Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Övsət Abdinov (23 fevral 1944, Balakən – 29 oktyabr 2016) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru (1986), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (2014).
| Övsət Abdinov | |
|---|---|
| Övsət Bəhram oğlu Abdinov | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 fevral 1944 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 29 oktyabr 2016 (72 yaşında) |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
Həyatı
Ovsət Abdinov 23 fevral 1944-cü ildə Balakən şəhərində anadan olub. 1966-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin Fizika fakültəsini bitirib. Namizədlik dissertasiyasını 1972-ci ildə, doktorluq dissertasiyasını isə 1986-cı ildə müdafiə etmişdir. 2014-cü ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilib.
Əmək fəaliyyəti
Ovsət Abdinov müxtəlif illərdə Bakı Dövlət Universiteti və Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. Belə ki, o, 1973–1975-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Nəzəri fizika kafedrasında baş müəllim vəzifəsini icra edib. 1975-ci ildən AMEA Fizika İnstitutunun Yüksək enerjilər fizikası laboratoriyasının rəhbəri olub.
1993–2002-ci illərdə Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunda (BNTİ, Dubna şəh., Rusiya) baş elmi işçi vəzifələrində çalışıb.
Üzv olduğu şuralar
Ovsat Abdinov Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunda Azərbaycan Respublikasının tamhüquqlu nümayəndəsinin müavini, həmçinin Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunun Elmi Şurasının üzvü olub. O, AMEA Fizika İnstitutunun Elmi Şurasının, habelə AAK-ın Fizika üzrə Ekspert Şurasının üzvü olub. 1997-ci ildən Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzinin ATLAS kollaborasiyasında Azərbaycan Respublikasının koordinatoru vəzifəsini icra edib. Habelə ATLAS kollaborasiyasının üzvü olub.
Elmi fəaliyyəti
Ovsət Abdinov Bakı Dövlət Universitetinin aspiranti kimi namizədlik dissertasiyasının mövzusu üzrə tədqiqat işlərini Dubna şəhərində (Russiya), Birləşmiş Nüvə Tədqiqatlari İnstitunda, görkəmli sovet alimi, nəzəriyyəçi-fizik V. S. Baraşenkovun rəhbərliyi altında aparmışdır. Onun tədqiqatinin əsas istiqaməti adron-nüvə qarşılıqlı təsirinin nəzəri təsvirini vermək olmuşdur.
Ovsət Abdinov "Milli Grid Seqmenti" layihəsinin və yaradılmasının müəllifidir. Belə ki, 2008-ci ildə alimin təklifi və rəhbərliyi ilə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fizika İnstitutunun Yüksək enerjilər fizikası laboratoriyası bazasında Azərbaycanda ilk olan Milli Grid Seqmenti yaradıldı. Bu layihənin həyata keçirilməsində Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fizika İnstitutunun dəstəyi olub.
Milli GRİD Seqmentinin yaradılması Azərbaycan alimlərinin həm elmi–tədqiqat işlərinin aparılmasında və həm də müxtəlif beynəlxalq layihələrdə iştirak etməyinə şərait yaratdı. Azərbaycanda ilk milli GRİD Seqmentinin yaradılması bir sıra ölkələrdə mövcud olan GRİD şəbəkələrinə qoşulmağa imkan verir. Məsələn, CERN kimi beynəlxalq elmi mərkəzlərlə əlaqələrin genşləndirilməsinə yardım edir.
Elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətləri: yüksək enerjili adron-adron, adron-nüvə və proton–proton toqquşmalarında elementar zərrəciklərin və atom nüvələrinin xassələrinin tədqiqi. O. B. Abdinovun və həmkarlarinin təklif etdiyi kaskad modeli indiki dövrdə adron-nüvə, nüvə-nüvə qarşiliqli təsirlərinin nəzəri izahi üçün tətbiq edilən ən əsas nəzəri modellərdəndir. Bu modelin, xüsusi ilə yüksək enerjili adronların yüngül nüvələrlə qarşılıqlı təsirinin öyrənilməsinə tədbiqində və bu istiqamətdə bir çox effektlərin nəzəri izah olunmasında O. B. Abdinovun çox boyük xidmətləri var. O, ilk dəfə kollektiv nüvə effektlərini izah etmək üçün yüngül nüvələrdə klasterlərin əmələ gəlməsi ideyasini irəli sürmüş və bunu təcrübi faktlarla əsaslandırmışdır.
Xarici və yerli elmi jurnallarda 600–dən artiq dərc edilmiş məqalənin müəllifi və həmmüəllifidir. Alimin rəhbərliyi ilə 2 fəlsəfə doktoru hazırlanmışdır.
Keçən əsrin 70-ci illərində Azərbaijanda bir sıra ən müasir elmi sahələrlə yanaşı, Yüksək enerjilər fizikasi da inkişaf etməyə başladı. Akademik H. B. Abdullayev, N. A. Quliyev, A. Muxtarovun təşəbbüsü və eyni zamanda akademiklər N. N. Boqolyubovun, S. N. Vernovun və B. M. Pantekorvonın dəstəyi ilə Azərbaycanda yaradılan ilk Yüksək enerjilər fizikası laboratoriyasına rəhbərlik B. Abdinova tapşırıldı. 1975-ci ildən Yüksək enerjilər fizikası laboratoriyasına rəhbərlik etmişdir. Yarandığı ilk günlərdən bu günə qədər laboratoriya öz fəaliyyətini əvvəlcə keçmiş Sovet İttifaqının, daha sonralar isə dünyanın aparıcı, beynəlxalq elmi mərkəzləri ilə hamahəng aparır. Bura ilk növbədə Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutu (Duban, Russiya), keçmiş SSSRİ Elmlər Akademiyasının Yüksək Enerjilər Fizikası İnstitutu (Serpuxov, Russiya) daxildir.
Azərbaycan dövlət müstəqilliyini qazandığı illər ərzində O. B. Abdinovun təşəbbüsü ilə dünyanın aparıcı elm mərkəzlərindən biri sayılan Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzi (CERN, Cenevrə, İsveçrə) ilə elmi əlaqələrin yaradılması təşəbbüsü irəli sürüldü. Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzi ilə Azərbaycan dövləti arasında rəsmi əlaqələrin yaranması 1997-ci ildə prezident Heydər Əliyevin imzaladığı iki sərəncamın nəticəsində mümkün oldu. 1997-ci və 2007-ci illərdə Azərbaycan Dövləti ilə CERN arasında bağlanmış müqavilələr Azərbaycan alimlərinin Böyük Adron Kollyderi təcrübələrində iştirakına zəmin yaratdı.
Bu müqavilələr AMEA Fizika İnstitutuna dünyanın 40 ölkə və təşkilatının daxil olduğu ATLAS kollaborasiyasının işində iştirakına imkan verdi. AMEA Fizika İnstitutunun əməkdaşları Böyük Adron Kollayderinin ATLAS detektorunun həm fiziki proqramının hazırlanmasında, həm quraşdırılmasında və həm də bu qurğunun müxtəlif hissələrinin sınağında yaxından iştirak edib. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fizika İnstitutunun Böyük Adron Kollayderinin ATLAS və ALİCE kollaborasiyayalarında iştiraki Azərbaycanda da GRİD infrastrukturunun yaradılması zərurətinə gətirdi.
Elektrozəif simmetriyanın spontan pozulmasına və fundamental zərrəciklərin kütlə qazanma mexanizminə cavabdeh olan Standart Model Hiqqs bozonun eksperimental aşkar edilməsinə və xassələrinin öyrənilməsinə həsr olunmuş məqalələrin həmmüəllifləri sırasında O. B. Abdinov və əməkdaşlarının da adları vardır.
Ovsat Abdinov xarici və yerli elmi jurnallarda 800–dən artıq məqalənin müəllifi və həmmüəllifidir. O, 2013-cü ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir.
O. B. Abdinovun çox boyük xidmətlərindən biri də gənc ixtisasçıların elmi–tədqiqat işlərinə cəlb edilməsidir. Bu illər ərzində o, laboratoriyaya Respublikamızın müxtəlif Universitetlərindən 100 – dən artiq gənc mütəxəssis işə cəlb edib. Bu gənclər arasında ixtisasca həm fizik, həm də riyaziyyatçı olub. Bu gənclər mütəmadi olaraq Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutuna (BNTİ), Yüksək Enerjilər Fizikası İnstitutuna (YEFİ) və CERN–ə ezam edilirlər.
Keçmiç SSRİ-nin və Azərbaycanın bir sıra qrantlarının qalibi olub. Dünyanın aparıcı informasiya və verilənlər bazası sayılan Thomson Reuter təşkilatının ən çox istinad edilmiş məqalələr sırasında Böyük Adron Kollayderinin ATLAS təcrübəsində O. B. Abdinovun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan alimləri qrupu birinci yeri tutub.
Ovsat Abdinovun rəhbərliyi altında SSSİ-nin 2 Dövlət proqramı, RFFİ-nin 2 qrantı, STCU-nun 1 qrantı, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun 1 qrantı başa çatdırılıb.
Vəfatı
Ovsat Bəhram oğlu Abdinov uzun sürən xəstəlikdən sonra 29 oktyabr 2016-cı ildə vəfat edib.
Ailəsi
- oğludur.
Əsərləri
- Abdinov, Övsət. Qrid gələcəyin texnologiyalarıdır // Elm və həyat. — 2011.
İstinadlar
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-04.
- "Abdinov Ovsat Bahram oğlu" (Azərbaycan). science.gov.az. 21.09.2021 tarixində .
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ovset Abdinov 23 fevral 1944 Balaken 29 oktyabr 2016 fizika riyaziyyat elmleri doktoru 1986 Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 2014 Ovset AbdinovOvset Behram oglu AbdinovDogum tarixi 23 fevral 1944 1944 02 23 Dogum yeri Balaken Balaken rayonu Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 29 oktyabr 2016 2016 10 29 72 yasinda Elmi derecesi fizika riyaziyyat elmleri doktoruIs yeri AMEA Fizika InstitutuTehsili Baki Dovlet UniversitetiUzvluyu Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiHeyatiOvset Abdinov 23 fevral 1944 cu ilde Balaken seherinde anadan olub 1966 ci ilde Baki Dovlet Universitetinin Fizika fakultesini bitirib Namizedlik dissertasiyasini 1972 ci ilde doktorluq dissertasiyasini ise 1986 ci ilde mudafie etmisdir 2014 cu ilde Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu secilib Emek fealiyyetiOvset Abdinov muxtelif illerde Baki Dovlet Universiteti ve Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universitetinde pedaqoji fealiyyetle mesgul olub Bele ki o 1973 1975 ci illerde Baki Dovlet Universitetinin Nezeri fizika kafedrasinda bas muellim vezifesini icra edib 1975 ci ilden AMEA Fizika Institutunun Yuksek enerjiler fizikasi laboratoriyasinin rehberi olub 1993 2002 ci illerde Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutunda BNTI Dubna seh Rusiya bas elmi isci vezifelerinde calisib Uzv oldugu suralar Ovsat Abdinov Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutunda Azerbaycan Respublikasinin tamhuquqlu numayendesinin muavini hemcinin Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutunun Elmi Surasinin uzvu olub O AMEA Fizika Institutunun Elmi Surasinin habele AAK in Fizika uzre Ekspert Surasinin uzvu olub 1997 ci ilden Avropa Nuve Tedqiqatlari Merkezinin ATLAS kollaborasiyasinda Azerbaycan Respublikasinin koordinatoru vezifesini icra edib Habele ATLAS kollaborasiyasinin uzvu olub Elmi fealiyyetiOvset Abdinov Baki Dovlet Universitetinin aspiranti kimi namizedlik dissertasiyasinin movzusu uzre tedqiqat islerini Dubna seherinde Russiya Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institunda gorkemli sovet alimi nezeriyyeci fizik V S Barasenkovun rehberliyi altinda aparmisdir Onun tedqiqatinin esas istiqameti adron nuve qarsiliqli tesirinin nezeri tesvirini vermek olmusdur Ovset Abdinov Milli Grid Seqmenti layihesinin ve yaradilmasinin muellifidir Bele ki 2008 ci ilde alimin teklifi ve rehberliyi ile Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Fizika Institutunun Yuksek enerjiler fizikasi laboratoriyasi bazasinda Azerbaycanda ilk olan Milli Grid Seqmenti yaradildi Bu layihenin heyata kecirilmesinde Rabite ve Informasiya Texnologiyalari Nazirliyinin Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Fizika Institutunun desteyi olub Milli GRID Seqmentinin yaradilmasi Azerbaycan alimlerinin hem elmi tedqiqat islerinin aparilmasinda ve hem de muxtelif beynelxalq layihelerde istirak etmeyine serait yaratdi Azerbaycanda ilk milli GRID Seqmentinin yaradilmasi bir sira olkelerde movcud olan GRID sebekelerine qosulmaga imkan verir Meselen CERN kimi beynelxalq elmi merkezlerle elaqelerin genslendirilmesine yardim edir Elmi fealiyyetinin esas istiqametleri yuksek enerjili adron adron adron nuve ve proton proton toqqusmalarinda elementar zerreciklerin ve atom nuvelerinin xasselerinin tedqiqi O B Abdinovun ve hemkarlarinin teklif etdiyi kaskad modeli indiki dovrde adron nuve nuve nuve qarsiliqli tesirlerinin nezeri izahi ucun tetbiq edilen en esas nezeri modellerdendir Bu modelin xususi ile yuksek enerjili adronlarin yungul nuvelerle qarsiliqli tesirinin oyrenilmesine tedbiqinde ve bu istiqametde bir cox effektlerin nezeri izah olunmasinda O B Abdinovun cox boyuk xidmetleri var O ilk defe kollektiv nuve effektlerini izah etmek ucun yungul nuvelerde klasterlerin emele gelmesi ideyasini ireli surmus ve bunu tecrubi faktlarla esaslandirmisdir Xarici ve yerli elmi jurnallarda 600 den artiq derc edilmis meqalenin muellifi ve hemmuellifidir Alimin rehberliyi ile 2 felsefe doktoru hazirlanmisdir Kecen esrin 70 ci illerinde Azerbaijanda bir sira en muasir elmi sahelerle yanasi Yuksek enerjiler fizikasi da inkisaf etmeye basladi Akademik H B Abdullayev N A Quliyev A Muxtarovun tesebbusu ve eyni zamanda akademikler N N Boqolyubovun S N Vernovun ve B M Pantekorvonin desteyi ile Azerbaycanda yaradilan ilk Yuksek enerjiler fizikasi laboratoriyasina rehberlik B Abdinova tapsirildi 1975 ci ilden Yuksek enerjiler fizikasi laboratoriyasina rehberlik etmisdir Yarandigi ilk gunlerden bu gune qeder laboratoriya oz fealiyyetini evvelce kecmis Sovet Ittifaqinin daha sonralar ise dunyanin aparici beynelxalq elmi merkezleri ile hamaheng aparir Bura ilk novbede Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutu Duban Russiya kecmis SSSRI Elmler Akademiyasinin Yuksek Enerjiler Fizikasi Institutu Serpuxov Russiya daxildir Azerbaycan dovlet musteqilliyini qazandigi iller erzinde O B Abdinovun tesebbusu ile dunyanin aparici elm merkezlerinden biri sayilan Avropa Nuve Tedqiqatlari Merkezi CERN Cenevre Isvecre ile elmi elaqelerin yaradilmasi tesebbusu ireli suruldu Avropa Nuve Tedqiqatlari Merkezi ile Azerbaycan dovleti arasinda resmi elaqelerin yaranmasi 1997 ci ilde prezident Heyder Eliyevin imzaladigi iki serencamin neticesinde mumkun oldu 1997 ci ve 2007 ci illerde Azerbaycan Dovleti ile CERN arasinda baglanmis muqavileler Azerbaycan alimlerinin Boyuk Adron Kollyderi tecrubelerinde istirakina zemin yaratdi Bu muqavileler AMEA Fizika Institutuna dunyanin 40 olke ve teskilatinin daxil oldugu ATLAS kollaborasiyasinin isinde istirakina imkan verdi AMEA Fizika Institutunun emekdaslari Boyuk Adron Kollayderinin ATLAS detektorunun hem fiziki proqraminin hazirlanmasinda hem qurasdirilmasinda ve hem de bu qurgunun muxtelif hisselerinin sinaginda yaxindan istirak edib Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Fizika Institutunun Boyuk Adron Kollayderinin ATLAS ve ALICE kollaborasiyayalarinda istiraki Azerbaycanda da GRID infrastrukturunun yaradilmasi zeruretine getirdi Elektrozeif simmetriyanin spontan pozulmasina ve fundamental zerreciklerin kutle qazanma mexanizmine cavabdeh olan Standart Model Hiqqs bozonun eksperimental askar edilmesine ve xasselerinin oyrenilmesine hesr olunmus meqalelerin hemmuellifleri sirasinda O B Abdinov ve emekdaslarinin da adlari vardir Ovsat Abdinov xarici ve yerli elmi jurnallarda 800 den artiq meqalenin muellifi ve hemmuellifidir O 2013 cu ilde Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu secilmisdir O B Abdinovun cox boyuk xidmetlerinden biri de genc ixtisascilarin elmi tedqiqat islerine celb edilmesidir Bu iller erzinde o laboratoriyaya Respublikamizin muxtelif Universitetlerinden 100 den artiq genc mutexessis ise celb edib Bu gencler arasinda ixtisasca hem fizik hem de riyaziyyatci olub Bu gencler mutemadi olaraq Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutuna BNTI Yuksek Enerjiler Fizikasi Institutuna YEFI ve CERN e ezam edilirler Kecmic SSRI nin ve Azerbaycanin bir sira qrantlarinin qalibi olub Dunyanin aparici informasiya ve verilenler bazasi sayilan Thomson Reuter teskilatinin en cox istinad edilmis meqaleler sirasinda Boyuk Adron Kollayderinin ATLAS tecrubesinde O B Abdinovun rehberlik etdiyi Azerbaycan alimleri qrupu birinci yeri tutub Ovsat Abdinovun rehberliyi altinda SSSI nin 2 Dovlet proqrami RFFI nin 2 qranti STCU nun 1 qranti Azerbaycan Respublikasi Prezidenti yaninda Elmin Inkisafi Fondunun 1 qranti basa catdirilib VefatiOvsat Behram oglu Abdinov uzun suren xestelikden sonra 29 oktyabr 2016 ci ilde vefat edib Ailesiogludur EserleriAbdinov Ovset Qrid geleceyin texnologiyalaridir Elm ve heyat 2011 Istinadlar 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 07 04 Abdinov Ovsat Bahram oglu Azerbaycan science gov az 21 09 2021 tarixinde Xarici kecidler