Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Monqol imperiyasının Macarıstan krallığına ilk hücumu 1241-ci ilin martında başlamışdır. Monqollar 1242-ci ilin mart ayının sonunda geri çəkilməyə başladılar.
| Monqolların Macarıstana yürüşləri | |||
|---|---|---|---|
| Avropanın monqollar tərəfindən istilası | |||
 İohann de Turoçun əsəri olan Chronica Hungarorumda monqolların istilası təsvir olunmuşdur | |||
| Tarix | 1241 mart – 1242 aprel | ||
| Yeri | Macarıstan krallığı və Xorvatiya krallığı (müasir Macarıstan, Xorvatiya, Slovakiya, Serbiya və Rumıniya) | ||
| Nəticəsi |
| ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
| | |||
Tarixi
Monqol imperiyası XIII əsrin əvvəllərində Çingiz xanın rəhbərliyi ilə böyük bir imperiyaya çevrilmişdi. Onun varisləri Avropaya qədər yürüşlərə başlamış, 1236–1242-ci illərdə Qızıl Orda xanlığının təməlini qoymuşdular. 1236-cı ildən başlayaraq monqol qoşunları Volqa Bolqarıstanını, Rus knyazlıqlarını və Polşanı işğal edərək Macarıstan istiqamətinə irəliləmişlər. 1241-ci ilin yazında monqollar Macarıstan sərhədlərinə daxil oldular. 11 aprel 1241-ci ildə baş verən Mohi döyüşü bu yürüşlərin kulminasiya nöqtəsi olmuşdur. Macar kralı IV Bela böyük ordu toplasa da, monqolların taktiki ustalığı və çevik hərəkətləri nəticəsində ağır məğlubiyyətə uğradı.
Monqollar Macarıstanın böyük ərazilərini işğal etdilər, şəhər və kəndləri yandıraraq, əhalini kütləvi şəkildə qırdılar və köçürdülər. Tarixçilər bu yürüş zamanı Macarıstan əhalisinin üçdə birinin həlak olduğunu ehtimal edirlər.
Əsas döyüşlər
Mohi döyüşü (1241)
1241-ci ilin aprelində Monqol ordusu Mohi yaxınlığında Macar kralı IV Belanın qüvvələrini məğlub etmişdir. Bu döyüş Monqolların Avropadakı ən böyük qələbələrindən biri hesab olunur. Macar ordusu böyük itkilər verdi və kral qaçmağa məcbur olmuşdur.
Budapeştin talanı
Monqollar Budapeşt də daxil olmaqla Macarıstanın əsas şəhərlərini işğal edərək onları yandırdılar və əhalisini qılıncdan keçirdilər. Kənd təsərrüfatı və iqtisadiyyat ciddi zərər görmüşdür.
Qıpçaq qaçqınları
1239-cu ildə Monqolların Rusiyaya hücumundan sonra Qıpçaq-Kuman tayfaları məğlub edilərək daha qərbə və ya cənuba doğru çəkilməyə məcbur oldular. Bu tayfalardan biri xan Kotyanın rəhbərlik etdiyi tayfa olmuşdur. görə, Kotyan xan rəhbərlik etdiyi bir qrup ilə birlikdə Macarıstana köç etmişdi; bu qrupun 40,000 familia-dan ibarət olduğu qeyd olunur (bu latın ifadəsinin bir neçə mənası vardır). Bəzi tarixçilər bu rəqəmi 40,000 ailə kimi şərh edirlər. Lakin macar tarixçisi Andraş Palotsi-Horvatın (mac. Andráş Pálóczi-Horváth)qeyd etdiyi kimi, Qıpçaqların yerləşməsi üçün ayrılan torpaqlar yalnız 17,000 ailəni təmin edə biləcək gücdə idi, bu da Kotyan xanın ümumilikdə 40,000 nəfərə yaxın insanla gəldiyini göstərir.
Kotyan xan sığınacaq almaq üçün yaxınlıqdakı Macarıstan krallığına müraciət etmişdir. Kral isə cavab olaraq bildirdi ki, əgər Qıpçaqlar katolikliyə keçib onları öz ağaları kimi tanıyaraq hərbi xidmət göstərməyi qəbul etsələr, ölkəyə qəbul olunacaqlar.
Nəticələr və təsiri
Monqollar 1242-ci ilin əvvəlində gözlənilmədən Macarıstanı tərk etmişdilər. Bəzi tarixçilər bu geri çəkilməni Böyük xan Ugedeyin ölümündən sonra baş vermiş siyasi dəyişikliklərlə əlaqələndirirlər. Monqolların yürüşü Macarıstanda sosial və iqtisadi strukturda böyük dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Ölkənin müdafiə sistemləri yenidən qurulmuşdur, daş qalalar tikilmiş və şəhərlərin müdafiəsi gücləndirilmişdir. Bu hadisə Avropa dövlətlərinə monqol təhlükəsini real olaraq göstərmiş və gələcəkdə özlərini müdafiə etməyə təşviq etmişdir.
Macarıstan islahatları və gələcək istila
Macarıstan Krallığı dağıntılara məruz qalsa da, tamamilə məhv edilməmişdi. Monqolların geri çəkilməsindən cəmi bir il sonra, Avstriya hersoqu I Fridrix tərəfindən girov olaraq alınan ölkənin ən qərb bölgələrindən olan , Şopron və Vaş vilayətləri geri alınmışdır. Həmçinin, baş vermiş yerli üsyan geri çekilmişdir.
Sonrakı onilliklərdə Qızıl Orda xanları Macarıstandan təkrar-təkrar itaət tələb etmişdilər. Məsələn, 1259 və 1264-cü illərdə Bərkə xan Macarıstanın onun imperiyasına tabe olmasını və Mərkəzi Avropaya planlaşdırılan yürüşlərdə ordu ilə iştirak etməsini istəmişdi. Əvəzində, ölkəyə vergi azadlığı və talan edilmiş qənimətlərdən pay vəd olunurdu. Lakin Macarıstan bu tələbləri daim rədd etmişdi.
1241–1242-ci illərdəki Monqol işğalının dəhşətli nəticələri, ölkə daxilində milli birliyi gücləndirdi və kral IV Belanın ölkə müdafiəsini köklü şəkildə yenidən qurmasına təkan verdi. Bu dövrdə Macarıstanda daşdan inşa edilən qalaların sayı sürətlə artmışdır — yalnız ilk on ildə 44 yeni qala tikilmişdir. Eyni zamanda kral ordusu islah olunaraq, ağır zirehli süvarilərin və cəngavərlərin sayı artırılmışdır.
IV Bela bu islahatlara və ölkəni yenidən qurmasına görə bu gün "ikinci qurucu ata" kimi xatırlanır. Onun gördüyü tədbirlər 1285-ci ildə öz bəhrəsini vermişdir. Həmin il Noğay xan Macarıstana növbəti böyük hücumu təşkil etmişdir. Əvvəlki illərdə sərhədboyu kiçik basqınlar olsa da, 1242-ci ildən sonra baş verən ilk böyük hücum olmuşdur. Lakin bu dəfə hücum tezliklə dəf edilmişdir. Sonrakı illərdə baş verən bir neçə hücum da uğursuzluqla nəticələnmişdir.
İstinadlar
- William of Rubruck. "The journey of William of Rubruck to the eastern parts of the world, 1253-55." Translated by William Woodville Rockhill. Page 281. "It would be very easy to conquer or to pass through all these countries. The King of Hungary has not at most XXX thousand soldiers."
- Sverdrup, p.115: "A near-contemporary source says the Hungarians lost 10,000 men in the Mohi battle. This is no precise number, but as most of the army was lost it may be close to what the author believed the size of the whole army was. When Mongol officer Siban spied the Hungarian camp some weeks before the battle he counted 40 units [Rashid al-Din, 2:474]. In those days the Hungarian units, the so-called banderias, were usually between 50 and 400 men strong [See Julius Bartl, "Slovak History: Chronology and Lexicon" (Bratislava 2002), p. 191]. An average size of 250 would indeed give a total of 10,000 men." [a maximum average of 400 would have given 16,000 men].
- Carey, Brian Todd, p. 124
- Markó, László, Great Honours of the Hungarian State, Budapest: Magyar Könyvklub, 2000, ISBN
- Liptai, Ervin, Military History of Hungary, Budapest: Zrínyi Katonai Kiadó, 1985, ISBN
- Sverdrup, p. 115, citing Kosztolnyik.
- Sverdrup, p. 114-115, citing Rashid al-Din's chronicles, 1:198, 2:152. Rashid Al-Din's figures give Batu and Subutai about 40,000 horsemen total when they invaded Central Europe in 1241 (including Turkic auxiliaries recruited since the conquest of Rus), divided into five columns; one made a diversionary attacks into Poland, but rejoined with the other four in Hungary after Legnica and participated in the invasion.
- Carey states on p. 128 that Batu had 40,000 in the main body and ordered Subotai to take 30,000 troops in an encircling maneuver. Batu commanded the central prong of the Mongols' three-pronged assault on eastern Europe. This number seems correct when compared with the numbers reported at the Battles of Leignitz to the North and Battle of Hermannstadt (Sibiu) to the South. All three victories occurred in the same week.
- Sverdrup, p. 115. Citing: Gustav Strakoschd-Grassmann. Der Einfall Der Mongolen In Mitteleuropa In Den Jahren 1241 und 1242 (Innsbruck, 1893), p.183.
- The Mongols in the West, Denis Sinor, Journal of Asian History, Vol. 33, No. 1 (1999), page 15;"...on April 11, Batu's forces executed a night attack on the Hungarian camp, inflicting terrible losses on its trapped defenders..[..]..While the outcome of the encounter is beyond dispute-some call it a massacre rather than a battle-historians disagree on their assessments of Béla's apparent ineptitude. Of course the Hungarians could have done better; but it is beyond doubt that no "ad hoc", feudal type force could have matched the well disciplined, highly trained, professional soldiers of the Mongol army. A seldom considered measure of the efficacy of the Hungarian resistance is the size of the losses sustained by the attackers. These were very heavy.."
- John France, Perilous Glory: The Rise of Western Military Power, (Yale University Press, 2011), 144.
- A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East, Vol. I, ed. Spencer C. Tucker, (ABC-CLIO, 2010), 279;"Although Mongol losses in the battle are heavy...".
- The Mongol Empire: A Historical Encyclopedia, Vol. II, ed. Timothy May, (ABC-CLIO, 2017), 103.
- Obrusánszky, Borbála. A tatárok kivonulásának okai [The reasons for the departure of the Tatars] (PDF) // Székelyföld - kulturális folyóirat (Hungarian). 21/9. Csíkszereda: Hargita Megye Tanácsa, Hargita Kiadóhivatal, Székelyföld Alapítvány. September 2017. 113–129. ISSN 1453-3871. 2023-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-24.
- Erik Fügedi. Castle and Society in Medieval Hungary (1000-1437). Akadémiai Kiadó. 1986. səh. 48. ISBN .
- Pál Engel. The Realm of St. Stephen: A History of Medieval Hungary. Bloomsbury. 2001. ISBN .
- Martyn Rady. Nobility, Land and Service in Medieval Hungary. Palgrave Macmillan. 2000. ISBN .
- Arhiđakon, Toma. O prirodi Tatara // Historia Salonitana (Croatian). Split: Književni krug.
- Petö, Andrew . 5 Memory and the Narrative of Rape in Budapest and Vienna in 1945 (#bad_url) // Bessel, Richard; Schumann, Dirk (redaktorlar ). Life After Death: Approaches to a Cultural and Social History of Europe During the 1940s and 1950s (illustrated). Cambridge University Press. 2003. səh. 143. ISBN .
- "Escaping the Mongols: A Survivor's Account from the 13th century". Medievalists.net. January 2018. 2023-12-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-23.
- Bak, János M.; Rady, Martyn; Veszprémy, László, redaktorlar Master Roger's Epistle to the Sorrowful Lament upon the Destruction of the Kingdom of Hungary by the Tatars (Bilingual). Central European University Press. 2010. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Monqol imperiyasinin Macaristan kralligina ilk hucumu 1241 ci ilin martinda baslamisdir Monqollar 1242 ci ilin mart ayinin sonunda geri cekilmeye basladilar Monqollarin Macaristana yurusleriAvropanin monqollar terefinden istilasiIohann de Turocun eseri olan Chronica Hungarorumda monqollarin istilasi tesvir olunmusdurTarix 1241 mart 1242 aprelYeri Macaristan kralligi ve Xorvatiya kralligi muasir Macaristan Xorvatiya Slovakiya Serbiya ve Ruminiya Neticesi Mohi doyusunde macar qosunlarinin meglubiyyeti Monqollarin kralligi ozune tabe ede bilmemesi ve IV Belani ele kecirmemesi 1254 1259 ve 1264 cu illerde monqollarin tabe olmasi teleblerine mehel qoyulmur bu ise novbeti basqinlara ve ikinci istila ile neticelenir Munaqise terefleriMacaristan kralligi Tampliyerler Kumanlar Kicik doyuscu Avstriya qrafligi 1241 ci ilin aprel ayina qeder Qizil Orda Monqol imperiyasi Komandan lar IV Bela II Frederik Kotyan xan Bati xan Sabutay Seyban xan Berke xanTereflerin quvvesi 30 000 esgerler muasir menbeler Diger gostericiler yalniz Mohi 80 000 25 000 50 000 40 000 suvari muasir menbeler Diger gostericiler yalniz Mohi 70 000 25 000 50 000Itkiler10 000 esger bilinmirTarixiMonqol imperiyasi XIII esrin evvellerinde Cingiz xanin rehberliyi ile boyuk bir imperiyaya cevrilmisdi Onun varisleri Avropaya qeder yuruslere baslamis 1236 1242 ci illerde Qizil Orda xanliginin temelini qoymusdular 1236 ci ilden baslayaraq monqol qosunlari Volqa Bolqaristanini Rus knyazliqlarini ve Polsani isgal ederek Macaristan istiqametine irelilemisler 1241 ci ilin yazinda monqollar Macaristan serhedlerine daxil oldular 11 aprel 1241 ci ilde bas veren Mohi doyusu bu yuruslerin kulminasiya noqtesi olmusdur Macar krali IV Bela boyuk ordu toplasa da monqollarin taktiki ustaligi ve cevik hereketleri neticesinde agir meglubiyyete ugradi Monqollar Macaristanin boyuk erazilerini isgal etdiler seher ve kendleri yandiraraq ehalini kutlevi sekilde qirdilar ve kocurduler Tarixciler bu yurus zamani Macaristan ehalisinin ucde birinin helak oldugunu ehtimal edirler Esas doyuslerMohi doyusu 1241 1241 ci ilin aprelinde Monqol ordusu Mohi yaxinliginda Macar krali IV Belanin quvvelerini meglub etmisdir Bu doyus Monqollarin Avropadaki en boyuk qelebelerinden biri hesab olunur Macar ordusu boyuk itkiler verdi ve kral qacmaga mecbur olmusdur Budapestin talani Monqollar Budapest de daxil olmaqla Macaristanin esas seherlerini isgal ederek onlari yandirdilar ve ehalisini qilincdan kecirdiler Kend teserrufati ve iqtisadiyyat ciddi zerer gormusdur Qipcaq qacqinlari 1239 cu ilde Monqollarin Rusiyaya hucumundan sonra Qipcaq Kuman tayfalari meglub edilerek daha qerbe ve ya cenuba dogru cekilmeye mecbur oldular Bu tayfalardan biri xan Kotyanin rehberlik etdiyi tayfa olmusdur gore Kotyan xan rehberlik etdiyi bir qrup ile birlikde Macaristana koc etmisdi bu qrupun 40 000 familia dan ibaret oldugu qeyd olunur bu latin ifadesinin bir nece menasi vardir Bezi tarixciler bu reqemi 40 000 aile kimi serh edirler Lakin macar tarixcisi Andras Palotsi Horvatin mac Andras Paloczi Horvath qeyd etdiyi kimi Qipcaqlarin yerlesmesi ucun ayrilan torpaqlar yalniz 17 000 aileni temin ede bilecek gucde idi bu da Kotyan xanin umumilikde 40 000 nefere yaxin insanla geldiyini gosterir Kotyan xan siginacaq almaq ucun yaxinliqdaki Macaristan kralligina muraciet etmisdir Kral ise cavab olaraq bildirdi ki eger Qipcaqlar katolikliye kecib onlari oz agalari kimi taniyaraq herbi xidmet gostermeyi qebul etseler olkeye qebul olunacaqlar Neticeler ve tesiriMonqollar 1242 ci ilin evvelinde gozlenilmeden Macaristani terk etmisdiler Bezi tarixciler bu geri cekilmeni Boyuk xan Ugedeyin olumunden sonra bas vermis siyasi deyisikliklerle elaqelendirirler Monqollarin yurusu Macaristanda sosial ve iqtisadi strukturda boyuk deyisikliklere sebeb olmusdur Olkenin mudafie sistemleri yeniden qurulmusdur das qalalar tikilmis ve seherlerin mudafiesi guclendirilmisdir Bu hadise Avropa dovletlerine monqol tehlukesini real olaraq gostermis ve gelecekde ozlerini mudafie etmeye tesviq etmisdir Macaristan islahatlari ve gelecek istila Macaristan Kralligi dagintilara meruz qalsa da tamamile mehv edilmemisdi Monqollarin geri cekilmesinden cemi bir il sonra Avstriya hersoqu I Fridrix terefinden girov olaraq alinan olkenin en qerb bolgelerinden olan Sopron ve Vas vilayetleri geri alinmisdir Hemcinin bas vermis yerli usyan geri cekilmisdir Sonraki onilliklerde Qizil Orda xanlari Macaristandan tekrar tekrar itaet teleb etmisdiler Meselen 1259 ve 1264 cu illerde Berke xan Macaristanin onun imperiyasina tabe olmasini ve Merkezi Avropaya planlasdirilan yuruslerde ordu ile istirak etmesini istemisdi Evezinde olkeye vergi azadligi ve talan edilmis qenimetlerden pay ved olunurdu Lakin Macaristan bu telebleri daim redd etmisdi 1241 1242 ci illerdeki Monqol isgalinin dehsetli neticeleri olke daxilinde milli birliyi guclendirdi ve kral IV Belanin olke mudafiesini koklu sekilde yeniden qurmasina tekan verdi Bu dovrde Macaristanda dasdan insa edilen qalalarin sayi suretle artmisdir yalniz ilk on ilde 44 yeni qala tikilmisdir Eyni zamanda kral ordusu islah olunaraq agir zirehli suvarilerin ve cengaverlerin sayi artirilmisdir IV Bela bu islahatlara ve olkeni yeniden qurmasina gore bu gun ikinci qurucu ata kimi xatirlanir Onun gorduyu tedbirler 1285 ci ilde oz behresini vermisdir Hemin il Nogay xan Macaristana novbeti boyuk hucumu teskil etmisdir Evvelki illerde serhedboyu kicik basqinlar olsa da 1242 ci ilden sonra bas veren ilk boyuk hucum olmusdur Lakin bu defe hucum tezlikle def edilmisdir Sonraki illerde bas veren bir nece hucum da ugursuzluqla neticelenmisdir IstinadlarWilliam of Rubruck The journey of William of Rubruck to the eastern parts of the world 1253 55 Translated by William Woodville Rockhill Page 281 It would be very easy to conquer or to pass through all these countries The King of Hungary has not at most XXX thousand soldiers Sverdrup p 115 A near contemporary source says the Hungarians lost 10 000 men in the Mohi battle This is no precise number but as most of the army was lost it may be close to what the author believed the size of the whole army was When Mongol officer Siban spied the Hungarian camp some weeks before the battle he counted 40 units Rashid al Din 2 474 In those days the Hungarian units the so called banderias were usually between 50 and 400 men strong See Julius Bartl Slovak History Chronology and Lexicon Bratislava 2002 p 191 An average size of 250 would indeed give a total of 10 000 men a maximum average of 400 would have given 16 000 men Carey Brian Todd p 124 Marko Laszlo Great Honours of the Hungarian State Budapest Magyar Konyvklub 2000 ISBN 963 547 085 1 Liptai Ervin Military History of Hungary Budapest Zrinyi Katonai Kiado 1985 ISBN 963 326 337 9 Sverdrup p 115 citing Kosztolnyik Sverdrup p 114 115 citing Rashid al Din s chronicles 1 198 2 152 Rashid Al Din s figures give Batu and Subutai about 40 000 horsemen total when they invaded Central Europe in 1241 including Turkic auxiliaries recruited since the conquest of Rus divided into five columns one made a diversionary attacks into Poland but rejoined with the other four in Hungary after Legnica and participated in the invasion Carey states on p 128 that Batu had 40 000 in the main body and ordered Subotai to take 30 000 troops in an encircling maneuver Batu commanded the central prong of the Mongols three pronged assault on eastern Europe This number seems correct when compared with the numbers reported at the Battles of Leignitz to the North and Battle of Hermannstadt Sibiu to the South All three victories occurred in the same week Sverdrup p 115 Citing Gustav Strakoschd Grassmann Der Einfall Der Mongolen In Mitteleuropa In Den Jahren 1241 und 1242 Innsbruck 1893 p 183 The Mongols in the West Denis Sinor Journal of Asian History Vol 33 No 1 1999 page 15 on April 11 Batu s forces executed a night attack on the Hungarian camp inflicting terrible losses on its trapped defenders While the outcome of the encounter is beyond dispute some call it a massacre rather than a battle historians disagree on their assessments of Bela s apparent ineptitude Of course the Hungarians could have done better but it is beyond doubt that no ad hoc feudal type force could have matched the well disciplined highly trained professional soldiers of the Mongol army A seldom considered measure of the efficacy of the Hungarian resistance is the size of the losses sustained by the attackers These were very heavy John France Perilous Glory The Rise of Western Military Power Yale University Press 2011 144 A Global Chronology of Conflict From the Ancient World to the Modern Middle East Vol I ed Spencer C Tucker ABC CLIO 2010 279 Although Mongol losses in the battle are heavy The Mongol Empire A Historical Encyclopedia Vol II ed Timothy May ABC CLIO 2017 103 Obrusanszky Borbala A tatarok kivonulasanak okai The reasons for the departure of the Tatars PDF Szekelyfold kulturalis folyoirat Hungarian 21 9 Csikszereda Hargita Megye Tanacsa Hargita Kiadohivatal Szekelyfold Alapitvany September 2017 113 129 ISSN 1453 3871 2023 12 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 05 24 Erik Fugedi Castle and Society in Medieval Hungary 1000 1437 Akademiai Kiado 1986 seh 48 ISBN 9789630538022 Pal Engel The Realm of St Stephen A History of Medieval Hungary Bloomsbury 2001 ISBN 978 1850439776 Martyn Rady Nobility Land and Service in Medieval Hungary Palgrave Macmillan 2000 ISBN 978 0333800850 Arhiđakon Toma O prirodi Tatara Historia Salonitana Croatian Split Knjizevni krug Peto Andrew 5 Memory and the Narrative of Rape in Budapest and Vienna in 1945 bad url Bessel Richard Schumann Dirk redaktorlar Life After Death Approaches to a Cultural and Social History of Europe During the 1940s and 1950s illustrated Cambridge University Press 2003 seh 143 ISBN 0521009227 Escaping the Mongols A Survivor s Account from the 13th century Medievalists net January 2018 2023 12 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 12 23 Bak Janos M Rady Martyn Veszpremy Laszlo redaktorlar Master Roger s Epistle to the Sorrowful Lament upon the Destruction of the Kingdom of Hungary by the Tatars Bilingual Central European University Press 2010 ISBN 978 9639776951