Poronay çayı (rus. Поронай) — Saxalin adasının ən uzun çayı. İnzibati cəhətdən çay Saxalin vilayəti , və şəhər dairələri ərazisindən axır (Rusiya).
Poronay çayı | |
---|---|
rus. Поронай | |
Ölkə | Rusiya |
Mənsəbi | |
Uzunluğu | 350 km |
Su sərfi | 120 m³/s |
Hövzəsinin sahəsi | 7990 km² |
| |
[ru] | 20050000212118300003594 |
Adı
Çayın adı aynu dilindən tərcümədə "böyük çay" mənasını verir.
Coğrafiyası
Çayın uzunluğu 350 km, hövzəsinin sahəsi 7990 km² təşkil edir. Çay öz başlanğıcını Şərqi-Saxalin dağlarında yerləşən Nabil silsiləsindən götürür. Bataqlaşmış Tım-Poronay vadisindən axaraq tökülür (Oxot dənizi). Körfəzə 10 km qalmış çay iki qola ayrılır. Onlar ayrılıqda körfəzə tökülürlər. Mənsəbdə onların tataqları arasında məsafə 5 km təşkil edir. Bununla da qollar mənsəbdə bataqlaşmış ada əmələ gətirirlər. Çayın qərb qolunun sahilində Poronaysk şəhərinin böyük hissəsi yerləşir.
Poronay çayı üzərində çəmi iki çay vardır. Onların ikisidə bir-birinin yaxınlığında yerləşir. Biri dəmiryol körpüsü, digəri isə avtomobil körpüsüdür. Çayın axdığı hövzə boyunca çoxlu sayda göl vardır. Onlar arasında , , , gölləri xüsusi ilə böyükdür. Çay şəbəkəsi və balıqlarla zəngindir.
Hidrologiyası
Çayın qidalanması qarışıqdır. Belə ki, xüsusu ilə yay ayları mussinların təsirinə məruz qaldığı bölgədən axması bu zaman onun üidalanmasında yağış sularının onun qidalamaslnda faizini artırır. Qış ayları isə Sibirdə formalaşan soyuq hava kütlələri qar şəklində bölgəyə yağır. Gölün aydığı bölgənin bataqlaşmış olması onun qidalanmasına yeraltı suların faizinə müsbət təsir göstərir. İllik su sərfiyyatı 120 m³/sref name="Поронай "></ref> təşkil edir.
Orta neyililiyi 0,23 % təşkil edir. Çayın gursululuq dövrü mayın ilk ongünlüyünə təsadüf edir. Ən zəif axar sentyabr ayında baş verir. Qış ayları buzla örtülür. Buzla örtülmə noyabrın ikinci on günlüyünə təsadüf edir. Aprel ayının üçüncü on günlüyündə isə buzdan azad olur.
Qolları
Ən iri qolları (uzunluğu, km): sağ — (95), (83), (77), Kamenka () (71), (63), (61), (55), (54), (51), Pobedinka çayı (49), Taulan çayı (41), Tumannaya çayı (34), Daldaqanka (31), Tayojnaya (31); sol — (Muyka) (61), (50), Birisovka çayı (38), Kresti çayı (36).
Su reysterinin məlumatı
Rusiya Federal su resursları agentliyinin məlumatına görə çay üzərində su anbarı yoxdur
İstinadlar
- Гальцев-Безюк С. Д. Топонимический словарь Сахалинской области. — Южно-Сахалинск: Дальневосточное книжное издательство. Сахалинское отделение, 1992. — 218 с. — 2020-02-03 at the Wayback Machine
- "Государственный водный реестр РФ: Поронай". 2012-02-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Poronay cayi rus Poronaj Saxalin adasinin en uzun cayi Inzibati cehetden cay Saxalin vilayeti ve seher daireleri erazisinden axir Rusiya Poronay cayirus PoronajOlke RusiyaMensebiUzunlugu 350 kmSu serfi 120 m sHovzesinin sahesi 7990 km menbeyi mensebiPoronay Rusiyanin fiziki xeritesinde 50 22 19 sm e 143 10 56 s u 50 22 19 sm e 143 10 56 s u ru 20050000212118300003594AdiCayin adi aynu dilinden tercumede boyuk cay menasini verir CografiyasiCayin uzunlugu 350 km hovzesinin sahesi 7990 km teskil edir Cay oz baslangicini Serqi Saxalin daglarinda yerlesen Nabil silsilesinden goturur Bataqlasmis Tim Poronay vadisinden axaraq tokulur Oxot denizi Korfeze 10 km qalmis cay iki qola ayrilir Onlar ayriliqda korfeze tokulurler Mensebde onlarin tataqlari arasinda mesafe 5 km teskil edir Bununla da qollar mensebde bataqlasmis ada emele getirirler Cayin qerb qolunun sahilinde Poronaysk seherinin boyuk hissesi yerlesir Poronay cayi uzerinde cemi iki cay vardir Onlarin ikiside bir birinin yaxinliginda yerlesir Biri demiryol korpusu digeri ise avtomobil korpusudur Cayin axdigi hovze boyunca coxlu sayda gol vardir Onlar arasinda golleri xususi ile boyukdur Cay sebekesi ve baliqlarla zengindir HidrologiyasiPourongai kendi 1773 il Cayin qidalanmasi qarisiqdir Bele ki xususu ile yay aylari mussinlarin tesirine meruz qaldigi bolgeden axmasi bu zaman onun uidalanmasinda yagis sularinin onun qidalamaslnda faizini artirir Qis aylari ise Sibirde formalasan soyuq hava kutleleri qar seklinde bolgeye yagir Golun aydigi bolgenin bataqlasmis olmasi onun qidalanmasina yeralti sularin faizine musbet tesir gosterir Illik su serfiyyati 120 m sref name Poronaj gt lt ref gt teskil edir Orta neyililiyi 0 23 teskil edir Cayin gursululuq dovru mayin ilk ongunluyune tesaduf edir En zeif axar sentyabr ayinda bas verir Qis aylari buzla ortulur Buzla ortulme noyabrin ikinci on gunluyune tesaduf edir Aprel ayinin ucuncu on gunluyunde ise buzdan azad olur QollariEn iri qollari uzunlugu km sag 95 83 77 Kamenka 71 63 61 55 54 51 Pobedinka cayi 49 Taulan cayi 41 Tumannaya cayi 34 Daldaqanka 31 Tayojnaya 31 sol Muyka 61 50 Birisovka cayi 38 Kresti cayi 36 Su reysterinin melumatiRusiya Federal su resurslari agentliyinin melumatina gore cay uzerinde su anbari yoxdurIstinadlarGalcev Bezyuk S D Toponimicheskij slovar Sahalinskoj oblasti Yuzhno Sahalinsk Dalnevostochnoe knizhnoe izdatelstvo Sahalinskoe otdelenie 1992 218 s 2020 02 03 at the Wayback Machine ISBN 5 7440 0136 0 Gosudarstvennyj vodnyj reestr RF Poronaj 2012 02 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 15