Məmməd İsrafil oğlu Kazımov (Məmməd Kazım; 25 may 1934, Tatyanoba, Masallı rayonu – 10 mart 2018, Bakı) — azərbaycanlı şair, yazıçı, dramaturq, jurnalist, publisist, “Qızıl Qələm” mükafatı laureatı (1975), 1974-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
Məmməd Kazım | |
---|---|
Məmməd İsrafil oğlu Kazımov | |
Doğum tarixi | 25 may 1934 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 10 mart 2018 (83 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Təhsili | Azərbaycan Dövlət Universiteti (Kitabxanaçılıq fakultəsi) |
Fəaliyyət illəri | 1966-2018 |
Əsərlərinin dili | azərbaycanca |
Janrlar | Nəzm, nəsr |
İlk əsəri | "Qönçə" şeirlər kitabı (1966) |
Üzvlüyü |
Həyatı
Məmməd Kazım 25 May 1934-cü ildə Masallı rayonunun Tatyan kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlığı İkinci Dünya Müharibəsi illərinə təsadüf etdiyi üçün oxumağı və yazmağı özü öyrənmiş, müharibə bitdikdən sonra birbaşa ikinci sinfə qəbul edilmişdir. Az bir vaxtda üstün zəkası ilə yaşıdlarından fərqləndiyinə görə dördüncü sinfə keçirilmişdir.
1950-ci ildə 7 illik təhsilini başa vurduqdan sonra Bakıya gedib Siyasi Maarif Məktəbinə qəbul olmuşdur. Yazdığı şeirler, o illərdə Maarif Məktəbində müəllim işləyən Xalq Yazıçısı Bayram Bayramov və Ədəbiyyat Dərnəyinin rəhbəri Yəhya Qarabağlı tərəfindən böyük maraqla qarşılanmışdır. İlk şeiri “Yeni həyat” qəzetində dərc olunan Məmməd Kazım 1956-1962-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Kitabxanaçılıq Fakultəsində təhsilini davam etdirmişdir.
İş həyatına 1953-cü ildə başlamış, Masallı rayon və kənd məktəblərində direktor, ədəbiyyat müəllimi, Masallı Radiosunda aparıcı və redaktor olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Məmməd Kazım hələ 24 yaşında Güllütəpə Kənd Orta Məktəbinin direktoru vəzifəsini icra edərkən, məktəb yolu üzərində maneəyə çevrilən - sel daşqınlarına məruz qaldığından keçilməz halda olan - çaya öz hesabına, qardaşları ilə birlikdə körpü çəkib, kənd uşaqlarının təhsil almasına imkan yaratmışdır.
1960-cı illərin əvvəllərində Masallıda Ədəbiyyat Dərnəyi quraraq rayon camaatını ədəbi fəaliyyətlərə cəlb etmiş, eləcə də məktəblərdə bir çox şair və yazıçılarla görüşlər təşkil edərək insanların böyük rəğbətini qazanmışdır.
Fəaliyyəti
1966-cı ildə paytaxtdakı ədəbi mühitə yaxın olmaq üçün Xırdalana köçmüş və “Abşeron” qəzetinin şöbə müdiri, “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetinin isə əməkdaşı olmuşdur. Eyni ildə şairin “Qönçə” adlı ilk şeirlər kitabı Xalq Şairi Məmməd Arazın xeyir-duası ilə işıq üzü görüb.
M.Kazımın təşəbbüsü ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Hərbi Şurasının qərarı əsasında Televiziyada Hərbi-Vətənpərvərlik tərbiyəsi redaksiyası yaradılmışdır. O, 1969-1985-ci illərdə Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsində “Hünər” Hərbi-Vətənpərvərlik Redaksiyasına rəhbərlik etmiş, 1971-1983-cü illərdə isə “Hünər”in baş redaktoru və aparıcısı kimi fəaliyyət göstərmişdir. “Hünər” proqramı, İkinci Dünya Müharibəsində canından keçən neçə-neçə azərbaycanlı qəhrəmanın üzə çıxarılmasında əvəzsiz rol oynayıb. Məmməd Kazım, “Hünər” və “Heç kim unudulmayıb” televiziya verilişlərini Azərbaycan hərb tarixinin bir parçasına çevirib. O, tamaşaçıların yaddaşında həm də “Ludza əfsanəsi” və “Xəzər laylası” tamaşaları ilə qalmışdır.
Eyni zamanda, 1990-cı ildə 70 min nüsxə ilə çap olunan “Hünər” kitabı böyük maraqla qarşılanaraq ən qısa vaxtda insanların stolüstü kitabına çevrilmişdir. Kitabda İkinci Dünya Müharibəsində şəhid olan yüzlərlə həmvətənlərimiz haqqında oçerklər yer alıb. Bu sənədli povest, Məmməd Kazımın uzun illər boyu keçmiş Sovetlər Birliyi və Avropa ölkələrindəki araşdırmalarının nəticəsi idi.
“Zirvəyə yol axtarıram” (1970), “Xəzər laylası” (1972), “Xatın zəngləri” (1977), “Leytenant Kərimov və dostları” (1980), “Taleyim-qismətim” (1983), “Salam, General” (1983), “Gələrəm görüşünə” (1988), “Mirhəsən xanın övladları” (1996-1997), “Ya peyğəmbər” (1999), “General Həzi” (2000), “Sahildə ucalan palıd” (2001), “Qarabağım-Qara bağrım” (2002), “Fateh” və sairə bu kimi nəzm və nəsr kitabları, eləcə də 3-cildlik “Seçilmiş əsərləri” Məmməd Kazımın Azərbaycan ədəbiyyatına qiymətli töhfələridir. O, bədii publisistikasına görə 1975-ci ildə “Qızıl Qələm” mükafatına layiq görülmüşdür. Əsərləri rus, ukrayna, tatar, latış, ingilis və başqa dünya dillərinə tərcümə olunmuşdur. Ayrı-ayrı şeir, poema və publisistik yazıları "Ədəbiyyat", "Azərbaycan", "Qala", "Azərbaycan Gəncləri", "Azərbaycan Müəllimi" və s. qəzetlərdə, "Azərbaycan", "Ulduz", "Литературный Азербайджан" və Moskvada yayımlanan "Молодая Гвардия" jurnallarında dərc olunmuşdur. Məmməd Kazımın dilimizə tərcümə etdiyi Tatarıstanın xalq şairi Robert Minnullinin “Ətirli yarpaqlar” şeirlər kitabı tam orijinallığı ilə müstəqillik dövrünün poetik tərcümə işinə layiqli nümunədir.
Ssenariləri əsasında C.Cabbarlı adına Azərbaycanfilm Kinostudiyası tərəfindən 416-cı Azərbaycan Diviziyasının qəhrəmanlığına Taqanroqda ucaldılmış abidənin açılışından bəhs edən film, həmçinin, Azərbaycan Televizisiyasının sənədli filmlər studiyası tərəfindən "Dnepr qəhrəmanı", "Onu peşə məktəbi yetişdirmişdir" və "Hünər" filmləri çəkilmişdir.
M.Kazımın ədəbiyyat sahəsindəki xidmətlərinin mühüm bir qolunu da naşirlik fəaliyyəti təşkil edir. Onun 1990-cı illərdə təsisçisi və baş redaktoru olduğu “Qala” qəzeti ədəbi proseslərin canlanmasında, hazırda Azərbaycan ədəbiyatının aparıcı imzalarına çevrilmiş insanların vaxtilə üzə çıxmasında böyük rol oynayıb.
Doğma yurdun tarixi keçmişi və təbii gözəllikləri, sülhə və xoş görüşə çağırış, vətən sevgisi, neqativ sosial təzahürlərə qarşı satirik ironiya, azadlıq, dürüstlük və mərdlik – onun janrca zəngin, məzmunca dolğun əsərlərinin əsas qayəsidir. Kiçik yaşlarından müharibənin ağrı-acılarını gördüyü üçün bütün yaradıcılığı boyunca insanları müharibələrə qarşı kəskin etiraza səsləyib.
İctimai-siyasi fəaliyyəti
Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının ilk qurucularından və VHP Ali Məclisinin (Ali Şurasının) ilk üzvlərindən biri olub.
Vəfatı
2018-ci il martın 10-da Bakıda vəfat etmiş, Xırdalan Qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.
Xatirəsi
Əsərləri
- Qönçə (şeirlər), Bakı: Azərnəşr, 1966.
- Zirvəyə Yol Axtarıram (şeirlər), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1970.
- Xəzər Laylası (şeir və poemalar), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1972.
- Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mikayıl Ələkbərov (publisistika), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1975.
- Sovet İttifaqı Qəhrəmanı İsmayıl Bayramov (publisistika), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1975.
- Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Şəmsulla Əliyev (publisistika), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1975.
- Герой Советского Союза Микаил Алекперов (publisistika), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1975.
- Герой Советского Союза Исмаил Байрамов (publisistika), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1975.
- Герой Советского Союза Шамсула Алиев (publisistika), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1975.
- Xatın Zəngləri (şeir və poemalar), Bakı: Gənclik Nəşriyyatı, 1977.
- Leytenant Kərimov və Dostları (povest), Bakı: Yazıçı Nəşriyyatı, 1980.
- Taleyim - Qismətim (şeir və poemalar), Bakı: Yazıçı Nəşriyyatı, 1983.
- Salam, General (publisistika), Bakı: Azərnəşr, 1983.
- Gələrəm Görüşünə (şeir və poemalar), Bakı: Yazıçı Nəşriyyatı, 1988.
- Hünər (publisistik toplu), Bakı: Azərnəşr, 1990.
- Mirhəsən Xanın Övladları (3 hissəli roman), Bakı, 1996-1997.
- Ya Peyğəmbər (poema), Bakı: Araz Nəşriyyati, 1999.
- General Həzi (mənzum dram), Bakı: Şans NPM Nəşriyyatı, 2000.
- Sahildə Ucalan Palıd (poema), Bakı: Nurlan Nəşriyyatı, 2001.
- Qarabağım - Qara Bağrım (panoram-poema), Bakı: Nurlan Nəşriyyatı, 2002.
Filmoqrafiya
İstinadlar
- Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının ilk qurucuları. 2014-03-30 at the Wayback Machine (az.)
- 17 il öncə Sabir Rüstəmxanlı "Nicatımız vətəndaş həmrəyliyindədir!" deyənləri bir çatının altına topladı.[ölü keçid] (az.)
Xarici keçidlər
- MEMMED KAZIM[ölü keçid]
- Məmməd Kazımın təkrarsız yaradıcı dünyası
- Əbədi yaşayacaq Məmməd Kazım (Elegiya)
- Bir konuk yazar: Masallı`nın Söz Çelengi
- MƏMMƏD KAZIM
- MƏMMƏD KAZIM
- MİSRALANAN MƏHƏBBƏT
- Məmməd Kazımın 80 illik yubiley tədbiri keçirilib
- Şair Məmməd Kazım dünyasını dəyişdi
- Səbail rayon MKS-i oxuculara İkinci Dünya Müharibəsi qəhrəmanları haqqında virtual kitab sərgisini təqdim edib[ölü keçid]
- "Bölgələrdə ədəbiyyat" silsiləsindən
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Memmed Israfil oglu Kazimov Memmed Kazim 25 may 1934 Tatyanoba Masalli rayonu 10 mart 2018 Baki azerbaycanli sair yazici dramaturq jurnalist publisist Qizil Qelem mukafati laureati 1975 1974 cu ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Memmed KazimMemmed Israfil oglu KazimovDogum tarixi 25 may 1934 1934 05 25 Dogum yeri Tatyanoba Masalli rayonu Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 10 mart 2018 2018 03 10 83 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Xirdalan qebiristanligi d Vetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliTehsili Azerbaycan Dovlet Universiteti Kitabxanaciliq fakultesi Fealiyyet illeri 1966 2018Eserlerinin dili azerbaycancaJanrlar Nezm nesrIlk eseri Qonce seirler kitabi 1966 Uzvluyu Azerbaycan Yazicilar BirliyiHeyatiMemmed Kazim 25 May 1934 cu ilde Masalli rayonunun Tatyan kendinde anadan olmusdur Usaqligi Ikinci Dunya Muharibesi illerine tesaduf etdiyi ucun oxumagi ve yazmagi ozu oyrenmis muharibe bitdikden sonra birbasa ikinci sinfe qebul edilmisdir Az bir vaxtda ustun zekasi ile yasidlarindan ferqlendiyine gore dorduncu sinfe kecirilmisdir 1950 ci ilde 7 illik tehsilini basa vurduqdan sonra Bakiya gedib Siyasi Maarif Mektebine qebul olmusdur Yazdigi seirler o illerde Maarif Mektebinde muellim isleyen Xalq Yazicisi Bayram Bayramov ve Edebiyyat Derneyinin rehberi Yehya Qarabagli terefinden boyuk maraqla qarsilanmisdir Ilk seiri Yeni heyat qezetinde derc olunan Memmed Kazim 1956 1962 ci illerde Azerbaycan Dovlet Universitetinin Kitabxanaciliq Fakultesinde tehsilini davam etdirmisdir Is heyatina 1953 cu ilde baslamis Masalli rayon ve kend mekteblerinde direktor edebiyyat muellimi Masalli Radiosunda aparici ve redaktor olaraq fealiyyet gostermisdir Memmed Kazim hele 24 yasinda Gullutepe Kend Orta Mektebinin direktoru vezifesini icra ederken mekteb yolu uzerinde maneeye cevrilen sel dasqinlarina meruz qaldigindan kecilmez halda olan caya oz hesabina qardaslari ile birlikde korpu cekib kend usaqlarinin tehsil almasina imkan yaratmisdir 1960 ci illerin evvellerinde Masallida Edebiyyat Derneyi quraraq rayon camaatini edebi fealiyyetlere celb etmis elece de mekteblerde bir cox sair ve yazicilarla gorusler teskil ederek insanlarin boyuk regbetini qazanmisdir Fealiyyeti1966 ci ilde paytaxtdaki edebi muhite yaxin olmaq ucun Xirdalana kocmus ve Abseron qezetinin sobe mudiri Edebiyyat ve incesenet qezetinin ise emekdasi olmusdur Eyni ilde sairin Qonce adli ilk seirler kitabi Xalq Sairi Memmed Arazin xeyir duasi ile isiq uzu gorub M Kazimin tesebbusu ile Azerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin Herbi Surasinin qerari esasinda Televiziyada Herbi Vetenperverlik terbiyesi redaksiyasi yaradilmisdir O 1969 1985 ci illerde Azerbaycan Televiziya ve Radio Verilisleri Komitesinde Huner Herbi Vetenperverlik Redaksiyasina rehberlik etmis 1971 1983 cu illerde ise Huner in bas redaktoru ve aparicisi kimi fealiyyet gostermisdir Huner proqrami Ikinci Dunya Muharibesinde canindan kecen nece nece azerbaycanli qehremanin uze cixarilmasinda evezsiz rol oynayib Memmed Kazim Huner ve Hec kim unudulmayib televiziya verilislerini Azerbaycan herb tarixinin bir parcasina cevirib O tamasacilarin yaddasinda hem de Ludza efsanesi ve Xezer laylasi tamasalari ile qalmisdir Eyni zamanda 1990 ci ilde 70 min nusxe ile cap olunan Huner kitabi boyuk maraqla qarsilanaraq en qisa vaxtda insanlarin stolustu kitabina cevrilmisdir Kitabda Ikinci Dunya Muharibesinde sehid olan yuzlerle hemvetenlerimiz haqqinda ocerkler yer alib Bu senedli povest Memmed Kazimin uzun iller boyu kecmis Sovetler Birliyi ve Avropa olkelerindeki arasdirmalarinin neticesi idi Zirveye yol axtariram 1970 Xezer laylasi 1972 Xatin zengleri 1977 Leytenant Kerimov ve dostlari 1980 Taleyim qismetim 1983 Salam General 1983 Gelerem gorusune 1988 Mirhesen xanin ovladlari 1996 1997 Ya peygember 1999 General Hezi 2000 Sahilde ucalan palid 2001 Qarabagim Qara bagrim 2002 Fateh ve saire bu kimi nezm ve nesr kitablari elece de 3 cildlik Secilmis eserleri Memmed Kazimin Azerbaycan edebiyyatina qiymetli tohfeleridir O bedii publisistikasina gore 1975 ci ilde Qizil Qelem mukafatina layiq gorulmusdur Eserleri rus ukrayna tatar latis ingilis ve basqa dunya dillerine tercume olunmusdur Ayri ayri seir poema ve publisistik yazilari Edebiyyat Azerbaycan Qala Azerbaycan Gencleri Azerbaycan Muellimi ve s qezetlerde Azerbaycan Ulduz Literaturnyj Azerbajdzhan ve Moskvada yayimlanan Molodaya Gvardiya jurnallarinda derc olunmusdur Memmed Kazimin dilimize tercume etdiyi Tataristanin xalq sairi Robert Minnullinin Etirli yarpaqlar seirler kitabi tam orijinalligi ile musteqillik dovrunun poetik tercume isine layiqli numunedir Ssenarileri esasinda C Cabbarli adina Azerbaycanfilm Kinostudiyasi terefinden 416 ci Azerbaycan Diviziyasinin qehremanligina Taqanroqda ucaldilmis abidenin acilisindan behs eden film hemcinin Azerbaycan Televizisiyasinin senedli filmler studiyasi terefinden Dnepr qehremani Onu pese mektebi yetisdirmisdir ve Huner filmleri cekilmisdir M Kazimin edebiyyat sahesindeki xidmetlerinin muhum bir qolunu da nasirlik fealiyyeti teskil edir Onun 1990 ci illerde tesiscisi ve bas redaktoru oldugu Qala qezeti edebi proseslerin canlanmasinda hazirda Azerbaycan edebiyatinin aparici imzalarina cevrilmis insanlarin vaxtile uze cixmasinda boyuk rol oynayib Dogma yurdun tarixi kecmisi ve tebii gozellikleri sulhe ve xos goruse cagiris veten sevgisi neqativ sosial tezahurlere qarsi satirik ironiya azadliq durustluk ve merdlik onun janrca zengin mezmunca dolgun eserlerinin esas qayesidir Kicik yaslarindan muharibenin agri acilarini gorduyu ucun butun yaradiciligi boyunca insanlari muharibelere qarsi keskin etiraza sesleyib Ictimai siyasi fealiyyetiVetendas Hemreyliyi Partiyasinin ilk qurucularindan ve VHP Ali Meclisinin Ali Surasinin ilk uzvlerinden biri olub Vefati 2018 ci il martin 10 da Bakida vefat etmis Xirdalan Qebiristanliginda defn olunmusdur XatiresiEserleriQonce seirler Baki Azernesr 1966 Zirveye Yol Axtariram seirler Baki Genclik Nesriyyati 1970 Xezer Laylasi seir ve poemalar Baki Genclik Nesriyyati 1972 Sovet Ittifaqi Qehremani Mikayil Elekberov publisistika Baki Genclik Nesriyyati 1975 Sovet Ittifaqi Qehremani Ismayil Bayramov publisistika Baki Genclik Nesriyyati 1975 Sovet Ittifaqi Qehremani Semsulla Eliyev publisistika Baki Genclik Nesriyyati 1975 Geroj Sovetskogo Soyuza Mikail Alekperov publisistika Baki Genclik Nesriyyati 1975 Geroj Sovetskogo Soyuza Ismail Bajramov publisistika Baki Genclik Nesriyyati 1975 Geroj Sovetskogo Soyuza Shamsula Aliev publisistika Baki Genclik Nesriyyati 1975 Xatin Zengleri seir ve poemalar Baki Genclik Nesriyyati 1977 Leytenant Kerimov ve Dostlari povest Baki Yazici Nesriyyati 1980 Taleyim Qismetim seir ve poemalar Baki Yazici Nesriyyati 1983 Salam General publisistika Baki Azernesr 1983 Gelerem Gorusune seir ve poemalar Baki Yazici Nesriyyati 1988 Huner publisistik toplu Baki Azernesr 1990 Mirhesen Xanin Ovladlari 3 hisseli roman Baki 1996 1997 Ya Peygember poema Baki Araz Nesriyyati 1999 General Hezi menzum dram Baki Sans NPM Nesriyyati 2000 Sahilde Ucalan Palid poema Baki Nurlan Nesriyyati 2001 Qarabagim Qara Bagrim panoram poema Baki Nurlan Nesriyyati 2002 FilmoqrafiyaIstinadlarVetendas Hemreyliyi Partiyasinin ilk quruculari 2014 03 30 at the Wayback Machine az 17 il once Sabir Rustemxanli Nicatimiz vetendas hemreyliyindedir deyenleri bir catinin altina topladi olu kecid az Xarici kecidlerMEMMED KAZIM olu kecid Memmed Kazimin tekrarsiz yaradici dunyasi Ebedi yasayacaq Memmed Kazim Elegiya Bir konuk yazar Masalli nin Soz Celengi MEMMED KAZIM MEMMED KAZIM MISRALANAN MEHEBBET Memmed Kazimin 80 illik yubiley tedbiri kecirilib Sair Memmed Kazim dunyasini deyisdi Sebail rayon MKS i oxuculara Ikinci Dunya Muharibesi qehremanlari haqqinda virtual kitab sergisini teqdim edib olu kecid Bolgelerde edebiyyat silsilesinden