Bu məqaləni lazımdır. |
Maruni Kilsəsi (ərəb. الكنيسة المارونيّة; lat. Ecclesia Maronitarum), və ya rəsmi adı ilə Əntakiyə Süryani Maruni Kilsəsi (ərəb. الكنيسة الأنطاكية السريانية المارونية; süry. ܥܕܬܐ ܣܘܪܝܝܬܐ ܡܪܘܢܝܬܐ ܕܐܢܛܝܘܟܝܐ) qədim xristian , statusuna sahib olan altı Şərqi Katolik kilsəsindən biridir.
Maruni Kilsəsi | |
---|---|
bkerki.org | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi kilsə icmalarının əksəriyyəti Suriyada və Kiprdə olduğu kimi Livanda da yerləşir. Marunilərin Livandan davamlı mühacirəti son illərdə Argentina, Braziliya, Amerika Birləşmiş Ştatları, Meksika, Avstraliya və digər əyalətlər və ölkələrin diasporalarında icmaların yaranmasına səbəb oldu.
Tarix
Livan Marunilərinin tarixi IV əsrin sonlarında, bir qrup şagirdin Müqəddəs Marun ətrafında toplandığı vaxtdan başlayır. Daha sonra Hələbdən Əntakiyəyə qədər bir yolda bir monastır inşa etdilər. V-VI əsrlərdə Mübarək Kirskinin Teodoretinin teoloji məktəbini qurduğu monastır, Xalkidon Kilsə Məclisinin xristologiya təlimini dəstəkləyərək Monofizitlərə və Miafizitlərə qətiyyətlə qarşı çıxdı. 517-ci ildə monastır qardaşları Monofizit təlimini rədd etdikləri Papa Gormizdə xüsusi bir mesaj göndərdilər. Buna görə qardaşlar V Ümumdünya Kilsə Məclisini tanımadılar. Ancaq V.V.Bolotova görə, qədim zamanlardan bəri rahiblər Məsihin vahid iradəsi təlimini tanıyırdılar və buna görə də Marunilər təkallahlığı dəstəklədilər.
Qədim Maruni Kilsəsi
VII əsrin sonunda, Ərəblərin istilası ilə əlaqədar olaraq, Marunilər Konstantinopolla əlaqələrini kəsdilər, bu da VI Ümumdünya Kilsə Məclisində təlimlərini pislədi və buna görə 687-ci ildə öz patriarxları Marunu seçdilər. Maruni kilsəsi üçün bir sıra mühüm yazıların yanında Maruni ayin ayininin ayinidir. Öz patriarxının seçilməsi Maruniler və Bizans ilə onu dəstəkləyən Melkit Katoliklər və Süryani ortodoks arasında bir qarşıdurmaya səbəb oldu. 694-cü ildə Bizans qoşunları Müqəddəs Maruni, bir çox Maruni rahibini öldürərkən.
VIII əsrin əvvəllərində aramsız təqiblərə görə Maruni rahibləri bir qrup ardıcılları ilə birlikdə dağlıq Livanın uzaq bir bölgəsinə köçdü və burada nisbi təcriddə bir neçə əsr boyu mövcud oldular. Məhz bu dövrdə özlərini xüsusi bir Kilsə kimi qavramış və yepiskoplarını Əntakiyə və bütün Şərqin patriarxı adlandırmağa başlamışlar.
Maruni Katolik Kilsəsi
Əntakiyə knyazlığının xaçlılar tərəfindən qurulduğu Xll əsrdə Marunilər Latın Kilsəsi ilə təmasda oldular. Marunilər, Tərabülüsün mühasirəsi dövründə Toulouse VI Raymund'a fəal dəstək verdilər. 1182-ci ildə Marunilər rəsmi olaraq Roma ilə birliklərini təsdiqlədilər, lakin əksər Marunilər, Roma Kilsəsi ilə ünsiyyəti heç vaxt kəsmədiklərinə inanırlar. Xaçlılarla təmaslardan əvvəl Marunilərin Monotelit olduğuna dair bir fikir var, bununla belə Marunilərin özləri tərəfindən təkzib edilir, ya bunu inkar edir, ya da VI Ümumdünya Kilsə Məclisində islah olunmayan Məsihin insan iradəsini könüllü olaraq istədiyini inanan Maksim Etirafçı tərəfdarları olduqlarını israr edirlər və itaət etmək əvəzinə onun ilahi iradəsi. Hər halda, 1182-ci ildən bəri Marunilərin ortodoksal Xristologiya tətbiq etdiyinə şübhə yoxdur.
Patriarx I Jeremiah Al-Amshitti (1199-1230) 1215-ci ildə Dördüncü lateran məclisində iştirak etdiyi Romanı ziyarət edən ilk Maruni patriarxı oldu. Bu səfər, Roma ilə sıx əlaqələrin başlanğıcını və Kilsənin Latınlaşma meylini göstərdi. Maruni mühacirləri Kiprdə (XII əsr), Rodosda (XIV əsr) və Maltada meydana çıxdı.
XVI əsrdə türklər Marunilərin vətənini fəth etdilər və uzun bir Osmanlı hakimiyyəti dövrü başladı. XVI əsrin sonunda, Maruni patriarxları Trento Kilsə Məclisinin qərarlarının kilsə həyatına daxil edildiyi və məclis qismən Latınlaşdırıldığı bir çox sinod topladı. 1584-cü ildə Romada Maruni Kilsəsinin bir çox görkəmli nümayəndələrini yetişdirən və Qərbdəki Maruni irsinin daha dərindən başa düşülməsinə kömək edən Maruni Kolleci quruldu. 1606-cı ildə, Maruni Kilsəsində Gregorian təqvimi tətbiq edildi.
1736-cı ildə bu Kilsənin əsas məclisi mühüm islahatlar aparan Livan dağında toplandı. Məşhur şərqşünas Cuzeppe Assemani Papanın mirası idi. Kilsə məclisi, Maruni Kilsəsinin bir sıra kanonlarını qəbul etdi, buna görə kilsə ilk dəfə piskoposluğa bölündü, kilsə həyatının qaydaları quruldu, əsasları bu günə qədər gəlib çatdı. XIX əsrin əvvəllərindən bəri Qərb dövlətləri, xüsusilə Fransa, Osmanlı İmperiyasının bir hissəsi olan Maruniləri dəstəkləməyə başladılar. Dürzilərin 1860-cı ildə Türk hakimiyyəti ilə ittifaqda törətdikləri Maruni qırğını Fransızların silahlı istilasına səbəb oldu. Birinci Dünya Müharibəsindən sonra Livan və Suriya Fransanın nəzarətinə keçdi.
1944-cü ildə Fransa Livana tam müstəqillik verdi. "Milli Pakt" adlanan şifahi bir razılaşmaya görə, ölkənin prezidenti vəzifəsi və əyalətdəki bir sıra əsas vəzifələr Maruni icmasının nümayəndələrinə həvalə edildi. Bununla birlikdə, 1975-ci ildə Livanda başlayan vətəndaş müharibəsi, cəmiyyətin gələcəyinin problemli olduğunu tapdı. Təxminən bir milyon Maruni Livandan ayrılıb Qərbdə yerləşdi.
1790-cı ildən bəri, Maruni Patriarxının kreslosu Beyrutdan 25 mil məsafədə Bkirki'də idi.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Maruni Kilsesi ereb الكنيسة الماروني ة lat Ecclesia Maronitarum ve ya resmi adi ile Entakiye Suryani Maruni Kilsesi ereb الكنيسة الأنطاكية السريانية المارونية sury ܥܕܬܐ ܣܘܪܝܝܬܐ ܡܪܘܢܝܬܐ ܕܐܢܛܝܘܟܝܐ qedim xristian statusuna sahib olan alti Serqi Katolik kilsesinden biridir Maruni Kilsesibkerki org Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tarixi kilse icmalarinin ekseriyyeti Suriyada ve Kiprde oldugu kimi Livanda da yerlesir Marunilerin Livandan davamli muhacireti son illerde Argentina Braziliya Amerika Birlesmis Statlari Meksika Avstraliya ve diger eyaletler ve olkelerin diasporalarinda icmalarin yaranmasina sebeb oldu TarixLivan Marunilerinin tarixi IV esrin sonlarinda bir qrup sagirdin Muqeddes Marun etrafinda toplandigi vaxtdan baslayir Daha sonra Helebden Entakiyeye qeder bir yolda bir monastir insa etdiler V VI esrlerde Mubarek Kirskinin Teodoretinin teoloji mektebini qurdugu monastir Xalkidon Kilse Meclisinin xristologiya telimini destekleyerek Monofizitlere ve Miafizitlere qetiyyetle qarsi cixdi 517 ci ilde monastir qardaslari Monofizit telimini redd etdikleri Papa Gormizde xususi bir mesaj gonderdiler Buna gore qardaslar V Umumdunya Kilse Meclisini tanimadilar Ancaq V V Bolotova gore qedim zamanlardan beri rahibler Mesihin vahid iradesi telimini taniyirdilar ve buna gore de Maruniler tekallahligi desteklediler Qedim Maruni KilsesiVII esrin sonunda Ereblerin istilasi ile elaqedar olaraq Maruniler Konstantinopolla elaqelerini kesdiler bu da VI Umumdunya Kilse Meclisinde telimlerini pisledi ve buna gore 687 ci ilde oz patriarxlari Marunu secdiler Maruni kilsesi ucun bir sira muhum yazilarin yaninda Maruni ayin ayininin ayinidir Oz patriarxinin secilmesi Maruniler ve Bizans ile onu destekleyen Melkit Katolikler ve Suryani ortodoks arasinda bir qarsidurmaya sebeb oldu 694 cu ilde Bizans qosunlari Muqeddes Maruni bir cox Maruni rahibini oldurerken VIII esrin evvellerinde aramsiz teqiblere gore Maruni rahibleri bir qrup ardicillari ile birlikde dagliq Livanin uzaq bir bolgesine kocdu ve burada nisbi tecridde bir nece esr boyu movcud oldular Mehz bu dovrde ozlerini xususi bir Kilse kimi qavramis ve yepiskoplarini Entakiye ve butun Serqin patriarxi adlandirmaga baslamislar Maruni Katolik KilsesiEntakiye knyazliginin xaclilar terefinden quruldugu Xll esrde Maruniler Latin Kilsesi ile temasda oldular Maruniler Terabulusun muhasiresi dovrunde Toulouse VI Raymund a feal destek verdiler 1182 ci ilde Maruniler resmi olaraq Roma ile birliklerini tesdiqlediler lakin ekser Maruniler Roma Kilsesi ile unsiyyeti hec vaxt kesmediklerine inanirlar Xaclilarla temaslardan evvel Marunilerin Monotelit olduguna dair bir fikir var bununla bele Marunilerin ozleri terefinden tekzib edilir ya bunu inkar edir ya da VI Umumdunya Kilse Meclisinde islah olunmayan Mesihin insan iradesini konullu olaraq istediyini inanan Maksim Etirafci terefdarlari olduqlarini israr edirler ve itaet etmek evezine onun ilahi iradesi Her halda 1182 ci ilden beri Marunilerin ortodoksal Xristologiya tetbiq etdiyine subhe yoxdur Patriarx I Jeremiah Al Amshitti 1199 1230 1215 ci ilde Dorduncu lateran meclisinde istirak etdiyi Romani ziyaret eden ilk Maruni patriarxi oldu Bu sefer Roma ile six elaqelerin baslangicini ve Kilsenin Latinlasma meylini gosterdi Maruni muhacirleri Kiprde XII esr Rodosda XIV esr ve Maltada meydana cixdi XVI esrde turkler Marunilerin vetenini feth etdiler ve uzun bir Osmanli hakimiyyeti dovru basladi XVI esrin sonunda Maruni patriarxlari Trento Kilse Meclisinin qerarlarinin kilse heyatina daxil edildiyi ve meclis qismen Latinlasdirildigi bir cox sinod topladi 1584 cu ilde Romada Maruni Kilsesinin bir cox gorkemli numayendelerini yetisdiren ve Qerbdeki Maruni irsinin daha derinden basa dusulmesine komek eden Maruni Kolleci quruldu 1606 ci ilde Maruni Kilsesinde Gregorian teqvimi tetbiq edildi 1736 ci ilde bu Kilsenin esas meclisi muhum islahatlar aparan Livan daginda toplandi Meshur serqsunas Cuzeppe Assemani Papanin mirasi idi Kilse meclisi Maruni Kilsesinin bir sira kanonlarini qebul etdi buna gore kilse ilk defe piskoposluga bolundu kilse heyatinin qaydalari quruldu esaslari bu gune qeder gelib catdi XIX esrin evvellerinden beri Qerb dovletleri xususile Fransa Osmanli Imperiyasinin bir hissesi olan Marunileri desteklemeye basladilar Durzilerin 1860 ci ilde Turk hakimiyyeti ile ittifaqda toretdikleri Maruni qirgini Fransizlarin silahli istilasina sebeb oldu Birinci Dunya Muharibesinden sonra Livan ve Suriya Fransanin nezaretine kecdi 1944 cu ilde Fransa Livana tam musteqillik verdi Milli Pakt adlanan sifahi bir razilasmaya gore olkenin prezidenti vezifesi ve eyaletdeki bir sira esas vezifeler Maruni icmasinin numayendelerine hevale edildi Bununla birlikde 1975 ci ilde Livanda baslayan vetendas muharibesi cemiyyetin geleceyinin problemli oldugunu tapdi Texminen bir milyon Maruni Livandan ayrilib Qerbde yerlesdi 1790 ci ilden beri Maruni Patriarxinin kreslosu Beyrutdan 25 mil mesafede Bkirki de idi Xarici kecidler