Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Platforma — hamar forma deməkdir. Geosinklinaldan fərqli olaraq platforma yer qabığının nisbətən sabit, intruziv və effuzivlərlə qarışmış sahəsidir. Bura da tektonik fəaliyyət demək olar ki, heç müşahidə olunmur. Platformanın xarakterik xüsusiyyəti strukturunda 2 qatın aydın seçilməsidir:
- Altda — qırışıq qatı.
- Üstdə — çöküntü süxurlarının olduğu qat.
Üst platforma qatının yuyulub getdiyi və alt qırışıq bünövrənin səthə çıxdığı sahələr qalxan, yaxud sipər adlanır. Qalxanlar əsasən qədim dağlıq yaylalardır (Braziliya, Qviana, Ərəbistan, Orta Sibir, Dekan, Şərqi Afrika, Efiopiya-Somali, Baltik, Labrador, Aldan, Anabar).
Strukturunda hər iki qatın (qırışıq bünövrə və çöküntü qatı) ardıcıllıqla yerləşdiyi sahələr platforma tavası adlanır. Platforma tavaları adətən ovalıqlara uyğun gəlir. Məsələn, Amazon, Missisipi, La-Plata (Parana), Mesopotomiya, Qərbi Sibir, Hind-Qanq, Şərqi-Çin ovalıqları platforma tavalarıdır.
Platformada çox az da olsa yüksələn və çökən hissələr mövcuddur. Bu yüksələn hissələrə antikliz, çökən hissələrə isə sinekliz deyilir. Qədim ərazilər olan platformalar çox qıvrıla bilmədiklərinə görə bəzən qırılmalara məruz qalır. Qırılan yerlərin yüksəkdə qalan hissələrinə horst, çökən hissələrinə isə qraben deyilir. Bəzən qrabenlərə su yığılır və tektonik mənşəli göllər əmələ gəlir (Baykal, Tanqanika, Nyasa və s.).
Yaşına görə platformalar 2 yerə ayrılır:
- Cavan (Fanerozoy yaşlı). Məsələn, Ön Qafqaz, Turan və Qərbi Sibir.
- Qədim (Kriptozoy yaşlı). Qədim platformalar materiklərin əsasını təşkil edir:
- 1. Şimali Amerika (Kordilyeri çıxmaq şərti ilə)
- 2. Cənubi Amerika (Andı çıxmaq şərti ilə)
- 3. Antraktida (Qərb hissəsini çıxmaq şərti ilə)
- 4. Afrika (Atlasları və şərqini çıxmaq şərti ilə)
- 5. Avstraliya
- 6. Avrasiya (bir neçə platforma var: Şərqi Avropa, Sibir, Çin-Koreya, Hindistan və Ərəbistan)
İstinadlar
 | ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Platforma deqiqlesdirme Platforma hamar forma demekdir Geosinklinaldan ferqli olaraq platforma yer qabiginin nisbeten sabit intruziv ve effuzivlerle qarismis sahesidir Bura da tektonik fealiyyet demek olar ki hec musahide olunmur Platformanin xarakterik xususiyyeti strukturunda 2 qatin aydin secilmesidir Altda qirisiq qati Ustde cokuntu suxurlarinin oldugu qat Ust platforma qatinin yuyulub getdiyi ve alt qirisiq bunovrenin sethe cixdigi saheler qalxan yaxud siper adlanir Qalxanlar esasen qedim dagliq yaylalardir Braziliya Qviana Erebistan Orta Sibir Dekan Serqi Afrika Efiopiya Somali Baltik Labrador Aldan Anabar Strukturunda her iki qatin qirisiq bunovre ve cokuntu qati ardicilliqla yerlesdiyi saheler platforma tavasi adlanir Platforma tavalari adeten ovaliqlara uygun gelir Meselen Amazon Missisipi La Plata Parana Mesopotomiya Qerbi Sibir Hind Qanq Serqi Cin ovaliqlari platforma tavalaridir Platformada cox az da olsa yukselen ve coken hisseler movcuddur Bu yukselen hisselere antikliz coken hisselere ise sinekliz deyilir Qedim eraziler olan platformalar cox qivrila bilmediklerine gore bezen qirilmalara meruz qalir Qirilan yerlerin yuksekde qalan hisselerine horst coken hisselerine ise qraben deyilir Bezen qrabenlere su yigilir ve tektonik menseli goller emele gelir Baykal Tanqanika Nyasa ve s Yasina gore platformalar 2 yere ayrilir Cavan Fanerozoy yasli Meselen On Qafqaz Turan ve Qerbi Sibir Qedim Kriptozoy yasli Qedim platformalar materiklerin esasini teskil edir 1 Simali Amerika Kordilyeri cixmaq serti ile 2 Cenubi Amerika Andi cixmaq serti ile 3 Antraktida Qerb hissesini cixmaq serti ile 4 Afrika Atlaslari ve serqini cixmaq serti ile 5 Avstraliya 6 Avrasiya bir nece platforma var Serqi Avropa Sibir Cin Koreya Hindistan ve Erebistan Istinadlar Cografiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin