Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məsumə Hüseyn qızı Məmmədova (7 avqust 1951, Naxçıvan) — texnika elmləri doktoru, professor, 2017-ci ildən AMEA-nın müxbir üzvü
| Məsumə Məmmədova | |
|---|---|
| Məsumə Hüseyn qızı Məmmədova | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Naxçıvan, Naxçıvan MSSR, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elm sahəsi | informatika |
| Elmi dərəcəsi | texnika elmləri doktoru |
| Elmi adları | professor, AMEA-nın müxbir üzvü |
| İş yerləri | AMEA, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu |
| Alma-mater | Azərbaycan Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakültəsi |
| Təhsili | |
| Mükafatları | (2009) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu(2015) |
Həyatı və təhsili
Məsumə Hüseyn qızı Məmmədova 1951-ci ildə Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur. 1973-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) mexanika-riyaziyyat fakültəsini bitirmişdir.
1973-1977-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun «Neft-kimya proseslərinin avtomatlaşdırılması və modelləşdirilməsi» şöbəsində kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. 1977-1980 illərdə Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının Kibernetika İnstitutunun (Kiyev şəhəri) aspiranturasında oxumuşdur. 1984-cü ildə SSRİ EA Ümumittifaq Elmi-Texniki İnformasiya İnstitutunda 05.25.01 ”İnformasiya sistemləri və prosesləri” ixtisası üzrə Terminoloji lüğətlərin analizi əsasında informasiya-axtarış tezaurusuna leksikanın avtomatlaşdırılmış seçilib daxil edilməsi mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmiş (Moskva şəhəri) və texnika elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.
Elmi fəaliyyəti
Məsumə Məmmədova 1981-1987-ci illərdə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Dilçilik İnstitutunda Tətbiqi dilçilik şöbəsində elmi işçi vəzifəsində çalışmış, süni intellektin mühüm istiqamətlərindən biri olan kompüter linqvistikası çərçivəsində Azərbaycan dilinin terminoloji verilənlər bankının layihəsini işləmiş, istifadəçi və informasiya sistemləri üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi təyinatlı izahlı, terminoloji, avtomatik lüğətlərin, informasiya-axtarış tezauruslarının tərtibi, təhlili və korreksiyasına dair model və metodları təklif etmiş və müvafiq instrumental vasitələr işləmişdir.
1987-ci ildən AMEA-nın Avtomatlaşdırılmış İdarəetmə Sistemləri şöbəsinə (indiki İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu aparıcı mühəndis vəzifəsinə qəbul olunmuşdur. Hazırda şöbə müdiridir.
Süni intellekt texnologiyaları çərçivəsində paylanmış strukturlu zəif quruluşlu və çətin formalizə olunan predmet sahələri üçün fazi biliklərə əsaslanan müxtəlif təyinatlı intellektual sistemlərin layihələndirilməsi, model və sintez metodlarının işlənib hazırlanması, təbii dildə mətnlərin avtomatlaşdırılmış emalı, maşın tərcüməsi sistemində Azərbaycan dilinin formal modellərinin qurulması və linqvistik prosessorun yaradılması üçün ekspert biliklərinə söykənən məntiqi üsulların işlənməsi, sosial-iqtisadi problemlərin həllinə intellektual texnologiyaların tətbiqi sahəsində bir sıra nəzəri və praktiki nəticələr əldə etmişdir.
O, neft-qaz yataqlarının dənizdə işlənilməsi və istismarı ilə məşğul olan işçilərin iş rejimi və məişət şəraitinin daxili və xarici amillərin insan sağlamlığına təsiri prizmasından tədqiqinin onların fəaliyyətinin çətin və çox vaxt ekstremal mühitdə həyata keçməsini göstərdiyini vurğulayaraq: “Belə vəziyyətlərdə insan təbiətinin subyektivliyi, onun psixofizioloji xüsusiyyətləri özünü daha çox büruzə verir və səhv qərarların qəbul olunmasına yol açır”. M.Məmmədova qeyd edib ki, statistikaya əsasən, neft-qaz sənayesində baş verən bədbəxt hadisələrin 70 %-dən çoxunun səbəbi məhz insan amili ilə bağlıdır.
1999-cu ildə Bakı Dövlət Universitetində “Xüsusi təyinatlı sistemlər, məlumatların işlənməsi və idarə edilməsi” ixtisası üzrə «Qeyri-səlis relyasion strukturlu biliklərin emalı texnologiyasının əsasları və onun bəzi tətbiqləri» mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir, texnika elmləri doktorudur.
1999-2001-ci illərdə Türkiyənin Çanaqqala şəhərində 18 mart Universitetində süni intellekt, neyron şəbəkələri, avtomatlar nəzəriyyəsi və formal qrammatikalar fənlərindən mühazirələr oxumuşdur.
2001-2013-cü illərdə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Əmək və Sosial Problemlər üzrə Elmi-Tədqiqat və Tədris Mərkəzinin direktoru vəzifəsində çalışmışdır.
2010- cu ildə professor elmi adı almış, 2017- ci il may ayının 2-dən AMEA-nın həqiqi üzvü seçilmişdir.
280-dən artıq elmi məqalənin, o cümlədən 17 monoqrafiyanın müəllifidir. Xaricdə çap edilmiş elmi əsərlərin sayı 143-dür.
2005-ci ildə AMEA-nın Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir.
O, 1 elmlər doktoru və 10 fəlsəfə doktoru hazırlamışdır.
Mükafatları
- 2009-cu il, dekabrın 14-də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə ilə təltif olunmuşdur.
- 2015-ci il, noyabrın 3-də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə Azərbaycan elminin inkişafındakı xidmətlərinə görə “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu” ilə təltif olunub.
Kitabları və monoqrafiyaları
- М.Г.Мамедова. Тезаурус информационно-поисковый по строительству /Мамедов Н.А, Пинес В.Я.// Тезаурус. Баку, 1989 - с. 148.
- М.Г.Мамедова. Принятие решений на основе баз знаний с нечеткой реляционной структурой. Монография. Баку, ЭЛМ, 1997. - 296 с.
- М.Г.Мамедова. Методы организации баз знаний с нечеткой реляционной структурой /Аббасов А.М. // Монография. Баку, ЭЛМ, 1997. -256 с.
- М.Г.Мамедова. Качественный анализ и оценка техники пилотирования на основе полетной информации /З.Г.Джабраилова// Монография.Баку,АзНИИНТИ, 1998.-76 с.
- M.H.Məmmədova. Azərbaycan mətnlərinin avtomatik təhlili /Vəliyeva K.A.// Monoqrafiya. Bakı, 2003. - 80 s.
- М.Г.Мамедова. Машинный перевод: эволюция и некоторые аспекты моделирования /Мамедова З.Ю.// Монография. Баку, изд. «İnformasiya texnologiyaları», 2006, 155 с.İSBN 99-434-01-4
- М.Г.Мамедова. Реструктуризация предприятий и перемещение рабочей силы в Азербайджане /Гулиева Н.Г, Байрамова С.Р, Ганбаров Е.И.// Монография. Баку, Элм, 2006 - 238 с.İSBN 5-8066-1774-4
- M.H.Məmmədova. Ünvanlı dövlət sosial yardımı kursunun proqramı və metodiki göstərişləri /Quliyeva N.Q,Əkbərova M.Г.// Metodiki vəsait. Bakı, 2006, 101 s.
- M.H.Məmmədova. Azərbaycanda demoqrafik inkişafın xüsusiyyətləri və perspektiv meylləri /Məmmədov V.F, Quliyeva N.Q, Rəhimova Z.R.// Monoqrafiya. Bakı, SƏDA, 2007, 242 s.İSBN 5-86874-194-3
- M.H.Məmmədova. Azərbaycanda küçədə və qeyri-formal sektorda çalışan uşaqların vəziyyətinin qiymətləndirilməsi (Bakı şəhərinin timsalında) /Quliyeva N.Q.// Monoqrafiya. Bakı, 2008. - 120 s.
- M.H.Məmmədova. Əhali və inkişaf terminlərinin qısa izahlı lüğəti /Rəhimova Z.R, Məlikova N.A, Quliyeva N.Q, Məmmədova M.B, Abbasova S.Q, Məmmədova A.N.// İzahlı lüğət, Bakı, 2008. - 62 s.
- M.H.Məmmədova. Əhali sakinliyi üzrə ensiklopedik lüğət /Məmmədov V.F,Mehbalıyev S.A.// Ensiklopedik lüğət. Bakı, UNFPA, 2008. – 415 s.
- M.H.Məmmədova. İnformasiya texnologiyaları mütəxəssislərinə tələbatın monitorinqi /Cəbrayılova Z, Manaflı M.// Monografiya. Bakı, «İnformasiya texnologiyaları» nəşriyyatı, 2009. – 198 s.İSBN:978-9952-434-15-6
- M.H.Məmmədova. İntellektual demoqrafik proqnoz sistemi /Cəbrayılova Z, Manaflı M.// Ekspress-informasiya.İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı Bakı, 2009. 55 s.
- M.H.Məmmədova. Elektron tibb: formalaşması və elmi-nəzəri problemləri / Cəbrayılova Z.Q.// İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı, 2019. 350 s [1]
- M.H Mammadova.Electronic medicine: formation and scientific-theoretical problems /Zarifa Jabrayilova // Baku – 2019, 320 p.[2]
- М.Г.Мамедова. Интеллектуальное управление рынком труда ИТ-специалистов. "İnformasiya Texnologiyaları" 2019, 298 стр. [3]
İstinadlar
- "Məmmədova Məsumə Hüseyn qızı". science.gov.az. 2023-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-06.
- "Məsumə Məmmədova". http://ict.az. 2013-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-16.
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-16.
- (az.). https://elmidiaspora.az. Archived from the original on 2024-02-19. İstifadə tarixi: 19 fev 2024.
Xarici keçidlər
- AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun şöbə müdiri t.e.doktoru, professor Məsumə Məmmədova
- AMEA İTİ-nun şöbə müdirləri Məsumə Məmmədova və Fərhad Yusifov CBC -nin "Xəbərlər" buraxılışında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mesume Huseyn qizi Memmedova 7 avqust 1951 Naxcivan texnika elmleri doktoru professor 2017 ci ilden AMEA nin muxbir uzvuMesume MemmedovaMesume Huseyn qizi MemmedovaDogum tarixi 7 avqust 1951 72 yas Dogum yeri Naxcivan Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi informatikaElmi derecesi texnika elmleri doktoruElmi adlari professor AMEA nin muxbir uzvuIs yerleri AMEA Informasiya Texnologiyalari InstitutuAlma mater Azerbaycan Dovlet Universitetinin Mexanika riyaziyyat fakultesiTehsili Baki Dovlet UniversitetiMukafatlari Tereqqi medali 2009 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin fexri diplomu 2015 Heyati ve tehsiliMesume Huseyn qizi Memmedova 1951 ci ilde Naxcivan seherinde anadan olmusdur 1973 cu ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki BDU mexanika riyaziyyat fakultesini bitirmisdir 1973 1977 ci illerde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Neft Kimya Prosesleri Institutunun Neft kimya proseslerinin avtomatlasdirilmasi ve modellesdirilmesi sobesinde kicik elmi isci vezifesinde calismisdir 1977 1980 illerde Ukrayna SSR Elmler Akademiyasinin Kibernetika Institutunun Kiyev seheri aspiranturasinda oxumusdur 1984 cu ilde SSRI EA Umumittifaq Elmi Texniki Informasiya Institutunda 05 25 01 Informasiya sistemleri ve prosesleri ixtisasi uzre Terminoloji lugetlerin analizi esasinda informasiya axtaris tezaurusuna leksikanin avtomatlasdirilmis secilib daxil edilmesi movzusunda namizedlik dissertasiyasini mudafie etmis Moskva seheri ve texnika elmleri namizedi alimlik derecesi almisdir Elmi fealiyyetiMesume Memmedova 1981 1987 ci illerde Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin Dilcilik Institutunda Tetbiqi dilcilik sobesinde elmi isci vezifesinde calismis suni intellektin muhum istiqametlerinden biri olan komputer linqvistikasi cercivesinde Azerbaycan dilinin terminoloji verilenler bankinin layihesini islemis istifadeci ve informasiya sistemleri ucun nezerde tutulmus xususi teyinatli izahli terminoloji avtomatik lugetlerin informasiya axtaris tezauruslarinin tertibi tehlili ve korreksiyasina dair model ve metodlari teklif etmis ve muvafiq instrumental vasiteler islemisdir 1987 ci ilden AMEA nin Avtomatlasdirilmis Idareetme Sistemleri sobesine indiki Informasiya Texnologiyalari Institutu aparici muhendis vezifesine qebul olunmusdur Hazirda sobe mudiridir Suni intellekt texnologiyalari cercivesinde paylanmis strukturlu zeif quruluslu ve cetin formalize olunan predmet saheleri ucun fazi biliklere esaslanan muxtelif teyinatli intellektual sistemlerin layihelendirilmesi model ve sintez metodlarinin islenib hazirlanmasi tebii dilde metnlerin avtomatlasdirilmis emali masin tercumesi sisteminde Azerbaycan dilinin formal modellerinin qurulmasi ve linqvistik prosessorun yaradilmasi ucun ekspert biliklerine soykenen mentiqi usullarin islenmesi sosial iqtisadi problemlerin helline intellektual texnologiyalarin tetbiqi sahesinde bir sira nezeri ve praktiki neticeler elde etmisdir O neft qaz yataqlarinin denizde islenilmesi ve istismari ile mesgul olan iscilerin is rejimi ve meiset seraitinin daxili ve xarici amillerin insan saglamligina tesiri prizmasindan tedqiqinin onlarin fealiyyetinin cetin ve cox vaxt ekstremal muhitde heyata kecmesini gosterdiyini vurgulayaraq Bele veziyyetlerde insan tebietinin subyektivliyi onun psixofizioloji xususiyyetleri ozunu daha cox buruze verir ve sehv qerarlarin qebul olunmasina yol acir M Memmedova qeyd edib ki statistikaya esasen neft qaz senayesinde bas veren bedbext hadiselerin 70 den coxunun sebebi mehz insan amili ile baglidir 1999 cu ilde Baki Dovlet Universitetinde Xususi teyinatli sistemler melumatlarin islenmesi ve idare edilmesi ixtisasi uzre Qeyri selis relyasion strukturlu biliklerin emali texnologiyasinin esaslari ve onun bezi tetbiqleri movzusunda doktorluq dissertasiyasini mudafie etmisdir texnika elmleri doktorudur 1999 2001 ci illerde Turkiyenin Canaqqala seherinde 18 mart Universitetinde suni intellekt neyron sebekeleri avtomatlar nezeriyyesi ve formal qrammatikalar fenlerinden muhazireler oxumusdur 2001 2013 cu illerde Emek ve Ehalinin Sosial Mudafiesi Nazirliyinin Emek ve Sosial Problemler uzre Elmi Tedqiqat ve Tedris Merkezinin direktoru vezifesinde calismisdir 2010 cu ilde professor elmi adi almis 2017 ci il may ayinin 2 den AMEA nin heqiqi uzvu secilmisdir 280 den artiq elmi meqalenin o cumleden 17 monoqrafiyanin muellifidir Xaricde cap edilmis elmi eserlerin sayi 143 dur 2005 ci ilde AMEA nin Fexri Fermani ile teltif edilmisdir O 1 elmler doktoru ve 10 felsefe doktoru hazirlamisdir Mukafatlari2009 cu il dekabrin 14 de Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile Tereqqi medali ile teltif olunmusdur 2015 ci il noyabrin 3 de Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile Azerbaycan elminin inkisafindaki xidmetlerine gore Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin fexri diplomu ile teltif olunub Kitablari ve monoqrafiyalariM G Mamedova Tezaurus informacionno poiskovyj po stroitelstvu Mamedov N A Pines V Ya Tezaurus Baku 1989 s 148 M G Mamedova Prinyatie reshenij na osnove baz znanij s nechetkoj relyacionnoj strukturoj Monografiya Baku ELM 1997 296 s ISBN 5 8066 0860 3 M G Mamedova Metody organizacii baz znanij s nechetkoj relyacionnoj strukturoj Abbasov A M Monografiya Baku ELM 1997 256 s ISBN 5 8066 0880 8 M G Mamedova Kachestvennyj analiz i ocenka tehniki pilotirovaniya na osnove poletnoj informacii Z G Dzhabrailova Monografiya Baku AzNIINTI 1998 76 s M H Memmedova Azerbaycan metnlerinin avtomatik tehlili Veliyeva K A Monoqrafiya Baki 2003 80 s M G Mamedova Mashinnyj perevod evolyuciya i nekotorye aspekty modelirovaniya Mamedova Z Yu Monografiya Baku izd Informasiya texnologiyalari 2006 155 s ISBN 99 434 01 4 M G Mamedova Restrukturizaciya predpriyatij i peremeshenie rabochej sily v Azerbajdzhane Gulieva N G Bajramova S R Ganbarov E I Monografiya Baku Elm 2006 238 s ISBN 5 8066 1774 4 M H Memmedova Unvanli dovlet sosial yardimi kursunun proqrami ve metodiki gosterisleri Quliyeva N Q Ekberova M G Metodiki vesait Baki 2006 101 s M H Memmedova Azerbaycanda demoqrafik inkisafin xususiyyetleri ve perspektiv meylleri Memmedov V F Quliyeva N Q Rehimova Z R Monoqrafiya Baki SEDA 2007 242 s ISBN 5 86874 194 3 M H Memmedova Azerbaycanda kucede ve qeyri formal sektorda calisan usaqlarin veziyyetinin qiymetlendirilmesi Baki seherinin timsalinda Quliyeva N Q Monoqrafiya Baki 2008 120 s ISBN 9952 8011 3 0 M H Memmedova Ehali ve inkisaf terminlerinin qisa izahli lugeti Rehimova Z R Melikova N A Quliyeva N Q Memmedova M B Abbasova S Q Memmedova A N Izahli luget Baki 2008 62 s ISBN 5 86874 135 8 M H Memmedova Ehali sakinliyi uzre ensiklopedik luget Memmedov V F Mehbaliyev S A Ensiklopedik luget Baki UNFPA 2008 415 s M H Memmedova Informasiya texnologiyalari mutexessislerine telebatin monitorinqi Cebrayilova Z Manafli M Monografiya Baki Informasiya texnologiyalari nesriyyati 2009 198 s ISBN 978 9952 434 15 6 M H Memmedova Intellektual demoqrafik proqnoz sistemi Cebrayilova Z Manafli M Ekspress informasiya Informasiya Texnologiyalari nesriyyati Baki 2009 55 s ISBN 978 9952 434 18 7 M H Memmedova Elektron tibb formalasmasi ve elmi nezeri problemleri Cebrayilova Z Q Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2019 350 s 1 M H Mammadova Electronic medicine formation and scientific theoretical problems Zarifa Jabrayilova Baku 2019 320 p 2 M G Mamedova Intellektualnoe upravlenie rynkom truda IT specialistov Informasiya Texnologiyalari 2019 298 str 3 Istinadlar Memmedova Mesume Huseyn qizi science gov az 2023 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 06 Mesume Memmedova http ict az 2013 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2014 02 16 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 02 16 az https elmidiaspora az Archived from the original on 2024 02 19 Istifade tarixi 19 fev 2024 Xarici kecidlerVikikitabda Kateqoriya Mesume Memmedova movzusuna dair metn var AMEA Informasiya Texnologiyalari Institutunun sobe mudiri t e doktoru professor Mesume Memmedova AMEA ITI nun sobe mudirleri Mesume Memmedova ve Ferhad Yusifov CBC nin Xeberler buraxilisinda