyyə – Damanhur Universitetinin Humanitar elmlər fakültəsi, 2010 •Ərəb dilində linqvistik deviasiyalar və bəlağət. Filologiya məsələləri, Azərbaycan MEA Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu, “Elm və Təhsil”, № 01, Bakı- 2011

•Ərəb dilində bəlağət –üslubiyyat əlaqəsi. Dil və ədəbiyyat, Beynəlxalq elmi –nəzəri jurnal, 1(72), BDU, 2011

•Sintaktik kateqoriyalar və semantik kriteriyalar. Filologiya məsələləri, Azərbaycan MEA Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu, “Elm və Təhsil”, № 03, Bakı- 2011

•Арабская риторика и семантические критерии с точки зрения современной лингвистики. Материалы I Международной научно-практической конференции (06.04.2011). Москва, 2011

•Deskriptiv və preskriptiv qrammatika haqqında. Filologiya məsələləri, Azərbaycan AMEA Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu, “Elm və Təhsil”, № 06, Bakı- 2013

•Cins kateqoriyası leksik-qrammatik müstəvidə. Dilçilik İnstitutunun Əsərləri № 02, “Elm və təhsil” Bakı-2015

•Komparativ, yaxud kontrastiv dilçiliyin əsas inkişaf istiqamətləri. Filologiya məsələləri, Azərbaycan MEA Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu, № 04. Bakı: Elm və təhsil, 2016

•Koqnitiv linqvistika haqqında. Dilçilik İnstitutunun Əsərləri № 01. Bakı: Elm və təhsil: 2017

•Mental məkanların koqnitiv statusu və konseptual inteqrasiya nəzəriyyəsi. Dilçilik İnstitutunun Əsərləri №1. Bakı: 2018.

•Linqvistikaya postmodernist baxış. Dilçilik İnstitutunun Əsərləri №1. Bakı: 2018

•Səs tonunun təsviri ilə bağlı məkan metaforalarının iyerarxik strukturu (semio-koqnitiv yanaşma).

•Cognitive semiotics and semantics. XVI International Scientific and Practical Conference Social and Economic Aspects of education in Modern Society, Varsava 26 august, 2019

•Dil koqnitiv, ritorik və neyrobioloji elmlərin qovşağında. Filologiya məsələləri, Azərbaycan MEA Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu, № 04. Bakı: Elm və təhsil, 2020

•Lettera quiescente in Pietro della Valle’s Turkish Grammar (1612). Annali d’Italia, №30 vol. 2. Florence, Italy: 2022

•XVII əsr Avropasında universal dil layihələri. “Heydər Əliyevin dil siyasəti və ana dilinin müasir problemləri” mövzusunda Respublika elmi konfransının materialları. Bakı: Elm və təhsil, 2023.

Əsas elmi nailiyyətləri

Tərcümə əsərlərindən:

•Vill Durant. Fəlsəfə hekayəsi. Şəhriyar qəzeti, 17-24 sentyabr, 1998, s. 1, 3.

•Qazi ət-Tusə. İslam ümməti səlib yürüşləri arasında. Şəhriyar qəzeti, 25 fevral 1999, c.7

•Əbdül Əmir əl-Mömin. Qurani-Kərimdə elmi metod: köklər və əsaslar. Şəhriyar qəzeti, 3-10 sentyabr 1998. s. 8 və digər 4 sayda.

•İslam dühaları: Şihabəddin Sührəverdi. Şəhriyar qəzeti, 18 mart 1999, s.6

•İslam dühaları: Əbu Nəsr əl-Fərabi. Şəhriyar qəzeti, 25 mart 1999, s.6

•İslam dühaları: İbn Sina. Şəhriyar qəzeti, 1 aprel 1999, s.6

•İslam dühaları: Əl-Biruni. Şəhriyar qəzeti, 15 aprel 1999, s. 6

•Əhməd Bəzvi əl-Qavi. Təfsir və təvil. Şəhriyar qəzeti, 4 mart 1999, s. 7

•Həccin fəzilətləri. Şəhriyar qəzeti, 11 mart 1999, s.7

•Qurani-Kərim (ilk beş surə). Tərcümə və şərh. Əlyazma şəklində.

Həmçinin bax

İ.Abbasov "Türk dili qramatikasının əsasları" 2024 il.

https://paralel.az/az/article/521210?fbclid=IwY2xjawFrtj5leHRuA2FlbQIxMQABHc_Tc_1yB5b0YbfTRpnrZtnaX6T_dqUzMggq3jHUvl6igxfXf0XXUs_pDg_aem_e1xVmdjEGf9DMuJJaJeIqg&sfnsn=wa

Xarici keçidlər

1. http://www.anl.az/down/meqale/525/2017/sentyabr/556445.htm 2. http://www.kaspi.az/az/azerbaycan-dilinin-ilk-elmi-qrammatikasi 3. http://m.science.gov.az/ru/news/open/6673 4. https://azadinform.az/az/read/45051/ 5. https://www.bizimyol.info/az/news/316089.html;http://heb.science.gov.az/az/news/1617/; http://www.moderator.az/news/191701.html 6. https://azerros.com/aktualnaya-tema/400-let-spustya-vyshla-v-svet-originalnaya-grammatika-azerbajdzhanskogo-yazyka/ 10. https://525.az/?name=xeber&news_id=86780 11. https://www.forum18.org/archive.php?article_id=49 12. http://kaspi.az/az/islam-israfcilii-qeti-suretde-qinayir/pages/q.pdf 13. http://artkaspi.az/az/beser-varliinin-tekmillesmesine-xidmet-eden-eser-gunel-bayramova-yazir/#.YHLnxugzaM8 14. http://www.kaspi.az/az/azerbaycan-dilciliyine-misilsiz-xidmet 15. http://www.anl.az/down/meqale/525/2017/sentyabr/556226.htm 16. https://science.gov.az/az/news/open/15571 17. https://modern.az/aktual/237000/dvlet-mukafatlarina-teqdim-edilen-islerin-siyahisi-aiqlandi/ 18. https://report.az/elm-ve-tehsil-xeberleri/dovlet-mukafatlarina-teqdim-edilen-isler-melum-oldu/ 19. https://kamilinfo.net/общая-грамматика-тюркско-татарскогo 20. https://strateq.az/medeniyyet/450780/az%C9%99rbaycan-dilinin-orijinal-qrammatikasi-400-ild%C9%99n-sonra-isiq-uzu-gordu.html 21. https://xalqqazeti.com/az/news/53311 22. https://azpost.info/koronavirusa-yoluxan-professor-idris-abbasov-x%C9%99st%C9%99xanaya-yerl%C9%99sdirildi/

İstinadlar

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. 2017 https://science.gov.az/az/forms/professora-nana/3723 (#bare_url_missing_title). Abbasov İdris Əziz oğlu - filologiya üzrə elmlər doktoru, AMEA-nın Dilçilik İnstitutunun şöbə müdiri
"Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti AMEA-nın professoru üzrə seçkilərin nəticələrini təqdim edir". Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. 6 iyul 2017.
"AMEA Dilçilik İnstitutu".

[1] Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. 2017 https://science.gov.az/az/forms/professora-nana/3723 (#bare_url_missing_title). Abbasov İdris Əziz oğlu - filologiya üzrə elmlər doktoru, AMEA-nın Dilçilik İnstitutunun şöbə müdiri

[2] "Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti AMEA-nın professoru üzrə seçkilərin nəticələrini təqdim edir". Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. 6 iyul 2017.

[3] "AMEA Dilçilik İnstitutu".