Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Ovçunun xatirələri (rus. Записки охотника) silsiləsindən birinci hekayə- “Xor və Kaliniç” 1847-ci ildə “Sovremennik” jurnalının birinci nömrəsində dərc olunmuşdur. 1848-1851-ci illər arasında İvan Turgenyev bu silsilədən 20 hekayə yazmışdı. Həmin hekayələr 1852-ci ildə Moskvada, ayrıca kitab şəklində buraxılmışdır. Onların bir hissəsinə senzura qadağa qoymuş, əlyazmaları itmişdir. Bu hekayələrdə üsyankar kəndlilərin zülmkar mülkədarları öldürməsi göstərilmişdir. Silsilənin 4 hekayəsi sonradan yazılıb və beləliklə, onların ümumi sayı 25-ə çatıb.
“Ovçunun xatirələr”ində Turgenev o dövrün rus həyatının çox mühüm sahəsini- mülkədarla kəndli arasındakı zidiyyətləri təsvir və təndiq etmişdir. Həm məzmun, həm də bədii forma cəhətindən bir-birindən qüvvətli olan bu hekayələrində müəllif dərin müşahidə qabiliyyətinə malik bir realist, cəmiyyətin yaralarını açıb göstərən, cəmiyyəti geri çəkən səbəbləri axtaran sosioloqdur.
“Odnodvorets Ovsyanikov” hekayəsində mülkədar Vasili Nikolayiç surəti təhkimçi mülkədarların başqa bir keyfiyyətini büruzə verir. Vasili kəndlilərinə parlaq nitqlərlə müraciət edir. Onlara şer söyləyir, mahnı oxuyur, “mənim də ruhum rus ruhudur”- deyir, ancaq kəndlilərin vəziyyətini yüngülləşdirmək üçün heç bir əməli iş görmür. Bütün bu mülkədar surətləri, hərəsinin özünəməxsus fərdi xüsusiyyətləri ilə bərabər, ümumiyyətlə mühafizəkar dvoryanlığın mənfi keyfiyyətləri haqqında tam təsəvvür yaradır.
“Ovçunun xatirələri”ində mülkədar təsərrüfatlarının böhranını göstərən təsvirlər xüsusi yer tutur. “Moruqlu bulaq” hekayəsində uçulub dağılmış, xaraba qalmış dvoryan malikanəsi təsvir edilir. Malikanə sahibi özü isə Moskvada veyillənir. “Mənim qonşum Radilov” hekayəsində əyyaşlığa qurşanan mülkədar Fyodrın var-dövləti əlindən çıxmış, ailəsi dağılmış, vaxtilə bol məhsul verən bağlar solub-saralmışdır. “Çertopxanov və Nedopyuskin” hekayəsində vaxtilə cah-calal sahibi olan iki mülkədarın çox acınacaqlı və yoxsul bir vəziyyətə düşdüyü göstərilir. “Pyotr Pyotroviç Karatayev” hekayəsində yenə var-dövləti əlindən çıxmış mülkədarlardan bəhs olunur. Hekayələrin bir qismi dvoryanların yoxsul ziyalılara çevrilməsini əks etdirir. “Qəza həkimi” hekayəsində elm aləmində tanınmış, bir neçə əsər müəllifi olan alimin dul qadını və xəstə qızının ehtiyac içində çırpınması təsvir olunur. Belələrinə heç əsilzadə, dvoryan da demək olmaz.
“Ovçunun xatirələri”ndə müəllif 40-50-ci illərin rus kəndlində bilavasitə görüb müşahidə etdiyi həyat həqiqətlərini qələmə alıb. Ovçu- müəllif özüdür. O, kəndləri, qəza şəhərlərini gəzib-dolaşır, müxtəlif səviyyəli kəndlilər və mülkədarlarla tanış olur, onlarla söhbət edir, hadisələrin çoxunda özü yaxından iştirak edir, münasibətini bildirirdi. Əsər birinci dəfə fransız dilinə tərcümə ediləndə, səhv olaraq “Rus mülkədarlarının xatirələri” adı ilə nəşr edilmişdir. əslində isə bu əsər mülkədar xatirələri deyil, mülkədarlığı, onların mühafizə etmək istədikləri təhkimçilik hüququnu ittiham edən, təhkimçilik sisteminə nifrət bəsləyən əməlpərvər bir yazıçının xatirələri idi. Həm də müəllif özünü ovçu kimi göstərsə də, onun silahı əslində söz silahı idi. Onun nişan aldığı hədəfə mühafizəkarlıq, mülkədar zülmü, dvoryan dövləti əsarəti, hüquqsuzluq, qanunsuzluq, mövhumat, xurafat, bir sözlə- rus cəmiyyətinin inkişafına buxov olan köhnəliklər idi. “Ovçunun xatirələri” ayrı-ayrı müstəqil hekayələrdən ibarət olsa da, 40-cı və 50-ci illərin rus həyatı haqqında tam təsəvvür yaradan bütöv bir əsər təsiri bağışlayır: Təsvir olunan hadisələr, surətlər arasında möhkəm məntiqi bir əlaqə vardır. Mühafizəkar mülkədar məişətini, zövqünü və dünyagörüşünü ifşa edən bu əsər Qoqol ənənələrinin yeni şəraitdə davamı idi. “Ovçunun xatirələri”ndəki hekayələri oçerk adlandıranlar da olub. Bu ondan irəli gəlirdi ki, 40-cı illərdə “natural məktəb” adlanan ədəbi məktəbin tərəfdarları canlı həyat hadisələrini təsvir edən hekayələrə “fizioloji hekayələr” adı verilib. “Ovçunun xatirələri” də bu ədəbi məktəbin davamı kimi səsləndiyindən, ondakı hekayələr da yaxşı mənəvi oçerk adlandırılmışdır. Əslində, “Ovçunun xatirələri” spesifik janr xüsusiyyətlərinə malik hekayələr olub, bədii forma əlvanlığı etibarı ilə diqqəti xüsusilə cəlb edir. Müəllif mövzuya görə gah mürəkkəb, gah sadə süjetdən, gah incə yumor, gah satiradan, dərin lirizmdən, psixoloji təhlil, özünü təhlil və sairdən böyük sənətkarlıqla istifadə etmişdir. Bədii dilin zənglinliyi də bu hekayələrin ən gözəl məziyyətlərindəndir. Müəllif “Meşə və düzənlik” hekayəsi ilə “Ovçunun xatirələri”nə yekun vurmuşdur. Bu hekayədə çoşqun şairanə bir ilhamla rus təbiətinin gözəllikləri canlandırılıb. Ümumiyyətlə, “Ovçunun xatirələri”ndə təbiət təsvirləri fövqəladə gözəl və təsirlidir. Turgenev sənətinin bu cəhətini V.Q.Belinski qiymətləndirərək belə demişdir: “Turgenevin rus təbiəti lövhələrinin təsvirində qeyri-adi ustalığı qeyd etməyə bilmərik. O, təbiəti bir həvəskar kimi deyil, bir sənətkar kimi sevir. Onun təbiət lövhələri həmişə düzgündür, siz bu təsvirlərdə həmişə bizim doğma rus təbiətini görərsiniz!”
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Mətnin İngiliscə versiyası 2016-12-21 at the Wayback Machine
- Ovçunun xatirələrinin tam mətni orijinal rus dilində Aleksei Komarovun İnternet Kitabxanasında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Ovcunun xatireleri rus Zapiski ohotnika silsilesinden birinci hekaye Xor ve Kalinic 1847 ci ilde Sovremennik jurnalinin birinci nomresinde derc olunmusdur 1848 1851 ci iller arasinda Ivan Turgenyev bu silsileden 20 hekaye yazmisdi Hemin hekayeler 1852 ci ilde Moskvada ayrica kitab seklinde buraxilmisdir Onlarin bir hissesine senzura qadaga qoymus elyazmalari itmisdir Bu hekayelerde usyankar kendlilerin zulmkar mulkedarlari oldurmesi gosterilmisdir Silsilenin 4 hekayesi sonradan yazilib ve belelikle onlarin umumi sayi 25 e catib Ovcunun xatireler inde Turgenev o dovrun rus heyatinin cox muhum sahesini mulkedarla kendli arasindaki zidiyyetleri tesvir ve tendiq etmisdir Hem mezmun hem de bedii forma cehetinden bir birinden quvvetli olan bu hekayelerinde muellif derin musahide qabiliyyetine malik bir realist cemiyyetin yaralarini acib gosteren cemiyyeti geri ceken sebebleri axtaran sosioloqdur Odnodvorets Ovsyanikov hekayesinde mulkedar Vasili Nikolayic sureti tehkimci mulkedarlarin basqa bir keyfiyyetini buruze verir Vasili kendlilerine parlaq nitqlerle muraciet edir Onlara ser soyleyir mahni oxuyur menim de ruhum rus ruhudur deyir ancaq kendlilerin veziyyetini yungullesdirmek ucun hec bir emeli is gormur Butun bu mulkedar suretleri heresinin ozunemexsus ferdi xususiyyetleri ile beraber umumiyyetle muhafizekar dvoryanligin menfi keyfiyyetleri haqqinda tam tesevvur yaradir Ovcunun xatireleri inde mulkedar teserrufatlarinin bohranini gosteren tesvirler xususi yer tutur Moruqlu bulaq hekayesinde uculub dagilmis xaraba qalmis dvoryan malikanesi tesvir edilir Malikane sahibi ozu ise Moskvada veyillenir Menim qonsum Radilov hekayesinde eyyasliga qursanan mulkedar Fyodrin var dovleti elinden cixmis ailesi dagilmis vaxtile bol mehsul veren baglar solub saralmisdir Certopxanov ve Nedopyuskin hekayesinde vaxtile cah calal sahibi olan iki mulkedarin cox acinacaqli ve yoxsul bir veziyyete dusduyu gosterilir Pyotr Pyotrovic Karatayev hekayesinde yene var dovleti elinden cixmis mulkedarlardan behs olunur Hekayelerin bir qismi dvoryanlarin yoxsul ziyalilara cevrilmesini eks etdirir Qeza hekimi hekayesinde elm aleminde taninmis bir nece eser muellifi olan alimin dul qadini ve xeste qizinin ehtiyac icinde cirpinmasi tesvir olunur Belelerine hec esilzade dvoryan da demek olmaz Ovcunun xatireleri nde muellif 40 50 ci illerin rus kendlinde bilavasite gorub musahide etdiyi heyat heqiqetlerini qeleme alib Ovcu muellif ozudur O kendleri qeza seherlerini gezib dolasir muxtelif seviyyeli kendliler ve mulkedarlarla tanis olur onlarla sohbet edir hadiselerin coxunda ozu yaxindan istirak edir munasibetini bildirirdi Eser birinci defe fransiz diline tercume edilende sehv olaraq Rus mulkedarlarinin xatireleri adi ile nesr edilmisdir eslinde ise bu eser mulkedar xatireleri deyil mulkedarligi onlarin muhafize etmek istedikleri tehkimcilik huququnu ittiham eden tehkimcilik sistemine nifret besleyen emelperver bir yazicinin xatireleri idi Hem de muellif ozunu ovcu kimi gosterse de onun silahi eslinde soz silahi idi Onun nisan aldigi hedefe muhafizekarliq mulkedar zulmu dvoryan dovleti esareti huquqsuzluq qanunsuzluq movhumat xurafat bir sozle rus cemiyyetinin inkisafina buxov olan kohnelikler idi Ovcunun xatireleri ayri ayri musteqil hekayelerden ibaret olsa da 40 ci ve 50 ci illerin rus heyati haqqinda tam tesevvur yaradan butov bir eser tesiri bagislayir Tesvir olunan hadiseler suretler arasinda mohkem mentiqi bir elaqe vardir Muhafizekar mulkedar meisetini zovqunu ve dunyagorusunu ifsa eden bu eser Qoqol enenelerinin yeni seraitde davami idi Ovcunun xatireleri ndeki hekayeleri ocerk adlandiranlar da olub Bu ondan ireli gelirdi ki 40 ci illerde natural mekteb adlanan edebi mektebin terefdarlari canli heyat hadiselerini tesvir eden hekayelere fizioloji hekayeler adi verilib Ovcunun xatireleri de bu edebi mektebin davami kimi seslendiyinden ondaki hekayeler da yaxsi menevi ocerk adlandirilmisdir Eslinde Ovcunun xatireleri spesifik janr xususiyyetlerine malik hekayeler olub bedii forma elvanligi etibari ile diqqeti xususile celb edir Muellif movzuya gore gah murekkeb gah sade sujetden gah ince yumor gah satiradan derin lirizmden psixoloji tehlil ozunu tehlil ve sairden boyuk senetkarliqla istifade etmisdir Bedii dilin zenglinliyi de bu hekayelerin en gozel meziyyetlerindendir Muellif Mese ve duzenlik hekayesi ile Ovcunun xatireleri ne yekun vurmusdur Bu hekayede cosqun sairane bir ilhamla rus tebietinin gozellikleri canlandirilib Umumiyyetle Ovcunun xatireleri nde tebiet tesvirleri fovqelade gozel ve tesirlidir Turgenev senetinin bu cehetini V Q Belinski qiymetlendirerek bele demisdir Turgenevin rus tebieti lovhelerinin tesvirinde qeyri adi ustaligi qeyd etmeye bilmerik O tebieti bir heveskar kimi deyil bir senetkar kimi sevir Onun tebiet lovheleri hemise duzgundur siz bu tesvirlerde hemise bizim dogma rus tebietini gorersiniz Hemcinin baxIvan TurgenyevXarici kecidlerMetnin Ingilisce versiyasi 2016 12 21 at the Wayback Machine Ovcunun xatirelerinin tam metni orijinal rus dilinde Aleksei Komarovun Internet Kitabxanasinda