Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mtiuleti üsyanı — 1804-cü Rusiya imperiyasının tərkibindəki Gürcüstan quberniyasına daxil olan keçmiş Kartli-Kaxetiya çarlığı ərazisində (Şərqi Gürcüstanda) baş tutmuş üsyan. Üsyan Rusiya İmperator Ordusu tərəfindən yatırılmışdır.
| Mtiuleti üsyanı | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 1804 | ||
| Yeri | |||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
Arxa plan
1801-ci ilin yanvarında Rusiya imperiyası mövcud siyasi vəziyyətdən istifadə edərək Kartli-Kaxetiya çarlığını ilhaq etdi. Həmin ilin may ayında Rusiya ordusunun generalı Karl Knorrinq Kartli-Kaxetiya taxtına namizəd olan Davidi devirdi və yerinə Rus ordusunun digər zabiti İvan Lazarevi gətirdi. Beləliklə, Kartli-Kaxetiyadakı çarlıq rejimi aradan qaldırıldı və bölgə Rusiyanın vilayətlərindən birinə çevrildi. Rusiyanın hakimiyyəti bölgəyə sülh gətirsə də, Kartli-Kaxetiyadakı vəziyyət qarışıq olaraq qaldı.
Üsyan
Üsyan Dəryal keçidinin yaxınlığındakı bölgədə baş tutmuşdu. Bir neçə yerli osetin, bölgədə yerləşdirilmiş kazakların onlardan taxıl və ət tələb etməsindən narazı idilər. Cavabında kazaklar narazı şəxsləri quyuya ataraq öldürdülər. Bu hadisədən sonra kazaklar yerli sakinlərə qarşı daha böyük aqressivlik göstərməyə başladılar. Kəndlilər məcburi əməyə cəlb edildilər, iki kişi qamçı ilə vurularaq öldürüldü, mal-qara ölənə qədər istismar edildi və s.
Buna cavab olaraq Araqvi vadisinin sakinləri Gürcüstandakı rus qoşunlarının komandanı Dmitri Volkonskiyə tabe olan əsgərlərə hücum edərək onlardan bir neçəsini öldürdülər. Daha sonra isə yaxınlıqdakı bir neçə qalanı ələ keçirdilər. 1804-cü ilin yaz aylarında osetinlərdən və gürcülərdən ibarət olan 4000 nəfərlik üsyançı Baqrationilər sülaləsindən olan şəhazdə Parnaozu onlara rəhbərlik etməyə dəvət etdi. Həmin ilin avqustunda Lomisi istiqamətində Rusiya ordusunun və üsyançıların qüvvələri arasında toqquşma baş verdi. Bəzi gürcü əyanlarının ruslardan çəkinməsi və həmçinin İrəvanın mühasirəsindən geri qayıdan Pavel Sisiyanovun rus ordusuna dəstək verməsi nəticəsində ruslar məğlubiyyətdən xilas oldular. Nəhayət üsyan yatırıldı. Üsyanda iştirak etmiş yüzlərlə şəxs süngüdən keçirildi və ya həbs edildi.
Mtiuleti üsyanına bir çox gürcü zadəganı da qatılmışdır.
Mənbə
İstinadlar
- Rayfield, 2012. səh. 263
- Suny, 1994. səh. 68-70
- Rayfield, 2012. səh. 263-264
- Suny, 1994. səh. 70
Ədəbiyyat
- . Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. 2012. ISBN .
- Suny, Ronald Grigor. The Making of the Georgian Nation. Indiana University Press. 1994. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mtiuleti usyani 1804 cu Rusiya imperiyasinin terkibindeki Gurcustan quberniyasina daxil olan kecmis Kartli Kaxetiya carligi erazisinde Serqi Gurcustanda bas tutmus usyan Usyan Rusiya Imperator Ordusu terefinden yatirilmisdir Mtiuleti usyaniTarix 1804YeriMunaqise terefleriMtiuleti usyancilari Rusiya ordusuTereflerin quvvesi4000 Arxa plan1801 ci ilin yanvarinda Rusiya imperiyasi movcud siyasi veziyyetden istifade ederek Kartli Kaxetiya carligini ilhaq etdi Hemin ilin may ayinda Rusiya ordusunun generali Karl Knorrinq Kartli Kaxetiya taxtina namized olan Davidi devirdi ve yerine Rus ordusunun diger zabiti Ivan Lazarevi getirdi Belelikle Kartli Kaxetiyadaki carliq rejimi aradan qaldirildi ve bolge Rusiyanin vilayetlerinden birine cevrildi Rusiyanin hakimiyyeti bolgeye sulh getirse de Kartli Kaxetiyadaki veziyyet qarisiq olaraq qaldi UsyanUsyan Deryal kecidinin yaxinligindaki bolgede bas tutmusdu Bir nece yerli osetin bolgede yerlesdirilmis kazaklarin onlardan taxil ve et teleb etmesinden narazi idiler Cavabinda kazaklar narazi sexsleri quyuya ataraq oldurduler Bu hadiseden sonra kazaklar yerli sakinlere qarsi daha boyuk aqressivlik gostermeye basladilar Kendliler mecburi emeye celb edildiler iki kisi qamci ile vurularaq olduruldu mal qara olene qeder istismar edildi ve s Buna cavab olaraq Araqvi vadisinin sakinleri Gurcustandaki rus qosunlarinin komandani Dmitri Volkonskiye tabe olan esgerlere hucum ederek onlardan bir necesini oldurduler Daha sonra ise yaxinliqdaki bir nece qalani ele kecirdiler 1804 cu ilin yaz aylarinda osetinlerden ve gurculerden ibaret olan 4000 neferlik usyanci Baqrationiler sulalesinden olan sehazde Parnaozu onlara rehberlik etmeye devet etdi Hemin ilin avqustunda Lomisi istiqametinde Rusiya ordusunun ve usyancilarin quvveleri arasinda toqqusma bas verdi Bezi gurcu eyanlarinin ruslardan cekinmesi ve hemcinin Irevanin muhasiresinden geri qayidan Pavel Sisiyanovun rus ordusuna destek vermesi neticesinde ruslar meglubiyyetden xilas oldular Nehayet usyan yatirildi Usyanda istirak etmis yuzlerle sexs sunguden kecirildi ve ya hebs edildi Mtiuleti usyanina bir cox gurcu zadegani da qatilmisdir MenbeIstinadlar Rayfield 2012 seh 263 Suny 1994 seh 68 70 Rayfield 2012 seh 263 264 Suny 1994 seh 70 Edebiyyat Edge of Empires A History of Georgia Reaktion Books 2012 ISBN 978 1780230702 Suny Ronald Grigor The Making of the Georgian Nation Indiana University Press 1994 ISBN 978 0253209153