Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mormonizm (ing. Mormonism) — rəsmi adı "İsa Məsihin Son Gün Əzizlər Kilsəsi" olan bu cərəyanın əsası 1830-ci ildə Cozef Smit adlı dini lider tərəfindən Nyu-York ştatının La-Feyette şəhərində qoyulmuşdur.
Etimologiyası
"Mormonizm" termini Mormonların inanc mətnlərindən biri olan Mormon Kitabından yaranmışdır. Buna görə, kitabın adına əsasən, qurucusu Cozef Smitin ilk davamçıları Mormon və inancları isə Mormonizm adlandırılmışdır.
Mövcud olması
Mormonizm, İkinci Böyük Oyanış olaraq bilinən dinin aktiv dövründə, 1820-ci illərdə Qərbi Nyu Yorkda meydana gəldi.
Dini lider, kilsənin qurucusu və ilk peyğəmbəri olan Cozef Smit 1805-ci ildə Vermont ştatının Jarone şəhərində anadan olmuşdur. O, sistemli təlim-təhsil almasa da özünü yetişdirmişdir. Smitin iddiasına görə Moroniy adlı mələk onun gözünə görünərək, vaxtı ilə torpağa basdırılmış hindu peyğəmbərin qızıl vərəqlərdən ibarət kitabının yerini göstərmiş və Tanrının ona iş tapşırdığı xəbərini çatdırmışdır.
Bu vaqedən sonra Smit kilsə təsis etmiş, ətrafına tərəfdarlar toplayaraq, ətraf ştatlarda aktiv dini fəaliyyətə başlamışdır. Onların az müddətdə uğur qazanmasının əsas səbəbi cərəyan mənsublarının təmənnasız dindarlara məsuliyyətlə yanaşmaları idi. Lakin protestanların güclü təqibləri ilə üzləşdikdən sonra əvvəlcə Missuri, ardınca isə əsasını qoyduqları Nauvu şəhərinin yerləşdiyi İllinoys ştatına köçmüşlər.
İnanclar
1843-cü ildə icmanın ilk missioner yığıncağı keçirilmişdi. Yığıncaqda "çoxarvadlılıq" ideyasını irəli sürsələr də, ABŞ hökumətinin güclü təzyiqi nəticəsində 1890-cı ildə bunun qarşısı alınmışdır. Smitin teokratik dövlət qurmaq istəyi də olmuşdur. Lakin 1844-cü ildə o, Vətənə xəyanət və digər cinayətlərdə günahlandırılaraq, həbs edilmiş və Karthaqe şəhər həbsxanasında dustaqlar tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Onun ölümündən sonra cərəyanın rəhbərliyi Brayan Yanqın başçılıq etdiyi on iki həvaridən ibarət Məşvərət Şurasına verilmişdir. Bu dövrdə mormonların nüfuzu genişlənmiş və onlar Solt Leyk Siti adı ilə məşhur olan Dezeret (Yeni Yerusəlim) şəhərinin əsasını qoymuşlar.
Cərəyan mənsubları etiqad məsələlərində ənənəvi Xristianlıqdan o qədər də fərqlənmirlər. Onlara görə, din həyat tərzi olduğu üçün Tanrıya ibadət yalnız bazar günü kilsəyə getməklə məhdudlaşmamalıdır. Mormonlar "üç uqnum"un müxtəlif statuslara malik olduğunu bildirirlər. Onlar hesab edirdilər ki, bütün insanlar dünyaya günahsız və xeyirxah gəlmişlər. Sonradan qazanılmış günahlardan yalnız ağıl və güclü iradə sayəsində xilas olmaq mümkündür. Dünyada və axirətdə hər kəs İsa Məsihin xoş müjdəsini eşitmək imkanı əldə edəcək. İnsanlar onu qəbul, yaxud rədd edə bilərlər.
Mormonlar yalan və eqoizmi kəskin tənqid edir, siqaret çəkmir, spirtli içki, kofe və qara çay içmir, əməyi əbədi həyatın mənası hesab edirdilər. Onlar üçün inam və optimizm müvəffəqiyyətin əsasıdır. Kilsəni dünyəvi qanunlara hörmət etməyin, dövlət və onun hakimiyyət məsələlərinə bitərəf qalmağın təbliğinə çağırırlar. Kilsə binasını isə təkcə ibadət məkanı deyil, həm də dini tədris, ictimai, idman və mədəniyyət müəssisəsi kimi dəyərləndirirlər.
İbadətləri
Mormonların ibadət forması protestantları xatırladır. Bu dini mahnıların ifasında daha açıq nəzərə çarpır. Əsas məbədləri Solt Leyk Sitidə yerləşir. Altı qülləli məbəddə Moroniya mələyinin qızıl suyuna salınmış heykəli var.
Onlar protestantlıqdan ayrılmaqla, Tanrının anası, əziz ikona və təbərrük məfhumlarından da uzaqlaşmışlar. Mormonlara görə, nikahın həm səmavi, həm də dünyəvi forması var. Əgər nikah kahin tərəfindən Allahın evində bağlanıbsa, bu bağlılıq, hətta qəbirdə də qırılmazdır. Mormonlar nikaha böyük əhəmiyyət verərək, qadının yalnız əri vasitəsilə xilas ola biləcəyi inamına tapınmışlar. Məhz buna görə də cərəyan rəhbəri ərə getməmiş qadınlarla dünyasını dəyişmiş kişilərin nikahını kəsirlər.
Cərəyan banisinin fikrincə, insan əqli inkişaf sayəsində Tanrı səviyyəsinə yüksələ bilər. O, bildirirdi ki, Tanrı da insan kimi cismanidir. Lakin insandan fərqli olaraq, o, hər şeyi biləndir. Çünki mələklər yerdə baş verən bütün hadisələri vaxtı-vaxtında ona çatdırırlar. Tanrının axirətdə rahatlıq verəcəyi insanlar haqqında müəyyən planı var. Bu insanlar Yer üzərində sevgi təcəssümü olur, "xeyir" və "şər"i öyrənir, ölür və mühakimə olunurlar. Axirətdə isə üç kateqoriyaya bölünürlər: pis insanlar, sadə insanlar, mormonlar.
Mormonlar hesab edirlər ki, vəftiz (xaç suyuna salınma) yalnız səkkiz yaşından sonra icra oluna bilər. Bu, günahlardan təmizlənmə və kilsə üzvlüyünə qəbul mahiyyəti daşıdığından dünyasını dəyişmiş insan da vəftiz oluna bilər. Bunun üçün onun tərcümeyi-halı haqqında ətraflı məlumat olmalıdır.
Kitabları
Mormon təliminin əsasları üç kitabda toplanmışdır:
- "Mormon kitabı"
- "Təlimlər və cəmiyyətlər"
- "Qiymətli mirvari"
Bu kitablar mormonlar üçün Bibliyadan da əhəmiyyətlidir.
"Mormon kitabı" onların əsas kitabıdır. Burada Bibliya və "Mormon kitabı"nın mətnləri müqayisə edilir və ikincinin həqiqət olduğu bildirilir. Kitab on beş fəsildən və beş yüz səhifədən ibarətdir. "Təlimlər və cəmiyyətlər", eləcə də "Qiymətli mirvari" kitablarında mormonların peyğəmbər kimi qəbul etdikləri Cozef Smitin həyat barədə fikirləri cəmlənmişdir.
Mormonlar xarici görkəmə xüsusi əhəmiyyət verir, təmiz və səliqəli geyinir, ətrafdakılarda özlərinə qarşı yüksək intellekt daşıyıcıları təəssüratı oyatmağa çalışırlar.
Hazırda Qərbi Avropa ölkələrində "Mormonlar"a maraq artmaqdadır. "Tanrı evi" və mənəvi mərkəz hesab etdikləri Çollikofen İsveçrədə yerləşir.
İstinadlar
- "Ch. 7. The Holy Ghost // Gospel Principles". 2008-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-05.
- "Mormon.org — Home". 2005-12-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-05.
- "Символы веры Церкви Иисуса Христа Святых последних дней". 2017-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-05.
- Основы Евангелия. — Церковь Иисуса Христа Святых последних дней, 1997. — С. 53.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mormonizm ing Mormonism resmi adi Isa Mesihin Son Gun Ezizler Kilsesi olan bu cereyanin esasi 1830 ci ilde Cozef Smit adli dini lider terefinden Nyu York statinin La Feyette seherinde qoyulmusdur Isa Mesihin Son Gun Ezizler Kilsesi ndeki melek Moroniy heykeliEtimologiyasi Mormonizm termini Mormonlarin inanc metnlerinden biri olan Mormon Kitabindan yaranmisdir Buna gore kitabin adina esasen qurucusu Cozef Smitin ilk davamcilari Mormon ve inanclari ise Mormonizm adlandirilmisdir Cozef SmitMovcud olmasiMormonizm Ikinci Boyuk Oyanis olaraq bilinen dinin aktiv dovrunde 1820 ci illerde Qerbi Nyu Yorkda meydana geldi Dini lider kilsenin qurucusu ve ilk peygemberi olan Cozef Smit 1805 ci ilde Vermont statinin Jarone seherinde anadan olmusdur O sistemli telim tehsil almasa da ozunu yetisdirmisdir Smitin iddiasina gore Moroniy adli melek onun gozune gorunerek vaxti ile torpaga basdirilmis hindu peygemberin qizil vereqlerden ibaret kitabinin yerini gostermis ve Tanrinin ona is tapsirdigi xeberini catdirmisdir Bu vaqeden sonra Smit kilse tesis etmis etrafina terefdarlar toplayaraq etraf statlarda aktiv dini fealiyyete baslamisdir Onlarin az muddetde ugur qazanmasinin esas sebebi cereyan mensublarinin temennasiz dindarlara mesuliyyetle yanasmalari idi Lakin protestanlarin guclu teqibleri ile uzlesdikden sonra evvelce Missuri ardinca ise esasini qoyduqlari Nauvu seherinin yerlesdiyi Illinoys statina kocmusler Inanclar1843 cu ilde icmanin ilk missioner yigincagi kecirilmisdi Yigincaqda coxarvadliliq ideyasini ireli surseler de ABS hokumetinin guclu tezyiqi neticesinde 1890 ci ilde bunun qarsisi alinmisdir Smitin teokratik dovlet qurmaq isteyi de olmusdur Lakin 1844 cu ilde o Vetene xeyanet ve diger cinayetlerde gunahlandirilaraq hebs edilmis ve Karthaqe seher hebsxanasinda dustaqlar terefinden qetle yetirilmisdir Onun olumunden sonra cereyanin rehberliyi Brayan Yanqin basciliq etdiyi on iki hevariden ibaret Mesveret Surasina verilmisdir Bu dovrde mormonlarin nufuzu genislenmis ve onlar Solt Leyk Siti adi ile meshur olan Dezeret Yeni Yeruselim seherinin esasini qoymuslar Cereyan mensublari etiqad meselelerinde enenevi Xristianliqdan o qeder de ferqlenmirler Onlara gore din heyat terzi oldugu ucun Tanriya ibadet yalniz bazar gunu kilseye getmekle mehdudlasmamalidir Mormonlar uc uqnum un muxtelif statuslara malik oldugunu bildirirler Onlar hesab edirdiler ki butun insanlar dunyaya gunahsiz ve xeyirxah gelmisler Sonradan qazanilmis gunahlardan yalniz agil ve guclu irade sayesinde xilas olmaq mumkundur Dunyada ve axiretde her kes Isa Mesihin xos mujdesini esitmek imkani elde edecek Insanlar onu qebul yaxud redd ede bilerler Mormonlar yalan ve eqoizmi keskin tenqid edir siqaret cekmir spirtli icki kofe ve qara cay icmir emeyi ebedi heyatin menasi hesab edirdiler Onlar ucun inam ve optimizm muveffeqiyyetin esasidir Kilseni dunyevi qanunlara hormet etmeyin dovlet ve onun hakimiyyet meselelerine biteref qalmagin tebligine cagirirlar Kilse binasini ise tekce ibadet mekani deyil hem de dini tedris ictimai idman ve medeniyyet muessisesi kimi deyerlendirirler Ibadetleri Mormonlarin ibadet formasi protestantlari xatirladir Bu dini mahnilarin ifasinda daha aciq nezere carpir Esas mebedleri Solt Leyk Sitide yerlesir Alti qulleli mebedde Moroniya meleyinin qizil suyuna salinmis heykeli var Onlar protestantliqdan ayrilmaqla Tanrinin anasi eziz ikona ve teberruk mefhumlarindan da uzaqlasmislar Mormonlara gore nikahin hem semavi hem de dunyevi formasi var Eger nikah kahin terefinden Allahin evinde baglanibsa bu bagliliq hetta qebirde de qirilmazdir Mormonlar nikaha boyuk ehemiyyet vererek qadinin yalniz eri vasitesile xilas ola bileceyi inamina tapinmislar Mehz buna gore de cereyan rehberi ere getmemis qadinlarla dunyasini deyismis kisilerin nikahini kesirler Cereyan banisinin fikrince insan eqli inkisaf sayesinde Tanri seviyyesine yuksele biler O bildirirdi ki Tanri da insan kimi cismanidir Lakin insandan ferqli olaraq o her seyi bilendir Cunki melekler yerde bas veren butun hadiseleri vaxti vaxtinda ona catdirirlar Tanrinin axiretde rahatliq vereceyi insanlar haqqinda mueyyen plani var Bu insanlar Yer uzerinde sevgi tecessumu olur xeyir ve ser i oyrenir olur ve muhakime olunurlar Axiretde ise uc kateqoriyaya bolunurler pis insanlar sade insanlar mormonlar Mormonlar hesab edirler ki veftiz xac suyuna salinma yalniz sekkiz yasindan sonra icra oluna biler Bu gunahlardan temizlenme ve kilse uzvluyune qebul mahiyyeti dasidigindan dunyasini deyismis insan da veftiz oluna biler Bunun ucun onun tercumeyi hali haqqinda etrafli melumat olmalidir Kitablari Mormon teliminin esaslari uc kitabda toplanmisdir Mormon kitabi Telimler ve cemiyyetler Qiymetli mirvari Bu kitablar mormonlar ucun Bibliyadan da ehemiyyetlidir Mormon kitabi onlarin esas kitabidir Burada Bibliya ve Mormon kitabi nin metnleri muqayise edilir ve ikincinin heqiqet oldugu bildirilir Kitab on bes fesilden ve bes yuz sehifeden ibaretdir Telimler ve cemiyyetler elece de Qiymetli mirvari kitablarinda mormonlarin peygember kimi qebul etdikleri Cozef Smitin heyat barede fikirleri cemlenmisdir Mormonlar xarici gorkeme xususi ehemiyyet verir temiz ve seliqeli geyinir etrafdakilarda ozlerine qarsi yuksek intellekt dasiyicilari teessurati oyatmaga calisirlar Hazirda Qerbi Avropa olkelerinde Mormonlar a maraq artmaqdadir Tanri evi ve menevi merkez hesab etdikleri Collikofen Isvecrede yerlesir Istinadlar Ch 7 The Holy Ghost Gospel Principles 2008 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 05 Mormon org Home 2005 12 31 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 05 Simvoly very Cerkvi Iisusa Hrista Svyatyh poslednih dnej 2017 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 05 Osnovy Evangeliya Cerkov Iisusa Hrista Svyatyh poslednih dnej 1997 S 53