Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Manqup (ukr. Мангуп, krımtat. Mangup, Мангуп) — Bağçasaray rayonu ərazisində mövcud olmuş şəhər-qala. Tarixi adı Baba-Dağ olmuşdur. Feodoro knyazlığınln paytaxtı olmuşdur. Sonradan türk qalasına çevrilmişdir. Dağ hündürlüyü 250 m olan vadidə yerləşir. Dağın hündürlüyü 583 metr təşkil edir. Platosunun sahəsi 90 ha-dır. Qalada iki bulaq vardır. Onlar müvafuq olaraq Kişi və Qadın bulağı olaraq adlanır. 1975-ci ildə qala ərazisində Maqup təbiət qoruğu təşkil edilmişdir.
Təbiəti
Manqup-Qala Baba-Dağın platosunda yerləşir. Ən hündür zirvəsi 583 metrdir. Bir tənha dağ olaraq cənub yamacı sıldırımlıdır.
Tarixi
- B.e.ə I min illikdən tavr qəbilələri ərazidə məskən salmışlar. Burada Arilərə xass katakomba qəbrlər buna sübutdur. Onlar bura Manqup adını vermişlər
- III—IV əsrlərdə manqup platosunu skiflər tutmuşlar.
- IV—V əsrlərdə platoya Alanlar və Qotların köçü olmuşdur.
- V əsrdə burada ilk müdafiə tikililəri meydana gəlmişdir. Bura Doros adlanır. Dori dövləyinin paytaxtı olur.
- VII əsrin sonları Xəzər xaqanlığı Dorosu ələ keçirir. Şəhətdə Xəzər qarnizonu yerləşdirilir. Şəhərin işğalı antixəzər üsyanlarına səbəb olmuşdur.
- XIII — XV əsrlərdə Feodoro knyazlığının paytaxtı olur. Onlar Krımın cənub-qərbini nəzarətində saxlayırdı. Şəhərin özünü isə Feodoro adlandırılırdı. Bu dövrə aid müdafiə tikililəri və suni mağaraları bu gündə müşahidə etmək olar.
- 1475-ci ildə yarımaylıq mühasirədən şəhər və knyazlıq Osmanlı İmperiyanın nəzarətinə keçmişdir. Türklər şəhərdə qala inşa edərək adını Manqup-Qala olaraq dəyişdirmişlər. 1774-cü ildə Kadılığın mərkəzi olmuşdur.
- 1774-cü ildə türk qoşunları qalanı tərk etmişlər.
- 1790-cı ildə Manqup onun son sakinləri olan karaimlər tərəfindən tərk edilmişdir. Tabana-Dərə ərazisində bu gündə karaimlərə aid qəbrsanlıq qalmışdır.
Tanınmış sakinləri
- Dmitriy — Feodoronun ilk sahibi, 1362-ci ildə baş vermiş Mavi sular döyüşünün iştirakçısıdır.
- Mariya Manqupskaya (?-1477) — Feodoro şahzadəsi III Böyük Stepanın 17-ci həyat yoldaşı,
- Qotlu Mariya — Feodoro şahzadəsi, Trapezund imperatoru Böyük Komninin həyat yoldaşı.
- Kasian Qrek (dünyaya Konstantin kimi tanınır), Manqup knyazı.
Ədəbiyyat
- Бармина Н. И. Археологическое изучение Мангупской базилики в 1850–1930-е гг. (источниковедческий аспект) // Античная древность и средние века. — Екатеринбург: [Изд-во Урал. ун-та], 2009. — Вып. 39: К 60-летию д. и. н., профессора В. П. Степаненко. — С. 409–422.
- Герцен А. Г. Октагональная церковь Мангупской цитадели по данным археологических исследований 1997–1999 гг.: планировка, стратиграфия, хронология / А. Г. Герцен, В. Е. Науменко // Античная древность и средние века. — Екатеринбург: [Изд-во Урал. ун-та], 2009. — Вып. 39: К 60-летию д. и. н., профессора В. П. Степаненко. — С. 423–466.
İstinadlar
- Трубачёв О.Н. Indoarica в Северном Причерноморье: Реконструкция реликтов языка. Этимологический словарь. М.: "Наука", 1999, с. 255.
- Густинская летопись // Полное собрание русских летописей. — Т. 2. — СПб., 1843. — С. 350.
- "Правящий дом Феодоро". 2022-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-06.
- .The Chronicle of Michael Panaretos records the marriage in Nov 1429 of "the empress lady Maria from Gothia, the daughter of Alexios from Theodoro 2015-05-20 at the Wayback Machine
- КАССИАН ГРЕК (КОНСТАНТИН МАНГУПСКИЙ), ПРЕПОДОБНЫЙ http://www.ferapontovo.ru/index.php3?id=313 2021-04-13 at the Wayback Machine
Mənbə
- Сайт пещерного города Мангуп-Кале
- Столица феодоритов научно-популярный-очерк 1973 2013-02-22 at the Wayback Machine
- Сайт Мангупской археологической экспедиции
- Сайт пещерного города Мангуп-Кале 2009-08-11 at the Wayback Machine
- mangup.com.ua — сайт о Пещерных Городах Крыма 2007-09-27 at the Wayback Machine |RSS 2010-01-24 at the Wayback Machine
- План Мангупского городища
- Неофициальный сайт Мангупской археологической экспедиции
- Статьи АГ Герцена по истории и археологии Мангупа
- Публикации А. Г. Герцена в электронном архиве УрФУ.
- Мангуп: столица княжества Феодоро; Фотографии 2002 года.
- Топографическая карта Мангуп-Кале и окрестностей 2002-07-13 at the Wayback Machine
- Схема оборонительных сооружений крепости
- Археологические находки
- Туристический объект Крыма Мангуп-Кале
- Фрески южного монастыря на Мангупе
- Пещерные города Крыма. Мангуп 2017-04-26 at the Wayback Machine
- Видео-ролик о пещерном городе Мангуп
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Manqup ukr Mangup krimtat Mangup Mangup Bagcasaray rayonu erazisinde movcud olmus seher qala Tarixi adi Baba Dag olmusdur Feodoro knyazliginln paytaxti olmusdur Sonradan turk qalasina cevrilmisdir Dag hundurluyu 250 m olan vadide yerlesir Dagin hundurluyu 583 metr teskil edir Platosunun sahesi 90 ha dir Qalada iki bulaq vardir Onlar muvafuq olaraq Kisi ve Qadin bulagi olaraq adlanir 1975 ci ilde qala erazisinde Maqup tebiet qorugu teskil edilmisdir TebietiManqup Qala Baba Dagin platosunda yerlesir En hundur zirvesi 583 metrdir Bir tenha dag olaraq cenub yamaci sildirimlidir TarixiB e e I min illikden tavr qebileleri erazide mesken salmislar Burada Arilere xass katakomba qebrler buna subutdur Onlar bura Manqup adini vermisler III IV esrlerde manqup platosunu skifler tutmuslar IV V esrlerde platoya Alanlar ve Qotlarin kocu olmusdur V esrde burada ilk mudafie tikilileri meydana gelmisdir Bura Doros adlanir Dori dovleyinin paytaxti olur VII esrin sonlari Xezer xaqanligi Dorosu ele kecirir Sehetde Xezer qarnizonu yerlesdirilir Seherin isgali antixezer usyanlarina sebeb olmusdur XIII XV esrlerde Feodoro knyazliginin paytaxti olur Onlar Krimin cenub qerbini nezaretinde saxlayirdi Seherin ozunu ise Feodoro adlandirilirdi Bu dovre aid mudafie tikilileri ve suni magaralari bu gunde musahide etmek olar 1475 ci ilde yarimayliq muhasireden seher ve knyazliq Osmanli Imperiyanin nezaretine kecmisdir Turkler seherde qala insa ederek adini Manqup Qala olaraq deyisdirmisler 1774 cu ilde Kadiligin merkezi olmusdur 1774 cu ilde turk qosunlari qalani terk etmisler 1790 ci ilde Manqup onun son sakinleri olan karaimler terefinden terk edilmisdir Tabana Dere erazisinde bu gunde karaimlere aid qebrsanliq qalmisdir Taninmis sakinleriDmitriy Feodoronun ilk sahibi 1362 ci ilde bas vermis Mavi sular doyusunun istirakcisidir Mariya Manqupskaya 1477 Feodoro sahzadesi III Boyuk Stepanin 17 ci heyat yoldasi Qotlu Mariya Feodoro sahzadesi Trapezund imperatoru Boyuk Komninin heyat yoldasi Kasian Qrek dunyaya Konstantin kimi taninir Manqup knyazi EdebiyyatBarmina N I Arheologicheskoe izuchenie Mangupskoj baziliki v 1850 1930 e gg istochnikovedcheskij aspekt Antichnaya drevnost i srednie veka Ekaterinburg Izd vo Ural un ta 2009 Vyp 39 K 60 letiyu d i n professora V P Stepanenko S 409 422 Gercen A G Oktagonalnaya cerkov Mangupskoj citadeli po dannym arheologicheskih issledovanij 1997 1999 gg planirovka stratigrafiya hronologiya A G Gercen V E Naumenko Antichnaya drevnost i srednie veka Ekaterinburg Izd vo Ural un ta 2009 Vyp 39 K 60 letiyu d i n professora V P Stepanenko S 423 466 IstinadlarTrubachyov O N Indoarica v Severnom Prichernomore Rekonstrukciya reliktov yazyka Etimologicheskij slovar M Nauka 1999 s 255 Gustinskaya letopis Polnoe sobranie russkih letopisej T 2 SPb 1843 S 350 Pravyashij dom Feodoro 2022 04 18 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 06 The Chronicle of Michael Panaretos records the marriage in Nov 1429 of the empress lady Maria from Gothia the daughter of Alexios from Theodoro 2015 05 20 at the Wayback Machine KASSIAN GREK KONSTANTIN MANGUPSKIJ PREPODOBNYJ http www ferapontovo ru index php3 id 313 2021 04 13 at the Wayback MachineMenbeSajt peshernogo goroda Mangup Kale Stolica feodoritov nauchno populyarnyj ocherk 1973 2013 02 22 at the Wayback Machine Sajt Mangupskoj arheologicheskoj ekspedicii Sajt peshernogo goroda Mangup Kale 2009 08 11 at the Wayback Machine mangup com ua sajt o Peshernyh Gorodah Kryma 2007 09 27 at the Wayback Machine RSS 2010 01 24 at the Wayback Machine Plan Mangupskogo gorodisha Neoficialnyj sajt Mangupskoj arheologicheskoj ekspedicii Stati AG Gercena po istorii i arheologii Mangupa Publikacii A G Gercena v elektronnom arhive UrFU Mangup stolica knyazhestva Feodoro Fotografii 2002 goda Topograficheskaya karta Mangup Kale i okrestnostej 2002 07 13 at the Wayback Machine Shema oboronitelnyh sooruzhenij kreposti Arheologicheskie nahodki Turisticheskij obekt Kryma Mangup Kale Freski yuzhnogo monastyrya na Mangupe Peshernye goroda Kryma Mangup 2017 04 26 at the Wayback Machine Video rolik o peshernom gorode Mangup