Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Miqren (fr. migraine) — başın bir (nadir hallarda hər iki) hissəsini əhatə edən güclü və əzabverici epizodik və ya daimi ağrılarla müşayiət olunan nevroloji xəstəlikdir. Bu halda başda hər hansı travma, insult, beyin şişi olmur. Miqren zamanı baş ağrıları arterial təzyiqin artması və ya kəskin azalması, qlaukoma tutmaları və ya kəllədaxili təzyiqin artması ilə əlaqədar deyil. Miqren ağır formalı birincili baş ağrısının ən geniş yayılmışnövüdür. Yayılma dərəcəsinə görə 10% kişilərdə, 22% qadınlarda müşahidə olunur. "Miqren" sözü fransız mənşəli olub, öz növbəsində yunan dilində "başın yarısı" mənasını verən ἡμικρανία (hemikraniya) sözündən götürülmüşdür.
| Miqren | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | G43.9 |
| XBT-10-KM | G43.909, G43.9, G43 |
| XBT-9-KM | 346, 346.9, 346.90, 346.80 |
| OMIM | 157300, 157300 |
| DiseasesDB | 31876, 4693 |
| MedlinePlus | 000709 |
| MeSH | D008881 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təsnifatı
Miqren
G 43.0 Aurasız miqren (sadə miqren)
G 43.1 Aura ilə gedən miqren (klassik miqren) Miqren:
- Baş ağrısız aura
- Bazilyar
- Ekvivalentlər
- Ailəvi hemiplegik
- Hemiplegik
G 43.2 Miqrenoz status
G 43.3 Ağırlaşmış miqren
G 43.8 Digər miqren
- Oftalmoplegik miqren
- Retinal miqren
G 43.9 Dəqiqləşdirilməmiş miqren
Növləri
Miqren xəstəliyinin 2 növü vardır:
- Auralı miqren;
- Aurasız miqren
Miqren xəstəliyinin ən geniş yayılmış növü aurasız miqren tipidir. Aurasız miqren 4 saatdan 72 saata qədər davam edə bilər. Aurasız miqren zamanı ağrı fiziki və zehni aktivlik zamanı, işığa və səsə həssaslıq zamanı daha da artır. Ürəkbulanma, qusma ilə müşayiət olunur.
Miqren Aurası
Miqren aurası – miqren baş ağrılarının əvvəlində və ya ondan öncə baş verən simptomların kompleksidir. Tipik aura vizual və/və ya sensor hissiyyatın müvəqqəti pozulmasından və/və ya nitqin disfaziyası simptomlarından ibarətdir. Simptomlar müsbət (məsələn: işıqlanma, ləkələr, əyri xətlər, iynə batması) və mənfi (görmənin itməsi, dilin tutulması) ola bilər. Simptomlar 5 dəqiqə ərzində tam formalaşır və 60 dəqiqə ərzində keçir. Auranın müxtəlif simptomları ardıcıl olaraq baş verə bilər.
Potensial səbəblər
Müəyyən amillər miqren tutmasına qıcıq ola bilər (qeyd etmək lazımdır ki, sadə bir qıcıq miqren tutmasının başlanmasına səbəb ola bilər, halbuki bir neçə amilin kombinasiyası tutmaya çox nadir hallarda səbəb olur): isti, soyuq, müxtəlif qoxular, parlaq işıq, səs-küy, fiziki gərginlik/hərəkət, xronik stress, yuxu pozğunluğu, vaxtsız/pis qidalanma, tütünçəkmə, сinsi yetkinlik dövrü, menstruasiya və ya ovulyasiya, menopauza, hamiləlik, dərman amili (nitroqliserin, oral kontraseptivlər, hormonal terapiya, opiat və barbituratlar, nifedipin və s.), qida məhsulları (sitrus meyvələri, tərkibində kofein, nitritlər və aspartam olan qida məhsulları, yetişmiş pendir, şokolad, alkoqol, monosodium qlutamatlı qida məhsulları və s.).
Klinik Simptomları
Miqren tez-tez rast gəlinən ürək bulanması, qusma ilə müşahidə olunan, işığın və səsin təsirindən güclənən uzunmüddətli baş ağrısıdır. Həmçinin miqren nevroloji xəstəlikdir. Miqren ağrıları saatlar və ya günlərlə davam edir. Uzun müddət davam edən miqren ağrıları miqren statusu adlanır. Miqren zamanı baş ağrılarının səbəbi qan damarlarının ətrafındakı sinir liflərinin kimyəvi preparatların təsiri, qan damarlarının genişlənməsi nəticəsində sıxılmasıdır. Bu xəstəlik əsasən qadınlarda geniş yayılıb. Miqren baş ağrısı ürəkbulanma, diareya, işığa, səsə həssaslıq, qan dövranının zəifləməsinə səbəb olur. Miqrendən əziyyət çəkənlər baş ağrılarının səbəbini müxtəlif faktorla əlaqələndirirlər. Miqrenin simptomları baş ağrısından bir müddət əvvəl, dərhal baş ağrısına keçən vaxt, baş ağrısı ilə eyni zamanda və baş ağrısından sonra əmələ gələ bilər. Miqrenin əsas səciyyəvi simptomlarına aiddir:
- Pulsasiyaedici və pulsasiya etməyən birtərəfli ağrı;
- 4 saatdan 72 saata(3 günə) qədər davam edən ağrı;
- ürək bulanma, qusma;
- işığa,qoxuya,səsə həssaslıq.
- əmək qabiliyyətinin itirilməsi
- adi fiziki yükdən ağrının güclənməsi
Ürəkbulanma və işığa qarşı artmış həssaslıq ilə müşahidə olunan, əmək qabiliyyətinin məhdudlaşdırılmasına gətirən təkrarlanan kəskin baş ağrıları ilə nevroloji müayinələrin nəticələri normal olan pasiyentlər miqren xəstəliyi olan xəstələr kimi qəbul olunmalıdırlar
Müalicə üsulları
ABŞ tədqiqatçıları araşdırmışlar ki, kəskin baş ağrısına səbəb olan miqren hava dəyişikliyi ilə sıx əlaqəlidir. ABŞ-də təxminən 18% qadınlar və 6% kişilər miqrendən əziyyət çəkir. Xüsusilə gənc və orta yaşlı nəsillərdə bu özünü daha da qabarıq şəkildə göstərir. Qısa müddətli bir araşdırma nəticəsində məlum olmuşdur ki, havanın tez-tez dəyişməsi və eyni zamanda hava çirklənməsi baş ağrılarına səbəb olur.
İnsanların tez-tez qarşılaşdığı və şiddətli baş ağrıları ilə müşahidə olunan miqren xəstəliyi üçün elektrikli və maqnitli müalicə üsulu inkişaf etdirilir. İsveçdəki “Illustrerad Vetenskap” elmi jurnalının xəbərinə görə beyinə və saç köklərinə elektrik yayan maqnetik cihazlar və maqnitlər tutularaq miqren xəstəliyini müalicə etmək üsulundan istifadə olunur. ABŞ-də bu istiqamətdə tədqiqatlar sürətlə davam edərkən Avropada, xüsusilə İsveçdə bu metod üzərində ciddi durulur. Maqnitli üsul sayəsində baş ağrıları azalıb. 2006-cı ildən bəri bu sahədə testlər aparılır. Tək və ya ikitərəfli baş ağrıları müşahidə olunan miqren, xüsusilə 25-45 yaşlı insanlar arasında qeydə alınır.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- "Migren: səbəbləri, simptomları və müalicə". 2021-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-16.
- (PDF). 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Miqren fr migraine basin bir nadir hallarda her iki hissesini ehate eden guclu ve ezabverici epizodik ve ya daimi agrilarla musayiet olunan nevroloji xestelikdir Bu halda basda her hansi travma insult beyin sisi olmur Miqren zamani bas agrilari arterial tezyiqin artmasi ve ya keskin azalmasi qlaukoma tutmalari ve ya kelledaxili tezyiqin artmasi ile elaqedar deyil Miqren agir formali birincili bas agrisinin en genis yayilmisnovudur Yayilma derecesine gore 10 kisilerde 22 qadinlarda musahide olunur Miqren sozu fransiz menseli olub oz novbesinde yunan dilinde basin yarisi menasini veren ἡmikrania hemikraniya sozunden goturulmusdur MiqrenXBT 10 G43 9XBT 10 KM G43 909 G43 9 G43XBT 9 KM 346 346 9 346 90 346 80OMIM 157300 157300DiseasesDB 31876 4693MedlinePlus 000709MeSH D008881 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTesnifatiMiqren G 43 0 Aurasiz miqren sade miqren G 43 1 Aura ile geden miqren klassik miqren Miqren Bas agrisiz aura Bazilyar Ekvivalentler Ailevi hemiplegik Hemiplegik G 43 2 Miqrenoz status G 43 3 Agirlasmis miqren G 43 8 Diger miqren Oftalmoplegik miqren Retinal miqren G 43 9 Deqiqlesdirilmemis miqrenNovleriMiqren xesteliyinin 2 novu vardir Aurali miqren Aurasiz miqren Miqren xesteliyinin en genis yayilmis novu aurasiz miqren tipidir Aurasiz miqren 4 saatdan 72 saata qeder davam ede biler Aurasiz miqren zamani agri fiziki ve zehni aktivlik zamani isiga ve sese hessasliq zamani daha da artir Urekbulanma qusma ile musayiet olunur Miqren AurasiMiqren aurasi miqren bas agrilarinin evvelinde ve ya ondan once bas veren simptomlarin kompleksidir Tipik aura vizual ve ve ya sensor hissiyyatin muveqqeti pozulmasindan ve ve ya nitqin disfaziyasi simptomlarindan ibaretdir Simptomlar musbet meselen isiqlanma lekeler eyri xetler iyne batmasi ve menfi gormenin itmesi dilin tutulmasi ola biler Simptomlar 5 deqiqe erzinde tam formalasir ve 60 deqiqe erzinde kecir Auranin muxtelif simptomlari ardicil olaraq bas vere biler Potensial sebeblerMueyyen amiller miqren tutmasina qiciq ola biler qeyd etmek lazimdir ki sade bir qiciq miqren tutmasinin baslanmasina sebeb ola biler halbuki bir nece amilin kombinasiyasi tutmaya cox nadir hallarda sebeb olur isti soyuq muxtelif qoxular parlaq isiq ses kuy fiziki gerginlik hereket xronik stress yuxu pozgunlugu vaxtsiz pis qidalanma tutuncekme sinsi yetkinlik dovru menstruasiya ve ya ovulyasiya menopauza hamilelik derman amili nitroqliserin oral kontraseptivler hormonal terapiya opiat ve barbituratlar nifedipin ve s qida mehsullari sitrus meyveleri terkibinde kofein nitritler ve aspartam olan qida mehsullari yetismis pendir sokolad alkoqol monosodium qlutamatli qida mehsullari ve s Klinik SimptomlariMiqren tez tez rast gelinen urek bulanmasi qusma ile musahide olunan isigin ve sesin tesirinden guclenen uzunmuddetli bas agrisidir Hemcinin miqren nevroloji xestelikdir Miqren agrilari saatlar ve ya gunlerle davam edir Uzun muddet davam eden miqren agrilari miqren statusu adlanir Miqren zamani bas agrilarinin sebebi qan damarlarinin etrafindaki sinir liflerinin kimyevi preparatlarin tesiri qan damarlarinin genislenmesi neticesinde sixilmasidir Bu xestelik esasen qadinlarda genis yayilib Miqren bas agrisi urekbulanma diareya isiga sese hessasliq qan dovraninin zeiflemesine sebeb olur Miqrenden eziyyet cekenler bas agrilarinin sebebini muxtelif faktorla elaqelendirirler Miqrenin simptomlari bas agrisindan bir muddet evvel derhal bas agrisina kecen vaxt bas agrisi ile eyni zamanda ve bas agrisindan sonra emele gele biler Miqrenin esas seciyyevi simptomlarina aiddir Pulsasiyaedici ve pulsasiya etmeyen birterefli agri 4 saatdan 72 saata 3 gune qeder davam eden agri urek bulanma qusma isiga qoxuya sese hessasliq emek qabiliyyetinin itirilmesi adi fiziki yukden agrinin guclenmesi Urekbulanma ve isiga qarsi artmis hessasliq ile musahide olunan emek qabiliyyetinin mehdudlasdirilmasina getiren tekrarlanan keskin bas agrilari ile nevroloji muayinelerin neticeleri normal olan pasiyentler miqren xesteliyi olan xesteler kimi qebul olunmalidirlarMualice usullariABS tedqiqatcilari arasdirmislar ki keskin bas agrisina sebeb olan miqren hava deyisikliyi ile six elaqelidir ABS de texminen 18 qadinlar ve 6 kisiler miqrenden eziyyet cekir Xususile genc ve orta yasli nesillerde bu ozunu daha da qabariq sekilde gosterir Qisa muddetli bir arasdirma neticesinde melum olmusdur ki havanin tez tez deyismesi ve eyni zamanda hava cirklenmesi bas agrilarina sebeb olur Insanlarin tez tez qarsilasdigi ve siddetli bas agrilari ile musahide olunan miqren xesteliyi ucun elektrikli ve maqnitli mualice usulu inkisaf etdirilir Isvecdeki Illustrerad Vetenskap elmi jurnalinin xeberine gore beyine ve sac koklerine elektrik yayan maqnetik cihazlar ve maqnitler tutularaq miqren xesteliyini mualice etmek usulundan istifade olunur ABS de bu istiqametde tedqiqatlar suretle davam ederken Avropada xususile Isvecde bu metod uzerinde ciddi durulur Maqnitli usul sayesinde bas agrilari azalib 2006 ci ilden beri bu sahede testler aparilir Tek ve ya ikiterefli bas agrilari musahide olunan miqren xususile 25 45 yasli insanlar arasinda qeyde alinir IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Migren sebebleri simptomlari ve mualice 2021 05 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 16 PDF 2016 03 04 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 09 16