Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qarabağ mətbəxi — Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinə xas olan mətbəx.
Qarabağ mətbəxi Azərbaycanın ənənəvi milli mətbəx mədəniyyətinin tərkib hissəsidir. Tarixən başqa regionların mətbəxləri ilə qarşılıqlı təmasda zənginləşən Qarabağ mətbəxi eyni zamanda həmin regionları da zənginləşdirmişdir. Qarabağa aid olan kulinariya ənənələri və terminologiya, folklor, avadanlıq, xörəklərin hazırlanma texnologiyası, toy-bayram və yas mərasimləri mətbəxi başqa regionlarla müqayisədə demək olar ki, tam eynidir və bir vəhdət təşkil edir. Qarabağ mətbəxində yalnız şirin su, çay və göl balığı istifadə olunur. Balıq əsasən suda bişmiş və qızardılmış halda yeyilir. Ümumiyyətlə, qarabağlıların qida rasionunda balıq yeməkləri əsas rol oynayır.
Qarabağın göl və çay ətrafında olan bəzi rayonlarının mətbəxində çox az sayda mürəkkəb balıq yeməkləri var: ləvəngi, qurqut, balıqdan buğlama. Başqa rayonlardan fərqli olaraq Qarabağ ləvəngisinə düyü və mərci əlavə edirlər. Ləvənginin içliyinə pomidor, istiot, kərəviz, yaşıl soğan və alça lavaşanasını qatır və digər regionlardan fərqli olaraq buxarda bişirirlər. Qurqut xörəyi hazırlayanda balığı axta zoğaldan hazırlanmış içliklə doldurur və tərkibinə doğranılmış soğan, lavaşana, acı və şirin bibər əlavə edirlər. İçi doldurulmuş balığı duzlayır, bir az su və kərə yağı əlavə edəndən sonra vam odda 30–40 dəqiqə bişirirlər.
Balıq buğlamasını müxtəlif üsullarla hazırlayır, cürbəcür meyvə və tərəvəzlərlə pörtlədirlər. Buna bənzər balıq yeməklərini cürbəcür variasiyalarda bütün Azərbaycanda bişirirlər.
Qarabağ mətbəxində Azərbaycana məxsus bütün ocaq növləri istifadə olunur: təndir, çala, ocaq, sac, manqal, buxarı, kürə və s. Bu və digər yerli xüsusiyyətlərin təsiri altında Qarabağ mətbəxinin bir sıra fərqli xüsusiyyətləri də formalaşdırılmışdır.
İslam dini Qarabağ mətbəxinə çox böyük təsir göstərmişdir. Belə ki, bütün Azərbaycanda olduğu kimi, Qarabağ mətbəxində də donuz ətindən istifadə olunmamış, əhali donuz saxlamamış və yerli bazarda donuz əti satılmamışdır. Qarabağ əhalisinin mətbəxində yabanı və mədəni bitkilər mühüm yer tutmuşdur. İbrahimxəlil xanın vəziri, şair, mütəfəkkir və dövlət xadimi Molla Pənah Vaqif öz şeirlərində bu barədə yazır:
"Dirrik-tərəvəzə yaxşı keşik çək, keşniş, şüyüd, təzə tərəni saxla"
Qarabağ mətbəxində quru meyvələrdən həm xörəklərdə, həm də çərəz kimi geniş istifadə edirlər. Quru meyvələrdən xoşablar bişirilir, plovlara, şorabalara, ət xörəklərinə və s. yeməklərə əlavə edirlər. 1882-ci ildə Moskvada keçirilən Ümumrusiya sərgisində Qarabağ xanının qızı, şairə Xurşidbanu Natəvanın hazırladığı zoğal və tut qurusu, alça lavaşanası nümayiş etdirilmişdir.
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- "Qarabağ mətbəxi". Əmiraslanov T. İ., Əmiraslanova A. T., Bakı, 2012 2019-07-11 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qarabag metbexi Azerbaycanin Qarabag bolgesine xas olan metbex Kabab Qarabag metbexi Azerbaycanin enenevi milli metbex medeniyyetinin terkib hissesidir Tarixen basqa regionlarin metbexleri ile qarsiliqli temasda zenginlesen Qarabag metbexi eyni zamanda hemin regionlari da zenginlesdirmisdir Qarabaga aid olan kulinariya eneneleri ve terminologiya folklor avadanliq xoreklerin hazirlanma texnologiyasi toy bayram ve yas merasimleri metbexi basqa regionlarla muqayisede demek olar ki tam eynidir ve bir vehdet teskil edir Qarabag metbexinde yalniz sirin su cay ve gol baligi istifade olunur Baliq esasen suda bismis ve qizardilmis halda yeyilir Umumiyyetle qarabaglilarin qida rasionunda baliq yemekleri esas rol oynayir Qarabagin gol ve cay etrafinda olan bezi rayonlarinin metbexinde cox az sayda murekkeb baliq yemekleri var levengi qurqut baliqdan buglama Basqa rayonlardan ferqli olaraq Qarabag levengisine duyu ve merci elave edirler Levenginin icliyine pomidor istiot kereviz yasil sogan ve alca lavasanasini qatir ve diger regionlardan ferqli olaraq buxarda bisirirler Qurqut xoreyi hazirlayanda baligi axta zogaldan hazirlanmis iclikle doldurur ve terkibine dogranilmis sogan lavasana aci ve sirin biber elave edirler Ici doldurulmus baligi duzlayir bir az su ve kere yagi elave edenden sonra vam odda 30 40 deqiqe bisirirler Baliq buglamasini muxtelif usullarla hazirlayir curbecur meyve ve terevezlerle portledirler Buna benzer baliq yemeklerini curbecur variasiyalarda butun Azerbaycanda bisirirler Qarabag metbexinde Azerbaycana mexsus butun ocaq novleri istifade olunur tendir cala ocaq sac manqal buxari kure ve s Bu ve diger yerli xususiyyetlerin tesiri altinda Qarabag metbexinin bir sira ferqli xususiyyetleri de formalasdirilmisdir Islam dini Qarabag metbexine cox boyuk tesir gostermisdir Bele ki butun Azerbaycanda oldugu kimi Qarabag metbexinde de donuz etinden istifade olunmamis ehali donuz saxlamamis ve yerli bazarda donuz eti satilmamisdir Qarabag ehalisinin metbexinde yabani ve medeni bitkiler muhum yer tutmusdur Ibrahimxelil xanin veziri sair mutefekkir ve dovlet xadimi Molla Penah Vaqif oz seirlerinde bu barede yazir Dirrik tereveze yaxsi kesik cek kesnis suyud teze tereni saxla Qarabag metbexinde quru meyvelerden hem xoreklerde hem de cerez kimi genis istifade edirler Quru meyvelerden xosablar bisirilir plovlara sorabalara et xoreklerine ve s yemeklere elave edirler 1882 ci ilde Moskvada kecirilen Umumrusiya sergisinde Qarabag xaninin qizi saire Xursidbanu Natevanin hazirladigi zogal ve tut qurusu alca lavasanasi numayis etdirilmisdir IstinadlarHemcinin baxAzerbaycan metbexiXarici kecidlerVikianbarda Qarabag metbexi ile elaqeli mediafayllar var Qarabag metbexi Emiraslanov T I Emiraslanova A T Baki 2012 2019 07 11 at the Wayback Machine