Psixiatriya sosiologiyası — psixiatriyanın institusionalizasiya və deinstitusionalizasiya məsələlərini, psixiatriya elminin və praktikasının sosial aspektləri, xüsusiyyətləri, meylləri və inkişaf qanunauyğunluqlarını, habelə psixiatriyanın fəaliyyətinin institusional mexanizmlərini araşdıran elmi bilik sosiologiyasının istiqamətlərindən xidmət biridir. Psixiatriya sosiologiyasına əhəmiyyətli töhfə Mişel Fuko, Franko Bazalya, İrvinq Hofman, və başqaları kimi tədqiqatçılar və ictimai xadimlər tərəfindən verilmişdir.
Deviantın tibbiləşdirilməsi
N. Kittri, deviant konsepsiyasının narkotik asılılığı, homoseksualizm, alkoqolizm və zehni xəstəliklər kimi bir sıra təzahürlərini araşdırdı və bu təzahürlərin əvvəl mənəvi, sonra hüquqi problemlər kimi qəbul edildiyini və indi tibbi problemlər kimi qəbul edildiyini göstərdi. Bu qavrayış nəticəsində normadan kənara çıxan fövqəladə insanlar əxlaqi, hüquqi və daha sonra tibbi xarakterli sosial nəzarətə məruz qaldılar . Eynilə, P. Konrad və C. Şnayder də sapmağın tibbiləşdirilməsinə dair araşdırmalarını müxtəlif tarixi dövrlərdə sapma anlayışının mənalarının asılı olduğu üç əsas paradiqmanın tapıla biləcəyi fikri ilə başa vururlar: günah kimi sapma, günah kimi sapma cinayət və sapma bir xəstəlik kimi.
Psixiatriyanın institusionalizasiyası
Psixiatriyanın institusionalizasiyasına iki kitab - Fransız filosofu və humanitar elmlərin tədqiqatçısı Mişel Fukonun "Klassik dövrdə dəlilik tarixi" kitabı və alman psixiatrı Klaus Dörnerin "Vətəndaş və Dəlilik" kitabı həsr edilmişdir.
Dörnerin göstərdiyi kimi, psixiatriyanın meydana gəlməsi sənayeləşmə ilə qeyd olunan sənaye kapitalizminin yaranması - istehsalın fabriklərdən fabriklərə ötürülməsi və əl əməyindən maşın istehsalına keçid dövrünə təsadüf etdi. Bu proses, vətəndaş təbəqəsinin təbəqələşməsinə gətirib çıxardı, orta təbəqəsinin bir hissəsi zənginləşdi, digəri kasıb oldu. Bir tərəfdən sənayeləşmə, yeni şərtlərdə köhnə işlərini itirmiş bir çox insanın mövcudluğunun təməllərini məhv etdi. Digər tərəfdən, fabriklərə ən ucuz və ən əlçatan işçi qüvvəsini cəlb etmək lazım gəldi. Dörner yazır:
- Sənaye İnqilabı yeni bir insana - sənaye işçisinə ehtiyac duyur və bu cür insanları tapmağa və onları digərlərindən ayırmağa çalışır. Buna görə də, indi kasıbları dəlilərdən ayırmaq və nəticədə hər iki qrup, fabriklər və ruhi xəstəxanalar üçün xüsusi qurumlar yaratmaq lazımdır. Yeni insan tipli sənaye işçisi aşağıdakı keyfiyyətlərə sahib olmalıdır: kasıb olmalı və buna görə də təvazökar və ucuz olmalıdır; azad, yəni yalnız bir sənaye müəssisəsi qarşısında öhdəliklərə sahib olmaq; simasız, yəni əhəmiyyətli fərdi xüsusiyyətlərdən məhrum; etibarlı, yəni monoton bir iş görməyə qadirdir; hərəkətlərimizdə, maşınlarla əlaqəli olaraq uzun müddətli sənaye hesablamaları etməyə imkan verən proqnozlaşdırıla biləndir. Dəlilərin bir çox fərdi fərqliliyinə və xüsusiyyətlərinə və davranışlarını proqnozlaşdırmağın mümkünsüzlüyünə görə, sahibkarlar baxımından fabrik işi üçün uyğun deyillər və mütləq uyğunluq tələbinə cavab vermirlər. sənaye istehsalı sahəsindən xaric edilmişdir.
Beləliklə, dəlilərin sənaye istehsalı sahəsindən kənarlaşdırılması onları qaçılmaz olaraq psixiatriya sahəsinə - psixiatriya xəstəxanalarının divarlarına aparır.
Mişel Fukonun "Klassik Dövrdə Dəlilik Tarixi" kitabına gəlincə, bu kitabda psixiatriyanın meydana gəlməsi və təşəkkül tapdığı sosial prosesləri, iqtisadi şərtləri və mədəni konteksti, xüsusən də bu qurumların meydana gəlməsini araşdırır. dərhal tarixi sələfləri müasir psixiatriya xəstəxanalar. Fuko Qərb tarixində mövcud olan və onda dəlilik konsepsiyasının formalaşması ilə əlaqəli olan hakim fikirləri, siyasi fikirləri, hüquqi aktları, sosial qurumları, mədəni ənənələri, vizual sənətləri və bədii ədəbiyyatı təhlil edir.
İstinadlar
- Manning N. The therapeutic community movement: charisma and routinization. London: Routledge. 1989. 1. ISBN .
- Kittrie N. The right to be different: deviance and enforced therapy. Johns Hopkins Press. 1971. ISBN .
- Conrad P., Schneider J. Deviance and medicalization: from badness to sickness. . 1992. 36. ISBN .
- Фуко М. История безумия в Классическую эпоху / Пер. с франц. И.К. Стаф. Санкт-Петербург: Университетская книга. 1997. 25–28, 70, 79, 85. ISBN .
- Дёрнер К. Гражданин и безумие: К социальной истории и научной социологии психиатрии / Пер. с нем. И.Я. Сапожниковой. Москва: Алетейа. 2006. 62–64, 471. ISBN .
Ədəbiyyat
- Дёрнер К. Гражданин и безумие: К социальной истории и научной социологии психиатрии / Пер. с нем. И.Я. Сапожниковой. Предисловие. Москва: Алетейа. 2006. 9–13. ISBN .
- Янгулова Л.В. Институционализация психиатрии в России: Генеалогия практик освидетельствования и испытания «безумия» (конец XVII — XIX вв.)[ölü keçid]/ Автореферат диссертации на соискание учёной степени кандидата социологических наук. — М.: Институт социологии РАН, 2004.
- Цыганок Л. А. Реформирование психиатрической службы. Опыт США и Европы // Независимый психиатрический журнал. — № 3. — 2007.
- Фуко М. История безумия в Классическую эпоху /Пер. с франц. И.К. Стаф. Санкт-Петербург: Университетская книга. 1997. 25–28, 70, 79, 85. ISBN .
- Фуко М. Психиатрическая власть: Курс лекций, прочитанных в Коллеж де Франс в 1973—1974 учебном году. — СПб.: Наука, 2007.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Psixiatriya sosiologiyasi psixiatriyanin institusionalizasiya ve deinstitusionalizasiya meselelerini psixiatriya elminin ve praktikasinin sosial aspektleri xususiyyetleri meylleri ve inkisaf qanunauygunluqlarini habele psixiatriyanin fealiyyetinin institusional mexanizmlerini arasdiran elmi bilik sosiologiyasinin istiqametlerinden xidmet biridir Psixiatriya sosiologiyasina ehemiyyetli tohfe Misel Fuko Franko Bazalya Irvinq Hofman ve basqalari kimi tedqiqatcilar ve ictimai xadimler terefinden verilmisdir Deviantin tibbilesdirilmesiN Kittri deviant konsepsiyasinin narkotik asililigi homoseksualizm alkoqolizm ve zehni xestelikler kimi bir sira tezahurlerini arasdirdi ve bu tezahurlerin evvel menevi sonra huquqi problemler kimi qebul edildiyini ve indi tibbi problemler kimi qebul edildiyini gosterdi Bu qavrayis neticesinde normadan kenara cixan fovqelade insanlar exlaqi huquqi ve daha sonra tibbi xarakterli sosial nezarete meruz qaldilar Eynile P Konrad ve C Snayder de sapmagin tibbilesdirilmesine dair arasdirmalarini muxtelif tarixi dovrlerde sapma anlayisinin menalarinin asili oldugu uc esas paradiqmanin tapila bileceyi fikri ile basa vururlar gunah kimi sapma gunah kimi sapma cinayet ve sapma bir xestelik kimi Psixiatriyanin institusionalizasiyasiPsixiatriyanin institusionalizasiyasina iki kitab Fransiz filosofu ve humanitar elmlerin tedqiqatcisi Misel Fukonun Klassik dovrde delilik tarixi kitabi ve alman psixiatri Klaus Dornerin Vetendas ve Delilik kitabi hesr edilmisdir Dornerin gosterdiyi kimi psixiatriyanin meydana gelmesi senayelesme ile qeyd olunan senaye kapitalizminin yaranmasi istehsalin fabriklerden fabriklere oturulmesi ve el emeyinden masin istehsalina kecid dovrune tesaduf etdi Bu proses vetendas tebeqesinin tebeqelesmesine getirib cixardi orta tebeqesinin bir hissesi zenginlesdi digeri kasib oldu Bir terefden senayelesme yeni sertlerde kohne islerini itirmis bir cox insanin movcudlugunun temellerini mehv etdi Diger terefden fabriklere en ucuz ve en elcatan isci quvvesini celb etmek lazim geldi Dorner yazir Senaye Inqilabi yeni bir insana senaye iscisine ehtiyac duyur ve bu cur insanlari tapmaga ve onlari digerlerinden ayirmaga calisir Buna gore de indi kasiblari delilerden ayirmaq ve neticede her iki qrup fabrikler ve ruhi xestexanalar ucun xususi qurumlar yaratmaq lazimdir Yeni insan tipli senaye iscisi asagidaki keyfiyyetlere sahib olmalidir kasib olmali ve buna gore de tevazokar ve ucuz olmalidir azad yeni yalniz bir senaye muessisesi qarsisinda ohdeliklere sahib olmaq simasiz yeni ehemiyyetli ferdi xususiyyetlerden mehrum etibarli yeni monoton bir is gormeye qadirdir hereketlerimizde masinlarla elaqeli olaraq uzun muddetli senaye hesablamalari etmeye imkan veren proqnozlasdirila bilendir Delilerin bir cox ferdi ferqliliyine ve xususiyyetlerine ve davranislarini proqnozlasdirmagin mumkunsuzluyune gore sahibkarlar baximindan fabrik isi ucun uygun deyiller ve mutleq uygunluq telebine cavab vermirler senaye istehsali sahesinden xaric edilmisdir Belelikle delilerin senaye istehsali sahesinden kenarlasdirilmasi onlari qacilmaz olaraq psixiatriya sahesine psixiatriya xestexanalarinin divarlarina aparir Misel Fukonun Klassik Dovrde Delilik Tarixi kitabina gelince bu kitabda psixiatriyanin meydana gelmesi ve tesekkul tapdigi sosial prosesleri iqtisadi sertleri ve medeni konteksti xususen de bu qurumlarin meydana gelmesini arasdirir derhal tarixi selefleri muasir psixiatriya xestexanalar Fuko Qerb tarixinde movcud olan ve onda delilik konsepsiyasinin formalasmasi ile elaqeli olan hakim fikirleri siyasi fikirleri huquqi aktlari sosial qurumlari medeni eneneleri vizual senetleri ve bedii edebiyyati tehlil edir IstinadlarManning N The therapeutic community movement charisma and routinization London Routledge 1989 1 ISBN 0415029139 Kittrie N The right to be different deviance and enforced therapy Johns Hopkins Press 1971 ISBN 0801813190 Conrad P Schneider J Deviance and medicalization from badness to sickness 1992 36 ISBN 0877229996 Fuko M Istoriya bezumiya v Klassicheskuyu epohu Per s franc I K Staf Sankt Peterburg Universitetskaya kniga 1997 25 28 70 79 85 ISBN 5791400179 Dyorner K Grazhdanin i bezumie K socialnoj istorii i nauchnoj sociologii psihiatrii Per s nem I Ya Sapozhnikovoj Moskva Aleteja 2006 62 64 471 ISBN 5986390083 EdebiyyatDyorner K Grazhdanin i bezumie K socialnoj istorii i nauchnoj sociologii psihiatrii Per s nem I Ya Sapozhnikovoj Predislovie Moskva Aleteja 2006 9 13 ISBN 5986390083 Yangulova L V Institucionalizaciya psihiatrii v Rossii Genealogiya praktik osvidetelstvovaniya i ispytaniya bezumiya konec XVII XIX vv olu kecid Avtoreferat dissertacii na soiskanie uchyonoj stepeni kandidata sociologicheskih nauk M Institut sociologii RAN 2004 Cyganok L A Reformirovanie psihiatricheskoj sluzhby Opyt SShA i Evropy Nezavisimyj psihiatricheskij zhurnal 3 2007 Fuko M Istoriya bezumiya v Klassicheskuyu epohu Per s franc I K Staf Sankt Peterburg Universitetskaya kniga 1997 25 28 70 79 85 ISBN 5791400179 Fuko M Psihiatricheskaya vlast Kurs lekcij prochitannyh v Kollezh de Frans v 1973 1974 uchebnom godu SPb Nauka 2007