Peter Pazman (mac. panaszi Pázmány Péter; lat. Petrus Pazmanus; alm. Peter Pazman; slovak. Peter Pázmaň;4 oktyabr 1570[…] – 19 mart 1637[…], Bratislava) — tanınmış filosof, ilahiyyatçı, kardinal, ədəbi təndiqçi və dövlət xadimi olan macar yezuit. O, Macarıstan Krallığında Kontrreformasiyanın ən nümayəndələrindən biri idi.
Peter Pazman | |
---|---|
Doğum tarixi | 4 oktyabr 1570[…] |
Vəfat tarixi | 19 mart 1637[…](66 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Təhsili | |
Fəaliyyəti | katolik keşişi[d], tərcüməçi, filosof, universitet müəllimi[d], yazıçı |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Peter Pazmanın ən əhəmiyyətli irsi onun macar ədədi dilini yaratmasıdır. 1867-ci ildə Vyanada Pazmanitenqass küçəsi onun şərəfinə adlandırıldı.
Bioqrafiyası
Erkən həyatı
Pazman 1570-ci ildə Macarıstan Krallığının Transilvasiya əyalətinin Oradya bölgəsində anadan olmuşdur. Təhsilini də orada almışdır. 1587-ci ildə Yezuitlər ordeninə qoşuldu.
Yezuitlər ordeninə qoşulması ilə əlaqədar olaraq Vyana Universitetinin fəlsəfə və daha sonra isə Roma şəhərində Roman Kollecininin teologiya fakültəsini bitirdikdən sonra Krakov şəhərində öz noviçiat mərhələsini tamamladı. 1597-ci ildə teologiya doktoru elmi adını aldı.
Təhsilini başa vurduqdan sonra Pazman Avstriyanın Qrats şəhərinə göndərildi. O, burada ilk öncə bir il ərzində yezuit kollecinin heyətində fəaliyyət göstərdi, daha sonra Qrats Universitetində teologiyadan mühazirə deməyə başladı. 1601-ci ildə Şalyada yerləşən (indiki Slovakiya) Cəmiyyətin müəssisəsinə göndərildi. Burada onun bəlağətli nitqi katolizmə əsil-nəcabətli ailələr də daxil olmaqla, yüzlərlə insan qazandırdı.
1608-ci ildə o, yezuitlərin Macarıstanda mülk əldə etməsini qadağan edən Vyana sülh sazişinin 8-ci maddəsini tənqid etməklə Macarıstan Qurultayının diqqətini çəkdi. Həmin dövrdə xüsusilə diqqət cəlb edən Pazmnaın 1613-cü ildə yazdığı "Həqiqətə dair təlimat" idi. Bu dərslik elmi dərinliyi, metodik təşkili və məşhur tərzin bütün üstünlüklərini birləşdirmişdi.
Arxiyepiskopun təşəbbüsü və , tələbi ilə 5 mart 1616-cı il tarixli ilə Yezuitlər ordenindən çıxmaq və Somaskilərə daxil olmağa icazə verildi; o, heç vaxt Yezuitlər ordenini tərk etməmişdi, ona görə də yalnız üçüncü şəxslərin tələbi ilə tərk etməyinə icazə verilmişdi.
Macarıstanın primatı
25 aprel 1616-cı ildə Pazman Turokun , 28 sentyabrda isə Macarıstanın primatı təyin olundu. Pazman qanunların tam pozulmasını azaltmaq, XVI əsrdə baş qaldırmış protestantlığın qarşısını almaq və zəiflətmək üçün öz səlahiyyətlərindən hər vasitə ilə istifadə edirdi. O, 1619-cu ildə indiki Trnavada teologiya namizədləri üçün seminariya təşkil etdi. 1623-cü ildə isə Vyanada 200,000 florins xərc çəkərək oxşar institutun — indiki Pazmaneum Kollecinin əsasını qoydu. 1635-ci ildə o, indiki Trnavada universitetin əsasının qoyulmasına 100,000 florins yardım etmişdi. Teologiya fakültəsi sonralar çevrildi. Universitetin qalan hissəsi indiki adı ilə Eötvöş Lorand Universiteti 1921–1950-ci illərdə Peter Pazman Universiteti olaraq bilinirdi. Onun teologiya fakültəsi 1992-ci ildə ayrıca Peter Pazman Katolik Universiteti kimi quruldu. Pazman həmçinin Bratislavada yezuit kollecləri və məktəbləri, Nove Zamki və Kremnitsada monastrları tikdirmişdi.
Ölümü
Pazman 1637-ci ildə Bratislavada vəfat etmiş və zirzəmisində dəfn edilmişdir.
Pazmanın məzarı 12 sentyabr 1859-cu ildə Ferdinand Knauz və başqaları tərəfindən yenidənqurma zamanı aşkar edilmişdir. Cəsəd hələ də bütöv formada quru qalmışdı. Onun üzündə burun və dodaqları yox idi, lakin hələ də saqqallı idi və hələ də onun başında saçını örtən vardı. Onun əynində qırmızı rəngdə geyim, ayağında sadə dəri ayaqqabı vardı.
Əsərləri
- The Four Books of on the imitation of Christ (Hungarian, 1603), of which there are many editions
- Diatribe theologica de visible Christi in terris ecclesia (Graz, 1615)
- Vindiciae ecclesiasticae (Vienna, 1620);
- Sermons for every Sunday in the Year (Hung., Pressburg, 1636)
- The Triumph of Truth (Hungarian, Pressburg, 1614)
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Péter Pázmány // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- "History and Mission - Universitas Tyrnaviensis · Trnava University in Trnava". www.truni.sk. 8 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 November 2018.
- "Pázmány, S.J., Péter". Cardinals of the Holy Roman Church. 2014-02-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-23.
- Herbermann, Charles, redaktor // . New York: Robert Appleton Company. 1913.
- . 1999-10-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-06-06.
- Jombík, Ondrej. "Impulz: Pázmaň v Dóme sv. Martina". www.impulzrevue.sk. 24 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 8 November 2018.
Mənbə
- , Péter Pázmány and his Times (Hung. Pest, 1868–1872); Correspondence of Pázmány (Hung. and Latin), published by the Hungarian Academy of Sciences (Pest, 1873). (R. N. B.)
Xarici keçidlər
- Peter Pazman Katolik Universiteti
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Peter Pazman mac panaszi Pazmany Peter lat Petrus Pazmanus alm Peter Pazman slovak Peter Pazman 4 oktyabr 1570 19 mart 1637 Bratislava taninmis filosof ilahiyyatci kardinal edebi tendiqci ve dovlet xadimi olan macar yezuit O Macaristan Kralliginda Kontrreformasiyanin en numayendelerinden biri idi Peter PazmanDogum tarixi 4 oktyabr 1570 Vefat tarixi 19 mart 1637 1637 03 19 66 yasinda Vefat yeri Bratislava Habsburq monarxiyasiTehsili Vyana UniversitetiFealiyyeti katolik kesisi d tercumeci filosof universitet muellimi d yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllar Peter Pazmanin en ehemiyyetli irsi onun macar ededi dilini yaratmasidir 1867 ci ilde Vyanada Pazmanitenqass kucesi onun serefine adlandirildi BioqrafiyasiErken heyati Pazman 1570 ci ilde Macaristan Kralliginin Transilvasiya eyaletinin Oradya bolgesinde anadan olmusdur Tehsilini de orada almisdir 1587 ci ilde Yezuitler ordenine qosuldu Yezuitler ordenine qosulmasi ile elaqedar olaraq Vyana Universitetinin felsefe ve daha sonra ise Roma seherinde Roman Kollecininin teologiya fakultesini bitirdikden sonra Krakov seherinde oz noviciat merhelesini tamamladi 1597 ci ilde teologiya doktoru elmi adini aldi Tehsilini basa vurduqdan sonra Pazman Avstriyanin Qrats seherine gonderildi O burada ilk once bir il erzinde yezuit kollecinin heyetinde fealiyyet gosterdi daha sonra Qrats Universitetinde teologiyadan muhazire demeye basladi 1601 ci ilde Salyada yerlesen indiki Slovakiya Cemiyyetin muessisesine gonderildi Burada onun belagetli nitqi katolizme esil necabetli aileler de daxil olmaqla yuzlerle insan qazandirdi 1608 ci ilde o yezuitlerin Macaristanda mulk elde etmesini qadagan eden Vyana sulh sazisinin 8 ci maddesini tenqid etmekle Macaristan Qurultayinin diqqetini cekdi Hemin dovrde xususile diqqet celb eden Pazmnain 1613 cu ilde yazdigi Heqiqete dair telimat idi Bu derslik elmi derinliyi metodik teskili ve meshur terzin butun ustunluklerini birlesdirmisdi Arxiyepiskopun tesebbusu ve telebi ile 5 mart 1616 ci il tarixli ile Yezuitler ordeninden cixmaq ve Somaskilere daxil olmaga icaze verildi o hec vaxt Yezuitler ordenini terk etmemisdi ona gore de yalniz ucuncu sexslerin telebi ile terk etmeyine icaze verilmisdi Macaristanin primati 25 aprel 1616 ci ilde Pazman Turokun 28 sentyabrda ise Macaristanin primati teyin olundu Pazman qanunlarin tam pozulmasini azaltmaq XVI esrde bas qaldirmis protestantligin qarsisini almaq ve zeifletmek ucun oz selahiyyetlerinden her vasite ile istifade edirdi O 1619 cu ilde indiki Trnavada teologiya namizedleri ucun seminariya teskil etdi 1623 cu ilde ise Vyanada 200 000 florins xerc cekerek oxsar institutun indiki Pazmaneum Kollecinin esasini qoydu 1635 ci ilde o indiki Trnavada universitetin esasinin qoyulmasina 100 000 florins yardim etmisdi Teologiya fakultesi sonralar cevrildi Universitetin qalan hissesi indiki adi ile Eotvos Lorand Universiteti 1921 1950 ci illerde Peter Pazman Universiteti olaraq bilinirdi Onun teologiya fakultesi 1992 ci ilde ayrica Peter Pazman Katolik Universiteti kimi quruldu Pazman hemcinin Bratislavada yezuit kollecleri ve mektebleri Nove Zamki ve Kremnitsada monastrlari tikdirmisdi Olumu Pazman 1637 ci ilde Bratislavada vefat etmis ve zirzemisinde defn edilmisdir Pazmanin mezari 12 sentyabr 1859 cu ilde Ferdinand Knauz ve basqalari terefinden yenidenqurma zamani askar edilmisdir Cesed hele de butov formada quru qalmisdi Onun uzunde burun ve dodaqlari yox idi lakin hele de saqqalli idi ve hele de onun basinda sacini orten vardi Onun eyninde qirmizi rengde geyim ayaginda sade deri ayaqqabi vardi EserleriThe Four Books of on the imitation of Christ Hungarian 1603 of which there are many editions Diatribe theologica de visible Christi in terris ecclesia Graz 1615 Vindiciae ecclesiasticae Vienna 1620 Sermons for every Sunday in the Year Hung Pressburg 1636 The Triumph of Truth Hungarian Pressburg 1614 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Peter Pazmany Brockhauz Ensiklopediyasi alm History and Mission Universitas Tyrnaviensis Trnava University in Trnava www truni sk 8 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 8 November 2018 Pazmany S J Peter Cardinals of the Holy Roman Church 2014 02 03 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 23 Herbermann Charles redaktorPeter Pazmany New York Robert Appleton Company 1913 1999 10 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 06 06 Jombik Ondrej Impulz Pazman v Dome sv Martina www impulzrevue sk 24 October 2021 tarixinde Istifade tarixi 8 November 2018 Menbe Peter Pazmany and his Times Hung Pest 1868 1872 Correspondence of Pazmany Hung and Latin published by the Hungarian Academy of Sciences Pest 1873 R N B Xarici kecidlerPeter Pazman Katolik Universiteti