Çin qırmızı şamı (lat. Pinus tabuliformis) — bitkilər aləminin şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.
Çin qırmızı şamı | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Çin qırmızı şamı | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Ümumi məlumat
Çin qırmızı şamı ağacdır, 25 m-ə qədər hündürlüyə çata bilir, çətiri geniş-dir, yastıdır, dirək gövdəsi çox qısadır, yoğundur (80 sm). Gövdəsinin qabığı tünd-boz rəngli, qırışlı, şırımlıdır, qırmızımtıl lövhəciklərlə qoparaq tökülür. Yoğun budaqların qabığı qırmızıdır, cavan zoğlar zəif narıncı, sarımtıl və ya açıq-bozumtul sarı rənglidir, əvvəlcə qrovla örtülüdür, sonra isə açıq-qəhvəyi çılpaqdır. Tumurcuqları uzunsov, itiuclu, (8–11 mm uzunluğunda), açıq-qəhvəyi rəngli, qatransız və ya zəif qatranlıdır. Pulcuqları sıxdır, qısılmışdır, qatransız və ya az qatranlıdır, ensizdir, kənarlardan saçaqlıdır. İynəyarpaqları düz və ya bir-birindən aralanandır, dəstələrdə əksərən 2, bəzi hallarda isə 2-3 ədəd zoğların ucunda olur, bərkdirlər. İynələrin uuzunluğu 10-15 sm, nazikdir, itidir, kənarı narın dişlidir, əksər hallarda boz-yaşıl, boz-mavi rənglidir, ağızcıq xəttləri hər 2 tərəfdə vardır, boruları 2 dəstəli, qatran kanalı kənarlarda və ya arada (ortada) epidermisdə yerləşir, konusvarıdır, itiucludur. Qını 6 mm uzunluqdadır, tökülmür. Qozaları qısa-ayaqcıqlı və ya oturaqdır, yumurtavarıdır, simmetrik və ya əyridir, 4-9 sm uzunluğunda, 2,5-3,0 sm enində, əvvəlcə açıq qəhvəyi, sonra isə açıq kürəni-sarı, tünd qəhvəyi rənglər arasında dəyişilir, bir neçə il ağac üzərində qala bilir, yəni bir neçə il tökülmür. Qalxancıq rombşəkillidir, bərk tillidir, küt və ya iti qabarıqlıdır. Toxumları yumurtavarı, 4–6 mm uzunluqda, 2–3 mm enində, tünd-qəhvəyi və ya bozumtul-qonuru rəngli, qanadı 20 mm uzunluqdadır. Bir kq-da 40 min toxum olur. 1000 ədəd toxumun kütləsi 25 q-dır. Cücərtilərin ləpəaltı hissəsi 35 mm-dək uzunluqda, 0,75 mm enində olmaqla çəhrayı-yaşıl rənglidir. Ləpələri 5-7 ədəddir, milvarıdır, 20–25 mm uzunluqda, 0,75 mm enindədir, ucdan sivridir, çılpaqdır. İlk yarpaqlar ləpələrə oxşayır. Ləpəüstü buğum zəifdir. Cücərtilər yaşılımtıl rənglidirlər.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cin qirmizi sami lat Pinus tabuliformis bitkiler aleminin sobesinin i yneyarpaqlilar sinfinin i yneyarpaqlilar destesinin samkimiler fesilesinin sam agaci cinsine aid bitki novu Cin qirmizi samiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Sobe Sinif IyneyarpaqlilarYarimsinif IyneyarpaqlilarDeste IyneyarpaqlilarFesile SamkimilerYarimfesile Cins SamNov Cin qirmizi samiBeynelxalq elmi adiPinus tabuliformis Carriere 1867Sekil axtarisiITIS 822562NCBI 88731EOL 1059928Umumi melumatCin qirmizi sami agacdir 25 m e qeder hundurluye cata bilir cetiri genis dir yastidir direk govdesi cox qisadir yogundur 80 sm Govdesinin qabigi tund boz rengli qirisli sirimlidir qirmizimtil lovheciklerle qoparaq tokulur Yogun budaqlarin qabigi qirmizidir cavan zoglar zeif narinci sarimtil ve ya aciq bozumtul sari renglidir evvelce qrovla ortuludur sonra ise aciq qehveyi cilpaqdir Tumurcuqlari uzunsov itiuclu 8 11 mm uzunlugunda aciq qehveyi rengli qatransiz ve ya zeif qatranlidir Pulcuqlari sixdir qisilmisdir qatransiz ve ya az qatranlidir ensizdir kenarlardan sacaqlidir Iyneyarpaqlari duz ve ya bir birinden aralanandir destelerde ekseren 2 bezi hallarda ise 2 3 eded zoglarin ucunda olur berkdirler Iynelerin uuzunlugu 10 15 sm nazikdir itidir kenari narin dislidir ekser hallarda boz yasil boz mavi renglidir agizciq xettleri her 2 terefde vardir borulari 2 desteli qatran kanali kenarlarda ve ya arada ortada epidermisde yerlesir konusvaridir itiucludur Qini 6 mm uzunluqdadir tokulmur Qozalari qisa ayaqciqli ve ya oturaqdir yumurtavaridir simmetrik ve ya eyridir 4 9 sm uzunlugunda 2 5 3 0 sm eninde evvelce aciq qehveyi sonra ise aciq kureni sari tund qehveyi rengler arasinda deyisilir bir nece il agac uzerinde qala bilir yeni bir nece il tokulmur Qalxanciq rombsekillidir berk tillidir kut ve ya iti qabariqlidir Toxumlari yumurtavari 4 6 mm uzunluqda 2 3 mm eninde tund qehveyi ve ya bozumtul qonuru rengli qanadi 20 mm uzunluqdadir Bir kq da 40 min toxum olur 1000 eded toxumun kutlesi 25 q dir Cucertilerin lepealti hissesi 35 mm dek uzunluqda 0 75 mm eninde olmaqla cehrayi yasil renglidir Lepeleri 5 7 ededdir milvaridir 20 25 mm uzunluqda 0 75 mm enindedir ucdan sivridir cilpaqdir Ilk yarpaqlar lepelere oxsayir Lepeustu bugum zeifdir Cucertiler yasilimtil renglidirler IstinadlarHemcinin bax