Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qabıllı (əvvəlki adı: Qarabullu) — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kəngərli rayonunda kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 mart 2003-cü il tarixli, 423-IIQ saylı Qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Qıvraq kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Qarabullu kəndi Qabıllı kəndi adlandırılmışdır.
| Qabıllı | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
Ərazisində poliqorskit gil yatağı var.
Tarixi
Qabıllı etnogenezi kitabına əsasən, kəndin təməli təqribən 1792-ci ildə qoyulub. Qabıllı kəndi 13 tayfanı özündə birləşdirir:
1. 2. Qaraqoyunlu tayfası 3. Qurbanovlar 4. İbrahimovlar 5. Heydər uşağı 6.Əlimərdan 7. Alıverdi tayfası 8. Qacarlar (Qəcərilər) 9. Hüseyin uşağı 10. Seyidlər 11. Niftulla uşağı 12. Sübəli tayfası 13. Hadılı tayfası;
29 mart 2005-ci ildə Qabıllı kəndi Qıvraq kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, həmin kənd mərkəz olmaqla, Qabıllı kənd inzibati ərazi vahidi yaradılmışdır.
Əhalisi
1833-cü ilin statistikasına görə, Qabıllı kəndi 72-si kişi və 80-ni qadın olmaqla 30 evdən ibarət olub. (Viktor Qriqoryev "Naxçıvan əyalətinin statistik (hesablama) təsviri" kitabı. (2005)-ci ildə 1079 (Naxçıvan ensklopediyası ikinci cild), (2009))-cu ildə 1143 nəfərdir.
Kəndin Görkəmli Şəxsiyyətləri
- Aşıq Əsəd Eyvazalı Məmiş oğlu (1857–1947) — aşıq şeirinin qoşma, gəraylı, təcnis, müxəmməs şəkillərində şeirlər yaradan aşıq olmuşdur.
- Hüseyn Hüseynov (prokuror) Muxtar oğlu — Hüquqşünas. Naxçıvan Muxtar Respublikasının prokuroru ( 1991–9 sentyabr 1992-ci ilə qədər)
- Rövşən Hüseynov (kaskadyor) aktyor. Kiyevdə "Rotorstunts" adlı kaskadyor şirkəti ilə müqaviləsi var. Əsasən Rusiya və Ukrayna məxsus filmlərdə rol alır.
- Füzuli Hüseynov, həkim-fizioterapevt, Herba Flora şirkətinin həmtəsisçisi.
İnfrastruktur
Kənddəki rabitə evində 2011-ci ildə 160 nömrəlik elektron ATS quraşdırılmışdır.
Qabıllı Günəş Elektrik Stansiyası
2019-cu ilin fevralın 22-də Kəngərli rayonunun Qabıllı kəndində yeni Günəş Elektrik Stansiyası istifadəyə verilmişdir. Stansiyada dünyada qəbul olunmuş son model müasir panellər quraşdırılıb. Şüşə tipli bu panellərin elektrik verilişi alüminium panellərə nisbətən daha yüksəkdir. Eyni zamanda bu panellər imkan verir ki, stansiya qurularkən daha az torpaq sahəsindən istifadə olunsun. 4,7 hektar ərazidə qurulmuş rentabelli Günəş Elektrik Stansiyası muxtar respublikamızın inkişafına, dayanıqlı elektrik enerjisi təminatına və yeni mütəxəssislərin hazırlanmasına imkan verəcəkdir.
Stansiyada yeraltı aşağı və yüksək gərginlikli xətlər, eləcə də rabitə, müşahidə və idarəetmə sistemi üçün optik kabel xətləri çəkilib. İdarəetmə binası 35 kilovoltluq kommutasiya avadanlıqları ilə təmin edilib. Yaxınlıqda yerləşən 110/35/10 kilovoltluq "Qıvraq" yarımstansiyasına qoşulmaq üçün 2 kilometr uzunluğunda 35 kilovoltluq elektrik xətti çəkilib, ərazi çəpərlənib, siqnalizasiya və video-müşahidə qurğuları ilə təmin olunub. Quraşdırılan yeni meteoroloji stansiya ərazidə hava şəraitinə, yağıntının və rütubətin miqdarına nəzarət etməyə imkan verir.
2 meqavat gücündəki Günəş Elektrik Stansiyasının tikintisi Naxçıvan Muxtar Respublikasının Dövlət Energetika Xidməti ilə İsveçrənin "Pure Energy Development" SARL Şirkəti arasında 2018-ci ildə imzalanmış müqavilə əsasında həyata keçirilib. İl ərzində 3 milyon kilovat-saat elektrik enerjisi istehsal ediləcək stansiyada tikinti-quraşdırma işləri qısa müddətdə və yüksək keyfiyyətlə aparılıb, 7452 "şüşə-şüşə" tipli günəş panelləri, hər birinin gücü 50 kilovat olan 41 invertor, içərisində kommutasiya aparatları və digər elektrik avadanlıqları qoyulmuş 2 ədəd 35/0,4 kilovoltluq transformator yarımstansiyası quraşdırılıb və idarəetmə binası tikilib.
Qabıllı günəş panelləri ilə işləyən yeni subartezianı
60 metr dərinliyi olan subartezian quyusunun günlük su verimi 8,5 tondur. Su nasosunun elektrik təminatı quraşdırılan 2 günəş paneli vasitəsilə həyata keçirilir. Bu da Günəş Elektrik Stansiyasının yaxınlığında salınmış badam bağının və yaşıllıq zolağının su təminatının ödənilməsinə imkan verəcəkdir. Kəngərli Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Kamal Ələkbərov Günəş Elektrik Stansiyasının və subartezian quyusunun istifadəyə verilməsinə görə rayon ictimaiyyəti adından Ali Məclisin Sədrinə minnətdarlıq edib.
Qabıllı poliqorskit gil yatağı
Kəngərli r-nu ərazisində, Qıvraq kəndindən 5 km şimal qərbdə, Qabıllı kəndinin şərqindədir. Geoloji qruluşunda Üst Miosnin Sarmat mərtəbəsinin sarımtıl-boz, açıq qəhvəyi, rəngli poliqorskit gilləri və dördüncü dövrün gil və gilçələri iştirak edir.Yatak tcktonik cəhətdən orta Araz törəmə muldasının şimal qərb hissəsində yerıləşir. Sah. 4 kv. faydalı qatın qalınlığı 161-dir. Poliqorskit gilləri kərpiç, kirəmit. məsaməli bloklar, drenaj boruları, üzlük plitələr və aqloparit istehsalına yararlıdır. Yatağın sənaye ehtiyatı 992 min m³ -dir.
Qabıllı coğrafiyası
Qabıllı kəndi əsasən dağlıq relyefə malik olmaqla, Kənd şimaldan Dərələyəz silsiləsinin qollarından olan Tənənəm dağları ilə əhatələnərək cənubdan Araz çayına doğru istiqamətlənir. Muxtar Respublikanın hər yerində olduğu kimi, iqlimi kəskindir – yayda çox isti, qışda soyuq olur. Kəndin Şimal-qərbi ilə sıralanan çaylaqlar yerli bitki örtüyünü əsasən otlaqlar və kolluqlar ilə təmsil edir. 1, 2, 3, 4, 5-ci çaylaqdan sonra "Böyük təpə" ən yüksək təpə zirvəsidir. Ekoloji sistemində dəyişiklərin təsiri nəticəsində, 30 ildən bəri bu çaylaqlardan sel axmır. Halbuki, sovet dövründə güclü yağıntıların dağlardan gətirdiyi sel, çaylaqları doldurar, böyük bulağa dolar və kənd su daşqınına məruz qoyardı. Bu zaman çaylaqlar arası otlaq ərazilərdə kəndin iri və xırda buynuzlu heyvanları qurtarılmaq üçün gözləyərdi. Çaylaqlarboyu maili düzənliklərdən böyük təpəyə qədər olan ərazilərdə, yaz aylarında murçalıq, göbələk, donbalan sezonu başlayar. Torba və katanka simindən düzəldilmiş mıx (yer qazmaq üçün alət) götürən uşaqlar öncə kiçik təpə, sonra isə çaylaqlardan böyük təpəyə qədər olan ərazilərə yayılaraq göbələk, donbalan, murçalıq toplayardılar. Mürçalığın və çaylaq otunun südündən hazırlanan saqqız həm xeyirli həm də xüsusiləzzəti olardı. Toplanan göbələk və donbalanlar istəyə görə soğan və ya yumurta ilə qızardılır və bu özəl qoxu və ləzzətin dadı çıxardılardı. Çaylaq yamaclarından toplanan Kəklikotu çayının isə qış xüsusi yeri vardır. Kəndin şimal-şərq hissəsi kiçik təpə , kaftarlı qaya, cənuba doğru isə "sarılıq" adlanan gilli ərazi ilə əhatə olunur. Sarılıq, yaz ayları qız və gəlinlərin axışdığı, şomun və qəzayağı sezonu ilə yaddaşlarda həkk olunmuşdur. Bu bitkilər yumurta və soğan ilə qovrularaq yeyilərdi. Ayaqüstü açlığı gidərmək üçün dəvədabanı bitkisinin kökündəki soğanaqlardan qida kimi istifadə edilirdi. Sarılıqda mövcud olan müalicəvi bitkilərdən biri də Çilədağı'dır. Əsasən quyruq piyi ilə döyülərək qarışdırılan bu bitki məlhəmi sınıq və yaralar üçün müalicəvi əhəmiyyətə sahibdir. Cənub-qərbə doğru yarqan, ağıl altı, qazan altı, eşşək ölən, gül bulaq adı ilə tanınan ərazilərdə kəndin təssərüfat sahələri yer alır. Suvarma işi kəhrizlər, Şərqi Arpaçay kanalı və Araz çayı üzərində qurulan nasoslar vasitəsilə həyata keçirilir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Qabıllı etnogenezi kitabı[ölü keçid]
- [1]
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının inzibati — ərazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı – 2013. 488 səh
- "Naxçıvan Muxtar Respublikası şəhər və rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 mart 2003-cü il tarixli, 423-IIQ saylı Qərarı". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-29.
- "Naxçıvan Muxtar Respublikasının bəzi rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin 29 mart 2005-ci il tarixli, 874-IIQ nömrəli Qərarı". e-qanun.az (azərb.). e-qanun.az. 29 mart 2005. 24 iyun 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyun 2016.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı — 2010.
- Qabıllı kəndində rabitə evi yeni binaya köçürülmüşdür[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qabilli evvelki adi Qarabullu Azerbaycan Respublikasi Naxcivan Muxtar Respublikasinin Kengerli rayonunda kend Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 1 mart 2003 cu il tarixli 423 IIQ sayli Qerari ile Naxcivan Muxtar Respublikasinin Serur rayonunun Qivraq kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Qarabullu kendi Qabilli kendi adlandirilmisdir Qabilli39 25 42 sm e 45 06 46 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1 079 nef Qabilli Erazisinde poliqorskit gil yatagi var TarixiQabilli etnogenezi kitabina esasen kendin temeli teqriben 1792 ci ilde qoyulub Qabilli kendi 13 tayfani ozunde birlesdirir 1 2 Qaraqoyunlu tayfasi 3 Qurbanovlar 4 Ibrahimovlar 5 Heyder usagi 6 Elimerdan 7 Aliverdi tayfasi 8 Qacarlar Qeceriler 9 Huseyin usagi 10 Seyidler 11 Niftulla usagi 12 Subeli tayfasi 13 Hadili tayfasi 29 mart 2005 ci ilde Qabilli kendi Qivraq kend inzibati erazi dairesi terkibinden ayrilaraq hemin kend merkez olmaqla Qabilli kend inzibati erazi vahidi yaradilmisdir Ehalisi1833 cu ilin statistikasina gore Qabilli kendi 72 si kisi ve 80 ni qadin olmaqla 30 evden ibaret olub Viktor Qriqoryev Naxcivan eyaletinin statistik hesablama tesviri kitabi 2005 ci ilde 1079 Naxcivan ensklopediyasi ikinci cild 2009 cu ilde 1143 neferdir Kendin Gorkemli SexsiyyetleriAsiq Esed Eyvazali Memis oglu 1857 1947 asiq seirinin qosma gerayli tecnis muxemmes sekillerinde seirler yaradan asiq olmusdur Huseyn Huseynov prokuror Muxtar oglu Huquqsunas Naxcivan Muxtar Respublikasinin prokuroru 1991 9 sentyabr 1992 ci ile qeder Rovsen Huseynov kaskadyor aktyor Kiyevde Rotorstunts adli kaskadyor sirketi ile muqavilesi var Esasen Rusiya ve Ukrayna mexsus filmlerde rol alir Fuzuli Huseynov hekim fizioterapevt Herba Flora sirketinin hemtesiscisi InfrastrukturKenddeki rabite evinde 2011 ci ilde 160 nomrelik elektron ATS qurasdirilmisdir Qabilli Gunes Elektrik Stansiyasi2019 cu ilin fevralin 22 de Kengerli rayonunun Qabilli kendinde yeni Gunes Elektrik Stansiyasi istifadeye verilmisdir Stansiyada dunyada qebul olunmus son model muasir paneller qurasdirilib Suse tipli bu panellerin elektrik verilisi aluminium panellere nisbeten daha yuksekdir Eyni zamanda bu paneller imkan verir ki stansiya qurularken daha az torpaq sahesinden istifade olunsun 4 7 hektar erazide qurulmus rentabelli Gunes Elektrik Stansiyasi muxtar respublikamizin inkisafina dayaniqli elektrik enerjisi teminatina ve yeni mutexessislerin hazirlanmasina imkan verecekdir Stansiyada yeralti asagi ve yuksek gerginlikli xetler elece de rabite musahide ve idareetme sistemi ucun optik kabel xetleri cekilib Idareetme binasi 35 kilovoltluq kommutasiya avadanliqlari ile temin edilib Yaxinliqda yerlesen 110 35 10 kilovoltluq Qivraq yarimstansiyasina qosulmaq ucun 2 kilometr uzunlugunda 35 kilovoltluq elektrik xetti cekilib erazi ceperlenib siqnalizasiya ve video musahide qurgulari ile temin olunub Qurasdirilan yeni meteoroloji stansiya erazide hava seraitine yagintinin ve rutubetin miqdarina nezaret etmeye imkan verir 2 meqavat gucundeki Gunes Elektrik Stansiyasinin tikintisi Naxcivan Muxtar Respublikasinin Dovlet Energetika Xidmeti ile Isvecrenin Pure Energy Development SARL Sirketi arasinda 2018 ci ilde imzalanmis muqavile esasinda heyata kecirilib Il erzinde 3 milyon kilovat saat elektrik enerjisi istehsal edilecek stansiyada tikinti qurasdirma isleri qisa muddetde ve yuksek keyfiyyetle aparilib 7452 suse suse tipli gunes panelleri her birinin gucu 50 kilovat olan 41 invertor icerisinde kommutasiya aparatlari ve diger elektrik avadanliqlari qoyulmus 2 eded 35 0 4 kilovoltluq transformator yarimstansiyasi qurasdirilib ve idareetme binasi tikilib Qabilli gunes panelleri ile isleyen yeni subarteziani60 metr derinliyi olan subartezian quyusunun gunluk su verimi 8 5 tondur Su nasosunun elektrik teminati qurasdirilan 2 gunes paneli vasitesile heyata kecirilir Bu da Gunes Elektrik Stansiyasinin yaxinliginda salinmis badam baginin ve yasilliq zolaginin su teminatinin odenilmesine imkan verecekdir Kengerli Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi Kamal Elekberov Gunes Elektrik Stansiyasinin ve subartezian quyusunun istifadeye verilmesine gore rayon ictimaiyyeti adindan Ali Meclisin Sedrine minnetdarliq edib Qabilli poliqorskit gil yatagiKengerli r nu erazisinde Qivraq kendinden 5 km simal qerbde Qabilli kendinin serqindedir Geoloji qrulusunda Ust Miosnin Sarmat mertebesinin sarimtil boz aciq qehveyi rengli poliqorskit gilleri ve dorduncu dovrun gil ve gilceleri istirak edir Yatak tcktonik cehetden orta Araz toreme muldasinin simal qerb hissesinde yerilesir Sah 4 kv faydali qatin qalinligi 161 dir Poliqorskit gilleri kerpic kiremit mesameli bloklar drenaj borulari uzluk pliteler ve aqloparit istehsalina yararlidir Yatagin senaye ehtiyati 992 min m dir Qabilli cografiyasiQabilli kendi esasen dagliq relyefe malik olmaqla Kend simaldan Dereleyez silsilesinin qollarindan olan Tenenem daglari ile ehatelenerek cenubdan Araz cayina dogru istiqametlenir Muxtar Respublikanin her yerinde oldugu kimi iqlimi keskindir yayda cox isti qisda soyuq olur Kendin Simal qerbi ile siralanan caylaqlar yerli bitki ortuyunu esasen otlaqlar ve kolluqlar ile temsil edir 1 2 3 4 5 ci caylaqdan sonra Boyuk tepe en yuksek tepe zirvesidir Ekoloji sisteminde deyisiklerin tesiri neticesinde 30 ilden beri bu caylaqlardan sel axmir Halbuki sovet dovrunde guclu yagintilarin daglardan getirdiyi sel caylaqlari doldurar boyuk bulaga dolar ve kend su dasqinina meruz qoyardi Bu zaman caylaqlar arasi otlaq erazilerde kendin iri ve xirda buynuzlu heyvanlari qurtarilmaq ucun gozleyerdi Caylaqlarboyu maili duzenliklerden boyuk tepeye qeder olan erazilerde yaz aylarinda murcaliq gobelek donbalan sezonu baslayar Torba ve katanka siminden duzeldilmis mix yer qazmaq ucun alet goturen usaqlar once kicik tepe sonra ise caylaqlardan boyuk tepeye qeder olan erazilere yayilaraq gobelek donbalan murcaliq toplayardilar Murcaligin ve caylaq otunun sudunden hazirlanan saqqiz hem xeyirli hem de xususilezzeti olardi Toplanan gobelek ve donbalanlar isteye gore sogan ve ya yumurta ile qizardilir ve bu ozel qoxu ve lezzetin dadi cixardilardi Caylaq yamaclarindan toplanan Keklikotu cayinin ise qis xususi yeri vardir Kendin simal serq hissesi kicik tepe kaftarli qaya cenuba dogru ise sariliq adlanan gilli erazi ile ehate olunur Sariliq yaz aylari qiz ve gelinlerin axisdigi somun ve qezayagi sezonu ile yaddaslarda hekk olunmusdur Bu bitkiler yumurta ve sogan ile qovrularaq yeyilerdi Ayaqustu acligi gidermek ucun devedabani bitkisinin kokundeki soganaqlardan qida kimi istifade edilirdi Sariliqda movcud olan mualicevi bitkilerden biri de Ciledagi dir Esasen quyruq piyi ile doyulerek qarisdirilan bu bitki melhemi siniq ve yaralar ucun mualicevi ehemiyyete sahibdir Cenub qerbe dogru yarqan agil alti qazan alti essek olen gul bulaq adi ile taninan erazilerde kendin tesserufat saheleri yer alir Suvarma isi kehrizler Serqi Arpacay kanali ve Araz cayi uzerinde qurulan nasoslar vasitesile heyata kecirilir Hemcinin baxQabilli dagi Kengerli rayonu Qerib piriXarici kecidlerQabilli etnogenezi kitabi olu kecid 1 IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin inzibati erazi bolgusu Melumat toplusu Baki 2013 488 seh Naxcivan Muxtar Respublikasi seher ve rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 1 mart 2003 cu il tarixli 423 IIQ sayli Qerari 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 29 Naxcivan Muxtar Respublikasinin bezi rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisinin 29 mart 2005 ci il tarixli 874 IIQ nomreli Qerari e qanun az azerb e qanun az 29 mart 2005 24 iyun 2016 tarixinde Istifade tarixi 24 iyun 2016 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki 2010 Qabilli kendinde rabite evi yeni binaya kocurulmusdur olu kecid