Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Qafqaz nəfəsotu | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qafqaz nəfəsotu | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Ümumi yayılması
Şərqi Avropada, Zaqafqaziyada, Qazaxstanda, Şimali Qafqazda və Qərbi Sibirin cənubunda yayılmışdır.
Azərbaycanda yayılması
Yabanı halda Kiçik Qafqazın mərkəzi hissəsində təsadüf edilir. Qarabağda (Xanbulaqda) yayılmışdır.
Statusu
Azərbaycanın nadir bitkisidir. CR B1ab(ı, ıı, ııı,)+2ab(ı, ıı, ııı).
Bitdiyi yer
Quru kasıb şamlıqlarda, çöllərdə, yamaclarda, yolların ətra-fında rast gəlinir.
Təbii ehtiyatı
Çox deyildir.
Bioloji xüsusiyyətləri
Təbiətdə hündürlüyü 80 sm-ə qədər olan koldur. Budaqları düz və ya əyilən, bozumtul-qonur və ya bozdur. Zoğları ipək-vari, ağımtıl-boz tükcüklüdür. Yarpaqları üç hissəlidir; xırda yarpaqlarının uzunluğu 2 sm-ədək, lansetvarı-ellipsvarı, ucu yumru və iynəli, üstü boz-yaşıl, alt tərəfi sıx tüklüdür. Çiçəkləri 3–5 ədəd yarpaqların qoltuqlarında az çiçəkli, sünbülvarı-salxımvarı çiçək qrupu əmələ gətirir. Kasacığı boruvari, tükcüklü, uzunluğu 10–15 mm-dir. Çiçək tacı sarı, uzunluğu 2–3 sm-dir. Yarpaqladıqdan sonra mayda-iyulda 25 gün ərzində çiçəkləyir, bəzən avqust-sentyabr aylarında təkrar çiçəkləyir. Meyvələri – uzunluğu 3 sm-dək olan, qaramtıl və ya tünd boz, sıx boz tükcüklərlə örtülmüş hamar paxlalardır, sentyabrda yetişir. Paxlanın içərisində oval, hamar, parlaq, uzunluğu 3 mm-ədək olan sarımtıl toxumları vardır.
Çoxalması
Təbiətdə toxum vasitəsilə çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyətinin təsiridir.
Becərilməsi
Becərilməsi haqda məlumat yoxdur.
Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri
Qəbul edilmiş qorunma tədbiri yoxdur.
Zəruri qorunma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı Kitabı"na daxil edilməsi tövsiyə olunur.
Məlumat mənbələri
- Деревья и кустарники СССР. т.4. 1958;
- Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
- Azərbaycan florasının konspekti. I–III cildlər. 2005; 2006; 2008.
İstinadlar
1."Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.
2."Azərbaycan dendraflorasi" I cild, Baki, "Elm", 2011, 312 səh.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 1 m olan, ağımtıl zoğlara malik, üzəri tükcüklərlə örtülü koldur. Yarpaqları təklələkvari, yarpaqcıqları tərs yumurtavaridir. May ayında çiçəkləyir. Çiçəkləri xırda, ləçəkləri sarıdır. Meyvələri iyulda yetişir. Paxla meyvəsi sıx, ağ ipəkvari tükcüklərlə örtülüdür.
Ekologiyası
Azərbaycanın torpaq, iqlim şəraitinə, quraqlığa, küləyə davamlıdır.
İstifadəsi
Dekorativ bağçılıqda, torpağın eroziyasının qarşısının alınmasında, arıçılıqda qida maddəsi kimi istifadə olunur.
İstinadlar
http://dendrologiya.az/?page_id=112 2019-11-17 at the Wayback Machine Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. T. S. Məmmədov
İstinad
- Флора Азербайджана. т.5. 1954; Флора Kaвkaзa. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
- Azərbaycan flora-sının konspekti. I–III cildlər. 2005; 2006; 2008;
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qafqaz nefesotuElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Qafqaz nefesotuBeynelxalq elmi adiCytisus caucasicus Lavallee 1877Seklin VikiAnbarda axtarisiUmumi yayilmasiSerqi Avropada Zaqafqaziyada Qazaxstanda Simali Qafqazda ve Qerbi Sibirin cenubunda yayilmisdir Azerbaycanda yayilmasiYabani halda Kicik Qafqazin merkezi hissesinde tesaduf edilir Qarabagda Xanbulaqda yayilmisdir StatusuAzerbaycanin nadir bitkisidir CR B1ab i ii iii 2ab i ii iii Bitdiyi yerQuru kasib samliqlarda collerde yamaclarda yollarin etra finda rast gelinir Tebii ehtiyatiCox deyildir Bioloji xususiyyetleriTebietde hundurluyu 80 sm e qeder olan koldur Budaqlari duz ve ya eyilen bozumtul qonur ve ya bozdur Zoglari ipek vari agimtil boz tukcukludur Yarpaqlari uc hisselidir xirda yarpaqlarinin uzunlugu 2 sm edek lansetvari ellipsvari ucu yumru ve iyneli ustu boz yasil alt terefi six tukludur Cicekleri 3 5 eded yarpaqlarin qoltuqlarinda az cicekli sunbulvari salximvari cicek qrupu emele getirir Kasacigi boruvari tukcuklu uzunlugu 10 15 mm dir Cicek taci sari uzunlugu 2 3 sm dir Yarpaqladiqdan sonra mayda iyulda 25 gun erzinde cicekleyir bezen avqust sentyabr aylarinda tekrar cicekleyir Meyveleri uzunlugu 3 sm dek olan qaramtil ve ya tund boz six boz tukcuklerle ortulmus hamar paxlalardir sentyabrda yetisir Paxlanin icerisinde oval hamar parlaq uzunlugu 3 mm edek olan sarimtil toxumlari vardir CoxalmasiTebietde toxum vasitesile coxalir Tebii ehtiyatinin deyisilmesi sebebleriBaslica olaraq insan fealiyyetinin tesiridir BecerilmesiBecerilmesi haqda melumat yoxdur Qebul edilmis qorunma tedbirleriQebul edilmis qorunma tedbiri yoxdur Zeruri qorunma tedbirleriAzerbaycanin Qirmizi Kitabi na daxil edilmesi tovsiye olunur Melumat menbeleriDerevya i kustarniki SSSR t 4 1958 Azerbaycanin agac ve kollari III cild 1970 Azerbaycan florasinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Istinadlar1 Azerbaycanin Nadir Agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh 2 Azerbaycan dendraflorasi I cild Baki Elm 2011 312 seh Botaniki tesviriHundurluyu 1 m olan agimtil zoglara malik uzeri tukcuklerle ortulu koldur Yarpaqlari teklelekvari yarpaqciqlari ters yumurtavaridir May ayinda cicekleyir Cicekleri xirda lecekleri saridir Meyveleri iyulda yetisir Paxla meyvesi six ag ipekvari tukcuklerle ortuludur EkologiyasiAzerbaycanin torpaq iqlim seraitine quraqliga kuleye davamlidir IstifadesiDekorativ bagciliqda torpagin eroziyasinin qarsisinin alinmasinda ariciliqda qida maddesi kimi istifade olunur Istinadlarhttp dendrologiya az page id 112 2019 11 17 at the Wayback Machine Azerbaycan Dendroflorasi III cild Baki Elm 2016 400 seh T S MemmedovIstinadFlora Azerbajdzhana t 5 1954 Flora Kavkaza t 5 1954 Azerbaycanin agac ve kollari I cild 1961 Azerbaycan flora sinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Tofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh