Qaçaq Məmmədqasım (1897 – 1967, Türkiyə) — Gəncə üsyanının təşkilatçılarından biri.
Qaçaq Məmmədqasım | |
---|---|
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Tomulu, Samux nahiyyəsi, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Elazığ, Türkiyə |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Həyatı
1897-ci ildə Gəncə quberniyası Samux nahiyyəsinin Tomulu kəndində anadan olub.
Gəncə üsyanında iştirakı
Qaçaq Məmmədqasım yazırdı:”1920-ci il mayın 24-də bolşevik hökumətinə qarşı ilk üsyan Gəncədə alovlandı.Şəhərdə yerləşən bolşevik qərəgahını ələ keçirtdik. Yalnız ermənilərin himayəsi ilə bolşeviklər şəhəri top atəşinə tutmağa nail oldular. Mən Samuxdan 250 nəfər könüllü toplayaraq Gəncəyə qayıtmaq istəyirdim. Qarasaqqal ətrafında bolşeviklərin 500 nəfərlik dəstəsi ilə üzləşdik. İki saatlıq qanlı döyüşdə bolşeviklər darmadağın edildi. Bu döyüşdə 420 bolşevik əsgəri məhv edildi. Gəncəyə gəlib üsyançılarla birləşdik. Üsyanı Şeyx Cahangir bəy, , Sarı Ələkbər, Tatoğlu Həsən idarə edirdilər. Gəncə üsyançıları bütün çətinliklərə baxmayaraq mətinliklə mübarizə aparırdılar. Lakin Gəncədə yaşayan ermənilər şəhər əhalisinə xəyanət etdi. Məhz bu xəyanətin nəticəsində üsyan amansızlıqla yatırıldı. Şəhərdən qaçmaq istəyən insanların bir yolu var idi. Onlar Quşqara çayını keçməli idilər. Üsyan günlərində elə bil təbiətdə Gəncədən üz döndərmişdi. Birinci dəfə idi Quşqara cayının belə daşdığının şahidi olurdum. Amansız sel minlərlə insanı öz ağuşuna alıb aparırdı. Xilas olmaq istəyən qız gəlinlər düşmənə təslim olmamaq üçün özlərini çaya atırdılar. Öz ismətlərini, namuslarını qoruyan qızlarımız heç nədən çəkinmədən özlərini ölümün ağuşuna atırdılar. Bu mənzərəni görmək çox dəhşətli idi. Üsyan amansızlıqla yatrıldı. Ancaq bu usyanın qığılcımı uzun illər davam etdi.”
Üsyandan sonrakı fəaliyyəti
Qaçaq Məmmədqasım 1933-cü ilin yanvar ayında İran ərazisinə keçir. Öz dəstəsi ilə İran ərazisində məskunlaşsa da, bolşeviklər yenə onlara qarşı təxribatlar törətməkdə davam edirdilər. 1933-cü ilin yayında Məmmədqasımın dəstəsində 8 nəfər müəmmalı şəkildə karvansarada öldürülür. Bunun təxribat olduğunu anlayan Məmmədqasım 1933-cü ilin oktyabrında İrandan Türkiyəyə keçir. Öz dəstəsi ilə Türkiyəyə keçən Məmmədqasım bir müddət sonra qardaşı Əsədlə Elazığ şəhərinə köçür. Qaçaq Məmmədqasım 69 yaşında 1967-ci ildə Elazığda vəfat edir.
Mənbə
Ədəbiyyat
- Xanlar Bayramov. Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım. Bakı: “Ləman Nəşriyyat Poliqrafiya” MMC, 2006;
- Hanlar Bayramov. Samuhlu Kaçak Memmedkasım. Çevireni: Aysun Demirez Güneri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2014.
İstinadlar
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - I hissə". sozcu.az. 2023-10-23. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - II hissə". sozcu.az. 2023-10-26. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - III hissə". sozcu.az. 2023-10-27. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - IV hissə". sozcu.az. 2023-10-28. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - V hissə". sozcu.az. 2023-10-29. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - VI hissə". sozcu.az. 2023-10-30. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - VII hissə". sozcu.az. 2023-10-31. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - VIII hissə". sozcu.az. 2023-11-01. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
- Nəbi, Ceyhun. "Samuxlu Qaçaq Məmmədqasım "Allah qoruyunca" adlı xatirələri - IX hissə". sozcu.az. 2023-11-02. 2024-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qacaq Memmedqasim 1897 1967 Turkiye Gence usyaninin teskilatcilarindan biri Qacaq MemmedqasimDogum tarixi 1897Dogum yeri Tomulu Samux nahiyyesi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1967Vefat yeri Elazig TurkiyeMilliyyeti azerbaycanliHeyati1897 ci ilde Gence quberniyasi Samux nahiyyesinin Tomulu kendinde anadan olub Gence usyaninda istirakiQacaq Memmedqasim yazirdi 1920 ci il mayin 24 de bolsevik hokumetine qarsi ilk usyan Gencede alovlandi Seherde yerlesen bolsevik qeregahini ele kecirtdik Yalniz ermenilerin himayesi ile bolsevikler seheri top atesine tutmaga nail oldular Men Samuxdan 250 nefer konullu toplayaraq Genceye qayitmaq isteyirdim Qarasaqqal etrafinda bolseviklerin 500 neferlik destesi ile uzlesdik Iki saatliq qanli doyusde bolsevikler darmadagin edildi Bu doyusde 420 bolsevik esgeri mehv edildi Genceye gelib usyancilarla birlesdik Usyani Seyx Cahangir bey Sari Elekber Tatoglu Hesen idare edirdiler Gence usyancilari butun cetinliklere baxmayaraq metinlikle mubarize aparirdilar Lakin Gencede yasayan ermeniler seher ehalisine xeyanet etdi Mehz bu xeyanetin neticesinde usyan amansizliqla yatirildi Seherden qacmaq isteyen insanlarin bir yolu var idi Onlar Qusqara cayini kecmeli idiler Usyan gunlerinde ele bil tebietde Genceden uz dondermisdi Birinci defe idi Qusqara cayinin bele dasdiginin sahidi olurdum Amansiz sel minlerle insani oz agusuna alib aparirdi Xilas olmaq isteyen qiz gelinler dusmene teslim olmamaq ucun ozlerini caya atirdilar Oz ismetlerini namuslarini qoruyan qizlarimiz hec neden cekinmeden ozlerini olumun agusuna atirdilar Bu menzereni gormek cox dehsetli idi Usyan amansizliqla yatrildi Ancaq bu usyanin qigilcimi uzun iller davam etdi Usyandan sonraki fealiyyetiQacaq Memmedqasim 1933 cu ilin yanvar ayinda Iran erazisine kecir Oz destesi ile Iran erazisinde meskunlassa da bolsevikler yene onlara qarsi texribatlar toretmekde davam edirdiler 1933 cu ilin yayinda Memmedqasimin destesinde 8 nefer muemmali sekilde karvansarada oldurulur Bunun texribat oldugunu anlayan Memmedqasim 1933 cu ilin oktyabrinda Irandan Turkiyeye kecir Oz destesi ile Turkiyeye kecen Memmedqasim bir muddet sonra qardasi Esedle Elazig seherine kocur Qacaq Memmedqasim 69 yasinda 1967 ci ilde Elazigda vefat edir MenbeEdebiyyat Xanlar Bayramov Samuxlu Qacaq Memmedqasim Baki Leman Nesriyyat Poliqrafiya MMC 2006 Hanlar Bayramov Samuhlu Kacak Memmedkasim Cevireni Aysun Demirez Guneri Ankara Ataturk Arastirma Merkezi Yayinlari 2014 Istinadlar Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri I hisse sozcu az 2023 10 23 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08 Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri II hisse sozcu az 2023 10 26 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08 Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri III hisse sozcu az 2023 10 27 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08 Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri IV hisse sozcu az 2023 10 28 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08 Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri V hisse sozcu az 2023 10 29 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08 Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri VI hisse sozcu az 2023 10 30 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08 Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri VII hisse sozcu az 2023 10 31 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08 Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri VIII hisse sozcu az 2023 11 01 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08 Nebi Ceyhun Samuxlu Qacaq Memmedqasim Allah qoruyunca adli xatireleri IX hisse sozcu az 2023 11 02 2024 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 08