Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bahar novruzçuçəyi (lat. Primula veris) — bitkilər aləminin erikaçiçəklilər dəstəsinin novruzçiçəyikimilər fəsiləsinin novruzçiçəyi cinsinə aid bitki növü.
| Bahar novruzçiçəyi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Bahar novruzçiçəyi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası
Çoxillik ot bitkisidir. Qısa kökümsovları şaquli, dik yerləşib, uzunluğu 6-8 sm olmaqla, çoxillik şirəli, qaytanabənzər köklərə malikdir. Kök üstündə olan yarpaqları rozetşəkilli, uzunsov-tərsyumurtavari, qırışıq, kənarları çəpərli, yumşaq tükcüklü, mərkəzi damarı aydın görünən, şirəli və qanadlı saplağı vardır. Gövdəsi yarpaqsız, şirəli, hündürlüyü 15-30 sm, çiçəkqrupunun sonunda sadə birtərəfli çətirləri başı aşağı əyilmiş açıq-sarı rəngli burcuqlu çiçəkləri vardır. Meyvələri yumurtavarı çoxtoxumlu olmaqla, qutucuqda yerləşir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, iyul-avqust aylarında isə meyvələri yetişir.
Enliyarpaqlı və qarışıq meşələrdə, orta dərəcəli kolluqlarda, seyrək meşəliklərdə, meşə çəmənliklərində və talalarda yaşayır.
Yarpaqlarını, bitki çiçəkləmə başladıqda əl ilə və ya bıçaqla toplamaq lazımdır. Qurudulma tez olmaqla, quruducu şkafda 100-120°С-də naves və ya çardaxda nazik qatla kölgəli yerlərdə sərilməlidir.
Bitkini köklə birlikdə qopararaq çıxarmaq yolverilməzdir. Xammalı sarımtıl-yaşıl, uzunsov-tərsyumurtavari yarpaqlı, uzunluğu 10 sm-ə qədər, eni isə 5-8 sm, qanadlı, yastı saplaqdan ibarətdir. Spesifik iyli və şirintəhər-acı dadlıdır.
Kisələrdə qablaşdıraraq quru yerdə saxlamaq lazımdır. Saxlama müddəti 1 ildir.
Tərkibi və təsiri
Yarpaqlarının tərkibində 5,9%-ə qədər askorbin turşusu, flavonoidlər, karotinoidlər və triterpen saponinlər vardır. Yeraltı orqanlarının tərkibində 10% triterpen saponinlər flavonoidlər, karotinoidlər və efir yağı vardır.
Öskürəkkəsici və iltihabsorucu dərmandır.
Alınan preparatın tərkibindəki saponinlər bronx vəzilərinin sekresiyasını artırır, öskürəkkəsici və iltihabsorucu təsir göstərir. Yarpaqlarının tərkibində çoxlu miqdarda askorbin turşusu vardır.
Bahar novruzçiçəyi şərbəti öskürəkkəsici, iltihabsorucu dərmandır.
Sinupret draje, damcı. Öskürəkkəsici, sekretyaradıcı və iltihabsorucu dərmandır.
Bronxikum, eliksir. Öskürəkəleyhinə şərbət. Öskürəkkəsici, iltihabsorucu dərmandır.
Yarpaqlarının tərkibində sinqa xəstəliyi əleyhinə çoxlu miqdarda vitaminlər (xüsusən askorbin turşusu) vardır. Kökümsov və köklərində tənəffüs yollarının infeksion iltihab xəstəliklərində, bəlğəmin çətin çıxması və tutmaşəkilli öskürəklərdə əvəzedilməz dərmandır.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 142–143.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bahar novruzcuceyi lat Primula veris bitkiler aleminin erikacicekliler destesinin novruzciceyikimiler fesilesinin novruzciceyi cinsine aid bitki novu Bahar novruzciceyiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsDeste ErikaciceklilerFesile NovruzciceyikimilerYarimfesile Cins NovruzciceyiNov Bahar novruzciceyiBeynelxalq elmi adiPrimula veris L 1753Sekil axtarisiITIS 24035NCBI 170927EOL 584034Botaniki xarakteristikasiCoxillik ot bitkisidir Qisa kokumsovlari saquli dik yerlesib uzunlugu 6 8 sm olmaqla coxillik sireli qaytanabenzer koklere malikdir Kok ustunde olan yarpaqlari rozetsekilli uzunsov tersyumurtavari qirisiq kenarlari ceperli yumsaq tukcuklu merkezi damari aydin gorunen sireli ve qanadli saplagi vardir Govdesi yarpaqsiz sireli hundurluyu 15 30 sm cicekqrupunun sonunda sade birterefli cetirleri basi asagi eyilmis aciq sari rengli burcuqlu cicekleri vardir Meyveleri yumurtavari coxtoxumlu olmaqla qutucuqda yerlesir May iyun aylarinda cicekleyir iyul avqust aylarinda ise meyveleri yetisir Enliyarpaqli ve qarisiq meselerde orta dereceli kolluqlarda seyrek meseliklerde mese cemenliklerinde ve talalarda yasayir Yarpaqlarini bitki cicekleme basladiqda el ile ve ya bicaqla toplamaq lazimdir Qurudulma tez olmaqla quruducu skafda 100 120 S de naves ve ya cardaxda nazik qatla kolgeli yerlerde serilmelidir Bitkini kokle birlikde qopararaq cixarmaq yolverilmezdir Xammali sarimtil yasil uzunsov tersyumurtavari yarpaqli uzunlugu 10 sm e qeder eni ise 5 8 sm qanadli yasti saplaqdan ibaretdir Spesifik iyli ve sirinteher aci dadlidir Kiselerde qablasdiraraq quru yerde saxlamaq lazimdir Saxlama muddeti 1 ildir Terkibi ve tesiriYarpaqlarinin terkibinde 5 9 e qeder askorbin tursusu flavonoidler karotinoidler ve triterpen saponinler vardir Yeralti orqanlarinin terkibinde 10 triterpen saponinler flavonoidler karotinoidler ve efir yagi vardir Oskurekkesici ve iltihabsorucu dermandir Alinan preparatin terkibindeki saponinler bronx vezilerinin sekresiyasini artirir oskurekkesici ve iltihabsorucu tesir gosterir Yarpaqlarinin terkibinde coxlu miqdarda askorbin tursusu vardir Bahar novruzciceyi serbeti oskurekkesici iltihabsorucu dermandir Sinupret draje damci Oskurekkesici sekretyaradici ve iltihabsorucu dermandir Bronxikum eliksir Oskurekeleyhine serbet Oskurekkesici iltihabsorucu dermandir Yarpaqlarinin terkibinde sinqa xesteliyi eleyhine coxlu miqdarda vitaminler xususen askorbin tursusu vardir Kokumsov ve koklerinde teneffus yollarinin infeksion iltihab xesteliklerinde belgemin cetin cixmasi ve tutmasekilli oskureklerde evezedilmez dermandir IstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 142 143 Hemcinin bax