Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Natella Kazımova (21 iyun 1939, Bakı – 15 iyun 2012, Bakı) — neft kimyası və üzvi kimya sahəsində tanınmış alim, kimya elmlər doktoru, professor.
| Natella Kazımova | |
|---|---|
| Natella Saleh qızı Kazımova | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Həyat yoldaşı | Nemət Hüseynov |
| Uşaqları | Aida Hüseynova, Emin Hüseynov |
| Atası | Mirsaleh Kazımov |
| Anası | Xanımana Kazımova |
| Elm sahəsi | neft kimyası |
| Elmi dərəcəsi | kimya elmlər doktoru |
| Elmi adı | professor |
| İş yeri | akademik Ə.Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutu |
| Təhsili | Azərbaycan Dövlət Universiteti |
| Mükafatları | AMEA-nın “Fəxri fərmanı”ı |
Həyatı
Neft kimyası və üzvi kimya sahəsində tanınmış alim kimya elmlər doktoru, professor Kazımova Natella Saleh qızı 21 iyun 1939-cu ildə Bakı şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. 1957-ci ildə orta məktəbi qızıl medalla bitirmiş, həmin ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) kimya fakültəsinə daxil olmuş, 1962-ci ildə universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Natella Kazımova 1962–1966-cı illərdə Azərbaycan EA akademik Y.H.Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun aspiranturasında təhsil almışdır. O, 1966-cı ildən yeni yaradılmış AEA Aşqarlar Kimyası İnstitutunda kiçik elmi işçi, böyük elmi işçi, aparıcı elmi işçi, 1972-ci ildən isə ömrünün sonuna qədər baş elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. Natella Kazımova 1969-cu ildə "Ariltio — və tsikloheksiloksisilanların sintezi və tədqiqi" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək kimya elmləri namizədi elmi dərəcəsini, 1992-ci ildə "Mineral və sintetik yağlara yüksək temperaturda işləyən antioksidantlar" mövzusunda "Neft-kimyası" ixtisası üzrə doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək kimya elmləri doktoru elmi dərəcəsini və 2005-ci ildə professor elmi adını almışdır.
Elmi fəaliyyəti
Natella Kazımovanın elmi fəaliyyətinin əsas istiqaməti yerüstü və aviasiya texnikası üçün zəruri olan mühərrik yağlarının stabilləşdirilməsinə yönəlmişdir. 1-ci istiqamətdə Natella xanımın rəhbərliyi ilə çoxsaylı keyfiyyətli alkilfenol əsaslı aşqarlar alınmışdır. ИХП-103 aşqarı çox keyfiyyətli oksidləşməyə qarşı aşqar olduğuna görə sənayedə alınmağa təklif edilmişdir. Bu aşqar külsüz idi və ИХП-21 aşqarı motor yağlarında əvəz edə bilərdi. Apardığı işlərin 2-ci istiqaməti sintetik yağlara yüksək temperatura davamlı oksidlşmə inhibitorları və sintetik efir yağları üçün sürtkü kompozisiyalarının yaradılmasıdır. Bu məqsədə nail olmaq üçün molekulunun tərkibində azot, kükürd, bor. silisium və müxtəlif funksional qruplar saxlayan, yüksək temperatura davamlı inhibitorlar işlənmişdir. Sintez edilmiş birləşmələr və əmtəə aşqarlarının tətbiqi ilə qaz-turbin mühərrikləri və sintetik efir yağları üçün yüksək temperatura (200–2400C) davamlı sürtkü kompozisiyaları işlənilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, işlənmiş kompozisiyalar əsas keyfiyyətlərinə görə bu yağlara olan texniki tələblərə cavab verir və bu işlərə görə P.Baranov adına Mərkəz Motor quruluşu institutunda (ЦИАМ) aktlar alınmışdır.
Elmi əsərləri
Natella Kazımova 150-dən çox elmi əsərin, o cümlədən 65 Müəlliflik şəhadətnaməsinin (SSRİ), 6 Azərbaycan patentinin müəllifidir. Beynəlxalq və Respublika konfranslarında elmi məruzələrlə çıxış etmişdir.
- Nağıyeva E.Ə., Fərzəliyev V.M. , Zeynalova G.Ə., Kazımova N.S. // Sürtkü kompozisiyası//Az.patent 20000166, 2000
- Nağıyeva E.Ə., Fərzəliyev V.M. , Zeynalova G.Ə., Kazımova N.S. //Sürtkü kompozisiyası //Az.patent 20000167, 2000
- Kazımzadə Ə.K., Kazımova N.S. //Sürtkü yağlarına külsüz çoxfunksiyalı aşqarın alınma üsulu //Az patent 2009005, 2009
- Kazımzadə Ə.K., Kazımova N.S.Беззольная азот, фосфор, серасодержащая присадка смазочным маслам// Нефтпереработка и нефтехимия //2004. № 5. С. 47–49
- Kazımzadə Ə.K., Kazımova N.S. // Смазочные композиции, содержащие беззольную дитиофосфатную присадку//Нефтпереработка и нефтехимия //2006. № 10. С. 24–25
- Kazımzadə Ə.K., Kazımova N.S. //Влияние алкоксисилоксанов навязкостные свойства нефтяных масел//Нефтпереработка и нефтехимия 2008. № 1. С. 30–31
- Kazımzadə Ə.K., Kazımova N.S. //Синтетические масло для авиацонных газотурбинных двигателей// Тезисы докладов VII Бакинской Международной конференции по Нефтехимии, посвяшенной 100 летию ак. Ю.Г.Мамедалиева, октябрь 2005, с. 94
- Высокотемпературное авиационноемасло//XVIII Менделеевский съезд 2007, 23–27 сентября, с. 385
Elmi kadrlar
Onun gənc elmi kadrların hazırlanmasında da xüsusi xidmətləri olmuşdur − 3 elmlər namizədi və 1 elmlər doktoru yetişdirmişdir.
Mükafatları
Neft kimyası elminin inkişafındakı xidmətlərinə görə 2006-cı ildə Natella Kazımova AMEA-nın "Fəxri fərmanı" ilə təltif olunmuşdur.
İctimai fəaliyyəti
Natella Kazımova institutun ictimai həyatında fəal iştirak edirdi. O, Aşqarlar Kimyası İnstitutunda gənc alimlər şurasının, D.İ.Mendeleyev adına Ümumittifaq kimya cəmiyyətinin üzvü olmuşdur.
Mənbə
- A.Məhərrəmov,M.Allahverdiyev, R.Əliyeva "Azərbaycan kimyaçıları", "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1998.
İstinadlar
- Eldaroğlu, Elman. "İzi qalan xanım". Kayzen.az. 30 mart 2020. İstifadə tarixi: 10 iyun 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Natella Kazimova 21 iyun 1939 Baki 15 iyun 2012 Baki neft kimyasi ve uzvi kimya sahesinde taninmis alim kimya elmler doktoru professor Natella KazimovaNatella Saleh qizi KazimovaDogum tarixi 21 iyun 1939Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 15 iyun 2012 72 yasinda Vefat yeri BakiVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliHeyat yoldasi Nemet HuseynovUsaqlari Aida Huseynova Emin HuseynovAtasi Mirsaleh KazimovAnasi Xanimana KazimovaElm sahesi neft kimyasiElmi derecesi kimya elmler doktoruElmi adi professorIs yeri akademik E Quliyev adina Asqarlar Kimyasi InstitutuTehsili Azerbaycan Dovlet UniversitetiMukafatlari AMEA nin Fexri fermani iHeyatiNeft kimyasi ve uzvi kimya sahesinde taninmis alim kimya elmler doktoru professor Kazimova Natella Saleh qizi 21 iyun 1939 cu ilde Baki seherinde qulluqcu ailesinde anadan olmusdur 1957 ci ilde orta mektebi qizil medalla bitirmis hemin ilde S M Kirov adina Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki BDU kimya fakultesine daxil olmus 1962 ci ilde universiteti ferqlenme diplomu ile bitirmisdir Natella Kazimova 1962 1966 ci illerde Azerbaycan EA akademik Y H Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutunun aspiranturasinda tehsil almisdir O 1966 ci ilden yeni yaradilmis AEA Asqarlar Kimyasi Institutunda kicik elmi isci boyuk elmi isci aparici elmi isci 1972 ci ilden ise omrunun sonuna qeder bas elmi isci vezifesinde calismisdir Natella Kazimova 1969 cu ilde Ariltio ve tsikloheksiloksisilanlarin sintezi ve tedqiqi movzusunda namizedlik dissertasiyasini mudafie ederek kimya elmleri namizedi elmi derecesini 1992 ci ilde Mineral ve sintetik yaglara yuksek temperaturda isleyen antioksidantlar movzusunda Neft kimyasi ixtisasi uzre doktorluq dissertasiyasini mudafie ederek kimya elmleri doktoru elmi derecesini ve 2005 ci ilde professor elmi adini almisdir Elmi fealiyyetiNatella Kazimovanin elmi fealiyyetinin esas istiqameti yerustu ve aviasiya texnikasi ucun zeruri olan muherrik yaglarinin stabillesdirilmesine yonelmisdir 1 ci istiqametde Natella xanimin rehberliyi ile coxsayli keyfiyyetli alkilfenol esasli asqarlar alinmisdir IHP 103 asqari cox keyfiyyetli oksidlesmeye qarsi asqar olduguna gore senayede alinmaga teklif edilmisdir Bu asqar kulsuz idi ve IHP 21 asqari motor yaglarinda evez ede bilerdi Apardigi islerin 2 ci istiqameti sintetik yaglara yuksek temperatura davamli oksidlsme inhibitorlari ve sintetik efir yaglari ucun surtku kompozisiyalarinin yaradilmasidir Bu meqsede nail olmaq ucun molekulunun terkibinde azot kukurd bor silisium ve muxtelif funksional qruplar saxlayan yuksek temperatura davamli inhibitorlar islenmisdir Sintez edilmis birlesmeler ve emtee asqarlarinin tetbiqi ile qaz turbin muherrikleri ve sintetik efir yaglari ucun yuksek temperatura 200 2400C davamli surtku kompozisiyalari islenilmisdir Mueyyen edilmisdir ki islenmis kompozisiyalar esas keyfiyyetlerine gore bu yaglara olan texniki teleblere cavab verir ve bu islere gore P Baranov adina Merkez Motor qurulusu institutunda CIAM aktlar alinmisdir Elmi eserleriNatella Kazimova 150 den cox elmi eserin o cumleden 65 Muelliflik sehadetnamesinin SSRI 6 Azerbaycan patentinin muellifidir Beynelxalq ve Respublika konfranslarinda elmi meruzelerle cixis etmisdir Nagiyeva E E Ferzeliyev V M Zeynalova G E Kazimova N S Surtku kompozisiyasi Az patent 20000166 2000 Nagiyeva E E Ferzeliyev V M Zeynalova G E Kazimova N S Surtku kompozisiyasi Az patent 20000167 2000 Kazimzade E K Kazimova N S Surtku yaglarina kulsuz coxfunksiyali asqarin alinma usulu Az patent 2009005 2009 Kazimzade E K Kazimova N S Bezzolnaya azot fosfor serasoderzhashaya prisadka smazochnym maslam Neftpererabotka i neftehimiya 2004 5 S 47 49 Kazimzade E K Kazimova N S Smazochnye kompozicii soderzhashie bezzolnuyu ditiofosfatnuyu prisadku Neftpererabotka i neftehimiya 2006 10 S 24 25 Kazimzade E K Kazimova N S Vliyanie alkoksisiloksanov navyazkostnye svojstva neftyanyh masel Neftpererabotka i neftehimiya 2008 1 S 30 31 Kazimzade E K Kazimova N S Sinteticheskie maslo dlya aviaconnyh gazoturbinnyh dvigatelej Tezisy dokladov VII Bakinskoj Mezhdunarodnoj konferencii po Neftehimii posvyashennoj 100 letiyu ak Yu G Mamedalieva oktyabr 2005 s 94 Vysokotemperaturnoe aviacionnoemaslo XVIII Mendeleevskij sezd 2007 23 27 sentyabrya s 385Elmi kadrlarOnun genc elmi kadrlarin hazirlanmasinda da xususi xidmetleri olmusdur 3 elmler namizedi ve 1 elmler doktoru yetisdirmisdir MukafatlariNeft kimyasi elminin inkisafindaki xidmetlerine gore 2006 ci ilde Natella Kazimova AMEA nin Fexri fermani ile teltif olunmusdur Ictimai fealiyyetiNatella Kazimova institutun ictimai heyatinda feal istirak edirdi O Asqarlar Kimyasi Institutunda genc alimler surasinin D I Mendeleyev adina Umumittifaq kimya cemiyyetinin uzvu olmusdur MenbeA Meherremov M Allahverdiyev R Eliyeva Azerbaycan kimyacilari Azerbaycan nesriyyati 1998 IstinadlarEldaroglu Elman Izi qalan xanim Kayzen az 30 mart 2020 Istifade tarixi 10 iyun 2022