Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Onaltılıq sayı sistemi (en. hexadecimal) — (yunanca "hex" – "altı" və latınca "decem" – "on") 0-dan 9-dək rəqəmlərdən və A-dan (onluq 10 ədədinin ekvivalenti) F-dək (15 ədədinin ekvivalenti) baş hərflərdən təşkil olunmuş, əsası 16 olan say sistemi. İkilik ədədləri yığcam göstərmək üçün proqramlaşdırmada tez-tez onaltılıq ədədlərdən istifadə olunur. Onaltılıq ədədlər xüsusən ona görə yaxşıdır ki, onlar kompüterin yaddaşının və yaddasaxlama qurğularının ibarət olduqları 8-bitli baytlara tam yazılır. Bu sistemin 16 rəqəmindən hər biri dörd bitlə göstərilə bildiyindən, bir baytda aşağıda göstərildiyi kimi düz iki rəqəm vermək olar (onaltılıq 53 onluq 83-ə bərabərdir):
- 01012 = 516
- 00112 = 316
Beləliklə, yaddaşın bir baytında 256 müxtəlif onaltılıq ədəddən (0-dan FF-dək) istənilən ədədi saxlamaq olar. Onaltılıq ədədlər onluq ədədlər kimi, ancaq yetərincə yavaş "böyüyürlər", çünki onlar 10-un qüvvətlərindən deyil, 16-nın qüvvətlərindən düzəlir. Məsələn:
- 16¹ (onluq 16) = 10h
- 16² (onluq 256) = 100h
- 16³ (onluq 4096) = 1000h
Eyni zamanda:
- 10¹ = 10
- 10² = 100
- 10³ = 1000
Onaltılıq ədədləri onluq ədədlərlə qarışdırmamaq üçün onların sonuna "h" hərfi və ya önünə "&", "$" və ya "0x" önlükləri artırılır. Məsələn, 10h ədədi onluq 16 ədədinin onaltılıq ekvivalentidir.
Ədəbiyyat
- İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Onaltiliq sayi sistemi en hexadecimal yunanca hex alti ve latinca decem on 0 dan 9 dek reqemlerden ve A dan onluq 10 ededinin ekvivalenti F dek 15 ededinin ekvivalenti bas herflerden teskil olunmus esasi 16 olan say sistemi Ikilik ededleri yigcam gostermek ucun proqramlasdirmada tez tez onaltiliq ededlerden istifade olunur Onaltiliq ededler xususen ona gore yaxsidir ki onlar komputerin yaddasinin ve yaddasaxlama qurgularinin ibaret olduqlari 8 bitli baytlara tam yazilir Bu sistemin 16 reqeminden her biri dord bitle gosterile bildiyinden bir baytda asagida gosterildiyi kimi duz iki reqem vermek olar onaltiliq 53 onluq 83 e beraberdir Onaltiliq vurma cedveli 01012 516 00112 316 Belelikle yaddasin bir baytinda 256 muxtelif onaltiliq ededden 0 dan FF dek istenilen ededi saxlamaq olar Onaltiliq ededler onluq ededler kimi ancaq yeterince yavas boyuyurler cunki onlar 10 un quvvetlerinden deyil 16 nin quvvetlerinden duzelir Meselen 16 onluq 16 10h 16 onluq 256 100h 16 onluq 4096 1000h Eyni zamanda 10 10 10 100 10 1000 Onaltiliq ededleri onluq ededlerle qarisdirmamaq ucun onlarin sonuna h herfi ve ya onune amp ve ya 0x onlukleri artirilir Meselen 10h ededi onluq 16 ededinin onaltiliq ekvivalentidir EdebiyyatIsmayil Calalli Sadiqov Informatika terminlerinin izahli lugeti 2017 Baki nesriyyati 996 s