Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Nikah yaşı — qanunla müəyyən edilən və ya bir şəxsin qanuni olaraq evlənməsinə icazə verilən, dini və ya digər sosial təsdiq formalarına tabe olan minimum yaş. Nikah yaşı və digər şərtləri yurisdiksiyalara görə müxtəlif cür müəyyən olunur, lakin yurisdiksiyaların əksəriyyətində nikah yaşı yetkinlik yaşına çatma ilə müəyyən olunur. Buna baxmayaraq, bəzi hallarda nikah yaşı məhkəmə qərarı ilə və ya qadının hamilə olması halında dəyişdirilə (azaldıla) bilər. Nikah yaşı ümumi olaraq 18 yaş müəyyən edilib, lakin bəzi hallarda daha yüksək, bəzi hallarda daha aşağı ola bilər.
1962-ci il tarixli Nikah qeydiyyatı, nikah yaşı və nikaha daxil olma razılığı haqqında Konvensiyasının 55 üzvü, ənənəvi, dini və qəbilə qanunlarını və ənənələrini ləğv etmək üçün qanunla minimum evlilik yaşını müəyyən etdilər. Dini bir cəmiyyətin qanunlarına görə nikah yaşı torpaq qanunlarına görə daha aşağı olduqda, dövlət qanunu üstünlük təşkil edir. Bununla belə, bəzi dini icmalar bu baxımdan uşaqların məcburi nikahı ilə nəticələnə biləcək dövlət qanunlarının aliliyini qəbul etmir. 1956-cı ildə Köləliyin ləğvinə dair Əlavə Konvensiyanın 123 üzvü, evlilik üçün müəyyən edilmiş "uyğun" minimum yaş həddini qəbul etməyə razı oldular. Bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, rəsmi yaş standartları sadəcə təlimat şəklindədir. UNICEF, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Təşkilatı, yetkinlik yaşına çatmayan, 18 yaşından kiçik bir şəxsin evlənməsini uşaq nikahı və insan hüquqlarının pozulması kimi qiymətləndirir.
Son vaxtlara qədər, qadınlar üçün minimum nikah yaşı, bir çox yurisdiksiyada, qadınların kişilərdən daha erkən yaşda yetkinləşdiyi təqdirdə , kişilərlə müqayisədə daha az idi. Bəzi insanlar tərəfindən bu qanunun ayrı-seçkilik kimi qəbul edildiyi üçün, bir çox ölkələrdə qadınların nikah yaşı kişilərin yaşı ilə bərabərləşdirildi.
Nikah yaşı hüquq kimi və istisnalar
Ölkələrin əksəriyyətində 18 yaş qanuni nikah yaşıdır. Bununla birlikdə, bu ölkələrin əksəriyyəti, bu yaşdan kiçik olanların, ümumiyyətlə valideyn razılığı və ya məhkəmə qərarı ilə evlənməsinə icazə verir. Bu istisnalar ölkələrə görə xeyli dəyişir.Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Əhali Fonduna əsasən 2010-cu ildə 158 ölkə, 18 yaşın, valideynlərin razılığı və ya müvafiq bir orqan tərəfindən təsdiq edilmədən qadınlar üçün evlilik üçün minimum qanuni yaş olduğunu bildirdi. Bununla birlikdə, bu ölkələrin 146-sı və ya adət qanunları, 18 yaşından kiçik qızların valideynlərinin və ya digər orqanların razılığı ilə evlənməsinə icazə verir; 52 ölkədə 15 yaşdan kiçik qızlar valideyn razılığı ilə evlənə bilər. Buna baxmayaraq, 18 yaş 180 ölkədə kişilər üçün razılıq olmadan nikah üçün qanuni yaşdır. Bundan əlavə, 105 ölkədə oğlanlar bir valideynin və ya müvafiq bir orqanın razılığı ilə, 23 ölkədə 15 yaşdan kiçik oğlanlar valideynlərin razılığı ilə evlənə bilərlər. Son illərdə AB-dəki bir çox ölkə ya evlilik qanunlarını sərtləşdirdi, ya da 18 yaşın altındakı nikahı tamamilə qadağan etdi ya da bu cür nikahlar üçün məhkəmə təsdiqini tələb etdi. Son illərdə evlilik qanunlarını yeniləmiş ölkələr arasında İsveç (2014), Danimarka (2017), Almaniya (2017), Lüksemburq (2014), İspaniya (2015), Hollandiya (2015), Finlandiya (2019) ve İrlanda (2019) yer alır. Son illərdə bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələr oxşar qanunlar qəbul etmişdir: Honduras (2017), Ekvador (2015), Kosta Rika (2017), Panama (2015), Trinidad & Tobago (2017), Malavi (2017) İngilis mülki qanununa əsasən minimum tələblər qadınlar üçün 12 yaş, kişilər üçün 14 yaş olmuşdur. Varsayılan olaraq, bu müddəalar müstəmləkə Amerikasında minimum evlilik yaşı oldu. İngilislərdən miras qalan bu İngilis ümumi qanunu, onları əvəz etmək üçün xüsusi bir dövlət qanunu qəbul edilmədiyi təqdirdə Amerikada qüvvədə qaldı. ABŞ-da, əksər inkişaf etmiş ölkələrdə olduğu kimi, yaş məhdudiyyətləri yuxarıya doğru düzəldilmiş və 15 ilə 21 yaş arasındadır. Qərb ölkələrində son illərdə yeniyetmələrin evliliyi nadir hala gəldi və son bir neçə onillikdə onların tezliyi azaldı. Məsələn, 21-ci əsrin əvvəllərində yetkinlik yaşına çatmayan gənclərin evlənmək üçün xüsusi bir məhkəmə icazəsi ala bildikləri Finlandiya'da, bu dövrdə ildə yalnız 30–40 belə evlilik var idi (ərlərin əksəriyyəti 17 yaşında idi). 1990-cı illərin əvvəllərində hər il 100-dən çox bu cür nikah qeydə alınırdı. 1 iyun 2019-cu ildən bəri Finlandiya 18 yaşınadək hər hansı bir şəxsin evlənməsini istisnasız olaraq qadağan etdi.
Azərbaycan Respublikasında nikah yaşı
AR Ailə Məcəlləsinin 10-cu maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasında nikah yaşı 18 yaş müəyyən olunur. Üzürlü səbəblər olduqda, nikaha daxil olmaq istəyən və nikah yaşına çatmamış şəxslərin yaşadıqları ərazinin müvafiq icra hakimiyyəti orqanı onların xahişi ilə nikah yaşının 1 ildən çox olmayaraq azaldılmasına icazə verə bilər.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Nikah yasi qanunla mueyyen edilen ve ya bir sexsin qanuni olaraq evlenmesine icaze verilen dini ve ya diger sosial tesdiq formalarina tabe olan minimum yas Nikah yasi ve diger sertleri yurisdiksiyalara gore muxtelif cur mueyyen olunur lakin yurisdiksiyalarin ekseriyyetinde nikah yasi yetkinlik yasina catma ile mueyyen olunur Buna baxmayaraq bezi hallarda nikah yasi mehkeme qerari ile ve ya qadinin hamile olmasi halinda deyisdirile azaldila biler Nikah yasi umumi olaraq 18 yas mueyyen edilib lakin bezi hallarda daha yuksek bezi hallarda daha asagi ola biler 1962 ci il tarixli Nikah qeydiyyati nikah yasi ve nikaha daxil olma raziligi haqqinda Konvensiyasinin 55 uzvu enenevi dini ve qebile qanunlarini ve enenelerini legv etmek ucun qanunla minimum evlilik yasini mueyyen etdiler Dini bir cemiyyetin qanunlarina gore nikah yasi torpaq qanunlarina gore daha asagi olduqda dovlet qanunu ustunluk teskil edir Bununla bele bezi dini icmalar bu baximdan usaqlarin mecburi nikahi ile neticelene bilecek dovlet qanunlarinin aliliyini qebul etmir 1956 ci ilde Koleliyin legvine dair Elave Konvensiyanin 123 uzvu evlilik ucun mueyyen edilmis uygun minimum yas heddini qebul etmeye razi oldular Bir cox inkisaf etmekde olan olkelerde resmi yas standartlari sadece telimat seklindedir UNICEF Birlesmis Milletler Teskilatinin Usaq Teskilati yetkinlik yasina catmayan 18 yasindan kicik bir sexsin evlenmesini usaq nikahi ve insan huquqlarinin pozulmasi kimi qiymetlendirir Son vaxtlara qeder qadinlar ucun minimum nikah yasi bir cox yurisdiksiyada qadinlarin kisilerden daha erken yasda yetkinlesdiyi teqdirde kisilerle muqayisede daha az idi Bezi insanlar terefinden bu qanunun ayri seckilik kimi qebul edildiyi ucun bir cox olkelerde qadinlarin nikah yasi kisilerin yasi ile beraberlesdirildi Nikah yasi huquq kimi ve istisnalarOlkelerin ekseriyyetinde 18 yas qanuni nikah yasidir Bununla birlikde bu olkelerin ekseriyyeti bu yasdan kicik olanlarin umumiyyetle valideyn raziligi ve ya mehkeme qerari ile evlenmesine icaze verir Bu istisnalar olkelere gore xeyli deyisir Birlesmis Milletler Teskilatinin Ehali Fonduna esasen 2010 cu ilde 158 olke 18 yasin valideynlerin raziligi ve ya muvafiq bir orqan terefinden tesdiq edilmeden qadinlar ucun evlilik ucun minimum qanuni yas oldugunu bildirdi Bununla birlikde bu olkelerin 146 si ve ya adet qanunlari 18 yasindan kicik qizlarin valideynlerinin ve ya diger orqanlarin raziligi ile evlenmesine icaze verir 52 olkede 15 yasdan kicik qizlar valideyn raziligi ile evlene biler Buna baxmayaraq 18 yas 180 olkede kisiler ucun raziliq olmadan nikah ucun qanuni yasdir Bundan elave 105 olkede oglanlar bir valideynin ve ya muvafiq bir orqanin raziligi ile 23 olkede 15 yasdan kicik oglanlar valideynlerin raziligi ile evlene bilerler Son illerde AB deki bir cox olke ya evlilik qanunlarini sertlesdirdi ya da 18 yasin altindaki nikahi tamamile qadagan etdi ya da bu cur nikahlar ucun mehkeme tesdiqini teleb etdi Son illerde evlilik qanunlarini yenilemis olkeler arasinda Isvec 2014 Danimarka 2017 Almaniya 2017 Luksemburq 2014 Ispaniya 2015 Hollandiya 2015 Finlandiya 2019 ve Irlanda 2019 yer alir Son illerde bir cox inkisaf etmekde olan olkeler oxsar qanunlar qebul etmisdir Honduras 2017 Ekvador 2015 Kosta Rika 2017 Panama 2015 Trinidad amp Tobago 2017 Malavi 2017 Ingilis mulki qanununa esasen minimum telebler qadinlar ucun 12 yas kisiler ucun 14 yas olmusdur Varsayilan olaraq bu muddealar mustemleke Amerikasinda minimum evlilik yasi oldu Ingilislerden miras qalan bu Ingilis umumi qanunu onlari evez etmek ucun xususi bir dovlet qanunu qebul edilmediyi teqdirde Amerikada quvvede qaldi ABS da ekser inkisaf etmis olkelerde oldugu kimi yas mehdudiyyetleri yuxariya dogru duzeldilmis ve 15 ile 21 yas arasindadir Qerb olkelerinde son illerde yeniyetmelerin evliliyi nadir hala geldi ve son bir nece onillikde onlarin tezliyi azaldi Meselen 21 ci esrin evvellerinde yetkinlik yasina catmayan genclerin evlenmek ucun xususi bir mehkeme icazesi ala bildikleri Finlandiya da bu dovrde ilde yalniz 30 40 bele evlilik var idi erlerin ekseriyyeti 17 yasinda idi 1990 ci illerin evvellerinde her il 100 den cox bu cur nikah qeyde alinirdi 1 iyun 2019 cu ilden beri Finlandiya 18 yasinadek her hansi bir sexsin evlenmesini istisnasiz olaraq qadagan etdi Azerbaycan Respublikasinda nikah yasiAR Aile Mecellesinin 10 cu maddesine esasen Azerbaycan Respublikasinda nikah yasi 18 yas mueyyen olunur Uzurlu sebebler olduqda nikaha daxil olmaq isteyen ve nikah yasina catmamis sexslerin yasadiqlari erazinin muvafiq icra hakimiyyeti orqani onlarin xahisi ile nikah yasinin 1 ilden cox olmayaraq azaldilmasina icaze vere biler Istinadlar