Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Peridural anesteziya, epidural anesteziya (yun. περί — ətrafına, dövrəsinə, əhatəsinə; yun. επί — səth, üst lat. dura mater — sərt qişa; yun. αἶσθησις) qısa olaraq PDA regional anesteziyanın bir növü.
| Peridural anesteziya | |
|---|---|
| Peridural (epidural) anesteziya: peridural boşluğun "müqavimətin itməsi" üsulu ilə əldə edilməsi və kateterin epidural boşluğa yeridilməsi | |
| MeSH | D000767 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
- 1931 ildə Doqliotti peridural boşluğu əldə etməyin "müqavimətin itməsi" metodunu tətbiq etmişdir.
- 1933 ildə isə Qutierrez peridural boşluğu əldə etməyin "asılmış damcı" metodunu tətbiq etmişdir.
- 1945 ildən peridual boşluğun kateterizasiyası üçün Tuohy — iynəsi tətbiq edilməyə başlanılmışdır.
- 1949 ildə Çurbelo ilk dəfə olaraq fasiləsiz peridural anesteziya metodunu tətbiq etmişdir.
Anatomiya
Onurğa beyni xaricdən daxilə doğru üç qişa (lat. meninges medullae spinales) ilə əhatə olunmuşdur: 1) onurğa beyninin sərt qişası — lat. dura mater spinalis; 2) onurğa beyninin hörümçək torunabənzər qişası — lat. arachnoidea spinalis və 3) onurğa beyninin yumuşaq qişası — lat. pia mater spinalis. Onurğa beyni və beyin qişaları mezenximdən inkişaf edir. Rüşeym 9 mm boyda olarkən sinir borusu mezenxim toxuması qatı ilə əhatə olunur; bu qata mərkəzi sinir sisteminin ilk qişası — lat. meninx nervosa primitiva deyilir. Rüşeym 20 mm boyuna çatarkən ilk qişa iki səfhəyə ayrılır: xarici səfhə — lat. exomeninx və daxili səfhə — lat. endomeninx. Bunların arasında maye toplanmağa başlayır; mayenin təzyiqi nəticəsində onların arasında sahə — subdural boşluq — lat. cavum subdurale əmələ gəlir. Sonradan xarici səfhə iki qata ayrılır: xarici və daxili qat. Xarici qat kəllə boşluğunda — sümüküstlüyünü və onurğa kanalında — beynin sərt qişasının xarici səfhəsini, daxili qat isə kəllədə beynin sərt qişasının daxili səfhəsini və onurğa kanalındasərt qişanın özünü (lat. dura mater spinalis) təşkil edir. Xarici və daxili qatların arasında qalan sahəyə kəllədə sərt qişaarası boşluq — lat. cavum interdurale və onurğa kanalında sərt qişaüstü boşluq — lat. cavum epidurale deyilir. Embrional həyatın ikinci yarısında daxilisəfhə də iki qata ayrılır: xarici və daxili qat; xarici qatdan (lat. arachnoidea) və daxiliqatdan yumuşaq qişa (lat. pia mater) əmələ gəlir. Bu qişaların arasında sahə meydana çıxır; həmin sahəyə hörümçək torunabənzər qişaaltı (subaraxnoideal) boşluq — lat. cavum subarachnoidale deyilir. Yuxarıda qeyd olunan sahələrin hamısı limfa ilə tutulmuş olur.
Peridural anesteziyanın texniki aspektləri
- Vena daxilinə infuziya, Manitorinq: EKQ, pulsoksimetriya, 5 dəqiqəlik fasilələrlə arterial təzyiqin ölçülməsi
- Pasient əməliyyat masasına əyləşdirilir və ya yanı üstə uzadılır.
- Sterillik ciddi gözlənilmək məqsədilə icraçı anesteyioloq baş örtüyü, maska, steril xalat və əlcək geyinməli, punksiya olunacaq dəri sahəsi (bel fəqərələri nahiyəsi) metodoloji olaraq dezinfeksiya edilərək steril materiallarla izolə olunmalıdır!
- Peridural anesteziya: lumbal III/IV yaxud IV/V, torakal VII/VIII/IX/X fəqərəarası sahədən Tuohy iynəsi ilə punksiya "asılan damcı" və ya "müqavimətin itməsi" texnikası iləicra edilir. Peridural boşluq əldə edildikdən sonra birdəfəlik yerli keyləşdirici məhlul yeridilir ya da uzun müddətli fasiləsiz məhlulu inyeksiya etmək üçün Tuohy iynəsinin mənfəzindən keçirməklə ora kateter yerləşdirilir. Adətən peridural anesteziya doğuşa kömək məqsədilə ağrı və sancıları aradan qaldırmaq məqsədilə tətbiq edilir. Bu zaman doğuşun sezar kəsiyi ilə bitirilməsi labüb olarsa peridural boşluğa qoyulmuş kateter vasitəsilə yerli keyləşdirici preparatın bir qədər artıq %-li məhlulu yeridilərək spinal anesteziyanın effektini əldə etmək mümkündür.
Fəsadları
- Punksiya yerinin infeksiyalaşması
- Yerli keyləşdiricinin damar daxili inyeksiyası
- Hemodinamik problemlər: hipotoniya, bradikardiya
- Ürəkbulanma
- Baş ağrıları
- Sidikburaxmanın pozulması
- Uğursuz travmatik punksion cəhdlər nəticəsində ağrılar
- Xüsusən torakal peridural anesteziyada onurğa beyninin zədələnməsi; hemiparezlər ya köndələn iflic
- Aseptik meningit, araxnoidit, lat. Cauda-equina-syndrom, epidural abses, mielit
- Total spinal anesteziya
- Allergik reaksiya; anafilaktik şok
İstinadlar
- M. Heck, M. Fresenius, Repetitorium Anaesthesiologie. Vorbereitung auf die anästhesiologische Facharztprüfung und das Europäische Diplom für Anästhesiologie, səh. 173 ISNB 3-540-67331-8 Springer 2001
- *Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, III cild, səh. 19–37, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı — 1982
- Michael Heck, Michael Fresenius, Repetitorium Anästhesiologie, 3. vollständig aktualisierte Auflage, Springer 2001, səh. 303 (alm.)
Mənbələr
- Regionalanästhesie — Techniken im operativen und geburtshilflichen Bereich, Gustav Fischer Verlag, Stuttgart (1981) (alm.)
- Michael Heck, Michael Fresenius, Repetitorium Anästhesiologie, 3. vollständig aktualisierte Auflage, Springer 2001, (alm.)
- Gisela Meier, Johannes Bütner, Atlas der peripheren Regionalanästhesie, Anatomie-Anästhesie- Schmerztherapie, 2004 Georg Thieme Verlag Stuttgart, New York
- Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, III cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı — 1982
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax PDA deqiqlesdirme Peridural anesteziya epidural anesteziya yun peri etrafina dovresine ehatesine yun epi seth ust lat dura mater sert qisa yun aἶs8hsis qisa olaraq PDA regional anesteziyanin bir novu Peridural anesteziya source source source source source source Peridural epidural anesteziya peridural boslugun muqavimetin itmesi usulu ile elde edilmesi ve kateterin epidural bosluga yeridilmesiMeSH D000767 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi1931 ilde Doqliotti peridural boslugu elde etmeyin muqavimetin itmesi metodunu tetbiq etmisdir 1933 ilde ise Qutierrez peridural boslugu elde etmeyin asilmis damci metodunu tetbiq etmisdir 1945 ilden peridual boslugun kateterizasiyasi ucun Tuohy iynesi tetbiq edilmeye baslanilmisdir 1949 ilde Curbelo ilk defe olaraq fasilesiz peridural anesteziya metodunu tetbiq etmisdir AnatomiyaOnurga beyni qisalari Onurga beyni xaricden daxile dogru uc qisa lat meninges medullae spinales ile ehate olunmusdur 1 onurga beyninin sert qisasi lat dura mater spinalis 2 onurga beyninin horumcek torunabenzer qisasi lat arachnoidea spinalis ve 3 onurga beyninin yumusaq qisasi lat pia mater spinalis Onurga beyni ve beyin qisalari mezenximden inkisaf edir Ruseym 9 mm boyda olarken sinir borusu mezenxim toxumasi qati ile ehate olunur bu qata merkezi sinir sisteminin ilk qisasi lat meninx nervosa primitiva deyilir Ruseym 20 mm boyuna catarken ilk qisa iki sefheye ayrilir xarici sefhe lat exomeninx ve daxili sefhe lat endomeninx Bunlarin arasinda maye toplanmaga baslayir mayenin tezyiqi neticesinde onlarin arasinda sahe subdural bosluq lat cavum subdurale emele gelir Sonradan xarici sefhe iki qata ayrilir xarici ve daxili qat Xarici qat kelle boslugunda sumukustluyunu ve onurga kanalinda beynin sert qisasinin xarici sefhesini daxili qat ise kellede beynin sert qisasinin daxili sefhesini ve onurga kanalindasert qisanin ozunu lat dura mater spinalis teskil edir Xarici ve daxili qatlarin arasinda qalan saheye kellede sert qisaarasi bosluq lat cavum interdurale ve onurga kanalinda sert qisaustu bosluq lat cavum epidurale deyilir Embrional heyatin ikinci yarisinda daxilisefhe de iki qata ayrilir xarici ve daxili qat xarici qatdan lat arachnoidea ve daxiliqatdan yumusaq qisa lat pia mater emele gelir Bu qisalarin arasinda sahe meydana cixir hemin saheye horumcek torunabenzer qisaalti subaraxnoideal bosluq lat cavum subarachnoidale deyilir Yuxarida qeyd olunan sahelerin hamisi limfa ile tutulmus olur Peridural anesteziyanin texniki aspektleriMateriallarPeridural anesteziyada istfade edilen Tuh Tuohy iynesi ve kateter Vena daxiline infuziya Manitorinq EKQ pulsoksimetriya 5 deqiqelik fasilelerle arterial tezyiqin olculmesi Pasient emeliyyat masasina eylesdirilir ve ya yani uste uzadilir Sterillik ciddi gozlenilmek meqsedile icraci anesteyioloq bas ortuyu maska steril xalat ve elcek geyinmeli punksiya olunacaq deri sahesi bel feqereleri nahiyesi metodoloji olaraq dezinfeksiya edilerek steril materiallarla izole olunmalidir Peridural anesteziya lumbal III IV yaxud IV V torakal VII VIII IX X feqerearasi saheden Tuohy iynesi ile punksiya asilan damci ve ya muqavimetin itmesi texnikasi ileicra edilir Peridural bosluq elde edildikden sonra birdefelik yerli keylesdirici mehlul yeridilir ya da uzun muddetli fasilesiz mehlulu inyeksiya etmek ucun Tuohy iynesinin menfezinden kecirmekle ora kateter yerlesdirilir Adeten peridural anesteziya dogusa komek meqsedile agri ve sancilari aradan qaldirmaq meqsedile tetbiq edilir Bu zaman dogusun sezar kesiyi ile bitirilmesi labub olarsa peridural bosluga qoyulmus kateter vasitesile yerli keylesdirici preparatin bir qeder artiq li mehlulu yeridilerek spinal anesteziyanin effektini elde etmek mumkundur Fesadlari Punksiya yerinin infeksiyalasmasi Yerli keylesdiricinin damar daxili inyeksiyasi Hemodinamik problemler hipotoniya bradikardiya Urekbulanma Bas agrilari Sidikburaxmanin pozulmasi Ugursuz travmatik punksion cehdler neticesinde agrilar Xususen torakal peridural anesteziyada onurga beyninin zedelenmesi hemiparezler ya kondelen iflic Aseptik meningit araxnoidit lat Cauda equina syndrom epidural abses mielit Total spinal anesteziya Allergik reaksiya anafilaktik sokIstinadlarM Heck M Fresenius Repetitorium Anaesthesiologie Vorbereitung auf die anasthesiologische Facharztprufung und das Europaische Diplom fur Anasthesiologie seh 173 ISNB 3 540 67331 8 Springer 2001 Prof Kamil Ebdulsalam oglu Balakisiyevin Insanin Normal Anatomiyasi III cild seh 19 37 MAARIF Nesriyyati Baki 1982 Michael Heck Michael Fresenius Repetitorium Anasthesiologie 3 vollstandig aktualisierte Auflage Springer 2001 ISBN 3 540 67331 8 seh 303 alm MenbelerRegionalanasthesie Techniken im operativen und geburtshilflichen Bereich Gustav Fischer Verlag Stuttgart 1981 ISBN 3 437 10732 1 alm Michael Heck Michael Fresenius Repetitorium Anasthesiologie 3 vollstandig aktualisierte Auflage Springer 2001 ISBN 3 540 67331 8 alm Gisela Meier Johannes Butner Atlas der peripheren Regionalanasthesie Anatomie Anasthesie Schmerztherapie 2004 Georg Thieme Verlag Stuttgart New York ISBN 3 13 136251 0 Prof Kamil Ebdulsalam oglu Balakisiyevin Insanin Normal Anatomiyasi III cild MAARIF Nesriyyati Baki 1982