Maykop rayonu (adıq Мыекъуапэ район) — Rusiya Federasiyası, Adıgey Respublikasının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi qəsəbəsidir.
Maykop rayonu | |||
---|---|---|---|
| |||
| |||
Ölkə | |||
Tarixi və coğrafiyası | |||
Yaradılıb | 28 aprel 1962 | ||
Sahəsi |
| ||
Əhalisi | |||
Əhalisi |
| ||
Rəsmi sayt | |||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coğrafiyası
Maykop rayonu respublikanın cənub hissəsində yerləşir. Rayonun ümumi sahəsi 3667.43 km²-dir. Bura 10 kənd yaşayış məntəqəsi daxildir.
Rayon aşağıdakı inzibati vahidlərlə həmsərhəddir: Maykop şəhər dairəsi və şimalda Qiaqin rayonu, həmçinin şərqdə Krasnodar diyarının Mostovski rayonu, cənubda Soçi kurort şəhəri, qərbdə və şimal-qərbdə Beloreçenski rayonu.
Bölgənin böyük hissəsi şimaldan dağətəyi əraziyə keçən dağlıq zonadır. Ərazisi əsasən şimalda təpəlidir, cənubda dağlıqdır. Bölgənin torpaq örtüyündə dağ qaratorpaqları geniş yayılmışdır. Dağ silsilələrinin zirvələri buzlaqlarla örtülüdür. Bölgənin və bütün respublikanın ən yüksək nöqtəsi Çuquş dağı rayonda yerləşir (3237 m). Turistlər arasında ən populyar olanlar ərazilər Laqo-Naki yaylası və Fişt-Oshten dağ silsiləsidir.
Bölgənin əsas su yolu rayonun mərkəzi hissəsindən axan Belaya çayıdır. Rayondan axan ən böyük çaylar: Kürdjips, Dequako, Bzıxa, Fortepianka, Molçepa, Kiş, Syuk, Dax, Meşoko, Xacox, Funtv və başqaları. Ayrıca rayon ərazisində, digər çay hövzələrinə aid olan Ulka, Kujora, Seral və digər çaylar əmələ gəlir.
Rayon iqlimi rütubətli, mülayimdir, Qara dənizə yaxınlığı və mülayimdən subtropik iqlimə keçid vəziyyəti mühüm rol oynayır. Havanın orta temperaturu iyulda + 23.0 ° C, yanvarda -1.0 ° C arasında dəyişir. Orta illik temperatur + 11.0 ° C-dir. Orta illik yağıntının miqdarı 1000 mm-dir. Ən çox yağıntı yaz ayları düşür.
Tarixi
Mərkəzi Maykop şəhəri olan Maykop rayonu 2 iyun 1924-cü ildə Cənub-Şərqi bölgənin Maykop mahalının bir hissəsi olaraq yaradıldı. Əvvəlcə 19 kənd məclisi: Abadzek, Bezvodnenski, Dağıstan, Daxovski, Kamennomostski, Kelermesski, Kujorski, Kurdjipski, Maykopski, Maxoşevski, Nijni Novqorod, Novoproxladnski, Novosvobodnı, Sevastopol, Temnoleski, Tulski, Xamışkinski, Xanski, Yaroslavski. 16 noyabr 1924-cü il ərazi verilir. 29 fevral 1928-ci ildə ləğv edilmiş Dondukovski rayonu ərazisinin böyük bir hissəsi rayona daxil edilir. 10 yanvar 1934-cü il ərazi Azov-Qara dəniz diyarına verilir. 31 dekabr 1934-cü ildə Qiaqin rayonu Maykop rayonundan ayrılır. 10 aprel 1936-cı ildə Maykop şəhəri və Xan Kənd Şurası Adıgey Muxtar Vilayətinin bir hissəsi olur və rayon mərkəzi Tula kəndinə köçürülür. Bundan sonra rayon Tula adlandırılır. 13 sentyabr 1937-ci ildə Tula rayonu Krasnodar diyarına verilir. 21 fevral 1940-cı ildə mərkəzi Maykop şəhəri olan Maykop rayonu Adıgey Muxtar Vilayətinin bir hissəsi olaraq meydana gəlir. 1956-cı il 7 dekabr - 10 iyun 1959-cu il tarixləri arasında Maykop rayonu ləğv edilir və ərazisi Maykop Şəhər Sovetinin tabeliyinə verilir. 28 aprel 1962-ci ildə Krasnodar ərazisinin ləğv edilmiş Tula rayonunun ərazisi Adıgey Muxtar Dairəsinin Maykop raynuna birləşdirilir. 1 fevral 1963-cü ildə keçmiş Maykop rayonunun bütün kənd məclisləri Qiaqin rayonuna birləşdirildi və Tula sənaye bölgəsi keçmiş Tula rayonu ərazisində qurulur. 12 yanvar 1965-ci ildə Tula Sənaye Məhəlləsi ləğv edilir və ərazisi bərpa edilmiş Maykop rayonuna qaytarılır. 6 iyul 1965-ci ildə Tula kəndi yenidən Maykop rayonunun mərkəzi olur. 1993-cü ildə kənd şuralarının fəaliyyəti dayandırılır və kənd idarələrinin əraziləri kənd rayonlarına çevrilir. 2005-ci ildə Maykop rayonunda kənd rayonları ləğv edilir və 10 bələdiyyə qurulur: 8 kənd yaşayış məntəqəsi və 2 şəhər məntəqəsi - Tula və Kamennomostskoe. 2011-ci ildə Tula və Kamennomostskoe şəhər yaşayış məntəqələrinin kənd yaşayış məntəqələrinə çevrilməsi ilə bağlı referendum keçirilir. 2013-cü ildə referendumun nəticələri rəsmi olaraq təsdiqlənir. Tula və Kamennomostski şəhərləri kənd yaşayış məntəqələrinə çevrilir.
Əhali
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:
xalq | say, nəf. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
---|---|---|
ruslar | 46 739 | 79,98 % |
ermənilər | 6 119 | 10,47 % |
adıqlar | 1 147 | 1,96 % |
ukraynalılar | 1 039 | 1,78 % |
digərləri | 2 350 | 4,02 % |
milliyyətini bildirməyənlər | 1 045 | 1,79 % |
ümumi | 58 439 | 100,0 % |
- Cins tərkibi
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat:
Yaş | Kişilər, nəf. | Qadınlar, yaş. | Ümumi say. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
---|---|---|---|---|
0 — 14 yaş | 5 241 | 5 048 | 10 289 | 17,61 % |
15 — 59 yaş | 17 585 | 18 522 | 36 107 | 61,78 % |
60 yaşdan yuxarı | 4 446 | 7 597 | 12 043 | 20,61 % |
ümumi | 27 272 | 31 167 | 58 439 | 100,0 % |
Kişilər — 27 272 nəf. (46,7 %). Qadınlar — 31 167 nəf. (53,3 %).
Əhalinin orta yaşı — 39,4 yaş. Kişilərin orta yaşı — 37,1 yaş. Qadınların orta yaşı — 41,5 yaş.
KİV
Rayonda Mayak qəzeti nəşr olunur. Həftədə iki dəfə dərc olunur. Rayonun rəsmi saytı. Məşhur sosial şəbəkələrdə rayon administrasiyasının rəsmi səhifələri vardır.
İstinadlar
- GEOnet Names Server. 2018.
- http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst35/DBInet.cgi?pl=8006001.
- https://23.rosstat.gov.ru/storage/mediabank/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%20%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D0%BF%D0%BE%20%D0%9C%D0%9E%20%D0%B8%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC%20%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC%20%D0%BD%D0%B0%201%20%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F%202012-2023%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2.rar (rus.).
- "Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения Республики Адыгея. Том 4. Национальный состав" (PDF). 2013-11-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2014-09-11.
- "Том 2. Возрастно-половой состав населения и состояние в браке" (PDF).[ölü keçid]
- "Официальный сайт газеты «Маяк» Майкопского района". 2019-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-01.
Mənbə
- Государственный Совет-Хасэ Республики Адыгея[ölü keçid]
- Арбитражный Суд Республики Адыгея[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Maykop rayonu adiq Myekuape rajon Rusiya Federasiyasi Adigey Respublikasinin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi qesebesidir Maykop rayonuGerb44 31 00 sm e 40 10 29 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiYaradilib 28 aprel 1962Sahesi 3 667 43 km EhalisiEhalisi 58 793 nef 2023 Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiMaykop rayonu respublikanin cenub hissesinde yerlesir Rayonun umumi sahesi 3667 43 km dir Bura 10 kend yasayis menteqesi daxildir Rayon asagidaki inzibati vahidlerle hemserheddir Maykop seher dairesi ve simalda Qiaqin rayonu hemcinin serqde Krasnodar diyarinin Mostovski rayonu cenubda Soci kurort seheri qerbde ve simal qerbde Belorecenski rayonu Bolgenin boyuk hissesi simaldan dageteyi eraziye kecen dagliq zonadir Erazisi esasen simalda tepelidir cenubda dagliqdir Bolgenin torpaq ortuyunde dag qaratorpaqlari genis yayilmisdir Dag silsilelerinin zirveleri buzlaqlarla ortuludur Bolgenin ve butun respublikanin en yuksek noqtesi Cuqus dagi rayonda yerlesir 3237 m Turistler arasinda en populyar olanlar eraziler Laqo Naki yaylasi ve Fist Oshten dag silsilesidir Bolgenin esas su yolu rayonun merkezi hissesinden axan Belaya cayidir Rayondan axan en boyuk caylar Kurdjips Dequako Bzixa Fortepianka Molcepa Kis Syuk Dax Mesoko Xacox Funtv ve basqalari Ayrica rayon erazisinde diger cay hovzelerine aid olan Ulka Kujora Seral ve diger caylar emele gelir Rayon iqlimi rutubetli mulayimdir Qara denize yaxinligi ve mulayimden subtropik iqlime kecid veziyyeti muhum rol oynayir Havanin orta temperaturu iyulda 23 0 C yanvarda 1 0 C arasinda deyisir Orta illik temperatur 11 0 C dir Orta illik yagintinin miqdari 1000 mm dir En cox yaginti yaz aylari dusur TarixiMerkezi Maykop seheri olan Maykop rayonu 2 iyun 1924 cu ilde Cenub Serqi bolgenin Maykop mahalinin bir hissesi olaraq yaradildi Evvelce 19 kend meclisi Abadzek Bezvodnenski Dagistan Daxovski Kamennomostski Kelermesski Kujorski Kurdjipski Maykopski Maxosevski Nijni Novqorod Novoproxladnski Novosvobodni Sevastopol Temnoleski Tulski Xamiskinski Xanski Yaroslavski 16 noyabr 1924 cu il erazi verilir 29 fevral 1928 ci ilde legv edilmis Dondukovski rayonu erazisinin boyuk bir hissesi rayona daxil edilir 10 yanvar 1934 cu il erazi Azov Qara deniz diyarina verilir 31 dekabr 1934 cu ilde Qiaqin rayonu Maykop rayonundan ayrilir 10 aprel 1936 ci ilde Maykop seheri ve Xan Kend Surasi Adigey Muxtar Vilayetinin bir hissesi olur ve rayon merkezi Tula kendine kocurulur Bundan sonra rayon Tula adlandirilir 13 sentyabr 1937 ci ilde Tula rayonu Krasnodar diyarina verilir 21 fevral 1940 ci ilde merkezi Maykop seheri olan Maykop rayonu Adigey Muxtar Vilayetinin bir hissesi olaraq meydana gelir 1956 ci il 7 dekabr 10 iyun 1959 cu il tarixleri arasinda Maykop rayonu legv edilir ve erazisi Maykop Seher Sovetinin tabeliyine verilir 28 aprel 1962 ci ilde Krasnodar erazisinin legv edilmis Tula rayonunun erazisi Adigey Muxtar Dairesinin Maykop raynuna birlesdirilir 1 fevral 1963 cu ilde kecmis Maykop rayonunun butun kend meclisleri Qiaqin rayonuna birlesdirildi ve Tula senaye bolgesi kecmis Tula rayonu erazisinde qurulur 12 yanvar 1965 ci ilde Tula Senaye Mehellesi legv edilir ve erazisi berpa edilmis Maykop rayonuna qaytarilir 6 iyul 1965 ci ilde Tula kendi yeniden Maykop rayonunun merkezi olur 1993 cu ilde kend suralarinin fealiyyeti dayandirilir ve kend idarelerinin erazileri kend rayonlarina cevrilir 2005 ci ilde Maykop rayonunda kend rayonlari legv edilir ve 10 belediyye qurulur 8 kend yasayis menteqesi ve 2 seher menteqesi Tula ve Kamennomostskoe 2011 ci ilde Tula ve Kamennomostskoe seher yasayis menteqelerinin kend yasayis menteqelerine cevrilmesi ile bagli referendum kecirilir 2013 cu ilde referendumun neticeleri resmi olaraq tesdiqlenir Tula ve Kamennomostski seherleri kend yasayis menteqelerine cevrilir EhaliMilli terkib 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasinin melumatlarina gore rayonun milli terkibi haqqinda asagidaki melumatlar verilmisdir xalq say nef umumi ehaliye olan nisbet ruslar 46 739 79 98 ermeniler 6 119 10 47 adiqlar 1 147 1 96 ukraynalilar 1 039 1 78 digerleri 2 350 4 02 milliyyetini bildirmeyenler 1 045 1 79 umumi 58 439 100 0 Cins terkibi 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasina olan melumat Yas Kisiler nef Qadinlar yas Umumi say umumi ehaliye olan nisbet 0 14 yas 5 241 5 048 10 289 17 61 15 59 yas 17 585 18 522 36 107 61 78 60 yasdan yuxari 4 446 7 597 12 043 20 61 umumi 27 272 31 167 58 439 100 0 Kisiler 27 272 nef 46 7 Qadinlar 31 167 nef 53 3 Ehalinin orta yasi 39 4 yas Kisilerin orta yasi 37 1 yas Qadinlarin orta yasi 41 5 yas KIVRayonda Mayak qezeti nesr olunur Heftede iki defe derc olunur Rayonun resmi sayti Meshur sosial sebekelerde rayon administrasiyasinin resmi sehifeleri vardir IstinadlarGEOnet Names Server 2018 http www gks ru dbscripts munst munst35 DBInet cgi pl 8006001 https 23 rosstat gov ru storage mediabank D0 A7 D0 B8 D1 81 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 BD D0 BE D1 81 D1 82 D1 8C 20 D0 BF D0 BE D1 81 D1 82 D0 BE D1 8F D0 BD D0 BD D0 BE D0 B3 D0 BE 20 D0 BD D0 B0 D1 81 D0 B5 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 B8 D1 8F 20 D0 BF D0 BE 20 D0 9C D0 9E 20 D0 B8 20 D0 BD D0 B0 D1 81 D0 B5 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 BD D1 8B D0 BC 20 D0 BF D1 83 D0 BD D0 BA D1 82 D0 B0 D0 BC 20 D0 BD D0 B0 201 20 D1 8F D0 BD D0 B2 D0 B0 D1 80 D1 8F 202012 2023 20 D0 B3 D0 BE D0 B4 D0 BE D0 B2 rar rus Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 goda Chislennost naseleniya Respubliki Adygeya Tom 4 Nacionalnyj sostav PDF 2013 11 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2014 09 11 Tom 2 Vozrastno polovoj sostav naseleniya i sostoyanie v brake PDF olu kecid Oficialnyj sajt gazety Mayak Majkopskogo rajona 2019 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 01 MenbeGosudarstvennyj Sovet Hase Respubliki Adygeya olu kecid Arbitrazhnyj Sud Respubliki Adygeya olu kecid