Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Platon Mixailoviç Melioranski (18 noyabr 1868 - 16 may 1906) — türkoloq, professor.
| Platon Melioranski | |
|---|---|
| Platon Mixailoviç Melioranski | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Sankt-Peterburq |
| Vəfat tarixi | (37 yaşında) |
| Vəfat yeri | Sankt-Peterburq |
| Elm sahələri | türkologiya, şərqşünaslıq |
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Elmi rəhbəri | Vasili Radlov |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Platon Mixailoviç Melioranski 18 noyabr 1868-ci ildə Sankt-Peterburq şəhərində anadan olmuşdur.Orta təhsilini Peterburqda almışdır. Uşaq yaşlarından başlayaraq xarici dillərə böyük maraq göstərən Melioranski universitetə daxil olmaq vaxtı gələndə Peterburq Universitetinin filologiya fakültəsi ilə şərq dilləri fakültəsi arasında seçim etmək məcburiyyətində qalmışdır. Nəhayət, şərq dilləri fakültəsinin ərəb, fars və türkcə-tatarca bölməsini seçən Melioranski hələ liseydə oxuduğu vaxtlarda tanış olduğu V. Radlovun tövsiyəsi ilə türk dialektləri üzərində çalışmağa başlamışdır. Şərq dilləri fakültəsində təhsilinə davam edən Melioranski xüsusi olaraq V. Radlovdan türk dili dərsi alırdı. Radlov kimi Melioranski də ilk olaraq Altay dialektlərini öyrənməyə başlamış, daha sonra isə qazax dili üzərində dayanmışdır. Bundan başqa, Radlov ilə birlikdə «Kutadğu bilik»i oxumuş, çağatayca dil nümunələri üzərində çalışmışdır. Bu dərslər gənc Melioranski üçün olduqca yararlı idi. Çünki şərq dilləri fakültəsində həmin vaxtlarda türkologiyanın öyrənilməsində təkcə osmanlı türkcəsinin öyrənilməsinə yer verilirdi. 1820-ci ildə Melioranski şərq dilləri fakültəsinin köməyi ilə qırğız (qazax) dil və folkloru sahəsində axtarış etmək üçün Orenburq və Turğay ərazilərinə səyahətə çıxmışdır. «Kirgizskie poslovicy i zagadki» adlı məqaləsi bu gəzintinin məhsuludur. 1891-ci ildə şərq dilləri fakültəsini bitirən Melioranski universitetdə qalmış, o cümlədən Radlov ilə başladığı araşdırmalara da davam etmişdir. 1893-cü ildə işi ilə əlaqədar olaraq Avropaya səyahətə çıxan Melioranski London, Oxford, Leyden, Paris və Berlində çalışmalarına davam etmişdir. Bu gəzinti nəticəsində sonralar İstanbulda tapılan bir yazısından adının İbn Mühənna olduğu anlaşılan «Ərəb filoloqu»nun yazdığı lüğətin əl yazmalarını tapmış, onun üzərində uzun illər işləyərək çap etdirmişdir. 1894-cü ildə Melioranski Peterburq Universitetinin şərq dilləri fakültəsində dosent olaraq dərs deməyə başlamışdır. 1899-cu ildə «Pamjatnik v Cest' Kjul'- tegina» elmi tədqiqat işi yazmış, 1901-ci ildə isə doktorluq işini müdafiə etmişdir. 1904-cü ilin yazında Melioranski Vyanaya gedərək, xüsusilə Məhəmməd Salihin «Şeybani-namə» adlı əsəri üzərində işləmişdir. Melioranski yalnızca Gül Tekin abidələrini deyil, Koşo-Saydamda yerləşən əski türk abidələrinin tədqiqi ilə də məşğul olmuşdur. Onun Orxon və Yenisey abidələrinin tədqiqinə dair yazılmış bir neçə əsəri vardır. Melioranski uyğur dilində yazılmış mənbələri də nəzərindən qaçırmamışdır. Folklor üzərində apardığı araşdırmalarında isə qırğız (qazax) folklor nümunələrini toplamış, Çokanın üzə çıxardığı bir sıra qırğız rəvayətlərini də hazırlayıb, çapa təqdim etmişdir. Rus dilinə türk dilindən keçən sözlərin aşkar edilməsi, bu mövzuda yazılmış əsərləri böyük maraqla qarşılanmışdır. Melioranski bir neçə tənqidi əsərin də müəllifidir.
Platon Mixailoviç Melioranski 16 may 1906-cı ildə Sankt-Peterburq şəhərində vəfat etmişdir.
Biblioqrafiya
- Краткая грамматика казак-киргизского языка. Ч. 1-2, СПБ, 1894-97;
- Араб-филолог о турецком языке. СПб., 1900;
- Турецкие элементы в языке «Слова о полку Игореве» // ИОРЯС. 1902. Т. 7, кн. 2. С. 273—302;
- Вторая статья о турецких элементах в языке «Слова о полку Игореве» // Там же. 1905. Т. 10, кн. 2. С. 66—92.
Ədəbiyyat
- Самойлович А., Памяти П. М. Мелиоранского // Записки Восточного отделения Имп. русского археологического общества. 1907. Т. 18. Вып. 1 (есть список работ Мелиоранского).
- Г(рушевський) М. С. [Рец.] // ЗНТШ. 1902. Т. 49. Кн. 5. С. 13;
- Корш Ф. Е. 1) Турецкие элементы в языке «Слова о полку Игореве»: (Заметки к исследованию П. М. Мелиоранского) // ИОРЯС. 1903. Т. 8, кн. 4. С. 1—58; 2) По поводу второй статьи проф П. М. Мелиоранского о турецких элементах в языке «Слова о полку Игореве» // Там же. 1906. Т. 11. Rн. 1. С. 259—315.
- Список трудов П. М. Мелиоранского и литературы о нем // Тюркологический сборник: 1972. М., 1973. С. 396—400;
- Кононов А. Н. П. М. Мелиоранский и отечественная тюркология // Там же. С. 7—17;
- Попов А. И. П. М. Мелиоранский и изучение тюркизмов в русском языке // Там же. С. 36—50.
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Platon Mixailovic Melioranski 18 noyabr 1868 16 may 1906 turkoloq professor Platon MelioranskiPlaton Mixailovic MelioranskiDogum tarixi 18 noyabr 1868Dogum yeri Sankt PeterburqVefat tarixi 16 may 1906 37 yasinda Vefat yeri Sankt PeterburqElm saheleri turkologiya serqsunasliqIs yeri Sankt Peterburq Dovlet UniversitetiTehsili Sankt Peterburq Dovlet Universitetinin Serqsunasliq fakultesi d Elmi rehberi Vasili Radlov Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiPlaton Mixailovic Melioranski 18 noyabr 1868 ci ilde Sankt Peterburq seherinde anadan olmusdur Orta tehsilini Peterburqda almisdir Usaq yaslarindan baslayaraq xarici dillere boyuk maraq gosteren Melioranski universitete daxil olmaq vaxti gelende Peterburq Universitetinin filologiya fakultesi ile serq dilleri fakultesi arasinda secim etmek mecburiyyetinde qalmisdir Nehayet serq dilleri fakultesinin ereb fars ve turkce tatarca bolmesini secen Melioranski hele liseyde oxudugu vaxtlarda tanis oldugu V Radlovun tovsiyesi ile turk dialektleri uzerinde calismaga baslamisdir Serq dilleri fakultesinde tehsiline davam eden Melioranski xususi olaraq V Radlovdan turk dili dersi alirdi Radlov kimi Melioranski de ilk olaraq Altay dialektlerini oyrenmeye baslamis daha sonra ise qazax dili uzerinde dayanmisdir Bundan basqa Radlov ile birlikde Kutadgu bilik i oxumus cagatayca dil numuneleri uzerinde calismisdir Bu dersler genc Melioranski ucun olduqca yararli idi Cunki serq dilleri fakultesinde hemin vaxtlarda turkologiyanin oyrenilmesinde tekce osmanli turkcesinin oyrenilmesine yer verilirdi 1820 ci ilde Melioranski serq dilleri fakultesinin komeyi ile qirgiz qazax dil ve folkloru sahesinde axtaris etmek ucun Orenburq ve Turgay erazilerine seyahete cixmisdir Kirgizskie poslovicy i zagadki adli meqalesi bu gezintinin mehsuludur 1891 ci ilde serq dilleri fakultesini bitiren Melioranski universitetde qalmis o cumleden Radlov ile basladigi arasdirmalara da davam etmisdir 1893 cu ilde isi ile elaqedar olaraq Avropaya seyahete cixan Melioranski London Oxford Leyden Paris ve Berlinde calismalarina davam etmisdir Bu gezinti neticesinde sonralar Istanbulda tapilan bir yazisindan adinin Ibn Muhenna oldugu anlasilan Ereb filoloqu nun yazdigi lugetin el yazmalarini tapmis onun uzerinde uzun iller isleyerek cap etdirmisdir 1894 cu ilde Melioranski Peterburq Universitetinin serq dilleri fakultesinde dosent olaraq ders demeye baslamisdir 1899 cu ilde Pamjatnik v Cest Kjul tegina elmi tedqiqat isi yazmis 1901 ci ilde ise doktorluq isini mudafie etmisdir 1904 cu ilin yazinda Melioranski Vyanaya gederek xususile Mehemmed Salihin Seybani name adli eseri uzerinde islemisdir Melioranski yalnizca Gul Tekin abidelerini deyil Koso Saydamda yerlesen eski turk abidelerinin tedqiqi ile de mesgul olmusdur Onun Orxon ve Yenisey abidelerinin tedqiqine dair yazilmis bir nece eseri vardir Melioranski uygur dilinde yazilmis menbeleri de nezerinden qacirmamisdir Folklor uzerinde apardigi arasdirmalarinda ise qirgiz qazax folklor numunelerini toplamis Cokanin uze cixardigi bir sira qirgiz revayetlerini de hazirlayib capa teqdim etmisdir Rus diline turk dilinden kecen sozlerin askar edilmesi bu movzuda yazilmis eserleri boyuk maraqla qarsilanmisdir Melioranski bir nece tenqidi eserin de muellifidir Platon Mixailovic Melioranski 16 may 1906 ci ilde Sankt Peterburq seherinde vefat etmisdir BiblioqrafiyaKratkaya grammatika kazak kirgizskogo yazyka Ch 1 2 SPB 1894 97 Arab filolog o tureckom yazyke SPb 1900 Tureckie elementy v yazyke Slova o polku Igoreve IORYaS 1902 T 7 kn 2 S 273 302 Vtoraya statya o tureckih elementah v yazyke Slova o polku Igoreve Tam zhe 1905 T 10 kn 2 S 66 92 EdebiyyatSamojlovich A Pamyati P M Melioranskogo Zapiski Vostochnogo otdeleniya Imp russkogo arheologicheskogo obshestva 1907 T 18 Vyp 1 est spisok rabot Melioranskogo G rushevskij M S Rec ZNTSh 1902 T 49 Kn 5 S 13 Korsh F E 1 Tureckie elementy v yazyke Slova o polku Igoreve Zametki k issledovaniyu P M Melioranskogo IORYaS 1903 T 8 kn 4 S 1 58 2 Po povodu vtoroj stati prof P M Melioranskogo o tureckih elementah v yazyke Slova o polku Igoreve Tam zhe 1906 T 11 Rn 1 S 259 315 Spisok trudov P M Melioranskogo i literatury o nem Tyurkologicheskij sbornik 1972 M 1973 S 396 400 Kononov A N P M Melioranskij i otechestvennaya tyurkologiya Tam zhe S 7 17 Popov A I P M Melioranskij i izuchenie tyurkizmov v russkom yazyke Tam zhe S 36 50 IstinadlarHemcinin baxXarici kecidlerCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi