Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqalə . |
Nəqqaşlıq — hansısa şəklin və ya yazının kəsici alətlə müxtəlif materialın üzərinə həkk olunmasıdır. Nəqqaşlıq dekorativ-tətbiqi sənət növü kimi qəbul edilir. Müasir dövrdə əsasən məişət əşyalarının bəzək işlərində tətbiq edilir. Texniki xüsusiyyətlərinin çətinliyi ucbatından uzun illər bu işlə yalnız mahir sənətkarlar məşğul olublar və bu sənət əsrlər boyu yüksək qiymətləndirilib.
Nəqqaşlıqla məşğul olan kəslərə nəqqaşlar deyilir. Nəqqaşlar ya mexaniki üsulla, ya da əl ilə işləyirlər. Bu zaman onlar metal, daş, taxta, şüşə üzərinə müəyyən təsvirləri köçürür, dekorativ bəzək işlərini görürlər. Adətən nəqqaşlar həm də rəssam və xəttat olurlar.
Hələ qədim dövrlərdən insanlar müxtəlif növ metallar üzərinə sözlər, təsvirlər həkk etməyi öyrəniblər. Keçmişdə materialı əsasən kəsmə və döymə üsulu ilə onların üzərinə təsvirləri həkk ediblər. Bu zaman şəkil (və ya yazı) materiala üzə çıxıntılı (relyefli), yaxud da materialın dərinliyinə hopmuş formada həkk oluunb.
Nəqqaşlıq janrları
Metal və ya mis üzərində iynə ilə cızılmış, sonra basma üsulu ilə işlənmiş qravürə oford deyilir. Daş üzərində həkk olunmuş təsvirlərə — litoqrafiya, ağac üzərində həkk olunmuş təsvirlərə isə ksiloqrafiya deyilir. ("lito" yunanca daş, "ksilo" ağac deməkdir). Müasir dövrdə nəqqaşlıqda əsasən kitab qrafikası (kitabların tərtibatı), dəzgah qrafikası (bir nüsxədə yaradılan əsərin çoxaldılması), elmi-tədqiqat qrafikası (elmi cədvəllər, certyojlar, sxemlər, xəritələr, tədris cədvəlləri və s.) istifadə olunur. Hazırda nəqqaşlığın sənaye üsulundan daha çox istifadə edilir. Qəribə səslənsə də açıqçalar, dəvətnamələr, sənaye məhsulları, hətta paltar etiketləri və s. hazırlanmasında nəqqaşlıq tətbiq edilir. Müasir dövrdə həmçinin, saat, silah, bilərzik, alışqanların üzərində müxtəlif yazılar, hərflər və təsvirlər nəqş edilir. Hazırda əsl nəqqaşlığın gen-bol tətbiq edildiyi sahələrdən biri də zərgərlikdir. Ağac, metal, keramika məmulatlarına bəzək vurmaq üçün əlvan metal təbəqələrdən, fil və digər heyvanların sümüyündən, plastmasdan hazırlanan həndəsi formalı kiçik fiqurlar məmulatın üzərinə yerləşdirilib və onlardan müxtəlif formalı naxışlar yaradılır. Məişət əşyaları – mücrü, qələmdan, qutu, güzgü, nərdtaxta, rəhil, kürsü, musiqi alətləri və s) ilə yanaşı memarlıq elementlərinin (sütun, sütun başlığı), eyvan və s. tərtibatında tətbiq edilir.
Nəqqaş alətləri
Nəqqaşlar materialı kəsmək üçün müxətlif alətlərdən istifadə edirlər. Puanson – formasına görə mismara bənzəyən alətdir. Onun köməyilə müxtəlif dərinlikdə və müxtəlif endə xətlər çəkmək (cızmaq) mümkündür. Ştixel — nəqqaş qələmidir. Frezer — fırlanan kəsici alətdir. Əslində, bu alətlərdən indi yalnız zərgərlikdə istifadə olunur. Suvenir əvəzi qılınclar, silah-sursatlar, təbərzinlərin və s. bəzədilməsində tətbiq edilir. Digər sahələrdə isə müasir dövrün nəqqaşları çox vaxt lazerdən istifadə edirlər. Bu zaman material üzərinə hərf və şəkilləri daha aydın təsvir etmək, iti bucaqları, müxtəlif sıxlıqlı şəkilləri daha dəqiq həkk etmək olur. Metal və şüşə üzərinə təsvir salmaq üçün isə nəqqaşlar müxtəlif kimyəvi turşulardan istifadə edirlər.
Nəqqaşlığın tarixi
Mənbələrdə bu sənətin Çində yarandığı bildirilir. Sonralar Yunanıstan və Orta Asiyada geniş yayılan nəqqaşlıq sənəti yeni-yeni keyfiyyətlər qazanıb. Daha çox riyazi dəqiqlik, həvəs və səbir tələb etdiyinə görə kütləvi xarakter almayıb. XI əsrdə Avropa ölkələrində qrafika sənəti təşəkkül tapıb. O dövrdən metalişləmə, ağac oyma və silahların bəzədilməsi dəbə düşüb. Beləliklə, bu sənət tezliklə Yaxın Şərqdə, o cümlədən İran, Türkiyə, Misir, İspaniya və Mərakeşdə geniş yayılıb.
Azərbaycanda nəqqaşlığın tarixi
Şərq dünyasının ən məşhur musiqiçi və musiqişünaslarından sayılan Səfi əd-Din Əbdülmömin ibn Yusif ibn Faxir Urməvi Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzi Urmiya şəhərində 1216-cı ildə anadan olmuşdur. Sonradan bütün Yaxın və Orta Şərqin elm və mədəniyyət mərkəzi olan əfsanəvi Bağdad şəhərinə gələrək, dövrünün ən yaxşı universitetlərindən sayılan "Müstənsəriyyə"də təhsil almışdır. O, burada fəlsəfənin, məntiqin, tibbin, riyaziyyatın, astronomiyanın və dillərin əsasları ilə tanış olur. Musiqi sənətini öyrənməkdə davam edən Səfiəddin xəttatlıqda da böyük uğur qazanmışdır. Təsadüfi deyil ki, əvvəlcə o, musiqi sahəsində deyil, xəttat kimi şöhrət tapmış və Abbasilər sülaləsinin son nümayəndəsi xəlifə əl-Müstəsimin sarayına dəvət olunmuşdur. Az vaxtda xəlifənin yaxın əhatəsinə daxil olan sənətkar bir müddətdən sonra saray kitabxanasının rəhbəri və baş xəttat təyin olunmuşdur. Kitabların üzünü köçürmək və kitabxana rəhbərliyi Səfiəddini musiqi təhsilini davam etdirməkdən yayındırmamışdır.
Azərbaycanda daha çox Təbriz, Ərdəbil, Şuşa və Gəncə sənətkarları nəqqaşlıq elementlərindən istifadə ediblər. Onlar əsasən binaları, məscidləri, kitabları bəzəməklə məşğul olublar. Abbasqulu ağa XVIII əsr Azərbaycanın tanınmış memarı və nəqqaşı olub. Şəki Xan Sarayının tərtibatında iştirak edib. Sarayda böyük salonun tavanında mürəkkəb kompozisiyalar yaradıb, bəzək işləri görüb. Öz adını orijinal şəkildə — sağdan-sola deyil, aynada əks olunduğu kimi, soldan-sağa həkk edib. Ölkəmizdə nəqqaşlıq sənəti XIX yüzillikdə də geniş inkişaf edib. Bu dövrdə sənətin mexaniki üsulla işlənməsi metodu geniş yayılıb. Şamaxıda Mirzə Cəfər, Şuşada Usta Qurban Qarabaği, Usta Zeynal Nəqqaş və başqaları bu dövrün məşhur ustaları olublar. Usta Zeynal Nəqqaş 1829–1904-cü illərdə yaşayıb. Dövrünün məşhur xəttat, nəqqaş və şairi kimi tanınıb. El arasında "Qızıl əlli nəqqaş" adı ilə məşhur olub. Naxçıvanda Xan sarayına, Bakıda böyük mesenat Hacı Zeynalabdin Tağıyevin ev-muzeyinə (indiki Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi), Təbrizdə və Ordubaddakı Cümə məscidlərinə, Məşədi Tağının evinə, Əylis, Vənənd kəndlərində bəzi evlərə çəkdiyi rəsmlər və vurduğu naxışlar hələ də qalmaqdadır. Ordubad şəhərinin "Malik İbrahim" qəbiristanlığındakı dağa bitişik "Qara pir"ə möhtəşəm naxış elementləri vurub. Eyni zamanda XIX əsrin axırlarında İran şahının Ordubada gəlişi ilə əlaqədar Cümə məscidinin arxa tərəfinə yumurta sarısı, əhəng və başqa materiallardan hazırladığı məhlul vasitəsilə "Şiri-xurşid" gerbini işləyib. Həmçinin məscidin divarına öz şeirindən beytlər də həkk edib. Ordubadda təşkil edilən "Əncüməni-şüəra" (1838) adlı ədəbi məclisinin məşğələləri bəzən Usta Zeynal Nəqqaşın evində keçirilib. Görkəmli yazıçı Məmməd Səid Ordubadinin məşhur "Tərcümeyi-halım" əlyazmasında Usta Zeynal Nəqqaş haqqında dəyərli fikirlər var. Mirzə Qədim İrəvani də XIX əsrin tanınmış nəqqaşlarından olub. O, yüksək zövqlə Sərdar sarayının (1850) divar rəsmlərini işləyib.
Azərbaycanlılar nəqqaşlığın irəliləməsində böyük rol oynayıbdır. Öncə çinlilərlə uyğurların əlində olan nəqqaşlıq peşəsi Elxanilər zamanında azərbaycanlılara keçmişdir. Hətta ,Şah İsmayıl Xətainin dövründə Səfəvi sarayının yanında məşhur Təbriz sənət məktəbi təsis olunmuşdur. Tanınmış rəssam Behzad Heratdan bura qayıtmış və bu məktəbə başçılıq etmişdir. Behzad bu dövrdə xüsusilə böyük Azərbaycan şairi Nizaminin əsərlərini bəzəməklə məşğul olmuşdur. Qərb aləmində "Şərqin Rəfaeli" adı ilə məşhurlaşan İran miniatürçüsü Kəmaləddin Bəhzad Təbrizli Seyid Əhmədin şagirdidir. Seyid Əhmədin özü isə İranlı Əbu Səidin sarayında çalışan məşhur Azərbaycan rəssamlarının sırasına daxildir. O, Teymurilər dövrünün miniatürçülərindən biri olmuşdur. Gözəl miniatürləri ilə əski yazmaları, xüsusilə böyük Nizaminin "Xəmsə"sini bəzəyən azərbaycanlı Ağamirək də bu məktəbə mənsubdur. Nəqqaşlıq elementləri Azərbaycandakı əl işlərində də görülür. Məsələn, Azərbaycan xalılarının naxışları bütün dünyada məlumdur. Bu gözəl xalçalardan biri XV əsrdə yaşamış holland rəssamı Hans Memlinqin boyadığı "Uşağı ilə Məryəm" (Maria mit den kinde) tablosunda təsbit olunmuşdur. Sənətkar Məryəmin ayağı altına Azərbaycan xalçalarından birini sərmişdir. Şah İsmayıl Xətainin taxtı (XVI əsr, Topqapı muzeyi) və Moskvadakı silah palatasında saxlanılan bədii qalxan (Məhəmməd Mömün) Azərbaycan tarixində nəqqaşlığın ən yaxşı nümunələrindən sayılır. Təbrizdəki Göy Məscid memari gözəllik baxımından bütün mütəxəssislər tərəfindən qeyd olunan bir dəyər və şöhrətə malikdir. Ərdəbildəki Şeyx Səfi məqbərəsindəki nəqşlər də dillərdə əzbərdir. Azərbaycan Atabəyləri tərəfindən tikdirilmiş Naxçıvandakı Möminə Xatun türbəsi (XII əsr) yüksək dəyərli bir abidədir. Şirvanşahlar zamanından qalma (XIV əsr) Bakıdakı binalar xüsusilə əhəmiyyətlidir. Akradakı Böyük Əkbərin sarayını bəzəyən sənətkarlar arasında azərbaycanlılar da olmuşdur. Çaldıranda Şah İsmayıla qələbə çaldıqdan sonra Sultan Səlim Azərbaycandan İstanbula 3000-ə qədər sənətkar gətirmişdi. Odur ki, Bursada gözəl çiniləri ilə məşhur olan Yaşıl Cami Təbrizli ustalar tərəfindən tikilmişdir. Əli ibn Hacı Əhməd ağac üzərində oyma ustası olub. Bursadakı Yaşıl Caminin qapısını bəzəyib. Nemətulla Bəvvab ibn Məhəmmədÿ dövrünün tanınmış xəttat və nəqqaşı olub. Təbrizdəki Göy Məscidin (1465) kitabələrini hazırlayıb. Əmirşah Vəlinənkişiÿ Şirvanşahlar Sarayının (1584) Şərq qapısının bəzəkli baş tağının müəllifidir. Ismayıl Nəqqaş Ərdəbili Şeyx Səfiəddin kompleksində Ali baş qapı tağının (1647) bəzəklərini işləyib.ÿ Mirzə qədim Irəvaniÿ XIX əsrin tanınmış nəqqaşı olub. Sərdar sarayının divar rəsmlərini işləyib (1850). Sovet illərində Azərbaycanda nəqqaşlığın inkişaf dövrü olub. Əsasən də mexaniki üsulla müxtəlif materialların üzərinə təsvirlər nəqş olunmağa başlayıb. Müasir dövrdə işlənilən səlis kompozisiyalı, mürəkkəb naxışlı bədii qutular, mücrülər, hədiyyə qovluqları və s. nəqqaşlıq nümunələri sayılır.
Ədəbiyyat
Savalan Fərəcov. Mədəniyyət.- 2013. S. 10.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Neqqasliq hansisa seklin ve ya yazinin kesici aletle muxtelif materialin uzerine hekk olunmasidir Neqqasliq dekorativ tetbiqi senet novu kimi qebul edilir Muasir dovrde esasen meiset esyalarinin bezek islerinde tetbiq edilir Texniki xususiyyetlerinin cetinliyi ucbatindan uzun iller bu isle yalniz mahir senetkarlar mesgul olublar ve bu senet esrler boyu yuksek qiymetlendirilib Neqqasliqla mesgul olan keslere neqqaslar deyilir Neqqaslar ya mexaniki usulla ya da el ile isleyirler Bu zaman onlar metal das taxta suse uzerine mueyyen tesvirleri kocurur dekorativ bezek islerini gorurler Adeten neqqaslar hem de ressam ve xettat olurlar Hele qedim dovrlerden insanlar muxtelif nov metallar uzerine sozler tesvirler hekk etmeyi oyrenibler Kecmisde materiali esasen kesme ve doyme usulu ile onlarin uzerine tesvirleri hekk edibler Bu zaman sekil ve ya yazi materiala uze cixintili relyefli yaxud da materialin derinliyine hopmus formada hekk oluunb Neqqasliq janrlariMetal ve ya mis uzerinde iyne ile cizilmis sonra basma usulu ile islenmis qravure oford deyilir Das uzerinde hekk olunmus tesvirlere litoqrafiya agac uzerinde hekk olunmus tesvirlere ise ksiloqrafiya deyilir lito yunanca das ksilo agac demekdir Muasir dovrde neqqasliqda esasen kitab qrafikasi kitablarin tertibati dezgah qrafikasi bir nusxede yaradilan eserin coxaldilmasi elmi tedqiqat qrafikasi elmi cedveller certyojlar sxemler xeriteler tedris cedvelleri ve s istifade olunur Hazirda neqqasligin senaye usulundan daha cox istifade edilir Qeribe seslense de aciqcalar devetnameler senaye mehsullari hetta paltar etiketleri ve s hazirlanmasinda neqqasliq tetbiq edilir Muasir dovrde hemcinin saat silah bilerzik alisqanlarin uzerinde muxtelif yazilar herfler ve tesvirler neqs edilir Hazirda esl neqqasligin gen bol tetbiq edildiyi sahelerden biri de zergerlikdir Agac metal keramika memulatlarina bezek vurmaq ucun elvan metal tebeqelerden fil ve diger heyvanlarin sumuyunden plastmasdan hazirlanan hendesi formali kicik fiqurlar memulatin uzerine yerlesdirilib ve onlardan muxtelif formali naxislar yaradilir Meiset esyalari mucru qelemdan qutu guzgu nerdtaxta rehil kursu musiqi aletleri ve s ile yanasi memarliq elementlerinin sutun sutun basligi eyvan ve s tertibatinda tetbiq edilir Neqqas aletleriNeqqaslar materiali kesmek ucun muxetlif aletlerden istifade edirler Puanson formasina gore mismara benzeyen aletdir Onun komeyile muxtelif derinlikde ve muxtelif ende xetler cekmek cizmaq mumkundur Stixel neqqas qelemidir Frezer firlanan kesici aletdir Eslinde bu aletlerden indi yalniz zergerlikde istifade olunur Suvenir evezi qilinclar silah sursatlar teberzinlerin ve s bezedilmesinde tetbiq edilir Diger sahelerde ise muasir dovrun neqqaslari cox vaxt lazerden istifade edirler Bu zaman material uzerine herf ve sekilleri daha aydin tesvir etmek iti bucaqlari muxtelif sixliqli sekilleri daha deqiq hekk etmek olur Metal ve suse uzerine tesvir salmaq ucun ise neqqaslar muxtelif kimyevi tursulardan istifade edirler Neqqasligin tarixiMenbelerde bu senetin Cinde yarandigi bildirilir Sonralar Yunanistan ve Orta Asiyada genis yayilan neqqasliq seneti yeni yeni keyfiyyetler qazanib Daha cox riyazi deqiqlik heves ve sebir teleb etdiyine gore kutlevi xarakter almayib XI esrde Avropa olkelerinde qrafika seneti tesekkul tapib O dovrden metalisleme agac oyma ve silahlarin bezedilmesi debe dusub Belelikle bu senet tezlikle Yaxin Serqde o cumleden Iran Turkiye Misir Ispaniya ve Merakesde genis yayilib Azerbaycanda neqqasligin tarixiSeki Xan Sarayindan neqqasliq numunesi Serq dunyasinin en meshur musiqici ve musiqisunaslarindan sayilan Sefi ed Din Ebdulmomin ibn Yusif ibn Faxir Urmevi Azerbaycanin qedim medeniyyet merkezi Urmiya seherinde 1216 ci ilde anadan olmusdur Sonradan butun Yaxin ve Orta Serqin elm ve medeniyyet merkezi olan efsanevi Bagdad seherine gelerek dovrunun en yaxsi universitetlerinden sayilan Mustenseriyye de tehsil almisdir O burada felsefenin mentiqin tibbin riyaziyyatin astronomiyanin ve dillerin esaslari ile tanis olur Musiqi senetini oyrenmekde davam eden Sefieddin xettatliqda da boyuk ugur qazanmisdir Tesadufi deyil ki evvelce o musiqi sahesinde deyil xettat kimi sohret tapmis ve Abbasiler sulalesinin son numayendesi xelife el Mustesimin sarayina devet olunmusdur Az vaxtda xelifenin yaxin ehatesine daxil olan senetkar bir muddetden sonra saray kitabxanasinin rehberi ve bas xettat teyin olunmusdur Kitablarin uzunu kocurmek ve kitabxana rehberliyi Sefieddini musiqi tehsilini davam etdirmekden yayindirmamisdir Azerbaycanda daha cox Tebriz Erdebil Susa ve Gence senetkarlari neqqasliq elementlerinden istifade edibler Onlar esasen binalari mescidleri kitablari bezemekle mesgul olublar Abbasqulu aga XVIII esr Azerbaycanin taninmis memari ve neqqasi olub Seki Xan Sarayinin tertibatinda istirak edib Sarayda boyuk salonun tavaninda murekkeb kompozisiyalar yaradib bezek isleri gorub Oz adini orijinal sekilde sagdan sola deyil aynada eks olundugu kimi soldan saga hekk edib Olkemizde neqqasliq seneti XIX yuzillikde de genis inkisaf edib Bu dovrde senetin mexaniki usulla islenmesi metodu genis yayilib Samaxida Mirze Cefer Susada Usta Qurban Qarabagi Usta Zeynal Neqqas ve basqalari bu dovrun meshur ustalari olublar Usta Zeynal Neqqas 1829 1904 cu illerde yasayib Dovrunun meshur xettat neqqas ve sairi kimi taninib El arasinda Qizil elli neqqas adi ile meshur olub Naxcivanda Xan sarayina Bakida boyuk mesenat Haci Zeynalabdin Tagiyevin ev muzeyine indiki Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyi Tebrizde ve Ordubaddaki Cume mescidlerine Mesedi Taginin evine Eylis Venend kendlerinde bezi evlere cekdiyi resmler ve vurdugu naxislar hele de qalmaqdadir Ordubad seherinin Malik Ibrahim qebiristanligindaki daga bitisik Qara pir e mohtesem naxis elementleri vurub Eyni zamanda XIX esrin axirlarinda Iran sahinin Ordubada gelisi ile elaqedar Cume mescidinin arxa terefine yumurta sarisi eheng ve basqa materiallardan hazirladigi mehlul vasitesile Siri xursid gerbini isleyib Hemcinin mescidin divarina oz seirinden beytler de hekk edib Ordubadda teskil edilen Encumeni suera 1838 adli edebi meclisinin mesgeleleri bezen Usta Zeynal Neqqasin evinde kecirilib Gorkemli yazici Memmed Seid Ordubadinin meshur Tercumeyi halim elyazmasinda Usta Zeynal Neqqas haqqinda deyerli fikirler var Mirze Qedim Irevani de XIX esrin taninmis neqqaslarindan olub O yuksek zovqle Serdar sarayinin 1850 divar resmlerini isleyib Azerbaycanlilar neqqasligin irelilemesinde boyuk rol oynayibdir Once cinlilerle uygurlarin elinde olan neqqasliq pesesi Elxaniler zamaninda azerbaycanlilara kecmisdir Hetta Sah Ismayil Xetainin dovrunde Sefevi sarayinin yaninda meshur Tebriz senet mektebi tesis olunmusdur Taninmis ressam Behzad Heratdan bura qayitmis ve bu mektebe basciliq etmisdir Behzad bu dovrde xususile boyuk Azerbaycan sairi Nizaminin eserlerini bezemekle mesgul olmusdur Qerb aleminde Serqin Refaeli adi ile meshurlasan Iran miniaturcusu Kemaleddin Behzad Tebrizli Seyid Ehmedin sagirdidir Seyid Ehmedin ozu ise Iranli Ebu Seidin sarayinda calisan meshur Azerbaycan ressamlarinin sirasina daxildir O Teymuriler dovrunun miniaturculerinden biri olmusdur Gozel miniaturleri ile eski yazmalari xususile boyuk Nizaminin Xemse sini bezeyen azerbaycanli Agamirek de bu mektebe mensubdur Neqqasliq elementleri Azerbaycandaki el islerinde de gorulur Meselen Azerbaycan xalilarinin naxislari butun dunyada melumdur Bu gozel xalcalardan biri XV esrde yasamis holland ressami Hans Memlinqin boyadigi Usagi ile Meryem Maria mit den kinde tablosunda tesbit olunmusdur Senetkar Meryemin ayagi altina Azerbaycan xalcalarindan birini sermisdir Sah Ismayil Xetainin taxti XVI esr Topqapi muzeyi ve Moskvadaki silah palatasinda saxlanilan bedii qalxan Mehemmed Momun Azerbaycan tarixinde neqqasligin en yaxsi numunelerinden sayilir Tebrizdeki Goy Mescid memari gozellik baximindan butun mutexessisler terefinden qeyd olunan bir deyer ve sohrete malikdir Erdebildeki Seyx Sefi meqberesindeki neqsler de dillerde ezberdir Azerbaycan Atabeyleri terefinden tikdirilmis Naxcivandaki Momine Xatun turbesi XII esr yuksek deyerli bir abidedir Sirvansahlar zamanindan qalma XIV esr Bakidaki binalar xususile ehemiyyetlidir Akradaki Boyuk Ekberin sarayini bezeyen senetkarlar arasinda azerbaycanlilar da olmusdur Caldiranda Sah Ismayila qelebe caldiqdan sonra Sultan Selim Azerbaycandan Istanbula 3000 e qeder senetkar getirmisdi Odur ki Bursada gozel cinileri ile meshur olan Yasil Cami Tebrizli ustalar terefinden tikilmisdir Eli ibn Haci Ehmed agac uzerinde oyma ustasi olub Bursadaki Yasil Caminin qapisini bezeyib Nemetulla Bevvab ibn Mehemmedy dovrunun taninmis xettat ve neqqasi olub Tebrizdeki Goy Mescidin 1465 kitabelerini hazirlayib Emirsah Velinenkisiy Sirvansahlar Sarayinin 1584 Serq qapisinin bezekli bas taginin muellifidir Ismayil Neqqas Erdebili Seyx Sefieddin kompleksinde Ali bas qapi taginin 1647 bezeklerini isleyib y Mirze qedim Irevaniy XIX esrin taninmis neqqasi olub Serdar sarayinin divar resmlerini isleyib 1850 Sovet illerinde Azerbaycanda neqqasligin inkisaf dovru olub Esasen de mexaniki usulla muxtelif materiallarin uzerine tesvirler neqs olunmaga baslayib Muasir dovrde islenilen selis kompozisiyali murekkeb naxisli bedii qutular mucruler hediyye qovluqlari ve s neqqasliq numuneleri sayilir EdebiyyatSavalan Ferecov Medeniyyet 2013 S 10 Xarici kecidlerhttp azerbaijans com http xatai libmks az 2014 06 25 at the Wayback Machine http www azadliq info