Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mirzə Əli Musa oğlu Siqqətülislam Təbrizi (19 yanvar 1861, Təbriz – 30 dekabr 1911, Təbriz)—İran Məşrutə hərakatının fəal üzvü, tanınmış din xadimi, şair.
| Mirzə Əli Siqqətülislam | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 19 yanvar 1861 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 dekabr 1911 (50 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | asılma[d] |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, klirik[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Mirzə Əli Musa oğlu Siqqətülislam 1277-ci ildə h. Q (1861 m.) ilində Təbriz şəhərində məşhur bir ruhani ailəsində anadan olmuşdur. Anası Telli xanım Təbrizin mötəbər ailələrindən biri olan Şalçılardan idi. Anası hələ cavan vaxtlardan vəfat etmiş Mirzə Əli öz uşaqlıq dövrünü çox ağır və əziyyətli keçirmişdir. Nəhayət, "Xanqızı" ləqəbli Nuşafərin adlı nənəsinin himayəsində yaşayaraq, hərtərəfli qayğı görür və ibtidai təhsil aldıqdan sonra Ətəbətda 9 il oxuyur və 1308-ci h.q (1880 m.) ildə vətəninə qayıdır. O, üsul, fiqh, hikmət, kəlam, ədəbiyyat, riyaziyyt, tarix və nücum elmlərinin mükəmməl öyərmişdi.
Mirzə Əli Siqqətülislam hərtərəfli biliyə malik idi, bir sıra elmi, bədii əsərlər yazmış və tərcümələr etmişdir. Onun yazıları aşağıdakı şəkildə təsnif edilibdir.
Əsərləri
- 1.Lallar kitabçası 1326 h.q (1908 m) ilində çap olan bu əsər müəllifin özünün dediyi kimi, onun "qəlbi məsləki", yəni siyasi manifestidir.
- 2. Teleqraflar məcmuəsi. Təbrizdə məşrutə uğrunda vuruşmalar zamanı Vasmunc qəsəbəsindən Tehrana vurduğu teleqramların məcmudur.
- 3. "Bəssül-şikva"nın tərcüməsi, Əbülnəsr Məhəmməd bin Əbdülcəbbar Ətəbinin həmən adda əsərinin tərcüməsidir. Azərbaycan valisi Əmirnizam Kərrusinin xahişi ilə tərcümə etdiyi bu əsər ən gözəl tərcümə nümunəsi sayılmaqla yanaşı, burada tərcümənin nəzəri məsələləri barəsində Siqqətül-islamın çox qiymətli fikirləri vardır.
- 4. "İzahul-əxbar" ("Xəbərin izahı") tədqiqi-tarixi bir kitabdır.
- 5. "Tarixi-əmkəneyi-şərifə və ricali-bərcəstə" ("Şərafətli yerlərin və görkəmli şəxsiyyətlərin tarixi"). İki hissədən ibarət olan bu kitabın birinci bölməsində Təbrizdəki Seyidhəmzə, Eynalı və Zeynalı, Sahibüləmr yerlərinin tarixindən bəhs olunur; ikinci hissədə isə Təbrizdə baş verən zəlzələrin xarabkarlığı və Çimal Bağının salınması əhəmiyyəti barədə söhbət gedir.
- 6. "Məratül-kütüb", ya "Əsmaül-kütüb" (" kitablar güzgüsü, ya "Kitabların adları"). Yeddi cilddən ibarət olan bu əsər ədib şah əsəri sayılır.
- 7. Məktub və məqalələri. Bu əsər qiyamətli sənədlər və rəmzi yazılardan ibarətdir. Tədqiqadçılar bu yazıları M.Ə. Talıbovun "duzlu yazıları"na oxşadırlar.
- 8. "Kitabi-təhsili-zeyci-hindi" ("idn astranomiyasının asanlaşdırılması haqda kitab"). Adından da məlum olduğu kimi, nücumdan bəhs edən əsərdir.
- 9. "Əgər millət" və ya "Əgər biz azərbaycanlılar rəflət etsək".
- 10. "Siyasəti-nelamiyyə".
- 11. "Seyid Həmzə və Şah Əli Tağı tarixi".
- 12. "Vaqoni-millət be koca mirəvəd" ("Millətin vaqonu haraya gedir?"). Sonra müəllif bunun adını "Millətin balonu haraya gedir?" etmişdir.
- 13. "Zülmü-valid ve vələd" ("Nəslindən-nəsilə zülm"). Qədim ərəb dilində yazılmış eyni adlı bir kitabın tərcüməsidir.
- 14. "Risaleyi-siyasət". "Siyasəti-islamiyyə"dən başqa bir kitabçadır.
- 15. "Məşrutə, ya məruə". Təbrizin mürtəce mövqe tutan Dəvəçi məhəllədində "İslamiyyə"çilərin tənqidinə dairdir.
- 16. "Haşiyələr və şərhlər".
- 17. "Elmi-rical" ("Dövlət şəxsiyyəti haqda elm").
- 18. "Cəngi-xüsusi" (Xüsusi müharibə"). Bu əsər hələ əldə yoxdur.
- 19. "Kitabi-məcməli-həvadisi-yovmiyyeyi-məşrutə" ("Məşrutənin gündəlik hadisələri məcmuu haqda kitab"). Məşrutə hadisələri barədə gündəlikdir. 1324 h.q. (1906 m) rəcəb ayından 6 məhərrəm 1330-cu h.q (1911 m.) rəcəb ayından 6 məhərrəm 1330-cu h.q. (1911 m.) ilinə qədər dövrü əhatə edir.
- 20. Şeirləri. Bunlar küll halda hələ toplanmışdır.
Gözlərim
Yaşında bir göz açmadı biçarə gözlərim,
Yanında bir doyunca baxa yarə gözlərim,
Çox baxca zülfüvə, ona eyb etmə, üzvü var,
Af sinənə baxanda, düşüb qarə gözlərim.
Bilməm ki, hansı üzvünə yarın nəzər salım,
Bir çarə qıl gönül, qalıb avarə gözlərim,
Yardan fələk sitəmlə ayırsa, həyatidən
Göz örtmərəm ki, düşməyə əğyarə gözlərim.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Məşrutə ensiklopediyası, Bakı, 2011. 624 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Tebrizi Mirze Eli Musa oglu Siqqetulislam Tebrizi 19 yanvar 1861 Tebriz 30 dekabr 1911 Tebriz Iran Mesrute herakatinin feal uzvu taninmis din xadimi sair Mirze Eli SiqqetulislamDogum tarixi 19 yanvar 1861 1861 01 19 Dogum yeri Tebriz Tebriz sehristani Serqi Azerbaycan ostani IranVefat tarixi 30 dekabr 1911 1911 12 30 50 yasinda Vefat yeri Tebriz Tebriz sehristani Serqi Azerbaycan ostani IranVefat sebebi asilma d Fealiyyeti siyasetci klirik d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMirze Eli Musa oglu Siqqetulislam 1277 ci ilde h Q 1861 m ilinde Tebriz seherinde meshur bir ruhani ailesinde anadan olmusdur Anasi Telli xanim Tebrizin moteber ailelerinden biri olan Salcilardan idi Anasi hele cavan vaxtlardan vefat etmis Mirze Eli oz usaqliq dovrunu cox agir ve eziyyetli kecirmisdir Nehayet Xanqizi leqebli Nusaferin adli nenesinin himayesinde yasayaraq herterefli qaygi gorur ve ibtidai tehsil aldiqdan sonra Etebetda 9 il oxuyur ve 1308 ci h q 1880 m ilde vetenine qayidir O usul fiqh hikmet kelam edebiyyat riyaziyyt tarix ve nucum elmlerinin mukemmel oyermisdi Mirze Eli Siqqetulislam herterefli biliye malik idi bir sira elmi bedii eserler yazmis ve tercumeler etmisdir Onun yazilari asagidaki sekilde tesnif edilibdir Eserleri1 Lallar kitabcasi 1326 h q 1908 m ilinde cap olan bu eser muellifin ozunun dediyi kimi onun qelbi mesleki yeni siyasi manifestidir 2 Teleqraflar mecmuesi Tebrizde mesrute ugrunda vurusmalar zamani Vasmunc qesebesinden Tehrana vurdugu teleqramlarin mecmudur 3 Bessul sikva nin tercumesi Ebulnesr Mehemmed bin Ebdulcebbar Etebinin hemen adda eserinin tercumesidir Azerbaycan valisi Emirnizam Kerrusinin xahisi ile tercume etdiyi bu eser en gozel tercume numunesi sayilmaqla yanasi burada tercumenin nezeri meseleleri baresinde Siqqetul islamin cox qiymetli fikirleri vardir 4 Izahul exbar Xeberin izahi tedqiqi tarixi bir kitabdir 5 Tarixi emkeneyi serife ve ricali berceste Serafetli yerlerin ve gorkemli sexsiyyetlerin tarixi Iki hisseden ibaret olan bu kitabin birinci bolmesinde Tebrizdeki Seyidhemze Eynali ve Zeynali Sahibulemr yerlerinin tarixinden behs olunur ikinci hissede ise Tebrizde bas veren zelzelerin xarabkarligi ve Cimal Baginin salinmasi ehemiyyeti barede sohbet gedir 6 Meratul kutub ya Esmaul kutub kitablar guzgusu ya Kitablarin adlari Yeddi cildden ibaret olan bu eser edib sah eseri sayilir 7 Mektub ve meqaleleri Bu eser qiyametli senedler ve remzi yazilardan ibaretdir Tedqiqadcilar bu yazilari M E Talibovun duzlu yazilari na oxsadirlar 8 Kitabi tehsili zeyci hindi idn astranomiyasinin asanlasdirilmasi haqda kitab Adindan da melum oldugu kimi nucumdan behs eden eserdir 9 Eger millet ve ya Eger biz azerbaycanlilar reflet etsek 10 Siyaseti nelamiyye 11 Seyid Hemze ve Sah Eli Tagi tarixi 12 Vaqoni millet be koca mireved Milletin vaqonu haraya gedir Sonra muellif bunun adini Milletin balonu haraya gedir etmisdir 13 Zulmu valid ve veled Neslinden nesile zulm Qedim ereb dilinde yazilmis eyni adli bir kitabin tercumesidir 14 Risaleyi siyaset Siyaseti islamiyye den basqa bir kitabcadir 15 Mesrute ya merue Tebrizin murtece movqe tutan Deveci mehelledinde Islamiyye cilerin tenqidine dairdir 16 Hasiyeler ve serhler 17 Elmi rical Dovlet sexsiyyeti haqda elm 18 Cengi xususi Xususi muharibe Bu eser hele elde yoxdur 19 Kitabi mecmeli hevadisi yovmiyyeyi mesrute Mesrutenin gundelik hadiseleri mecmuu haqda kitab Mesrute hadiseleri barede gundelikdir 1324 h q 1906 m receb ayindan 6 meherrem 1330 cu h q 1911 m receb ayindan 6 meherrem 1330 cu h q 1911 m iline qeder dovru ehate edir 20 Seirleri Bunlar kull halda hele toplanmisdir Gozlerim Yasinda bir goz acmadi bicare gozlerim Yaninda bir doyunca baxa yare gozlerim Cox baxca zulfuve ona eyb etme uzvu var Af sinene baxanda dusub qare gozlerim Bilmem ki hansi uzvune yarin nezer salim Bir care qil gonul qalib avare gozlerim Yardan felek sitemle ayirsa heyatiden Goz ortmerem ki dusmeye egyare gozlerim MenbeEnver Cingizoglu Mesrute ensiklopediyasi Baki 2011 624 seh Hemcinin baxMesrute inqilabi