Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pazırıq xalısı — arxeoloji qazıntı zamanı aşkar edilmiş qədim xalı.
| Xalça | |
| Pazırıq | |
|---|---|
    | |
 | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Tam adı | Pazırıq xalçası |
| Növü | Xovlu |
| Ölkə | Azərbaycan |
| Şəhər | Bərdə |
| Toxunması haqqında məlumatlar | |
| Tarixi | e.ə. V əsr |
| Digər məlumatlar | |
| Sahəsi | 4,5 m² |
| Uzunluğu | 6,5 m |
| Eni | 5,34 m |
| Material | Yun |
| Saxlanıldığı yer | |
| hermitagemuseum.org/wps/… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Pazırıq kurqanlarından tapılmış toxuculuq nəsnələri içində "Pazırıq xalısı" adı ilə məşhur olan 1,83x2,0m ölçülü qırmızı rəngli keçə üzərində incə yun ipindən toxunan bu xalı Peterburq Ermitajında saxlanır.
E.ə. V-IV əsrlər arasında hazırlandığını irəli sürən alimlər bu xalının Altaya gedib çıxmasını belə izah edirlər ki, guya bir saqa çarının sifarişi ilə yas törənində cəsədin üstünə örtük kimi hazırlanan bu xalı "Armeniyada" toxunmuşdur. Ulrix Şürman bunu "erməni sənətinin şah əsəri" adlandırmış, Volkmar Gantzhorn isə öz kitabında onun fikrini doğru saymışdır.
Başqa bir Pazırıq xalısı da divardan asmaq üçün 4,5x6,5 m ölçüsündə rəngli keçədən aplike üsulu ilə hazırlanmış sənət əsəridir. Burada taxtda oturub əlində həyat ağacı tutan qutsal qadın və qarşısında gözəl geyimli bir atlı təsvir edilmişdir. Prof. F. Cəlilov güman edir ki, buradakı qadın obrazı qarşısındakı bəyə uğur diləyən ulu qam katun obrazıdır.
Bu qədim xalının kurqanın altında salamat qalmasının səbəbi vaxtilə yuxarıda açılmış bir oyuqdan məzarın dibinə sızan suyun buz bağlaması və xalının buzun içində qalması idi.
Xüsusiyyətləri
Pazırıq xalısı iç-içə bir neçə çərçivəyə bölünmüş, birincidə qrifonlar, ikincidə atlılar, üçüncüdə sığırlar (maral), dördüncüdə hun çiçəyi şəklində simvollar verilmişdir. Beşinci çərçivə isə çiçəkli 24 xanaya ayrılmışdır. Buradakı sığırların və orta xana sayının 24 olması məsələsini 24 oğuz boyunun simvolu olduğunu (türk intellekti) türkmən alimi Axmət Bekmıradov qeyd etmişdir. Sonralar E.F. Tekçe və N.G. Qırzıoğlu da eyni fikrə gəlmişlər.
Xalıdakı atların quyruğu əski hun şəkillərindəki kimi düyünlüdür, başlarında yüyən var, yəhərin üzəngisi yoxdur. Çünki həmin xalını toxuyan saqaların törəmələri hunlar dünyada ilk dəfə üzəngini bu xalıdan min il sonra icad etmişdilər.
İstinadlar
- Volkmar Gantzhorn. Der christlich orientalisch Teppich. Köln, 1990 (alm.)
- https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/25.+archaeological+artifacts/879870 (ing.).
- "Руденко С.И. Искусство Алтая и Передней Азии (середина I тысячелетия до н.э.).// М.: 1961. 68 с." 2012-12-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-12-25.
- E.F.Tekçe. Pazırık. Altaylardan bir halının öyküsü. Ankara, 1993, səh 48
- F. Cəlilov – Azər xalqı, II nəşri, Bakı, 2006
- A.Bekmıradov. Andalıp xem Oquznamaçılık dəbi. Aşqabat, 1987
- E.F.Tekçe. Pazırık. Altaylardan bir halının öyküsü. Ankara, 1993, səh 36.
Xarici keçidlər
- Firudin Ağasıoğlu (Cəlilov). 2500 il öncə Qarabağda toxunmuş Bərdə (saqa-oğuz) xalısı. mct.gov.az (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Paziriq xalisi arxeoloji qazinti zamani askar edilmis qedim xali XalcaPaziriqXalca haqqinda melumatlarTam adi Paziriq xalcasiNovu XovluOlke AzerbaycanSeher BerdeToxunmasi haqqinda melumatlarTarixi e e V esrDiger melumatlarSahesi 4 5 m Uzunlugu 6 5 mEni 5 34 mMaterial YunSaxlanildigi yer Ermitajhermitagemuseum org wps Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiPaziriq xalisi ikinci sira naxis dusumunden fraqment Paziriq kurqanlarindan tapilmis toxuculuq nesneleri icinde Paziriq xalisi adi ile meshur olan 1 83x2 0m olculu qirmizi rengli kece uzerinde ince yun ipinden toxunan bu xali Peterburq Ermitajinda saxlanir E e V IV esrler arasinda hazirlandigini ireli suren alimler bu xalinin Altaya gedib cixmasini bele izah edirler ki guya bir saqa carinin sifarisi ile yas toreninde cesedin ustune ortuk kimi hazirlanan bu xali Armeniyada toxunmusdur Ulrix Surman bunu ermeni senetinin sah eseri adlandirmis Volkmar Gantzhorn ise oz kitabinda onun fikrini dogru saymisdir Basqa bir Paziriq xalisi da divardan asmaq ucun 4 5x6 5 m olcusunde rengli keceden aplike usulu ile hazirlanmis senet eseridir Burada taxtda oturub elinde heyat agaci tutan qutsal qadin ve qarsisinda gozel geyimli bir atli tesvir edilmisdir Prof F Celilov guman edir ki buradaki qadin obrazi qarsisindaki beye ugur dileyen ulu qam katun obrazidir Bu qedim xalinin kurqanin altinda salamat qalmasinin sebebi vaxtile yuxarida acilmis bir oyuqdan mezarin dibine sizan suyun buz baglamasi ve xalinin buzun icinde qalmasi idi XususiyyetleriPaziriq xalisi ic ice bir nece cerciveye bolunmus birincide qrifonlar ikincide atlilar ucuncude sigirlar maral dorduncude hun ciceyi seklinde simvollar verilmisdir Besinci cercive ise cicekli 24 xanaya ayrilmisdir Buradaki sigirlarin ve orta xana sayinin 24 olmasi meselesini 24 oguz boyunun simvolu oldugunu turk intellekti turkmen alimi Axmet Bekmiradov qeyd etmisdir Sonralar E F Tekce ve N G Qirzioglu da eyni fikre gelmisler Xalidaki atlarin quyrugu eski hun sekillerindeki kimi duyunludur baslarinda yuyen var yeherin uzengisi yoxdur Cunki hemin xalini toxuyan saqalarin toremeleri hunlar dunyada ilk defe uzengini bu xalidan min il sonra icad etmisdiler IstinadlarVolkmar Gantzhorn Der christlich orientalisch Teppich Koln 1990 alm https www hermitagemuseum org wps portal hermitage digital collection 25 archaeological artifacts 879870 ing Rudenko S I Iskusstvo Altaya i Perednej Azii seredina I tysyacheletiya do n e M 1961 68 s 2012 12 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 12 25 E F Tekce Pazirik Altaylardan bir halinin oykusu Ankara 1993 seh 48 F Celilov Azer xalqi II nesri Baki 2006 A Bekmiradov Andalip xem Oquznamacilik debi Asqabat 1987 E F Tekce Pazirik Altaylardan bir halinin oykusu Ankara 1993 seh 36 Xarici kecidlerFirudin Agasioglu Celilov 2500 il once Qarabagda toxunmus Berde saqa oguz xalisi mct gov az az