Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qara kərkəs (lat. Aegypius monachus) — kərkəskimilər dəstəsindən quş növü. Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir.
| Qara kərkəs | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qara kərkəs | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təsviri
İri quşdur, kütləsi 12,5 kq-a çatır. Ümumi rəngi qonur, çalma lələkləri qaradır. Başı keçəldir (qonur qu lələklərlə örtülüb). Boynunun dərisi lələksiz göyümtüldür, dibində sərt lələklərdən "yaxalıq" var.
Yayılması
Avropa, Asiya və Şimal-Qərbi Afrikada yayılıb. Azərbaycanda dağ və dağətəyi rayonlarda məskunlaşıb. Oturaq yaşayır, lakin yüksək dağlıqda yalnız nəsil verir, qışlamaq üçün düzənliyə qədər enir.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Qayalıq və seyrək meşə olan sahələrdə nəsil verir, yem üçün açıq landşaftlara da uçur. Fevral ayının 2-ci yarısında yuva tikir və ya köhnə yuvasını təmir edir. Kolonial həyata keçid mərhələsində yerləşir. Eyni yuvadan bir neçə il istifadə edir. Mart ayında bir ədəd ağ yumurta verir, 52 gün kürt yatır, yuvada 100 günə qədər bala bəsləyib böyüdürlər. Avqustda pərvaz balası təsadüf edilir. Əsas yemini leş təşkil edir, onu hündürdə süzmə uçuşu etməklə axtarıb tapır. Tısbağa, kərtənkələ, ilan, qurbağa və s. az əhəmiyyətli yemləridir.
Sayı və azalma səbəbi
XIX əsrdə çoxsaylı olub. XX əsrdə populyasiyasının sıxlığı azalaraq adi saylı olub. Əsrin axırında 60 cütdən çox olmayıb. Son 10 ildə coğrafi yayılması olduğu kimi qalır amma sayı azalıb, 38 quş qalıb, yəni 68 % azalıb.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Uzun müddət zərərli hesab edilib təqib olunması, yem bazasının zəifləməsi, yuva tikdiyi ağacların qırılması, səs-küyün çoxalması.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Ovlanması və satışı qadağandır. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qırmızı kitabına daxil edilib. Zooparklarda nümayiş etdirilib əhaliyə tanıdılır. CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxildir. Beynəlxalq miqyasda qorunur.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Yem bazasının qorunması, yuva tikdiyi ağacların qorunub saxlanılması, yuvası yaxınlığına leş atılması
Şəkillər
-
![image]()
Aegypius monachus -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- . 2013-07-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-22.
Mənbə
- Azərbaycan Respublikasının QIrmızı kitabı. Fauna. II nəşr. 2013, 139 səh.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qara kerkes lat Aegypius monachus kerkeskimiler destesinden qus novu Azerbaycanda tehlukede olan quslar siyahisina daxil edilmisdir Qara kerkesElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Qara kerkesBeynelxalq elmi adiAegypius monachus L 1766 Sekil axtarisiITIS 175494NCBI 8959FW 365995TesviriIri qusdur kutlesi 12 5 kq a catir Umumi rengi qonur calma lelekleri qaradir Basi keceldir qonur qu leleklerle ortulub Boynunun derisi leleksiz goyumtuldur dibinde sert leleklerden yaxaliq var YayilmasiAvropa Asiya ve Simal Qerbi Afrikada yayilib Azerbaycanda dag ve dageteyi rayonlarda meskunlasib Oturaq yasayir lakin yuksek dagliqda yalniz nesil verir qislamaq ucun duzenliye qeder enir Yasayis yeri ve heyat terziQayaliq ve seyrek mese olan sahelerde nesil verir yem ucun aciq landsaftlara da ucur Fevral ayinin 2 ci yarisinda yuva tikir ve ya kohne yuvasini temir edir Kolonial heyata kecid merhelesinde yerlesir Eyni yuvadan bir nece il istifade edir Mart ayinda bir eded ag yumurta verir 52 gun kurt yatir yuvada 100 gune qeder bala besleyib boyudurler Avqustda pervaz balasi tesaduf edilir Esas yemini les teskil edir onu hundurde suzme ucusu etmekle axtarib tapir Tisbaga kertenkele ilan qurbaga ve s az ehemiyyetli yemleridir Sayi ve azalma sebebiXIX esrde coxsayli olub XX esrde populyasiyasinin sixligi azalaraq adi sayli olub Esrin axirinda 60 cutden cox olmayib Son 10 ilde cografi yayilmasi oldugu kimi qalir amma sayi azalib 38 qus qalib yeni 68 azalib Mehdudlasdirici amillerUzun muddet zererli hesab edilib teqib olunmasi yem bazasinin zeiflemesi yuva tikdiyi agaclarin qirilmasi ses kuyun coxalmasi Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerOvlanmasi ve satisi qadagandir Naxcivan Muxtar Respublikasinin Qirmizi kitabina daxil edilib Zooparklarda numayis etdirilib ehaliye tanidilir CITES Bern ve Bonn konvensiyalarina daxildir Beynelxalq miqyasda qorunur Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerYem bazasinin qorunmasi yuva tikdiyi agaclarin qorunub saxlanilmasi yuvasi yaxinligina les atilmasiSekillerAegypius monachusIstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 2013 07 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 22 MenbeAzerbaycan Respublikasinin QIrmizi kitabi Fauna II nesr 2013 139 seh Xarici kecidler