Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. |
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
İsa bəy Nəcati (bilinmir, Ədirnə – 27 mart 1509) — türk divan şairi.
| Nəcati | |
|---|---|
| osman. عيسي نجاتى | |
| Doğum tarixi | bilinmir |
| Doğum yeri | Ədirnə, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | şair |
| Əsərlərinin dili | Osmanlı dili |
Həyatı
Nəcatinin doğum tarixi məlum deyil. Təzkirələrə görə o, ədirnəlidir. Nəcatinin əsil adı İsadır. Lətifi təzkirəsinə görə o, Abdulla oğludur. Rus tədqiqatçıları onun İzmitdə doğulduğunu qeyd edirlər. Onu Ədirnədə dul bir qadın böyüdüb, Saili adlı bir şair isə onun istedadının parlamasında rol oynayıb. Lətifi də onun Ədirnədə Saili adlı şairin yetişdirməsi olduğunu qeyd edir. Onun yetişdiyi və şöhrət qazandığı yer Kastamonudur. O, Ədirnədən Kastamonuya gəlib, öz şairliyi ilə məşhurlaşandan sonra İstanbula, sultan Məhəmməd Fatehin sarayına dəvət olunub. Sultan Məhəmməd Fatehə yazdığı «Bahariyyə» və «Şitaiyə» qəsidələri ilə Fatehin rəğbətini qazanıb, sultanın divan katibi olub. Şair şöhrətinin zirvəsinə sultan II Bayazidin hakimiyyəti illərində çatıb.
Sultan Məhəmməd Fateh dövrünün sonunda Kastamonudan gələn karvan onun «Dönə-dönə» rədifli qəzəlini Bursaya gətirirdi. Bununla bağlı Kınalızadə Həsən Çələbinin atası Əli Əfəndi öz atası Miri Əfəndidən eşitdiyini danışır: - Zamanın şairləri bursalı Əhməd Paşanın ətrafında toplanır, söhbət edirdik. Bir gün Kastamonudan bir karvan gəldi və o şəhərdə Nuh isimli və «Nəcati» ləqəbli bir şairin zühur etdiyini və «Dönə-dönə» rədifli iki qəzəllə böyük şöhrət tapdığını xəbər verdi. O, Sultan Məhəmməd Fatehə qəzəllər ithaf edib, onun diqqətini cəlb edib. Nəcatinin Sultan Bayazidə də qəsidələr həsr etməsi məlumdur. O, 1483-1504-cü illərdə Sultan Bayazidə qəsidələr yazıb təqdim edib və mükafatlandırılıb. Nəcati Sultan Mahmudun sarayında nişançı olub. Şair Şahzadə Mahmud 913-cü ildə (1508) Manisada vəfat edəndə Dünya evi məşəqqətü rəncü ana imiş, Səhni-səfa dedikləri matəm sera imiş — mərsiyəsini yazmışdı. Özü Sultan Mahmud öləndən bir il sonra — 27 mart 1509-cu ildə vəfat edib.
Yaradıcılığı
Nəcatinin divanı qalıb. Nəcati öz divanını onu himayə edən Müəyyəd Zadə Əbdürrəhman Çələbiyə ithaf edib. Aşıq Çələbi onun haqqında bir rəvayəti nəql edir. Bir gün Nəcati Fatehlə şətrəng oynarkən -
Əsər etməz nidəlim ahi-səhər gah sana,
Məgər insaf verə sevdiyim Allah sana.
- mətləli qəzəl yazıb onun nədimlərindən Cekerginin sarığına qoyur. Sultan kağızı görüb alır. Özü də şair olan Fateh başa düşüb 7 ağça ilə onu divan katibi təyin edir. Türk tədqiqatçıları bu hadisəni Sultanın hakimiyyətinin axırına yaxın, hicri 886 (1481)-cı ildən bir il əvvələ aid edirlər. Onun yaşının da bu dövrdə təxminən 25 olduğunu güman edib doğulduğu ili 855-859-cu illər arasında təxmin edirlər. Nəcati qocalandan sonra oğlu Hüseyn Çələbi, damadı Əbdüləziz Çələbi, yaxın dostu Sehi bəy və Nəqqaş Bayramla çox ünsiyyətdə olurdu, söhbət edirdilər. Nəcati ölərkən son qəzəlini də onlara vermişdi. Qəzəl bu beytlə başlanır:
Bir dəm ikən dövləti-dünyayi bir dəm sandılar,
Bu rəna ilə gülzarının ayşını aləm sandılar.
Onun sözügedən əsərlərindən yalnız divanı əldədir. Onun divanından başqa «Münazarayi-gülü Husrev» adlı bir məsnəvisinin olduğunu, ancaq tapılmadığı söylənilir. Bu barədə məlumat verən Sehi bəy təzkirəsində bu məsnəvidən 5 beyti örnək verib.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra Azerbaycanca deyil sablonunu silmeyi unutmayin Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Isa bey Necati bilinmir Edirne 27 mart 1509 turk divan sairi Necatiosman عيسي نجاتىDogum tarixi bilinmirDogum yeri Edirne Osmanli imperiyasiVefat tarixi 27 mart 1509Fealiyyeti sairEserlerinin dili Osmanli diliHeyatiNecatinin dogum tarixi melum deyil Tezkirelere gore o edirnelidir Necatinin esil adi Isadir Letifi tezkiresine gore o Abdulla ogludur Rus tedqiqatcilari onun Izmitde doguldugunu qeyd edirler Onu Edirnede dul bir qadin boyudub Saili adli bir sair ise onun istedadinin parlamasinda rol oynayib Letifi de onun Edirnede Saili adli sairin yetisdirmesi oldugunu qeyd edir Onun yetisdiyi ve sohret qazandigi yer Kastamonudur O Edirneden Kastamonuya gelib oz sairliyi ile meshurlasandan sonra Istanbula sultan Mehemmed Fatehin sarayina devet olunub Sultan Mehemmed Fatehe yazdigi Bahariyye ve Sitaiye qesideleri ile Fatehin regbetini qazanib sultanin divan katibi olub Sair sohretinin zirvesine sultan II Bayazidin hakimiyyeti illerinde catib Sultan Mehemmed Fateh dovrunun sonunda Kastamonudan gelen karvan onun Done done redifli qezelini Bursaya getirirdi Bununla bagli Kinalizade Hesen Celebinin atasi Eli Efendi oz atasi Miri Efendiden esitdiyini danisir Zamanin sairleri bursali Ehmed Pasanin etrafinda toplanir sohbet edirdik Bir gun Kastamonudan bir karvan geldi ve o seherde Nuh isimli ve Necati leqebli bir sairin zuhur etdiyini ve Done done redifli iki qezelle boyuk sohret tapdigini xeber verdi O Sultan Mehemmed Fatehe qezeller ithaf edib onun diqqetini celb edib Necatinin Sultan Bayazide de qesideler hesr etmesi melumdur O 1483 1504 cu illerde Sultan Bayazide qesideler yazib teqdim edib ve mukafatlandirilib Necati Sultan Mahmudun sarayinda nisanci olub Sair Sahzade Mahmud 913 cu ilde 1508 Manisada vefat edende Dunya evi meseqqetu rencu ana imis Sehni sefa dedikleri matem sera imis mersiyesini yazmisdi Ozu Sultan Mahmud olenden bir il sonra 27 mart 1509 cu ilde vefat edib YaradiciligiNecatinin divani qalib Necati oz divanini onu himaye eden Mueyyed Zade Ebdurrehman Celebiye ithaf edib Asiq Celebi onun haqqinda bir revayeti neql edir Bir gun Necati Fatehle setreng oynarken Eser etmez nidelim ahi seher gah sana Meger insaf vere sevdiyim Allah sana metleli qezel yazib onun nedimlerinden Cekerginin sarigina qoyur Sultan kagizi gorub alir Ozu de sair olan Fateh basa dusub 7 agca ile onu divan katibi teyin edir Turk tedqiqatcilari bu hadiseni Sultanin hakimiyyetinin axirina yaxin hicri 886 1481 ci ilden bir il evvele aid edirler Onun yasinin da bu dovrde texminen 25 oldugunu guman edib doguldugu ili 855 859 cu iller arasinda texmin edirler Necati qocalandan sonra oglu Huseyn Celebi damadi Ebduleziz Celebi yaxin dostu Sehi bey ve Neqqas Bayramla cox unsiyyetde olurdu sohbet edirdiler Necati olerken son qezelini de onlara vermisdi Qezel bu beytle baslanir Bir dem iken dovleti dunyayi bir dem sandilar Bu rena ile gulzarinin aysini alem sandilar Onun sozugeden eserlerinden yalniz divani eldedir Onun divanindan basqa Munazarayi gulu Husrev adli bir mesnevisinin oldugunu ancaq tapilmadigi soylenilir Bu barede melumat veren Sehi bey tezkiresinde bu mesneviden 5 beyti ornek verib Hemcinin baxIstinadlarXarici kecidler