Qalançoj (çeç. Галайн-Ӏам — Галайн-Ам; устар. Галай-амъ (Кербеты-амъ), устар. Кербеты-Ам) - Çeçenistan Respublikasının Urus-Martan bölgəsindəki göl.
Qalançoj | |
---|---|
ce/Галайн-Ӏам | |
Ümumi məlumatlar | |
Mütləq hündürlüyü | 1494,1 m |
Sahəsi | 0,12 km² |
Dərin yeri | 35 m |
Orta dərinliyi | 31 m |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Rusiya |
Region | |
Vilayət |
|
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coğrafi məlumatlar və mənşəyi
Qalançoj gölü, Çeçenistanın dağlıq hissəsində, Qexi çayı hövzəsinin yuxarı hissəsində yerləşir. Osuxa çay vadisinin sağ yamacında, çay səviyyəsindən 100 metr yüksəklikdə və dəniz səviyyəsindən 1494.1 metr yüksəklikdə yerləşir. Göl, demək olar ki, oval formaya sahibdir. Bünövrəsidə dairəvidir. Gölün mərkəzindəki ən böyük dərinlik 35 metrdir. Su səthinin sahəsi təxminən 12 hektardır.
Gölün suyu gözlə görüləcək dərəcədə şəffafdır. Günəşli havalarda gölün suyu parlaq yaşılımtıl rəngə çalır. Yaz aylarında səth suyunun temperaturu 20 ° C -ə çatır. Qışda göl donur. Gölün yaxınlığında çoxlu qədim qüllələr və digər tarixi abidələr vardır. Həmçinin göl ətrafında, ona yaxın məsafədə sıx iynəyarpaqlı meşələr vardır. Buna görə göl ətrafı Qafqazın ən gözəl yerlərindən biri sayılır.
Göl bulaqlardan və yağıntılardan qidalanır. Şərq yamacında ona üç bulaq axır. Gölün dibində bir çox çıxışları var. Gölün şimal yamacında tektonik yarıq zonasına gedən kiçik bulaq şəklində yeraltı axını var.
Göldə kumja balıqlarıda vardır.
Göl həm yerli əhalinin təsərrüfat həyatında mühüm rol oynayır. Xüsusilə heyvandarlıq üçün vacib əhəmiyyətə malikdir. Göl əsrarəngiz yerdə yerləşdiyindən turistlərin daimi gəldiyi məkanlardandır. Göl xüsusi ekoloji qorunma zonasına daxil olduğundan onun ətrafında ona zərər verəcək hər hansı böyük tədbirin keçirilməsi qadağandır. Buna baxmayaraq, göl il boyu ziyarətçilərin daima gəldiyi yerdir.
Adlanması
Gölün adı "Qalayn-Am" çeçen dilindən "Qalay-Göl" olaraq tərcümə olunur.
Yaranması haqqında əfsanə
Yerli əhali arasında Qalançoj gölü müqəddəs sayılırdı. Gölün ruhu öküzlə əlaqəli idi. Gölün mənşəyi ilə bağlı poetik mif Vsevolod Miller tərəfindən yazılmışdır:
Yalxora kəndinin yaxınlığında Amka adlanan yerdə bir göl vardı. Bir gün ana və qızı sahilə getdilər və bilmədikləri üçün gölün büllur suyunda çirkli uşaq bezlərini yumağa başladılar. Bunun üçün qəzəblənmiş gölün ruhu hər iki qadını daşa çevirdi və indi o daşları Amka kəndi yaxınlığında görmək olar. Ancaq göl murdar olmuş yataqda qalmaq istəmədi və gözəl ağ öküzə çevrildi. Sonra öküz Qalayn-Am gölünün indi olduğu yerə gəldi. Orada əvvəllər əkin sahələri var idi. Yerli sakinlər öküzü sürüyə bağladılar. İlk şum yolu ilə irəliləyəndə, palçıq oldu,ikincidən sonra yer daha nəmli oldu. Daha sonra su sürətlə axdı və tarlan, insanlar və öküz suyun altında qaldı.
Birdən ortaya çıxan göl əhaliyə batil qorxunu aşılamağa başladı: onu dibsiz hesab etdilər və suyunu içmədilər.
İstinadlar
- Сулейманов А. Топонимия Чечни. Грозный: ГУП «Книжное издательство», 2006
- Военно-топографическая пятиверстная карта Кавказского края 1877 года
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qalancoj cec Galajn Ӏam Galajn Am ustar Galaj am Kerbety am ustar Kerbety Am Cecenistan Respublikasinin Urus Martan bolgesindeki gol Qalancojce Galajn ӀamUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 1494 1 mSahesi 0 12 km Derin yeri 35 mOrta derinliyi 31 mYerlesmesi42 52 20 sm e 45 18 15 s u Olke RusiyaRegion CecenistanVilayet Urus Martan rayonu Fayl 280px Qalancoj xeritede Qalancoj Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografi melumatlar ve menseyiQalancoj golu Cecenistanin dagliq hissesinde Qexi cayi hovzesinin yuxari hissesinde yerlesir Osuxa cay vadisinin sag yamacinda cay seviyyesinden 100 metr yukseklikde ve deniz seviyyesinden 1494 1 metr yukseklikde yerlesir Gol demek olar ki oval formaya sahibdir Bunovreside dairevidir Golun merkezindeki en boyuk derinlik 35 metrdir Su sethinin sahesi texminen 12 hektardir Golun suyu gozle gorulecek derecede seffafdir Gunesli havalarda golun suyu parlaq yasilimtil renge calir Yaz aylarinda seth suyunun temperaturu 20 C e catir Qisda gol donur Golun yaxinliginda coxlu qedim qulleler ve diger tarixi abideler vardir Hemcinin gol etrafinda ona yaxin mesafede six iyneyarpaqli meseler vardir Buna gore gol etrafi Qafqazin en gozel yerlerinden biri sayilir Gol bulaqlardan ve yagintilardan qidalanir Serq yamacinda ona uc bulaq axir Golun dibinde bir cox cixislari var Golun simal yamacinda tektonik yariq zonasina geden kicik bulaq seklinde yeralti axini var Golde kumja baliqlarida vardir Gol hem yerli ehalinin teserrufat heyatinda muhum rol oynayir Xususile heyvandarliq ucun vacib ehemiyyete malikdir Gol esrarengiz yerde yerlesdiyinden turistlerin daimi geldiyi mekanlardandir Gol xususi ekoloji qorunma zonasina daxil oldugundan onun etrafinda ona zerer verecek her hansi boyuk tedbirin kecirilmesi qadagandir Buna baxmayaraq gol il boyu ziyaretcilerin daima geldiyi yerdir AdlanmasiGolun adi Qalayn Am cecen dilinden Qalay Gol olaraq tercume olunur Yaranmasi haqqinda efsaneYerli ehali arasinda Qalancoj golu muqeddes sayilirdi Golun ruhu okuzle elaqeli idi Golun menseyi ile bagli poetik mif Vsevolod Miller terefinden yazilmisdir Yalxora kendinin yaxinliginda Amka adlanan yerde bir gol vardi Bir gun ana ve qizi sahile getdiler ve bilmedikleri ucun golun bullur suyunda cirkli usaq bezlerini yumaga basladilar Bunun ucun qezeblenmis golun ruhu her iki qadini dasa cevirdi ve indi o daslari Amka kendi yaxinliginda gormek olar Ancaq gol murdar olmus yataqda qalmaq istemedi ve gozel ag okuze cevrildi Sonra okuz Qalayn Am golunun indi oldugu yere geldi Orada evveller ekin saheleri var idi Yerli sakinler okuzu suruye bagladilar Ilk sum yolu ile irelileyende palciq oldu ikinciden sonra yer daha nemli oldu Daha sonra su suretle axdi ve tarlan insanlar ve okuz suyun altinda qaldi Birden ortaya cixan gol ehaliye batil qorxunu asilamaga basladi onu dibsiz hesab etdiler ve suyunu icmediler IstinadlarSulejmanov A Toponimiya Chechni Groznyj GUP Knizhnoe izdatelstvo 2006 Voenno topograficheskaya pyativerstnaya karta Kavkazskogo kraya 1877 goda