Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Kərimov Peçorin Müzəffər oğlu (23 fevral 1939-cu il Azərbaycan Respublikası Zəngilan rayonu Keçikli kəndində) – kimya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent – Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Y. Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun (NKPİ) – aparıcı elmi işçisidir. Amorf polimerləri özündə həll edən yeni plastifikatorlar-, dizel yanacaqları üçün yeni antioksidantlar kəşf etmişdir. Yaponiyanın, İtaliyanın və başqa dünya ölkələrinə, həmçinin Azərbaycan Respublikasına valyuta ilə satdığı kimyəvi reagentləri əvəz edən yeni və effektli yerli Azərbaycan reagentlərini – kəşf etmiş və sənayedə tətbiq eləmişdir. D. H. Mendeleyev adına ümumi ittifaq kimya cəmiyyəti tərəfindən fəxri fərmanlarla təltif olunmuşdur.
| Peçorin Kərimov Müzəffər oğlu | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Zəngilan rayonu Keçikli kəndi, Azərbaycan, SSRİ |
| Vətəndaşlığı | SSRİ, Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elm sahəsi | kimya |
| Elmi dərəcəsi | kimya üzrə fəlsəfə elmləri doktoru |
| Elmi adı | dosent |
| İş yeri | AMEA-nın Akademik Y.Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu |
| Təhsili | Azərbaycan Dövlət Universiteti |
Həyatı
P. M. Kərimov 23 fevral 1939-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Zəngilan rayonunun Keçikli kəndində ziyalı ailəsində — (onun atası Kərimov Müzəffər Abış oğlu Köhnə Koryağın, indiki Füzuli rayonunda yerləşən 4 illik gimnaziyanı bitirmişdir) anadan olmuşdur. Onun atasının arxa cəbhədə kolxoz sədri işləməsi üçün Müvafiq Komitə tərəfindən "BROUN" icazəsi olmağına baxmayaraq, könüllü surətdə 2-ci dünya müharibəsində fəal iştirak etmiş və 1943-cü ildə Krımda Kerç çayında həlak olmuşdur. (Qeyd etmək lazımdır ki, həmin gün Almanların göydən tökdükləri öldürücü silahların təsirindən çoxlu Azərbaycanlı döyüşçüləri vətən yolunda şəhid olmuşlar. P. M. Kərimov 1958-ci ildə həmin rayonun mərkəzində olan Pirçivan orta məktəbini qızıl medalla bitirmiş, həmin ili də Azərbaycan Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinə daxil olmuş, 1964-cü ildə isə AMEA NKPİ-nin əyani aspiranturasına daxil olmuşdur.
Elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətləri
P. M. Kərimov 1971-ci ildə kimya elmləri namizədi alimlik adını almaq üçün "Etilenqlikolun hidroksil-, xlortərkibli efirlərinin sintezi və onların plastifikatorluq xassələrinin yoxlanılması" mövzusunda dissertasiya müdafiə etmişdir. Ona SSRİ Nazirlər Sovetinin Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə kimya üzrə fəlsəfə elmləri doktoru adı verilməklə bərabər həm də SSRİ Dövlət plan komitəsinə göstəriş verildi ki, P. M. Kərimovun kəşf etdiyi plastifikatorlar həm yeni, həm də effektli olduğu üçün Volqodon şəhərində yerləşən "Volqodon kimya kombinantı nəzdində sənaye qurğusu onun şəxsi iştirakı ilə tikilsin. 1972-ci ildə NKPİ-nin 6 aylıq ezamiyyətə (Volqodon kimya kombinatına) göndərdi və sənaye qurğusu paslanmayan metaldan hazırlanaraq, bir gündə 3 ton "plastifikator" sintez edildi. Beləliklə, 3 ton Azərbaycan plastifikatoru "Plastiazan-60" — Kemerova şəhərində hərbi zavodda nitrosellüloza əsasında geniş sənaye təcrübəsi nəticəsində alınan məmulat həm zərbəyə, həm də donmaya qarşı davamlı olan yeni bir polimer kütləsi kəşf edildi. Həmin polimer kütləsindən alınan məmulatlar avtomobil maşınlarının ablisovkalarında və başqa məqsədlər üçün metalları əvəz edən və paslanmayan detallar kimi tətbiq sahəsini tapmışdır. Qeyd etmək olar ki, bura qədər yazılan işlər onun aspiranturada oxuduğu və apardığı elmi-tədqiqat işlərindən ibarətdir. P. M. Kərimovun elmi kəşfləri 2-ci və 3-cü mündəricatda daha geniş veriləcək.
P. M. Kərimovun əsas elmi nailiyyətləri
1. İlk dəfə olaraq etilenqlikolun və xlortərkibli alifatik turşuların əsasında xlorat turşusunun katalizatorluğu iştirakında α, β, γ, ɷ-tərkibli mürəkkəb efirlər sintez etmiş və onların əsasında NKPİ-nin nəzdində olan sınaq zavodunda yarımsənaye qurğusu, Volqodon kimya kombinantı nəzdində isə sənaye qurğusu tikilərək istifadəyə verilmişdir. Həmin qurğularda Azərbaycan plastifikatorları olan "plastiazanlar" sintez olunmuşdur. İlk dəfə olaraq Yaponiyanın "Toshiba" firmasının və tərəfindən Bakı şəhərində kondisioner zavodu 1975-ci ildə tikilərək istifadəyə verildi. Bu zavod Asiya qitəsində yeganə zavod idi. 12 sexdən ibarət olan (BMKZ)-da hər sexdə işlənmək üçün "Toshiba" firması kompozisiyaları və reagentləri valyuta ilə Azərbaycan Respublikasına satmağa başladı. 1975-ci ildə SSRİ-nin 15 respublikasına göstəriş verildi ki, yerli (Otecestvenni) kompozisiyalar və reagentlər sintez edilsin və keyfiyyətcə Yaponiya reagentlərindən yaxşı həm də ucuz olsun. BMKZ zavodu moskvada yerləşən eketrik texniki sənaye nazirliyinin nəzdində idi. Həmin işlər ilə AMEA NKPİ-də yeni reagentlərin tanılmasına da sərəncamlar verildi. 1975-ci ildə P. M. Kərimov "" (OA) adı ilə satılan reagenti sintez edərək sınaq nümunəsini BMKZ zavoduna təqdim etdi. Qeyd etmək olar ki, ümumilikdə 600 sınaq nümunəsi Yaponiyaya tədqiqat üçün göndərildi. Bir neçə aydan sonra NKPİ-nin əməkdaşlarının kəşf etdikləri yerli "OA" 600 nümunə içərisində 1-ci yeri tutmuşdur və böyük sənaye qurğusunda sintez olunaraq BMKZ zavodunda "Teploobmennik sexində" "QA" kimi istifadə olunmasına icazə verilmişdir. köməkliyi ilə tez bir zamanda NKPİ-nin sınaq zavodunda və BMKZ zavodu nəzdində də sənaye qurğuları tikilərək istifadəyə verildi. Bu nailiyyətdən sonra P. M. Kərimov "Toshiba" firmasının "Texnosnaska-", Böyük presləmə qurğularının zədələnən, xarab olan detalların yerinin tezləşdirmə üsulu ilə işlədilən "yapon" reagentini-əvəz edən reagenti kəşf etmişdir. Keyfiyyətini itirmiş yüksək molekullu "Froenlərin" bərpasını kəşf edərək Azərbaycan Respublikasını valyuta alverindən xilas etmişdir.
2. "Toshiba" firmasının dünya ölkələrinə və Azərbaycan Respublikasına satdığı reagentlər içərisində analoqu olmayan, yəni onu əvəz edən kompozisiyaları sintez edən bir ölkə olmamışdır. Bu iki kompozisiyalı "Ehasko-538A" və "Ehasko-538B" "" (PA) reagentləridir. P. Kərimov bu reagentlərin analoqlarının nümunələrinin kəşf olunmasının işləyib başa çatdırmaq dövründə Rusiyadan Azərbaycana göndərilən alimlər P. Kərimovu BMKZ-zavoduna çağıraraq dedilər ki, sənin respublikanda qalvanotexnikaya aid mütəxəssis olmadığı halda sən kimsən ki, belə nəhəng bir işi üzərinə götürmüsən, get başqa işlərlə məşğul ol! Belə bir çətin prosesləri ancaq Rus qalvanotexnikləri, alimləri kəşf edə bilər. Onlar P. Kərimovu mədəni surətdə təhqir etdilər. (Əgər onun adı Peçorin olmasa idi, bəlkə də daha pis təhqirlər olardı). Azərbaycan xalqının rus xalqına böyük qardaş dediyi tədqiqatçı qrupu BMKZ zavodu ilə təsərrüfat müqaviləsi (3 illik) bağlayaraq işləməyə başladılar. 1978-ci ilin sonunda P. Kərimova "BMKZ" zavodu tərəfindən (PA) Yaponiya reagentlərinin ucuz xammallar əsasında yerli analoqların işlənməsinə və tədqiqinə icazə verildi. P. Kərimovun şəxsi məsləhətləri ilə NKPİ-nin əməkdaşları tərəfindən kəşf olunmuş, sınaq nümunələri laboratoriya şəraitində sınaqdan müvəffəqiyyətlə keçdikdən sonra "Toshiba" firmasının yoxlamasına yenə 600 nümunənin içərisində göndərildi. "Toshiba" firması Azərbaycanın "MEAK"-nın NKPİ-nin əməkdaşlarının kəşf etdiyi "Kompozisiya-A" və "Kompozisiya-B" maddələrindən sənaye miqyasında müxtəlif markalı metallardan düzəldilmiş 3-fazalı yarımkeçirici hermovıvodların səthlərinin cilalanması üçün geniş sənaye miqyaslı təcrübələr keçirtmək üçün Yaponiyanın "Toshiba" firmasına Kompozisiya-A maddəsindən 1 ton, Kompozisiya-B maddəsindən isə 20 kq göndərildi. 1979-cu il P. Kərimovu BMKZ-na yaponlarla danışığa dəvət etdilər. Nümayəndə heyətinin başçısı S. U. Qiyamson və onun ətrafında 3 nəfər tədqiqatçı, 2 tərcüməçi, 2 nəfər də Rusiya və Azərbaycan Respublikalarından təhlükəsizlik komitəsindən nümayəndələr toplaşmışdılar. Həmin toplantıda S. U. Qiyamson əvvəlcə P. M. Kərimovu təbrik etdi. O, sonra ABŞ, İngiltərə, Fransa, Almaniya və sonra Rusiya qalvonatexnika sahəsində aparılan işlər və həmin ölkələrin hesabatlarından danışaraq göstərdi ki, "Ehasko-538A" və "Ehasko-538B" kompozisiyalarını əvəz edən analoqları kəşf edə bilməyiblər. S. U. Qiyamson və onun əməkdaşları qəhərləndilər. Nümayəndə heyətinin başçısı qeyd etdi ki, bizim kədərlənməyimizin səbəbi ondan ibarətdir ki, böyük ölkələrin alimləri bu problemləri həll edə bilməyib, carıqlı ölkənin alimi nəinki tam əvəz edib, həm də baha başa gələn asetilen spirtini çox ucuz komponentlə əvəz edərək yeni və daha effektli cilalayıcı kompozisiyalar kəşf etmişdir. Onlar hamısı P. M. Kərimovu alqışlayaraq ona 6 aylıq müddətə vizit kartı verdilər. Sonda Kərimova söz verdilər. O, yapon alimlərinə heyranam sizə dedi: siz necə ola bildi ki, öz işinizi kənara qoyub başqa tədqiqatçının işinə belə qiymət verirsiniz. Birdə yapon dövləti əsasən öz tədqiqatçılarının patentləri hesabına dünyada ox dövlətlər sırasında dayanır. Coğrafi nöqteyi-nəzərdən sizdə-bizdə şərqdə yaşayırıq, onda biz niyə elmdə yeni kəşflər etməyək? P. M. Kərimov öz Azəri xalqı haqqında belə deyir: istər xristian dövlətləri, istərsə də müsəlman dövlətləri içərisində ən talantlı və qabiliyyətli qızlar və oğlanlar Şimali Azərbaycandadır! 1989–90-cı illərdə "NKPİ"-nin kəşf etdiyi yeni və effektli kompozisiyarını hazırlamaq üçün kimyəvi maddələrə davamlı emal reaktorlar quruldu və lazım olan reagentlər istehsal olunaraq BMKZ-da tətbiq olmağa başladı (O, Azərbaycan Respublikasını bu sahədə də xarici valyutadan azad etdi).
3. P. M. Kərimov İtaliyanın Azərbaycan Respublikasına valyuta ilə satdığı () hamarlayıcı qatqı maddəsini yerli ucuz xammallar əsasında yeni maddə kəşf etmişdir (1990-cı il). 1990–91-ci illər P. Kərimov onunla çalışan əməkdaşları ilə birlikdə Moskvanın monometr və elektron saatları zavodunun xahişi ilə qızdırdıqda və soyutduqda həcmi dəyişməyənforma düzəldib həmin müəssisəyə təhvil verilmişdir. Bu hal elmdə yenilikdir! P. M. Kərimov gənələri öldürmək üçün yeni insektidlər kəşf etmişdir (2008–2011-ci illər). Xarici ölkələrdən alınan "Neosidol", "Diazinon-15", "Diazinon-60" və "Blotik" heyvan gənələrini öldürən dərmanlarının onun kəşf etdiyi insektid dərmanları həm ekonomik, həm də keyfiyyət nöqteyi-nəzərdən daha da sərfəlidir.
4. P. M. Kərimovun kəşf etdiyi quruducu agent "OA-1" maddəsi rusiyanın Revda şəhərində Voloçeniya zavodunda metal məftillərin və mis trubkalarının möhkəmliyini artırmaq üçün onların molekulları perpendikulyar haldan düz xətt halına salırlar. Bu texnologiya bütün dünya ölkələrində gənəgərçək yağının işlədilməsi ilə aparılır. Qeyd etmək lazımdır ki, gənəgərçək yağı insanlar üçün dərman maddəsi kimi də işlədilir, həm də çox bahalı qida maddəsidir. Onun kəşf etdiyi reagent isə istənilən qədər tapılan ucuz xammallar əsasında yüksək 99 % çıxımla sintez edilmişdir və s. P. M. Kərimov AMEA-nın NKPİ-dən Moskvaya, Leninqrada, Novosibirsk, Volqodon və s. şəhərlərə ezamiyyət olunmuşdur. Ezamiyyət vaxtı 6 aylıq olsa da çox hallarda bütün problem məsələləri çox qısa vaxta yerinə yetirmişdir. 1978-ci ildə Novosibirsk şəhərinə SSRİ-nin baş proyekt institutunda NKPİ-nin yeni kəşf olunmuş işlərinin sənaye qurğularında sintez olunması üçün dövlət büdcəsindən məvacib ayrılmasına müvəffəqiyyətlə nail olmuşdur, hətta NKPİ-nin direktoru, akademik V. S. Əliyev Peçorinə təşəkkür kimi bir dənə "ORSK-3" soyuducusu alıb bağışlamışdır. 1986-cı ildə Leninqrad şəhərində B. İ. Lenin adına Ümumittifaq Neft-Kimya İnstitutunun razılığı ilə P. M. Kərimovu 6 ay müddətinə ezamiyyətə göndərdilər. Əsas məqsəd isə tsiklopentadien və dəm qazı əsasında polimerləşməyən fərdi alitsiklik (maye halında) turşu sintez etmək idi. O, həmin reaksiyanı təzyiq altında mikroavtoklavda əsasi mühitdə (PH˃7) apararaq maye halda turşu ədədi 240 mqKOH/q olan və 90 %-li çıxımla reaksiyanı başa çatdırdı. Həmin institutun müdiriyyəti və başqa şöbə müdirləri — bütün əməkdaşları sevinclərindən bir neçə gün bayram etdilər, P. M. Kərimova öz minnətdarlıqlarını bildirdilər. Sonrakı illər həmin institutun əməkdaşları bu sahədə apardıqları reaksiyalar nəticəsində kəşf olunan yeni maddə haqqında dərc olunan patentlərdə və məqalələrdə P. M. Kərimovun adını müəllif kimi dərc etmişlər. Peterburq alimləri Azərbaycan alimlərinə yüksək qiymət verirlər və s.
5. əvvəl Heydər Əliyev adına Hərbi institutdan -yə gələn nümayəndələrin xahişləri (mineral turşuların qatılaşdırılmasına aid) tezliklə təmannasız olaraq P. Kərimov tərəfindən yerinə yetirilmişdir. Həmin institutun nümayəndəsinin vasitəçiliyi ilə məlumat çatdırıldı ki, Azərbaycanın hərbi sənayesində qığılcım verən maddəni nə Rusiya, nə də ki, ABŞ vermir. Sizin həmin maddəni sintez etməyinizi Hərbi institutun müdiriyyəti xahiş edir. P. Kərimov 3–4 günə xaricdən alınan qığılcım verən maddədən fərqli olaraq nəmliyə qarşı davamlı yeni bir maddə sintez edərək, texnologiyanı Azərbaycan hərbisinə töhfə verdi. Son illər o, yeni antioksidantlar sintez etmiş və dizel yanacaqlarında antioksidant, antidepressant xassələrini yoxlamışdır. Nəticədə müəyyən olunmuşdur ki, dizel yanacaqları üçün peroksid-, nitro tərkibli antioksidantların yaşama müddəti çox deyil və tərkibində heteroaromatik hallogenli efir törəmələri dizel yanacaqlarında uzun müddət işlədilə bilər.
Müəlliflik şəhadətnamələri, elmi məqalələri və tezisləri
P. M. Kərimov bir çox alimlərin işlərində müəllif və elmi rəhbərdir. O, 110-dan çox elmi əsərin, o cümlədən 20 müəlliflik şəhadətnaməsinin, 1 milli patentin, 60 məqalə və 29 tezisin müəllifidir. O, həmişə elmi axtarışlarla məşğul olan, öz sənətini sevən və yeni elmi kəşflər etmək qabiliyyətinə malik tədqiqatçıdır. İntizamlıdır, vətənpərvərdir, işlədiyi kollektivin hörmətini və inamını qazanmışdır.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanila bilmesi ucun elave menbelere ehtiyac var Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek onu tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Kerimov Pecorin Muzeffer oglu 23 fevral 1939 cu il Azerbaycan Respublikasi Zengilan rayonu Kecikli kendinde kimya uzre felsefe doktoru dosent Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin AMEA Y Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutunun NKPI aparici elmi iscisidir Amorf polimerleri ozunde hell eden yeni plastifikatorlar dizel yanacaqlari ucun yeni antioksidantlar kesf etmisdir Yaponiyanin Italiyanin ve basqa dunya olkelerine hemcinin Azerbaycan Respublikasina valyuta ile satdigi kimyevi reagentleri evez eden yeni ve effektli yerli Azerbaycan reagentlerini kesf etmis ve senayede tetbiq elemisdir D H Mendeleyev adina umumi ittifaq kimya cemiyyeti terefinden fexri fermanlarla teltif olunmusdur Pecorin Kerimov Muzeffer ogluDogum tarixi 23 fevral 1939 85 yas Dogum yeri Zengilan rayonu Kecikli kendi Azerbaycan SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi kimyaElmi derecesi kimya uzre felsefe elmleri doktoruElmi adi dosentIs yeri AMEA nin Akademik Y Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri InstitutuTehsili Azerbaycan Dovlet UniversitetiHeyatiP M Kerimov 23 fevral 1939 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin Zengilan rayonunun Kecikli kendinde ziyali ailesinde onun atasi Kerimov Muzeffer Abis oglu Kohne Koryagin indiki Fuzuli rayonunda yerlesen 4 illik gimnaziyani bitirmisdir anadan olmusdur Onun atasinin arxa cebhede kolxoz sedri islemesi ucun Muvafiq Komite terefinden BROUN icazesi olmagina baxmayaraq konullu suretde 2 ci dunya muharibesinde feal istirak etmis ve 1943 cu ilde Krimda Kerc cayinda helak olmusdur Qeyd etmek lazimdir ki hemin gun Almanlarin goyden tokdukleri oldurucu silahlarin tesirinden coxlu Azerbaycanli doyusculeri veten yolunda sehid olmuslar P M Kerimov 1958 ci ilde hemin rayonun merkezinde olan Pircivan orta mektebini qizil medalla bitirmis hemin ili de Azerbaycan Dovlet Universitetinin kimya fakultesine daxil olmus 1964 cu ilde ise AMEA NKPI nin eyani aspiranturasina daxil olmusdur Elmi fealiyyetinin esas istiqametleriP M Kerimov 1971 ci ilde kimya elmleri namizedi alimlik adini almaq ucun Etilenqlikolun hidroksil xlorterkibli efirlerinin sintezi ve onlarin plastifikatorluq xasselerinin yoxlanilmasi movzusunda dissertasiya mudafie etmisdir Ona SSRI Nazirler Sovetinin Ali Attestasiya Komissiyasinin qerari ile kimya uzre felsefe elmleri doktoru adi verilmekle beraber hem de SSRI Dovlet plan komitesine gosteris verildi ki P M Kerimovun kesf etdiyi plastifikatorlar hem yeni hem de effektli oldugu ucun Volqodon seherinde yerlesen Volqodon kimya kombinanti nezdinde senaye qurgusu onun sexsi istiraki ile tikilsin 1972 ci ilde NKPI nin 6 ayliq ezamiyyete Volqodon kimya kombinatina gonderdi ve senaye qurgusu paslanmayan metaldan hazirlanaraq bir gunde 3 ton plastifikator sintez edildi Belelikle 3 ton Azerbaycan plastifikatoru Plastiazan 60 Kemerova seherinde herbi zavodda nitroselluloza esasinda genis senaye tecrubesi neticesinde alinan memulat hem zerbeye hem de donmaya qarsi davamli olan yeni bir polimer kutlesi kesf edildi Hemin polimer kutlesinden alinan memulatlar avtomobil masinlarinin ablisovkalarinda ve basqa meqsedler ucun metallari evez eden ve paslanmayan detallar kimi tetbiq sahesini tapmisdir Qeyd etmek olar ki bura qeder yazilan isler onun aspiranturada oxudugu ve apardigi elmi tedqiqat islerinden ibaretdir P M Kerimovun elmi kesfleri 2 ci ve 3 cu mundericatda daha genis verilecek P M Kerimovun esas elmi nailiyyetleri1 Ilk defe olaraq etilenqlikolun ve xlorterkibli alifatik tursularin esasinda xlorat tursusunun katalizatorlugu istirakinda a b g ɷ terkibli murekkeb efirler sintez etmis ve onlarin esasinda NKPI nin nezdinde olan sinaq zavodunda yarimsenaye qurgusu Volqodon kimya kombinanti nezdinde ise senaye qurgusu tikilerek istifadeye verilmisdir Hemin qurgularda Azerbaycan plastifikatorlari olan plastiazanlar sintez olunmusdur Ilk defe olaraq Yaponiyanin Toshiba firmasinin ve terefinden Baki seherinde kondisioner zavodu 1975 ci ilde tikilerek istifadeye verildi Bu zavod Asiya qitesinde yegane zavod idi 12 sexden ibaret olan BMKZ da her sexde islenmek ucun Toshiba firmasi kompozisiyalari ve reagentleri valyuta ile Azerbaycan Respublikasina satmaga basladi 1975 ci ilde SSRI nin 15 respublikasina gosteris verildi ki yerli Otecestvenni kompozisiyalar ve reagentler sintez edilsin ve keyfiyyetce Yaponiya reagentlerinden yaxsi hem de ucuz olsun BMKZ zavodu moskvada yerlesen eketrik texniki senaye nazirliyinin nezdinde idi Hemin isler ile AMEA NKPI de yeni reagentlerin tanilmasina da serencamlar verildi 1975 ci ilde P M Kerimov OA adi ile satilan reagenti sintez ederek sinaq numunesini BMKZ zavoduna teqdim etdi Qeyd etmek olar ki umumilikde 600 sinaq numunesi Yaponiyaya tedqiqat ucun gonderildi Bir nece aydan sonra NKPI nin emekdaslarinin kesf etdikleri yerli OA 600 numune icerisinde 1 ci yeri tutmusdur ve boyuk senaye qurgusunda sintez olunaraq BMKZ zavodunda Teploobmennik sexinde QA kimi istifade olunmasina icaze verilmisdir komekliyi ile tez bir zamanda NKPI nin sinaq zavodunda ve BMKZ zavodu nezdinde de senaye qurgulari tikilerek istifadeye verildi Bu nailiyyetden sonra P M Kerimov Toshiba firmasinin Texnosnaska Boyuk presleme qurgularinin zedelenen xarab olan detallarin yerinin tezlesdirme usulu ile isledilen yapon reagentini evez eden reagenti kesf etmisdir Keyfiyyetini itirmis yuksek molekullu Froenlerin berpasini kesf ederek Azerbaycan Respublikasini valyuta alverinden xilas etmisdir 2 Toshiba firmasinin dunya olkelerine ve Azerbaycan Respublikasina satdigi reagentler icerisinde analoqu olmayan yeni onu evez eden kompozisiyalari sintez eden bir olke olmamisdir Bu iki kompozisiyali Ehasko 538A ve Ehasko 538B PA reagentleridir P Kerimov bu reagentlerin analoqlarinin numunelerinin kesf olunmasinin isleyib basa catdirmaq dovrunde Rusiyadan Azerbaycana gonderilen alimler P Kerimovu BMKZ zavoduna cagiraraq dediler ki senin respublikanda qalvanotexnikaya aid mutexessis olmadigi halda sen kimsen ki bele neheng bir isi uzerine goturmusen get basqa islerle mesgul ol Bele bir cetin prosesleri ancaq Rus qalvanotexnikleri alimleri kesf ede biler Onlar P Kerimovu medeni suretde tehqir etdiler Eger onun adi Pecorin olmasa idi belke de daha pis tehqirler olardi Azerbaycan xalqinin rus xalqina boyuk qardas dediyi tedqiqatci qrupu BMKZ zavodu ile teserrufat muqavilesi 3 illik baglayaraq islemeye basladilar 1978 ci ilin sonunda P Kerimova BMKZ zavodu terefinden PA Yaponiya reagentlerinin ucuz xammallar esasinda yerli analoqlarin islenmesine ve tedqiqine icaze verildi P Kerimovun sexsi meslehetleri ile NKPI nin emekdaslari terefinden kesf olunmus sinaq numuneleri laboratoriya seraitinde sinaqdan muveffeqiyyetle kecdikden sonra Toshiba firmasinin yoxlamasina yene 600 numunenin icerisinde gonderildi Toshiba firmasi Azerbaycanin MEAK nin NKPI nin emekdaslarinin kesf etdiyi Kompozisiya A ve Kompozisiya B maddelerinden senaye miqyasinda muxtelif markali metallardan duzeldilmis 3 fazali yarimkecirici hermovivodlarin sethlerinin cilalanmasi ucun genis senaye miqyasli tecrubeler kecirtmek ucun Yaponiyanin Toshiba firmasina Kompozisiya A maddesinden 1 ton Kompozisiya B maddesinden ise 20 kq gonderildi 1979 cu il P Kerimovu BMKZ na yaponlarla danisiga devet etdiler Numayende heyetinin bascisi S U Qiyamson ve onun etrafinda 3 nefer tedqiqatci 2 tercumeci 2 nefer de Rusiya ve Azerbaycan Respublikalarindan tehlukesizlik komitesinden numayendeler toplasmisdilar Hemin toplantida S U Qiyamson evvelce P M Kerimovu tebrik etdi O sonra ABS Ingiltere Fransa Almaniya ve sonra Rusiya qalvonatexnika sahesinde aparilan isler ve hemin olkelerin hesabatlarindan danisaraq gosterdi ki Ehasko 538A ve Ehasko 538B kompozisiyalarini evez eden analoqlari kesf ede bilmeyibler S U Qiyamson ve onun emekdaslari qeherlendiler Numayende heyetinin bascisi qeyd etdi ki bizim kederlenmeyimizin sebebi ondan ibaretdir ki boyuk olkelerin alimleri bu problemleri hell ede bilmeyib cariqli olkenin alimi neinki tam evez edib hem de baha basa gelen asetilen spirtini cox ucuz komponentle evez ederek yeni ve daha effektli cilalayici kompozisiyalar kesf etmisdir Onlar hamisi P M Kerimovu alqislayaraq ona 6 ayliq muddete vizit karti verdiler Sonda Kerimova soz verdiler O yapon alimlerine heyranam size dedi siz nece ola bildi ki oz isinizi kenara qoyub basqa tedqiqatcinin isine bele qiymet verirsiniz Birde yapon dovleti esasen oz tedqiqatcilarinin patentleri hesabina dunyada ox dovletler sirasinda dayanir Cografi noqteyi nezerden sizde bizde serqde yasayiriq onda biz niye elmde yeni kesfler etmeyek P M Kerimov oz Azeri xalqi haqqinda bele deyir ister xristian dovletleri isterse de muselman dovletleri icerisinde en talantli ve qabiliyyetli qizlar ve oglanlar Simali Azerbaycandadir 1989 90 ci illerde NKPI nin kesf etdiyi yeni ve effektli kompozisiyarini hazirlamaq ucun kimyevi maddelere davamli emal reaktorlar quruldu ve lazim olan reagentler istehsal olunaraq BMKZ da tetbiq olmaga basladi O Azerbaycan Respublikasini bu sahede de xarici valyutadan azad etdi 3 P M Kerimov Italiyanin Azerbaycan Respublikasina valyuta ile satdigi hamarlayici qatqi maddesini yerli ucuz xammallar esasinda yeni madde kesf etmisdir 1990 ci il 1990 91 ci iller P Kerimov onunla calisan emekdaslari ile birlikde Moskvanin monometr ve elektron saatlari zavodunun xahisi ile qizdirdiqda ve soyutduqda hecmi deyismeyenforma duzeldib hemin muessiseye tehvil verilmisdir Bu hal elmde yenilikdir P M Kerimov geneleri oldurmek ucun yeni insektidler kesf etmisdir 2008 2011 ci iller Xarici olkelerden alinan Neosidol Diazinon 15 Diazinon 60 ve Blotik heyvan genelerini olduren dermanlarinin onun kesf etdiyi insektid dermanlari hem ekonomik hem de keyfiyyet noqteyi nezerden daha da serfelidir 4 P M Kerimovun kesf etdiyi quruducu agent OA 1 maddesi rusiyanin Revda seherinde Voloceniya zavodunda metal meftillerin ve mis trubkalarinin mohkemliyini artirmaq ucun onlarin molekullari perpendikulyar haldan duz xett halina salirlar Bu texnologiya butun dunya olkelerinde genegercek yaginin isledilmesi ile aparilir Qeyd etmek lazimdir ki genegercek yagi insanlar ucun derman maddesi kimi de isledilir hem de cox bahali qida maddesidir Onun kesf etdiyi reagent ise istenilen qeder tapilan ucuz xammallar esasinda yuksek 99 ciximla sintez edilmisdir ve s P M Kerimov AMEA nin NKPI den Moskvaya Leninqrada Novosibirsk Volqodon ve s seherlere ezamiyyet olunmusdur Ezamiyyet vaxti 6 ayliq olsa da cox hallarda butun problem meseleleri cox qisa vaxta yerine yetirmisdir 1978 ci ilde Novosibirsk seherine SSRI nin bas proyekt institutunda NKPI nin yeni kesf olunmus islerinin senaye qurgularinda sintez olunmasi ucun dovlet budcesinden mevacib ayrilmasina muveffeqiyyetle nail olmusdur hetta NKPI nin direktoru akademik V S Eliyev Pecorine tesekkur kimi bir dene ORSK 3 soyuducusu alib bagislamisdir 1986 ci ilde Leninqrad seherinde B I Lenin adina Umumittifaq Neft Kimya Institutunun raziligi ile P M Kerimovu 6 ay muddetine ezamiyyete gonderdiler Esas meqsed ise tsiklopentadien ve dem qazi esasinda polimerlesmeyen ferdi alitsiklik maye halinda tursu sintez etmek idi O hemin reaksiyani tezyiq altinda mikroavtoklavda esasi muhitde PH 7 apararaq maye halda tursu ededi 240 mqKOH q olan ve 90 li ciximla reaksiyani basa catdirdi Hemin institutun mudiriyyeti ve basqa sobe mudirleri butun emekdaslari sevinclerinden bir nece gun bayram etdiler P M Kerimova oz minnetdarliqlarini bildirdiler Sonraki iller hemin institutun emekdaslari bu sahede apardiqlari reaksiyalar neticesinde kesf olunan yeni madde haqqinda derc olunan patentlerde ve meqalelerde P M Kerimovun adini muellif kimi derc etmisler Peterburq alimleri Azerbaycan alimlerine yuksek qiymet verirler ve s 5 evvel Heyder Eliyev adina Herbi institutdan ye gelen numayendelerin xahisleri mineral tursularin qatilasdirilmasina aid tezlikle temannasiz olaraq P Kerimov terefinden yerine yetirilmisdir Hemin institutun numayendesinin vasiteciliyi ile melumat catdirildi ki Azerbaycanin herbi senayesinde qigilcim veren maddeni ne Rusiya ne de ki ABS vermir Sizin hemin maddeni sintez etmeyinizi Herbi institutun mudiriyyeti xahis edir P Kerimov 3 4 gune xaricden alinan qigilcim veren maddeden ferqli olaraq nemliye qarsi davamli yeni bir madde sintez ederek texnologiyani Azerbaycan herbisine tohfe verdi Son iller o yeni antioksidantlar sintez etmis ve dizel yanacaqlarinda antioksidant antidepressant xasselerini yoxlamisdir Neticede mueyyen olunmusdur ki dizel yanacaqlari ucun peroksid nitro terkibli antioksidantlarin yasama muddeti cox deyil ve terkibinde heteroaromatik hallogenli efir toremeleri dizel yanacaqlarinda uzun muddet isledile biler Muelliflik sehadetnameleri elmi meqaleleri ve tezisleriP M Kerimov bir cox alimlerin islerinde muellif ve elmi rehberdir O 110 dan cox elmi eserin o cumleden 20 muelliflik sehadetnamesinin 1 milli patentin 60 meqale ve 29 tezisin muellifidir O hemise elmi axtarislarla mesgul olan oz senetini seven ve yeni elmi kesfler etmek qabiliyyetine malik tedqiqatcidir Intizamlidir vetenperverdir islediyi kollektivin hormetini ve inamini qazanmisdir