Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oz ölkəsi (ing. Land of Oz) — ilk dəfə Laymen Frenk Baum tərəfindən yazılmış və tərəfindən illüstrasiya edilmiş 1900-cü il uşaq romanı "Möcüzəli Oz Sehrbazı"nda təqdim olunan fantastik dünyadır. Oz dörd geniş bölgədən ibarətdir: şimalda Gilikin Ölkəsi, cənubda Kvadlinq Ölkəsi, şərqdə Mançkin Ölkəsi və qərbdə Vinki Ölkəsi. Hər bölgənin öz hökmdarı olsa da, ümumi olaraq ölkə həmişə tək bir monarx tərəfindən idarə edilmişdir. "Doroti və Oz Sehrbazı" kitabına görə, hökmdarın adı əsasən Oz və ya Ozma olub. "Möcüzəli Oz Ölkəsi" kitabına əsasən isə, hazırkı hökmdar Şahzadə Ozmadır.
| Oz ölkəsi | |
|---|---|
 Oz və ətraf ölkələrin xəritəsi, 1914. Oz ətrafındakı səhralardan kənar bölgələr ilk Oz kitabından sonra təqdim edildi. | |
| Tip | uydurma ölkə[d] |
| Yaradıcı | Laymen Frenk Baum |
| Janr | |
| İdarə edən | Şahzadə Ozma |
| Əhali | 500,000 |
Baum əvvəlcə "Möcüzəli Oz Sehrbazı" kitabına davam yazmaq niyyətində deyildi. Lakin bu kitab, bir il sonra yazdığı "Merri Ölkəsində Dot və Tot" adlı uşaq romanında yaratdığı Merri Ölkəsi də daxil olmaqla, digər nağıl diyarlarından daha çox populyarlıq qazandı. Ozun uğuru, o cümlədən 1902-ci ildə səhnələşdirilmiş musiqili adaptasiyası səbəbindən Baum 1904-cü ildə "Möcüzəli Oz Ölkəsi" ilə Oza qayıtmağa qərar verdi. Sonrakı 15 il ərzində o, Oz diyarını təsvir edib genişləndirərək Oz Kitabları seriyasını yaratdı.
Baum seriyanı 1910-cu ildə "Zümrüd Şəhəri" kitabı ilə bitirmək niyyətində idi. Bu kitabda Oz əbədi olaraq bağlanır və xarici dünyaya görünməz olur. Lakin bu, pərəstişkarların xoşuna gəlmədi və o, tezliklə bu fikirdən imtina edərək daha səkkiz uğurlu Oz kitabı yazmışdır. Hətta özünü "Ozun Rəsmi Tarixçisi" adlandırdı.
Ümumilikdə Baum Oz və onun sehrli sakinləri haqqında on dörd bestseller roman yazmış, eləcə də altı kitabdan ibarət əlavə bir seriya nəşr etmişdir. Onun 1919-cu ildə vəfat etməsindən sonra Reilly & Lee nəşriyyatı illik Oz kitabları çıxarmağa davam etmişdir. Yazıçı Rut Plamli Tompson, illüstrator Con R. Neill (Baumun Oz kitablarında onunla əməkdaşlıq etmişdi) və bir neçə başqa müəllif Oz-un Rəsmi Tarixçisi rolunu öz üzərinə götürdü. Reilly & Lee tərəfindən nəşr olunan qırx Oz kitabı pərəstişkarları tərəfindən "Məşhur Qırxlar" adlandırılır və rəsmi Oz mətnləri hesab olunur. Baum Ozu, 1939-cu ildə çəkilmiş MGM-in musiqili filmində göstərildiyi kimi Doroti Qeylin yuxusu kimi deyil, gerçək bir diyar kimi təsvir etmişdir. Oz kitablarına görə, bu ölkə Ölümcül Səhranın o tayında gizlənmiş bir nağıllar ölkəsidir.
Xüsusiyyətləri
İlk kitab olan "Möcüzəli Oz Sehrbazı"nda Oz Dorotinin vətəni Kanzasdan mədəni olmaması ilə fərqlənir; buna görə də Kanzasda cadugərlər və sehrbazlar yoxdur, lakin Ozda var. Üçüncü kitab olan "Ozma of Oz"da Oz "nağıl ölkəsi" kimi təsvir edilir və bu yeni termin ölkənin möcüzələrini izah etmək üçün istifadə olunmağa başlayır.
Tarixi
"Möcüzəli Oz Sehrbazı" kitabından əvvəlki Oz tarixçəsi (tez-tez Ozun tarixi öncəsi dövrü adlandırılır, çünki Baumun "rəsmi tarixləri"ndən əvvəl baş verir) tez-tez mübahisələrə səbəb olur. Bunun səbəbi Baumun özünün bu barədə ziddiyyətli məlumatlar verməsidir. "Möcüzəli Oz Sehrbazı" kitabında baş qəhrəman (Sehrbaz) danışır ki, o, Omaha şəhərindən bir ventrilok və sirkin şarçısı olub. Bir uçuş zamanı onun paraşütünün ipi dolaşıb və o, yalnız ertəsi gün səhər enə bilib. O, yuxudan ayılanda isə özünü qəribə bir ölkənin üzərində uçarkən tapıb. Yerə endikdə, insanlar onun uçmaq bacarığına görə böyük sehrbaz olduğunu düşünüblər. Sehrbaz onları bu fikirdən yayındırmayıb və yeni əldə etdiyi güc sayəsində şəhərin mərkəzində saray tikilməsini əmr edib. Həmçinin o, insanlara yaşıl eynəklər taxmağı əmr edib ki, şəhər zümrüddən ibarət kimi görünsün. Lakin sonrakı Oz kitablarında şəhər həqiqətən də zümrüddən və ya yaşıl materiallardan ibarət kimi təsvir edilir.
Sehrbaz Oza ilk dəfə gənc yaşlarında gəlib və orada yaşlanıb. Qərbin və Şərqin Şər Cadugərləri (Sehrbazın əksinə olaraq, həqiqi sehr edə bilən) ondan qorxduğu üçün o, sarayında bir otaqda gizlənib və ziyarətçilərlə görüşməkdən imtina edib. O, Dorotinin gəlişinə qədər bu şəkildə yaşayıb. "Möcüzəli Oz Ölkəsi" kitabında isə Ozun tarixi bir qədər dəyişdirilib. Cənubun Yaxşılıq Cadugəri Qlinda aşkar edir ki, Sehrbaz Ozun əvvəlki hökmdarı Kral Pastoriyanı devirmiş və onun qızı Ozmanı gizlətmişdir. Bu, Baumun 1903-cü ildə Brodveydə məşhurlaşan musiqili tamaşasına verdiyi reaksiya idi. Həmin tamaşada Sehrbaz əsas antaqonist rolunu almış, Qərbin Şər Cadugəri isə ümumiyyətlə buraxılmışdı.
Ancaq Sehrbazın populyarlığı Baumun gözlədiyindən daha çox olmuşdur. Buna görə də, "Ozma of Oz" kitabında onun Ozmanın atasının taxtını qəsb etməsi haqqında heç bir qeyd edilməmişdir. Ən böyük dəyişikliklər isə növbəti kitabda baş verdi. "Doroti və Oz Sehrbazı" kitabının ön sözündə Baum qeyd edir ki, Sehrbaz birinci kitabı oxuyan uşaqlar arasında məşhur obraz olub, buna görə də onu yenidən geri qaytarıb. Bu kitabda Sehrbaz öz tarixçəsini yenidən nəql edir və Ozmaya deyir ki, onun əsl adı Oscar Zoroaster Phadrig Isaac Norman Henkle Emmanuel Ambroise Diggs olub. Lakin adı çox uzun və çətin olduğuna görə, onun baş hərfləri "PINHEAD" ("axmaq") sözünü əmələ gətirirdi. Buna görə də adı sadəcə O.Z. kimi qısaldıb.
Şarla uçuşu haqqında hekayə əvvəlki versiyada olduğu kimi qalmışdı, lakin Ozma bir detal əlavə edir: insanlar onun şarının üzərində "O.Z." baş hərflərini görüb, bunun onların hökmdarı olmalı olduğunu bildirən bir işarə olduğunu düşünüblər. Ozma daha sonra əlavə edir ki, bir vaxtlar Ozda dörd Şər Cadugər olub və onlar birlikdə kralı devirmək üçün plan qurublar. Lakin Şimalın və Cənubun Şər Cadugərləri Yaxşı Cadugərlər tərəfindən məğlub edilib, bu, Sehrbazın Oza gəlişindən əvvəl baş vermişdir. Bu versiyada hökmranlıq həmin vaxt Ozmanın babasına məxsus idi. Bu versiya Sehrbazın nüfuzunu bərpa edir, lakin eyni zamanda Ozmanın və atasının əsirlikdə doğulduğu fikrini ortaya çıxarır.
İstinadlar
- Baum, Lyman Frank. The Emerald City of Oz (ingilis). Reilly & Britton. 1910. ISBN .
The Emerald City is built all of beautiful marbles in which are set a profusion of emeralds .... It has nine thousand, six hundred and fifty-four buildings, in which lived fifty-seven thousand three hundred and eighteen people .... There were more than half a million people in the Land of Oz
- Manguel A., Guadalupi G. The Dictionary of Imaginary Places (ing.). NYC: Macmillan Publishers, 1980.
- Thurber, "The Wizard of Chittenango", p. 66.
- James Thurber, "The Wizard of Chittenango", in Fantasists on Fantasy, edited by Robert H. Boyer and Kenneth J. Zahorski, New York, Avon, 1984; pp. 64–65. ISBN .
- Baum, L. Frank. Hearn, Michael Patrick (redaktor). The Annotated Wizard of Oz. Crown. 1976. səh. 96. ISBN .
- Simpson, Paul. A Brief Guide to Oz. Constable & Robinson Ltd. 2013. səh. xiii. ISBN . İstifadə tarixi: 10 February 2024.
- Michael O. Riley, Oz and Beyond: The Fantasy World of L. Frank Baum, Lawrence, KS, University Press of Kansas, 1997; p. 53. ISBN .
- Riley, p. 138.
- Baum, L. Frank. Hearn, Michael Patrick (redaktor). The Annotated Wizard of Oz. Clarkson N. Potter, Inc. 1973. səh. 106. ISBN .
- Eric P. Gjovaag. "Wizard of Oz – Frequently Asked Questions – About the Land of Oz". January 28, 1999 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 26, 2007.
- Kolb, Andrew. OZ: A Fantasy Role-Playing Setting. Andrews McMeel Publishing. 2022. ISBN .
- Robert R. Pattrick, "Oz Geography," The Baum Bugle, Vol. 3 No. 1 (May 1959) to Vol. 4 No. 1 (May 1960).
- Baum, L. Frank. Dorothy and the Wizard in Oz. Chicago: Reilly & Britton. 1908. səh. 196.
- Riley, p. 125.
- Littlefield, Henry M. "The Wizard of Oz: Parable on Populism" (PDF). American Quarterly. 16 (1). Spring 1964: 47–58. doi:10.2307/2710826. JSTOR 2710826.
- Frequently Asked Questions Arxivləşdirilib aprel 8, 2004, at the Wayback Machine The Wonderful Wizard of Oz Website.
- "About".
- Jack Zipes, When Dreams Came True: Classical Fairy Tales and Their Tradition, London, Routledge, 1998; pp. 180–1. ISBN .
- "A Touch More Evil: Azkadellia's World", SciFi Pulse video (Atom Films mirror) – November 13, 2007 Arxivləşdirilib iyun 7, 2008, at the Wayback Machine
- "Review of Emerald City Confidential", Adventure Gamers – February 23, 2009
Xarici keçidlər
- The Complete Oz Works
- The original artwork from the Oz book series on www.lostartofoz.com
- Hungry Tiger Talk discussion of Oz maps
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oz olkesi ing Land of Oz ilk defe Laymen Frenk Baum terefinden yazilmis ve Vilyam Denslou terefinden illustrasiya edilmis 1900 cu il usaq romani Mocuzeli Oz Sehrbazi nda teqdim olunan fantastik dunyadir Oz dord genis bolgeden ibaretdir 3 simalda Gilikin Olkesi cenubda Kvadlinq Olkesi serqde Manckin Olkesi ve qerbde Vinki Olkesi Her bolgenin oz hokmdari olsa da umumi olaraq olke hemise tek bir monarx terefinden idare edilmisdir Doroti ve Oz Sehrbazi kitabina gore hokmdarin adi esasen Oz ve ya Ozma olub Mocuzeli Oz Olkesi kitabina esasen ise hazirki hokmdar Sahzade Ozmadir 4 Oz olkesiOz ve etraf olkelerin xeritesi 1914 Oz etrafindaki sehralardan kenar bolgeler ilk Oz kitabindan sonra teqdim edildi Tip uydurma olke d Yaradici Laymen Frenk Baum 2 Janr Usaq fentezisi Idare eden Sahzade Ozma Ehali 500 000 1 Baum evvelce Mocuzeli Oz Sehrbazi kitabina davam yazmaq niyyetinde deyildi Lakin bu kitab bir il sonra yazdigi Merri Olkesinde Dot ve Tot adli usaq romaninda yaratdigi Merri Olkesi de daxil olmaqla diger nagil diyarlarindan daha cox populyarliq qazandi 5 Ozun uguru o cumleden 1902 ci ilde sehnelesdirilmis musiqili adaptasiyasi sebebinden Baum 1904 cu ilde Mocuzeli Oz Olkesi ile Oza qayitmaga qerar verdi Sonraki 15 il erzinde o Oz diyarini tesvir edib genislendirerek Oz Kitablari seriyasini yaratdi 6 Baum seriyani 1910 cu ilde Zumrud Seheri kitabi ile bitirmek niyyetinde idi Bu kitabda Oz ebedi olaraq baglanir ve xarici dunyaya gorunmez olur Lakin bu perestiskarlarin xosuna gelmedi ve o tezlikle bu fikirden imtina ederek daha sekkiz ugurlu Oz kitabi yazmisdir Hetta ozunu Ozun Resmi Tarixcisi adlandirdi Umumilikde Baum Oz ve onun sehrli sakinleri haqqinda on dord bestseller roman yazmis elece de alti kitabdan ibaret elave bir seriya nesr etmisdir Onun 1919 cu ilde vefat etmesinden sonra Reilly amp Lee nesriyyati illik Oz kitablari cixarmaga davam etmisdir 7 Yazici Rut Plamli Tompson illustrator Con R Neill Baumun Oz kitablarinda onunla emekdasliq etmisdi ve bir nece basqa muellif Oz un Resmi Tarixcisi rolunu oz uzerine goturdu Reilly amp Lee terefinden nesr olunan qirx Oz kitabi perestiskarlari terefinden Meshur Qirxlar adlandirilir ve resmi Oz metnleri hesab olunur Baum Ozu 1939 cu ilde cekilmis MGM in musiqili filminde gosterildiyi kimi Doroti Qeylin yuxusu kimi deyil gercek bir diyar kimi tesvir etmisdir Oz kitablarina gore bu olke Olumcul Sehranin o tayinda gizlenmis bir nagillar olkesidir 8 Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Tarixi 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerXususiyyetleriredakteIlk kitab olan Mocuzeli Oz Sehrbazi nda Oz Dorotinin veteni Kanzasdan medeni olmamasi ile ferqlenir buna gore de Kanzasda cadugerler ve sehrbazlar yoxdur lakin Ozda var Ucuncu kitab olan Ozma of Oz da Oz nagil olkesi kimi tesvir edilir ve bu yeni termin olkenin mocuzelerini izah etmek ucun istifade olunmaga baslayir 9 Tarixiredakte Mocuzeli Oz Sehrbazi kitabindan evvelki Oz tarixcesi tez tez Ozun tarixi oncesi dovru adlandirilir cunki Baumun resmi tarixleri nden evvel bas verir tez tez mubahiselere sebeb olur 10 Bunun sebebi Baumun ozunun bu barede ziddiyyetli melumatlar vermesidir Mocuzeli Oz Sehrbazi kitabinda bas qehreman Sehrbaz danisir ki o Omaha seherinden bir ventrilok ve sirkin sarcisi olub Bir ucus zamani onun parasutunun ipi dolasib ve o yalniz ertesi gun seher ene bilib 11 O yuxudan ayilanda ise ozunu qeribe bir olkenin uzerinde ucarken tapib Yere endikde insanlar onun ucmaq bacarigina gore boyuk sehrbaz oldugunu dusunubler Sehrbaz onlari bu fikirden yayindirmayib ve yeni elde etdiyi guc sayesinde seherin merkezinde saray tikilmesini emr edib Hemcinin o insanlara yasil eynekler taxmagi emr edib ki seher zumrudden ibaret kimi gorunsun Lakin sonraki Oz kitablarinda seher heqiqeten de zumrudden ve ya yasil materiallardan ibaret kimi tesvir edilir 12 Sehrbaz Oza ilk defe genc yaslarinda gelib ve orada yaslanib Qerbin ve Serqin Ser Cadugerleri Sehrbazin eksine olaraq heqiqi sehr ede bilen ondan qorxdugu ucun o sarayinda bir otaqda gizlenib ve ziyaretcilerle gorusmekden imtina edib 13 14 O Dorotinin gelisine qeder bu sekilde yasayib Mocuzeli Oz Olkesi kitabinda ise Ozun tarixi bir qeder deyisdirilib Cenubun Yaxsiliq Cadugeri Qlinda askar edir ki Sehrbaz Ozun evvelki hokmdari Kral Pastoriyani devirmis ve onun qizi Ozmani gizletmisdir Bu Baumun 1903 cu ilde Brodveyde meshurlasan musiqili tamasasina verdiyi reaksiya idi Hemin tamasada Sehrbaz esas antaqonist rolunu almis Qerbin Ser Cadugeri ise umumiyyetle buraxilmisdi 15 Ancaq Sehrbazin populyarligi Baumun gozlediyinden daha cox olmusdur Buna gore de Ozma of Oz kitabinda onun Ozmanin atasinin taxtini qesb etmesi haqqinda hec bir qeyd edilmemisdir 16 En boyuk deyisiklikler ise novbeti kitabda bas verdi Doroti ve Oz Sehrbazi kitabinin on sozunde Baum qeyd edir ki Sehrbaz birinci kitabi oxuyan usaqlar arasinda meshur obraz olub buna gore de onu yeniden geri qaytarib Bu kitabda Sehrbaz oz tarixcesini yeniden neql edir ve Ozmaya deyir ki onun esl adi Oscar Zoroaster Phadrig Isaac Norman Henkle Emmanuel Ambroise Diggs olub 17 Lakin adi cox uzun ve cetin olduguna gore onun bas herfleri PINHEAD axmaq sozunu emele getirirdi Buna gore de adi sadece O Z kimi qisaldib 18 Sarla ucusu haqqinda hekaye evvelki versiyada oldugu kimi qalmisdi lakin Ozma bir detal elave edir insanlar onun sarinin uzerinde O Z bas herflerini gorub bunun onlarin hokmdari olmali oldugunu bildiren bir isare oldugunu dusunubler 19 Ozma daha sonra elave edir ki bir vaxtlar Ozda dord Ser Caduger olub ve onlar birlikde krali devirmek ucun plan qurublar Lakin Simalin ve Cenubun Ser Cadugerleri Yaxsi Cadugerler terefinden meglub edilib bu Sehrbazin Oza gelisinden evvel bas vermisdir Bu versiyada hokmranliq hemin vaxt Ozmanin babasina mexsus idi Bu versiya Sehrbazin nufuzunu berpa edir lakin eyni zamanda Ozmanin ve atasinin esirlikde doguldugu fikrini ortaya cixarir 20 Istinadlarredakte Baum Lyman Frank The Emerald City of Oz ingilis Reilly amp Britton 1910 ISBN 978 0 7583 0792 7 The Emerald City is built all of beautiful marbles in which are set a profusion of emeralds It has nine thousand six hundred and fifty four buildings in which lived fifty seven thousand three hundred and eighteen people There were more than half a million people in the Land of Oz Manguel A Guadalupi G The Dictionary of Imaginary Places ing NYC Macmillan Publishers 1980 Thurber The Wizard of Chittenango p 66 James Thurber The Wizard of Chittenango in Fantasists on Fantasy edited by Robert H Boyer and Kenneth J Zahorski New York Avon 1984 pp 64 65 ISBN 0 380 86553 X Baum L Frank Hearn Michael Patrick redaktor The Annotated Wizard of Oz Crown 1976 seh 96 ISBN 0 517 50086 8 Simpson Paul A Brief Guide to Oz Constable amp Robinson Ltd 2013 seh xiii ISBN 978 1 47210 988 0 Istifade tarixi 10 February 2024 Michael O Riley Oz and Beyond The Fantasy World of L Frank Baum Lawrence KS University Press of Kansas 1997 p 53 ISBN 0 7006 0832 X Riley p 138 Baum L Frank Hearn Michael Patrick redaktor The Annotated Wizard of Oz Clarkson N Potter Inc 1973 seh 106 ISBN 0 517 500868 Eric P Gjovaag Wizard of Oz Frequently Asked Questions About the Land of Oz January 28 1999 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi February 26 2007 Kolb Andrew OZ A Fantasy Role Playing Setting Andrews McMeel Publishing 2022 ISBN 978 1 5248 7377 6 Robert R Pattrick Oz Geography The Baum Bugle Vol 3 No 1 May 1959 to Vol 4 No 1 May 1960 Baum L Frank Dorothy and the Wizard in Oz Chicago Reilly amp Britton 1908 seh 196 Riley p 125 Littlefield Henry M The Wizard of Oz Parable on Populism PDF American Quarterly 16 1 Spring 1964 47 58 doi 10 2307 2710826 JSTOR 2710826 Frequently Asked Questions Arxivlesdirilib aprel 8 2004 at the Wayback Machine The Wonderful Wizard of Oz Website About Jack Zipes When Dreams Came True Classical Fairy Tales and Their Tradition London Routledge 1998 pp 180 1 ISBN 0 415 92151 1 A Touch More Evil Azkadellia s World SciFi Pulse video Atom Films mirror November 13 2007 Arxivlesdirilib iyun 7 2008 at the Wayback Machine Review of Emerald City Confidential Adventure Gamers February 23 2009Xarici kecidlerredakteThe Complete Oz Works The original artwork from the Oz book series on www lostartofoz com Hungry Tiger Talk discussion of Oz maps Menbe https az wikipedia org w index php title Oz olkesi amp oldid 8065446