Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qadın əməyi cinsinə görə xüsusi əmək fəaliyyəti növüdür. Kişilər və qadınlar əhalinin təqribən yarısını təşkil etdiyinə görə qadınların ictimai istehsal prosesində mütənasib təmsil olunması müəyyən dərəcədə onun müəyyən cəmiyyətin sosial-iqtisadi inkişaf səviyyəsi haqqında müəyyən mühakimə yürütməyə imkan verir. Patriarxal icmalarda qadın bərabərsizliyini qorumaq üçün sosial şərait yetişdirilir ki, bu da başqa şeylərlə yanaşı, əmək münasibətlərinin təbiətində, eləcə də qadın və kişi arasında əmək bölgüsündə ifadə olunur. Yaponiya və bəzi digər ölkələrin nümunəsindən göründüyü kimi, çoxlu sayda qadının əmək azadlığı, onların yalnız məişət rollarından azad olması üçün təkcə texnoloji tərəqqi kifayət etmir: kişilərlə tam bərabərlik yalnız fəal maddi və mənəvi dəstəklə mümkündür. mədəni və psixi münasibətlərdə dəyişiklikləri dəstəkləyən dövlətin.
Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, qadınlar təmənnasız əmək fəaliyyətlərində, xüsusən ev təsərrüfatında və uşaqların tərbiyəsində əhəmiyyətli səy sərf edirlər və bu səy çox vaxt nəzərə alınmır və ÜDM-ə daxil edilmir. Qadınlar kişilərə nisbətən orta hesabla ev işlərinə iki dəfə, uşaqlara baxmağa isə dörd dəfə çox vaxt sərf edirlər
Tarixi
Qədim Babildə eramızdan 2 min il əvvəl, qadınlar biznes əməliyyatları ilə məşğul ola və katib kimi işləyə bilərdilər. Qədim dünyada belə hesab edilirdi ki, varlı ailələrdən olan qadınlar ev işləri ilə məşğul olmalıdırlar və yalnız ən kasıb və ya hətta qullar məhsuldar işlə məşğul ola bilər: qadın əməyindən yalnız ən aşağı ixtisas tələb olunan yerlərdə istifadə olunurdu. Qədim Yunanıstanda qadınlar duz, çörək ticarəti ilə məşğul olurdular və paltaryuyan kimi işləyə bilirdilər.
Orta əsrlərdə sənətkarlar hər yerdə ailə üzvlərinin, o cümlədən onların arvadlarının əməyindən istehsalatda istifadə edirdilər. Avropada qadınlar, bir qayda olaraq, sənətkarlar gildiyasına buraxılmırdılar, lakin bəzən ustadın dul arvadını öz ixtisaslarını təsdiqləsə, gildiya üzv kimi qəbul edə bilərdi. Və XIV əsrə qədər bəzi gildiyalar artıq yalnız qadınlardan ibarət idi — məsələn, krujeva ustaları gildiyası
Sənaye İnqilabı öz dolanışığını əl əməyi ilə qazanan qadınlar üçün yeni imkanlar açdı. Əməliyyat maşınlarının tətbiqi əmək funksiyalarını nisbətən sadə texnikaların yerinə yetirilməsi üçün azaldır və aşağı ixtisaslı muzdlu işçilərin istifadəsinə imkan verir. Nəticədə qadınların əməyi hər yerdə və geniş yayıldı, çünki qadınların sosial statusunun aşağı olması səbəbindən onların əməyi kişilərdən xeyli aşağı ödənilirdi. 19-cu əsrin birinci yarısında qadınların istehsalatda artan rolu kəskin tənqidlərə səbəb olmağa başladı - qadınların əsas işinin uşaq böyütmək və ev işləri ilə məşğul olmaq olduğu vurğulanırdı. Eyni zamanda, Sənaye İnqilabı sayəsində ortaya çıxan evdən kənarda işləmək imkanı qadının ata və ya ərindən asılılığını zəiflətdi..
XIX əsrdə qadınların, xüsusən də subay qadınların peşə sahibi olması fikri ictimai şüura getdikcə daha çox nüfuz etməyə başladı. XIX əsrin ikinci yarısında qadınlar müəllim, həkim, kargüzarlıq kimi fəaliyyət göstərməyə başladılar. Tədricən cəmiyyətin gözündə “daha da kişi” sayılan bu cür fəaliyyət növlərinin mənimsənilməsi prosesi baş verdi: vəkillik, elm.
ABŞ-da qadın əməyi
İkinci Dünya Müharibəsi illərində cəbhəyə gedən kişilərin çatışmazlığını ödəmək üçün bir çox qadınlar öz işlərini gördülər. Prezident Ruzveltin fikrincə, cəbhədə əsgərlərin qəhrəmanlığı qədər cəbhədə çalışan mülki insanların fədakarlığı da qələbə üçün vacib idi. İkinci Dünya Müharibəsi illərində işləyən Amerikanın simvolu Amerika qadınlarının kollektiv obrazı olan Riveter Rozi idi. Onların iqtisadi əhəmiyyəti və cəmiyyətdəki çəkisi müvafiq olaraq xeyli artmışdır. Müharibədən sonra hərbi istehsalın bağlanması və veteranların mülki həyata qayıtması səbəbindən bir çox işləyən qadın iş yerlərini itirsə də, qadınların əhəmiyyətli bir hissəsi istehsalatda qalmış, onların qızları da analarından nümunə götürmüşlər. O vaxtdan bəri ABŞ-da kişilərlə yanaşı qadınların işi də sosial normaya çevrildi, baxmayaraq ki, müharibədən əvvəl amerikalı qadınların əksəriyyəti hələ də evdar qadın idi.
Aşağıdakı cədvəldə müharibə dövründə kişi və qadınların istehsalatda məşğulluğu ilə bağlı statistik məlumatlar verilmişdir.
| İl | Ümumi əmək resursları (*1000) | onlardan kişilər (*1000) | onlardan qadınlar (*1000) | Qadın əməyinin payı (%) |
|---|---|---|---|---|
| 1940 | 56 100 | 41 940 | 14 160 | 25,2 |
| 1941 | 57 720 | 43 070 | 14 650 | 25,4 |
| 1942 | 60 330 | 44 200 | 16 120 | 26,7 |
| 1943 | 64,780 | 45 950 | 18 830 | 29,1 |
| 1944 | 66,320 | 46 930 | 19 390 | 29,2 |
| 1945 | 66,210 | 46 910 | 19 304 | 29,2 |
| 1946 | 60,520 | 43 690 | 16 840 | 27,8 |
İstinadlar
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- ПРОБЛЕМЫ ВОВЛЕЧЕНИЯ ЖЕНЩИН В МИРОВОЙ РЫНОК ТРУДА
- Женский вклад в мировую экономику
- ЖЕНСКИЙ И ДЕТСКИЙ ТРУД В СТРАНАХ ЗАПАДНОЙ ЕВРОПЫ И США В ХIХ ВЕКЕ
- Bureau of the Census, Historical Statistics of the United States (1976) Chapter D, Labor, Series D 29-41
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qadin emeyi cinsine gore xususi emek fealiyyeti novudur Kisiler ve qadinlar ehalinin teqriben yarisini teskil etdiyine gore qadinlarin ictimai istehsal prosesinde mutenasib temsil olunmasi mueyyen derecede onun mueyyen cemiyyetin sosial iqtisadi inkisaf seviyyesi haqqinda mueyyen muhakime yurutmeye imkan verir Patriarxal icmalarda qadin berabersizliyini qorumaq ucun sosial serait yetisdirilir ki bu da basqa seylerle yanasi emek munasibetlerinin tebietinde elece de qadin ve kisi arasinda emek bolgusunde ifade olunur Yaponiya ve bezi diger olkelerin numunesinden gorunduyu kimi coxlu sayda qadinin emek azadligi onlarin yalniz meiset rollarindan azad olmasi ucun tekce texnoloji tereqqi kifayet etmir kisilerle tam beraberlik yalniz feal maddi ve menevi destekle mumkundur medeni ve psixi munasibetlerde deyisiklikleri destekleyen dovletin Onu da nezere almaq lazimdir ki qadinlar temennasiz emek fealiyyetlerinde xususen ev teserrufatinda ve usaqlarin terbiyesinde ehemiyyetli sey serf edirler ve bu sey cox vaxt nezere alinmir ve UDM e daxil edilmir Qadinlar kisilere nisbeten orta hesabla ev islerine iki defe usaqlara baxmaga ise dord defe cox vaxt serf edirler 15 64 yasli isleyen qadinlarin olke uzre nisbetiTarixiQedim Babilde eramizdan 2 min il evvel qadinlar biznes emeliyyatlari ile mesgul ola ve katib kimi isleye bilerdiler Qedim dunyada bele hesab edilirdi ki varli ailelerden olan qadinlar ev isleri ile mesgul olmalidirlar ve yalniz en kasib ve ya hetta qullar mehsuldar isle mesgul ola biler qadin emeyinden yalniz en asagi ixtisas teleb olunan yerlerde istifade olunurdu Qedim Yunanistanda qadinlar duz corek ticareti ile mesgul olurdular ve paltaryuyan kimi isleye bilirdiler Orta esrlerde senetkarlar her yerde aile uzvlerinin o cumleden onlarin arvadlarinin emeyinden istehsalatda istifade edirdiler Avropada qadinlar bir qayda olaraq senetkarlar gildiyasina buraxilmirdilar lakin bezen ustadin dul arvadini oz ixtisaslarini tesdiqlese gildiya uzv kimi qebul ede bilerdi Ve XIV esre qeder bezi gildiyalar artiq yalniz qadinlardan ibaret idi meselen krujeva ustalari gildiyasi Danimarkada toxuculuq fabrikinin iscileri Rasmus Kristansenin resm eseri 1890 Senaye Inqilabi oz dolanisigini el emeyi ile qazanan qadinlar ucun yeni imkanlar acdi Emeliyyat masinlarinin tetbiqi emek funksiyalarini nisbeten sade texnikalarin yerine yetirilmesi ucun azaldir ve asagi ixtisasli muzdlu iscilerin istifadesine imkan verir Neticede qadinlarin emeyi her yerde ve genis yayildi cunki qadinlarin sosial statusunun asagi olmasi sebebinden onlarin emeyi kisilerden xeyli asagi odenilirdi 19 cu esrin birinci yarisinda qadinlarin istehsalatda artan rolu keskin tenqidlere sebeb olmaga basladi qadinlarin esas isinin usaq boyutmek ve ev isleri ile mesgul olmaq oldugu vurgulanirdi Eyni zamanda Senaye Inqilabi sayesinde ortaya cixan evden kenarda islemek imkani qadinin ata ve ya erinden asililigini zeifletdi Yeni Orlean sikkexanasinda isleyen qadinlar 1897 XIX esrde qadinlarin xususen de subay qadinlarin pese sahibi olmasi fikri ictimai suura getdikce daha cox nufuz etmeye basladi XIX esrin ikinci yarisinda qadinlar muellim hekim karguzarliq kimi fealiyyet gostermeye basladilar Tedricen cemiyyetin gozunde daha da kisi sayilan bu cur fealiyyet novlerinin menimsenilmesi prosesi bas verdi vekillik elm ABS da qadin emeyiIkinci Dunya Muharibesi illerinde ABS tarixinde ilk defe olaraq qadin emeyinden senayede genis miqyasda istifade edilmisdir Ikinci Dunya Muharibesi illerinde cebheye geden kisilerin catismazligini odemek ucun bir cox qadinlar oz islerini gorduler Prezident Ruzveltin fikrince cebhede esgerlerin qehremanligi qeder cebhede calisan mulki insanlarin fedakarligi da qelebe ucun vacib idi Ikinci Dunya Muharibesi illerinde isleyen Amerikanin simvolu Amerika qadinlarinin kollektiv obrazi olan Riveter Rozi idi Onlarin iqtisadi ehemiyyeti ve cemiyyetdeki cekisi muvafiq olaraq xeyli artmisdir Muharibeden sonra herbi istehsalin baglanmasi ve veteranlarin mulki heyata qayitmasi sebebinden bir cox isleyen qadin is yerlerini itirse de qadinlarin ehemiyyetli bir hissesi istehsalatda qalmis onlarin qizlari da analarindan numune goturmusler O vaxtdan beri ABS da kisilerle yanasi qadinlarin isi de sosial normaya cevrildi baxmayaraq ki muharibeden evvel amerikali qadinlarin ekseriyyeti hele de evdar qadin idi Asagidaki cedvelde muharibe dovrunde kisi ve qadinlarin istehsalatda mesgullugu ile bagli statistik melumatlar verilmisdir Il Umumi emek resurslari 1000 onlardan kisiler 1000 onlardan qadinlar 1000 Qadin emeyinin payi 1940 56 100 41 940 14 160 25 21941 57 720 43 070 14 650 25 41942 60 330 44 200 16 120 26 71943 64 780 45 950 18 830 29 11944 66 320 46 930 19 390 29 21945 66 210 46 910 19 304 29 21946 60 520 43 690 16 840 27 8IstinadlarQadin emeyi Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 PROBLEMY VOVLEChENIYa ZhENShIN V MIROVOJ RYNOK TRUDA Zhenskij vklad v mirovuyu ekonomiku ZhENSKIJ I DETSKIJ TRUD V STRANAH ZAPADNOJ EVROPY I SShA V HIH VEKE Bureau of the Census Historical Statistics of the United States 1976 Chapter D Labor Series D 29 41