Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Projektor əməliyyatı — Mukti-baxinidəki banqladeşlilərin üsyan ordusuna, Pakistanın Silahlı Qüvvələrinin gözlənilməz hücümün kod adıdır. Döyüşlər, Pakistan ordusunun əsgərlərinin əyalətin dinc əhaliyə qarşı amansız zülmü ilə seçilirdi.
Hadisələrin gedişatı
25 mart 1971-ci ilin gecəsində Pakistan ordusunun genişmiqyaslı hücümü başladı. Əməliyyatı başlamaq ideyası bir neçə generala məxsus idi, onlar bu qərarla Şərqi Pakistandakı kütləvi nümayişlərə (hansılarki 21 fevral 1971-ci ildən bitmək bilmirdi) son qoymaq istəyirdilər. Bu hərbi aksiya ilk öncə əyalətin sülh camaatına qarşı yönəlmişdi, onun məqsədi imkan daxilində böyük sayda üsyançıları məhv etməkdir, bu digər sağ qalanları qorxutmaq üçün edilirdi.
Əməliyyatın planı 1971-ci ilin mart ayında qeneral-mayor Hadim Hüseyn Reza və Rao Fərman Əli tərəfindən tərtib olunmuşdur. Yuxarı vəzifəli Pakistan zabitləri (əyalətin qubernatoru Səhəbzadə Yaqub-Xan və vitse-qubernator Səid Məhəmməd Əhsən) Şərqi Pakistandakı qırğında iştirak etməkdən imtina etdilər və öz vəzifələrindən çıxarırdılar. Onların əvəzinə Pakistan prezidenti Yaxyan Xan qeneral-leytenant Tikku Xanı Şərqi Pakistan əyalətinin qubernatoru təyin etdi.
Pakistan generallığı qeydə aldıki, benqal zabitləri və hərbiləşmiş hissələrin əsgərləri çox gümanki, əməliyyatın əvvəlində üsyan qaldıracaqlar. Bunun nəticəsini zəiflətmək üçün prezident Yəhya Xanın ziyarəti zaman bütün silahlı benqal formalaşmaların silahsızlaşması təklif olundu,bura polislər də daxil idi. Bu plana əsasən yerli polisin minlərcə silahsızlaşmış işçiləri Dəkkada Pakistan ordu hissələri tərəfindən güllələnməli idi. Lakin qeneral Həmid nizami benqal ordu hissələrin ləngiməsiz ləğv edilməsinə qarşı idi, amma banqladeşli atıcıların, polisin və digər hərbiləşmiş formalaşmaların silahsızlaşmasına dəstək oldu. 25 martın birinci hissəsində bir neçə qeneral əsas hərbi qarnizonları helikopterlə ziyarət etdilər və şəxsən ordakı komandirlərə hücüm planları haqqında məlumat verdilər. Qeneral Mittxa öz üzərinə xüsusi təyinatlı Pakistan qrupun komandalığını götürdü. Xüsusi təyinatlılar Mucibur Rəhmanın həbs edilməsində böyük rol oynadılar.
Əməliyyat ekstremal məxfilik vəziyyətində idi. Bu plan haqda xidməti ehtiyac baxımından əvvəlcədən kiçik zabitlər məlumatlandırılmışdılar. Bir neçə benqal zabiti Qərbi Pakistandan olan yoldaşlarının brifinqlərinə şübhə ilə yanaşmağa başladılar. Vaxt göstərdi ki, benqal zabitlərindən bir neçəsi şübhələnib, və üsyana "Projektor" əməliyyatı başlayandan sonra dərhal başlayıblar.
İstinad
- Ganguly, Sumit. Conflict Unending: India-Pakistan Tensions Since 1947. Columbia University Press. 2002. səh. 60. ISBN .
- Abu Md. Delwar Hossain, Operation Searchlight // Sirajul Islam and Ahmed A. Jamal (redaktor), Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second), , 2012, 2021-10-05 tarixində , İstifadə tarixi: 2017-11-20
- Pakistan Defence Journal, 1977, Vol. 2, pp. 2–3
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Projektor emeliyyati Mukti baxinideki banqladeslilerin usyan ordusuna Pakistanin Silahli Quvvelerinin gozlenilmez hucumun kod adidir Doyusler Pakistan ordusunun esgerlerinin eyaletin dinc ehaliye qarsi amansiz zulmu ile secilirdi Hadiselerin gedisati25 mart 1971 ci ilin gecesinde Pakistan ordusunun genismiqyasli hucumu basladi Emeliyyati baslamaq ideyasi bir nece generala mexsus idi onlar bu qerarla Serqi Pakistandaki kutlevi numayislere hansilarki 21 fevral 1971 ci ilden bitmek bilmirdi son qoymaq isteyirdiler Bu herbi aksiya ilk once eyaletin sulh camaatina qarsi yonelmisdi onun meqsedi imkan daxilinde boyuk sayda usyancilari mehv etmekdir bu diger sag qalanlari qorxutmaq ucun edilirdi Emeliyyatin plani 1971 ci ilin mart ayinda qeneral mayor Hadim Huseyn Reza ve Rao Ferman Eli terefinden tertib olunmusdur Yuxari vezifeli Pakistan zabitleri eyaletin qubernatoru Sehebzade Yaqub Xan ve vitse qubernator Seid Mehemmed Ehsen Serqi Pakistandaki qirginda istirak etmekden imtina etdiler ve oz vezifelerinden cixarirdilar Onlarin evezine Pakistan prezidenti Yaxyan Xan qeneral leytenant Tikku Xani Serqi Pakistan eyaletinin qubernatoru teyin etdi Pakistan generalligi qeyde aldiki benqal zabitleri ve herbilesmis hisselerin esgerleri cox gumanki emeliyyatin evvelinde usyan qaldiracaqlar Bunun neticesini zeifletmek ucun prezident Yehya Xanin ziyareti zaman butun silahli benqal formalasmalarin silahsizlasmasi teklif olundu bura polisler de daxil idi Bu plana esasen yerli polisin minlerce silahsizlasmis iscileri Dekkada Pakistan ordu hisseleri terefinden gullelenmeli idi Lakin qeneral Hemid nizami benqal ordu hisselerin lengimesiz legv edilmesine qarsi idi amma banqladesli aticilarin polisin ve diger herbilesmis formalasmalarin silahsizlasmasina destek oldu 25 martin birinci hissesinde bir nece qeneral esas herbi qarnizonlari helikopterle ziyaret etdiler ve sexsen ordaki komandirlere hucum planlari haqqinda melumat verdiler Qeneral Mittxa oz uzerine xususi teyinatli Pakistan qrupun komandaligini goturdu Xususi teyinatlilar Mucibur Rehmanin hebs edilmesinde boyuk rol oynadilar Emeliyyat ekstremal mexfilik veziyyetinde idi Bu plan haqda xidmeti ehtiyac baximindan evvelceden kicik zabitler melumatlandirilmisdilar Bir nece benqal zabiti Qerbi Pakistandan olan yoldaslarinin brifinqlerine subhe ile yanasmaga basladilar Vaxt gosterdi ki benqal zabitlerinden bir necesi subhelenib ve usyana Projektor emeliyyati baslayandan sonra derhal baslayiblar IstinadGanguly Sumit Conflict Unending India Pakistan Tensions Since 1947 Columbia University Press 2002 seh 60 ISBN 978 0 231 12369 3 Abu Md Delwar Hossain Operation Searchlight Sirajul Islam and Ahmed A Jamal redaktor Banglapedia National Encyclopedia of Bangladesh Second 2012 2021 10 05 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 20 Pakistan Defence Journal 1977 Vol 2 pp 2 3