Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nizamnamə qanunu (ing. Statutory law və ya statute law, qanun sözündən) — anqlosakson hüquq sistemi ölkələrində qanunverici orqanlar (qanunlar) tərəfindən yaradılan hüquq normaları toplusu. Qanunvericiliyə yerli özünüidarəetmə orqanlarının aktları da daxildir (yerli qərarlar). Qanunvericilik hüququnda hüquqi aktların iyerarxiyası mövcuddur: qanunvericilik orqanlarının aktları icra hakimiyyəti orqanlarının aktlarından daha çox hüquqi qüvvəyə malikdir; dövlət orqanlarının aktları yerli orqanların aktlarından daha böyük hüquqi qüvvəyə malikdir. Böyük Britaniya və Şimali İrlandiyada nizamnamələr qanunlar, ABŞ hüquq sistemində isə kodekslərdir.
Nizamnamə hüququ ümumi hüquqla tamamlanır (ing. common law) — məhkəmə presedentləri vasitəsilə mövcud hüquqi qaydaları şərh edən və ya qanundakı boşluqları dolduran məhkəmələrin hüquq-mühafizə fəaliyyəti. Amerika hüquq sistemində nizamnamə qanunvericilik səlahiyyətinə malik olan (federal və ya ştat) bir orqanın qanunla müəyyən edilmiş qaydada nəyisə “elan edən, icazə verən və ya əmr edən” yazılı aktı kimi başa düşülür.
Qanunvericilik hüququ “konstitusiya ilə müəyyən edilmiş forma və qaydada təsbit edilmiş qanunvericilik orqanının iradəsini” ifadə edən yazılı mənbədir. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, geniş mənada “nizamnamə” və “normativ hüquq” anlayışları normativ hüquqi aktları, o cümlədən icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən buraxılan aktları əhatə edir. Bu halda onlar məhkəmə hakimiyyətinin aktları - presedentlərlə ziddiyyət təşkil edir. Birləşmiş Ştatlarda qanunvericilik qanunları çox vaxt qanunvericilik orqanlarının qaydalarına şamil edilir, “qanunvericilik” isə geniş mənada konstitusiyalar (federal, ştat), müqavilələr, inzibati qaydalar kimi müxtəlif mənbələrə istinad edir. Eyni zamanda, bir çoxları konstitusiyaların qanuni hüquq kimi təsnifləşdirilməsinin əsaslılığını inkar edir və bəzi tədqiqatçılar onları “kvazistatut” adlandırırlar. Bununla belə, Amerika hüquqşünasları arasında ən ümumi baxış bucağına görə, konstitusiyalar qanuni hüquqa aid deyil.
Qanuni hüququn yaranması XIII əsrə təsadüf edir. İngiltərənin ilk seçilmiş parlamenti 1265-ci ildə Simon de Montfort tərəfindən çağırıldı. Merton Statusu (1235) İngiltərə parlamentinin ilk aktlarından biri hesab olunur. Onun adı ingilis qanunvericiliyinin xüsusiyyətini əks etdirir: parlament aktları qəbul edildiyi yerin adı ilə adlandırılırdı (Marlboro, Vinçester və Qloster statutları). Nəhayət Westminsterdə məskunlaşdıqdan sonra bu təcrübə dayandırıldı və bir neçə üsuldan istifadə olunmağa başladı. Belə ki, onlar papalıq mənbələri kimi başlıqda sənədin orijinal sözlərindən istifadə etməyə başlayıblar.
İstinadlar
Ədəbiyyat
- Джэнкс, Эдуард. Английское право (Источники права. Судоустройство. Судопроизводство. Уголовное право. Гражданское право). М.: Юридическое издательство Министерства юстиции СССР. Перевод Л. А. Лунц, предисловие М. М. Исаева, Л. А. Лунц. 1947 [The Book of Eng'1ish Law].
- Петрова Е. А. Статуты и прецеденты в системе источников американского права. Иваново: Ивановский государственный университет. 2007.
- Романов А. К. Право и правовая система Великобритании. Высшее образование. М.: Форум. 2014. ISBN .
- Dieter Blumenwitz Einführung in das anglo-amerikanische Recht. Rechtsquellenlehre, Methode der Rechtsfindung, Arbeiten mit praktischen Rechtsfällen. 7. Auflage, Beck, München 2003, (Schriftenreihe der Juristischen Schulung 2).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nizamname qanunu ing Statutory law ve ya statute law qanun sozunden anqlosakson huquq sistemi olkelerinde qanunverici orqanlar qanunlar terefinden yaradilan huquq normalari toplusu Qanunvericiliye yerli ozunuidareetme orqanlarinin aktlari da daxildir yerli qerarlar Qanunvericilik huququnda huquqi aktlarin iyerarxiyasi movcuddur qanunvericilik orqanlarinin aktlari icra hakimiyyeti orqanlarinin aktlarindan daha cox huquqi quvveye malikdir dovlet orqanlarinin aktlari yerli orqanlarin aktlarindan daha boyuk huquqi quvveye malikdir Boyuk Britaniya ve Simali Irlandiyada nizamnameler qanunlar ABS huquq sisteminde ise kodekslerdir Vestminster sarayi Britaniya parlamentinin toplanti yeri Nizamname huququ umumi huquqla tamamlanir ing common law mehkeme presedentleri vasitesile movcud huquqi qaydalari serh eden ve ya qanundaki bosluqlari dolduran mehkemelerin huquq muhafize fealiyyeti Amerika huquq sisteminde nizamname qanunvericilik selahiyyetine malik olan federal ve ya stat bir orqanin qanunla mueyyen edilmis qaydada neyise elan eden icaze veren ve ya emr eden yazili akti kimi basa dusulur Qanunvericilik huququ konstitusiya ile mueyyen edilmis forma ve qaydada tesbit edilmis qanunvericilik orqaninin iradesini ifade eden yazili menbedir Bezi tedqiqatcilarin fikrince genis menada nizamname ve normativ huquq anlayislari normativ huquqi aktlari o cumleden icra hakimiyyeti orqanlari terefinden buraxilan aktlari ehate edir Bu halda onlar mehkeme hakimiyyetinin aktlari presedentlerle ziddiyyet teskil edir Birlesmis Statlarda qanunvericilik qanunlari cox vaxt qanunvericilik orqanlarinin qaydalarina samil edilir qanunvericilik ise genis menada konstitusiyalar federal stat muqavileler inzibati qaydalar kimi muxtelif menbelere istinad edir Eyni zamanda bir coxlari konstitusiyalarin qanuni huquq kimi tesniflesdirilmesinin esasliligini inkar edir ve bezi tedqiqatcilar onlari kvazistatut adlandirirlar Bununla bele Amerika huquqsunaslari arasinda en umumi baxis bucagina gore konstitusiyalar qanuni huquqa aid deyil Qanuni huququn yaranmasi XIII esre tesaduf edir Ingilterenin ilk secilmis parlamenti 1265 ci ilde Simon de Montfort terefinden cagirildi Merton Statusu 1235 Ingiltere parlamentinin ilk aktlarindan biri hesab olunur Onun adi ingilis qanunvericiliyinin xususiyyetini eks etdirir parlament aktlari qebul edildiyi yerin adi ile adlandirilirdi Marlboro Vincester ve Qloster statutlari Nehayet Westminsterde meskunlasdiqdan sonra bu tecrube dayandirildi ve bir nece usuldan istifade olunmaga basladi Bele ki onlar papaliq menbeleri kimi basliqda senedin orijinal sozlerinden istifade etmeye baslayiblar IstinadlarRomanov 2014 Petrova 2007 Dzhenks 1947EdebiyyatDzhenks Eduard Anglijskoe pravo Istochniki prava Sudoustrojstvo Sudoproizvodstvo Ugolovnoe pravo Grazhdanskoe pravo M Yuridicheskoe izdatelstvo Ministerstva yusticii SSSR Perevod L A Lunc predislovie M M Isaeva L A Lunc 1947 The Book of Eng 1ish Law Petrova E A Statuty i precedenty v sisteme istochnikov amerikanskogo prava Ivanovo Ivanovskij gosudarstvennyj universitet 2007 Romanov A K Pravo i pravovaya sistema Velikobritanii Vysshee obrazovanie M Forum 2014 ISBN 978 5 91134 397 2 Dieter Blumenwitz Einfuhrung in das anglo amerikanische Recht Rechtsquellenlehre Methode der Rechtsfindung Arbeiten mit praktischen Rechtsfallen 7 Auflage Beck Munchen 2003 ISBN 3 406 49764 0 Schriftenreihe der Juristischen Schulung 2