Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Maqomed Salah Qadayev (çeç. Мохьмад-Салахь Гадаев;6 dekabr 1909 – 24 dekabr 1972) — Çeçen şairi, yazıçı, dramaturq və alimi.
| Maqomed Qadayev | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 6 dekabr 1909 |
| Vəfat tarixi | 24 dekabr 1972 (63 yaşında) |
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, alim, dramaturq |
| Fəaliyyət illəri | 1930–1972 |
| Əsərlərinin dili | Çeçen dili, rus dili |
Həyatı
Maqomed-Salah Qadayev 1909-cu il dekabrın 6-da Çərçi-İrzə kəndində anadan olub. 1924-cü ildə ailəsi Aşağı Gerzel kəndinə köçüb və burada o, kənd ibtidai məktəbinin dörd sinifini bitirmişdir. 1928-ci ildə Rostov-na-Donuda fəhlə fakültəsinə daxil olub, burada ədəbi və elmi fəaliyyətə başlayıb. Maqomed Salah Qadayev həmçinin Rayon İcraiyyə Komitəsinin aparatında işləyir.
Lakin artıq 1930-cu illərdə o, Çeçenistana qayıdıb və Çeçen-İnquş Elmi-Tədqiqat Tarix, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda elmi işçi kimi çalışıb, burada folklor və kosmoloji tədqiqatlar aparır. Mixail Lermontov, Lev Tolstoy, Aleksandr Puşkin, Nikolay Nekrasov və Taras Şevçenkonun əsərlərinin çeçen dilinə tərcüməsi ilə məşğul olur. Bu zaman onun "İki adam" və "Gecə atlısı" romanları, "Gəlin", "Gürcü" və "Vəhşilik" hekayələri, "Xəzman", "Dostlar" hekayələri və s çap olunur. Maqomed-Salah Qadayev 1940-cı ildə "Poeziya" adlı şeirlər toplusunu da nəşr etdirir.
1938-ci ildə onun oğlu Ruslan dünyaya gəlir.
1942-ci ildə Maqomed Salah Qadayev dilçi-pedaqoq Siracəddin Elmurzayevlə birgə orta məktəb üçün "Ana dilində ədəbiyyat" antologiyasını tərtib etmişdir.
1942-ci ildə Maqomed Salax anti-sovet təşviqatında və Milli Trotskist təşkilatında iştirak etməkdə günahlandırıldı və 15 il düşərgələrdə məhkum edildi. Düşərgədə "Çeçen dilinin orfoqrafiya problemi haqqında" əsər yazır və bu əsəri Çeçen-İnquş Elmi-Tədqiqat Dil və Ədəbiyyat İnstitutuna göndərir. Bu əsərdə Qadayev mətnin qavranılmasını və mənimsənilməsini asanlaşdıran orfoqrafiya və morfologiyanın yenidən işlənmiş variantını təklif edir.
1947-ci ildə həkimlər onda mədə xorası aşkar etdilər. Daha sonra, 1952-ci ildə Qadayevə mədə xərçəngi diaqnozu qoyuldu.
1957-ci ildə sərbəst buraxıldı. Qadayev 1944-cü ildə deportasiya olunmuş ailəsinin yaşadığı Qırğızıstana gedir və onlarla birlikdə Çeçenistana qayıdır. Maqomed Salah üçüncü sinif şagirdləri üçün çeçen dili dərsliyi və bir neçə şeir toplusu tərtib edir. Respublika qəzetində "Gecə atlısı" poemasını dərc etdirir. "Çeçen dilinin orfoqrafiya lüğəti"ni tərtib etmişdir (nəşr olunmamışdır).
1957-ci ildə çeçen xalqını təhqir edən yazıçının qətlinə görə yenidən həbs olunur. Amma edam 25 il həbs cəzası ilə əvəz olunur. Çeçenistan-İnquşetiya Yazıçılar İttifaqının idarə heyətinin sədri Səidbəy Arsanovun petisiyasından sonra müddət 15 ilə endirilir.
1972-ci ildə vətənə qayıdır və burada yeni təxəllüs ilə "Etiraf", "Son məhəbbət", "Çinarla söhbət", "İsti ürək", "Məhəbbət lirikası", "Partizanlar", "Gecə atlısı". əsərlərini nəşr etdirir.
1972-ci ilin dekabrında Maqomed Salah Qadayev vəfat edir. O, doğulduğu Naji-Yurt rayonundakı Çörcü-İrze kəndində dəfn edilib.
2003-cü ildə Qadayevin əsəri də daxil olmaqla "Cihad haqqında ballada" və "Çeçen poeziyasının antologiyası" topluları nəşr olunub.
Xatirəsi
Dağıstanın Xasavyurd rayonunun Balansu, Çörcü-İrze, Kadırotar kəndlərində küçələr onun adını daşıyır.
İstinadlar
- "Гадаев Магомед-Салах (1909–1973) поэт, писатель, драматург, ученый". 2021-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- "Красный берег жизни и печали // Знаменитые чеченцы : исторические очерки. В 4-х кн. Кн. 2 / автор-сост. М. Гешаев. – М. : Мусаиздат, 2005. – С. 591–617". 2021-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- Магомед-Салах Гадаев
Xarici keçidlər
- Союз писателей Чеченской республики
- Вайнахский мультипортал
- Плагиат. Муса Гешаев Arxivləşdirilib 2012-01-03 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Maqomed Salah Qadayev cec Mohmad Salah Gadaev 6 dekabr 1909 24 dekabr 1972 Cecen sairi yazici dramaturq ve alimi Maqomed QadayevDogum tarixi 6 dekabr 1909 1909 12 06 Vefat tarixi 24 dekabr 1972 1972 12 24 63 yasinda Fealiyyeti sair yazici alim dramaturqFealiyyet illeri 1930 1972Eserlerinin dili Cecen dili rus diliHeyatiMaqomed Salah Qadayev 1909 cu il dekabrin 6 da Cerci Irze kendinde anadan olub 1924 cu ilde ailesi Asagi Gerzel kendine kocub ve burada o kend ibtidai mektebinin dord sinifini bitirmisdir 1928 ci ilde Rostov na Donuda fehle fakultesine daxil olub burada edebi ve elmi fealiyyete baslayib Maqomed Salah Qadayev hemcinin Rayon Icraiyye Komitesinin aparatinda isleyir Lakin artiq 1930 cu illerde o Cecenistana qayidib ve Cecen Inqus Elmi Tedqiqat Tarix Dil ve Edebiyyat Institutunda elmi isci kimi calisib burada folklor ve kosmoloji tedqiqatlar aparir Mixail Lermontov Lev Tolstoy Aleksandr Puskin Nikolay Nekrasov ve Taras Sevcenkonun eserlerinin cecen diline tercumesi ile mesgul olur Bu zaman onun Iki adam ve Gece atlisi romanlari Gelin Gurcu ve Vehsilik hekayeleri Xezman Dostlar hekayeleri ve s cap olunur Maqomed Salah Qadayev 1940 ci ilde Poeziya adli seirler toplusunu da nesr etdirir 1938 ci ilde onun oglu Ruslan dunyaya gelir 1942 ci ilde Maqomed Salah Qadayev dilci pedaqoq Siraceddin Elmurzayevle birge orta mekteb ucun Ana dilinde edebiyyat antologiyasini tertib etmisdir 1942 ci ilde Maqomed Salax anti sovet tesviqatinda ve Milli Trotskist teskilatinda istirak etmekde gunahlandirildi ve 15 il dusergelerde mehkum edildi Dusergede Cecen dilinin orfoqrafiya problemi haqqinda eser yazir ve bu eseri Cecen Inqus Elmi Tedqiqat Dil ve Edebiyyat Institutuna gonderir Bu eserde Qadayev metnin qavranilmasini ve menimsenilmesini asanlasdiran orfoqrafiya ve morfologiyanin yeniden islenmis variantini teklif edir 1947 ci ilde hekimler onda mede xorasi askar etdiler Daha sonra 1952 ci ilde Qadayeve mede xercengi diaqnozu qoyuldu 1957 ci ilde serbest buraxildi Qadayev 1944 cu ilde deportasiya olunmus ailesinin yasadigi Qirgizistana gedir ve onlarla birlikde Cecenistana qayidir Maqomed Salah ucuncu sinif sagirdleri ucun cecen dili dersliyi ve bir nece seir toplusu tertib edir Respublika qezetinde Gece atlisi poemasini derc etdirir Cecen dilinin orfoqrafiya lugeti ni tertib etmisdir nesr olunmamisdir Qroznuda Qadayev kucesi 1957 ci ilde cecen xalqini tehqir eden yazicinin qetline gore yeniden hebs olunur Amma edam 25 il hebs cezasi ile evez olunur Cecenistan Inqusetiya Yazicilar Ittifaqinin idare heyetinin sedri Seidbey Arsanovun petisiyasindan sonra muddet 15 ile endirilir 1972 ci ilde vetene qayidir ve burada yeni texellus ile Etiraf Son mehebbet Cinarla sohbet Isti urek Mehebbet lirikasi Partizanlar Gece atlisi eserlerini nesr etdirir 1972 ci ilin dekabrinda Maqomed Salah Qadayev vefat edir O doguldugu Naji Yurt rayonundaki Corcu Irze kendinde defn edilib 2003 cu ilde Qadayevin eseri de daxil olmaqla Cihad haqqinda ballada ve Cecen poeziyasinin antologiyasi toplulari nesr olunub XatiresiDagistanin Xasavyurd rayonunun Balansu Corcu Irze Kadirotar kendlerinde kuceler onun adini dasiyir Istinadlar Gadaev Magomed Salah 1909 1973 poet pisatel dramaturg uchenyj 2021 10 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 25 Krasnyj bereg zhizni i pechali Znamenitye chechency istoricheskie ocherki V 4 h kn Kn 2 avtor sost M Geshaev M Musaizdat 2005 S 591 617 2021 10 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 25 Magomed Salah GadaevXarici kecidlerSoyuz pisatelej Chechenskoj respubliki Vajnahskij multiportal Plagiat Musa Geshaev Arxivlesdirilib 2012 01 03 at the Wayback Machine