Maliyyə axını (ing. cash flow), və ya pul axını, ödəniş axını, keş-flo, keş-flou — formalaşma mənbələrindən asılı olmayaraq müəssisənin təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində yaranan vəsaitlərin müvəqqəti olaraq bölüşdürülmüş daxilolmalarının (daxillərinin) və ödənişlərinin (çıxışlarının) məcmusu.
Konsepsiyanın məzmunu
Pul vəsaitlərinin hərəkəti anlayışı iqtisadi fəaliyyətlə əlaqəli müxtəlif növ axınları əhatə edir. Axınları müxtəlif əsaslarla təsnif etmək olar. Hesabat|beynəlxalq mühasibat standartlarına uyğun olaraq, aşağıdakı pul vəsaitlərinin hərəkəti fərqləndirilir:
- əməliyyat (cari) fəaliyyətdən;
- investisiya fəaliyyətindən;
- maliyyə fəaliyyətindən.
Bu təsnifat ən mühümdür, çünki o, maliyyə təhlili, proqnozlaşdırma, maliyyə hesabatı və s. üçün əsasdır. Təsnifat üçün digər əsaslar pul vəsaitlərinin hərəkətinin aşağıdakı xüsusiyyətləridir.
Hərəkət istiqamətinə görə
Pul vəsaitlərinin hərəkəti istiqamətinə görə onlar fərqləndirilir:
- vəsaitlərin daxil olmasını əks etdirən müsbət pul axını;
- pul vəsaitlərinin ödənişini əks etdirən mənfi pul axını.
Həcmi hesablama üsulu ilə
Həcmi hesablama metoduna görə pul vəsaitlərinin hərəkəti aşağıdakılara bölünür:
- nəzərdən keçirilən dövrdə vəsaitlərin daxilolmalarının və ya xərclərinin bütün məcmusunu xarakterizə edən ümumi;
- xalis, nəzərdən keçirilən müddət ərzində müsbət və mənfi pul vəsaitlərinin hərəkəti (vəsaitlərin daxil olması və xərclənməsi arasında) arasındakı fərqi göstərir.
Nəzərdən keçirilən dövrdə xalis pul vəsaitlərinin hərəkətinin () hesablanması aşağıdakı düsturdan istifadə etməklə həyata keçirilir:
,
burada müsbət pul vəsaitlərinin hərəkətinin məbləğidir;
mənfi pul axınının məbləğidir.
Zamanla
Zamanla hesablama metoduna görə pul vəsaitlərinin hərəkətinin aşağıdakı növləri fərqləndirilir:
- indiki - müəssisənin pul vəsaitlərinin hərəkətini zamanın cari nöqtəsinə qədər azaldılmış vahid müqayisəli dəyər kimi xarakterizə edir;
- gələcək - müəssisənin pul vəsaitlərinin hərəkətini zamanın müəyyən bir gələcək nöqtəsinə qədər azaldılmış vahid müqayisəli dəyər kimi xarakterizə edir.
İndiki və gələcək axının fərqləndirilməsi vacibdir, çünki axının dəyərinin müəyyən edilməsində vaxt faktoru vacibdir.
Zaman intervallarının sabitliyinə görə
Vaxt intervallarının sabitliyinə əsasən pul vəsaitlərinin hərəkəti fərqləndirilir:
- nəzərdən keçirilən dövr ərzində müntəzəm vaxt intervalları ilə;
- nəzərdən keçirilən dövr ərzində qeyri-bərabər vaxt intervalları ilə.
Bütün üzvləri müsbət və ya mənfi (ödənişlər) olan və ödənişlər arasındakı vaxt intervalları eyni olan ödənişlər axınına müntəzəm pul vəsaitlərinin hərəkəti, maliyyə rentası və ya annuitet deyilir.
Mənfəət paradoksu
Mənfəət paradoksu maliyyə nəticəsinin (mənfəət və ya zərər) pul vəsaitlərinin balansındakı dəyişikliklə üst-üstə düşə bilməyəcəyi bir vəziyyətdir. Mənfəət olarsa, şirkətin hesablarında pul olmaya bilər və əksinə zərər olarsa . Aşağıdakı səbəblərə görə uyğunsuzluq yarana bilər.
- Fərdi biznes əməliyyatlarının uçotunun müxtəlif üsullarından istifadə (məsələn, göndərmə və ya ödəniş əsasında qiymətləndirmə metodları), halbuki bu, pul vəsaitlərinin hərəkəti göstəricisinə heç bir təsir göstərmir.
- Təhlil olunan dövr üçün mənfəət hesablanarkən böyük kapital məsrəfləri nəzərə alınmır (amortizasiya nəticəsində hissə-hissə silinir).
- Nağdsız xərclər (köhnəlmə, xaric edilmiş aktivlərin amortizasiya olunmuş dəyəri) hesabına mənfəət azalır.
- Kapitalda və borc kapitalında dəyişiklik, mənfəət hesablanarkən yalnız bu resursların ödənilməsini xarakterizə edən məbləğlər (faizlər, dividendlər) nəzərə alınır.
- Pul vəsaitlərinin hərəkətinə dövriyyə kapitalındakı dəyişikliklər (ehtiyatlar, debitor borcları və kreditor borcları) təsir edir ki, bu da mənfəətə təsir etmədən pul vəsaitlərinin daxil olmasına və ya xaricə gəlməsinə səbəb ola bilər.
Axımın Qiymətləndirilməsi Metodları
Axınları qiymətləndirmək üçün iki əsas üsul var: birbaşa və dolayı. Birbaşa metoda əsasən, satış gəlirləri pul vəsaitlərinin daxilolmaları və xərclərinə uyğunlaşdırılır. Dolayı metod müəssisənin xalis mənfəətinin xalis pul vəsaitlərinin hərəkətinə uyğunlaşdırılmasına əsaslanır.
Birbaşa üsul
Birbaşa metoda əsasən, xalis pul vəsaitlərinin hərəkəti bütün pul gəlirlərini əlavə etməklə və bütün pul xərclərini çıxmaqla hesablanır. Tipik olaraq, belə bir təhlil üç əsas fəaliyyət növü kontekstində aparılır: əməliyyat, investisiya və maliyyə.
- Əməliyyat fəaliyyətindən xalis mədaxil hazır məhsulun satışından əldə edilən pul vəsaitləri ilə xammalın alınması ilə bağlı bütün pul xərcləri, əmək haqqı, faizlər, vergilər və s. arasındakı fərqə bərabərdir.
- İnvestisiya fəaliyyətindən əldə edilən xalis mədaxil aktivlərin satışından əldə edilən gəlirlə aktivlərə investisiya qoyuluşu xərcləri arasındakı fərqə bərabərdir. Buraya alınan və ödənilən dividendlər arasındakı fərq də daxildir.
- Maliyyələşdirmə fəaliyyətindən xalis gəlir alınan və ödənilən kreditlər arasındakı fərqə bərabərdir.
İstinadlar
Ədəbiyyat
- Тимофеева Т. В. Анализ денежных потоков предприятия: учеб. пособие (3-е изд., перераб. и доп.). М.: Финансы и статистика. 2010. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Maliyye axini ing cash flow ve ya pul axini odenis axini kes flo kes flou formalasma menbelerinden asili olmayaraq muessisenin teserrufat fealiyyeti neticesinde yaranan vesaitlerin muveqqeti olaraq bolusdurulmus daxilolmalarinin daxillerinin ve odenislerinin cixislarinin mecmusu Konsepsiyanin mezmunuPul vesaitlerinin hereketi anlayisi iqtisadi fealiyyetle elaqeli muxtelif nov axinlari ehate edir Axinlari muxtelif esaslarla tesnif etmek olar Hesabat beynelxalq muhasibat standartlarina uygun olaraq asagidaki pul vesaitlerinin hereketi ferqlendirilir emeliyyat cari fealiyyetden investisiya fealiyyetinden maliyye fealiyyetinden Bu tesnifat en muhumdur cunki o maliyye tehlili proqnozlasdirma maliyye hesabati ve s ucun esasdir Tesnifat ucun diger esaslar pul vesaitlerinin hereketinin asagidaki xususiyyetleridir Hereket istiqametine gore Pul vesaitlerinin hereketi istiqametine gore onlar ferqlendirilir vesaitlerin daxil olmasini eks etdiren musbet pul axini pul vesaitlerinin odenisini eks etdiren menfi pul axini Hecmi hesablama usulu ile Hecmi hesablama metoduna gore pul vesaitlerinin hereketi asagidakilara bolunur nezerden kecirilen dovrde vesaitlerin daxilolmalarinin ve ya xerclerinin butun mecmusunu xarakterize eden umumi xalis nezerden kecirilen muddet erzinde musbet ve menfi pul vesaitlerinin hereketi vesaitlerin daxil olmasi ve xerclenmesi arasinda arasindaki ferqi gosterir Nezerden kecirilen dovrde xalis pul vesaitlerinin hereketinin NCF displaystyle NCF hesablanmasi asagidaki dusturdan istifade etmekle heyata kecirilir NCF PosCF NegCF displaystyle NCF PosCF NegCF burada PosCF displaystyle PosCF musbet pul vesaitlerinin hereketinin meblegidir NegCF displaystyle NegCF menfi pul axininin meblegidir Zamanla Zamanla hesablama metoduna gore pul vesaitlerinin hereketinin asagidaki novleri ferqlendirilir indiki muessisenin pul vesaitlerinin hereketini zamanin cari noqtesine qeder azaldilmis vahid muqayiseli deyer kimi xarakterize edir gelecek muessisenin pul vesaitlerinin hereketini zamanin mueyyen bir gelecek noqtesine qeder azaldilmis vahid muqayiseli deyer kimi xarakterize edir Indiki ve gelecek axinin ferqlendirilmesi vacibdir cunki axinin deyerinin mueyyen edilmesinde vaxt faktoru vacibdir Zaman intervallarinin sabitliyine gore Vaxt intervallarinin sabitliyine esasen pul vesaitlerinin hereketi ferqlendirilir nezerden kecirilen dovr erzinde muntezem vaxt intervallari ile nezerden kecirilen dovr erzinde qeyri beraber vaxt intervallari ile Butun uzvleri musbet ve ya menfi odenisler olan ve odenisler arasindaki vaxt intervallari eyni olan odenisler axinina muntezem pul vesaitlerinin hereketi maliyye rentasi ve ya annuitet deyilir Menfeet paradoksuMenfeet paradoksu maliyye neticesinin menfeet ve ya zerer pul vesaitlerinin balansindaki deyisiklikle ust uste duse bilmeyeceyi bir veziyyetdir Menfeet olarsa sirketin hesablarinda pul olmaya biler ve eksine zerer olarsa Asagidaki sebeblere gore uygunsuzluq yarana biler Ferdi biznes emeliyyatlarinin ucotunun muxtelif usullarindan istifade meselen gonderme ve ya odenis esasinda qiymetlendirme metodlari halbuki bu pul vesaitlerinin hereketi gostericisine hec bir tesir gostermir Tehlil olunan dovr ucun menfeet hesablanarken boyuk kapital mesrefleri nezere alinmir amortizasiya neticesinde hisse hisse silinir Nagdsiz xercler kohnelme xaric edilmis aktivlerin amortizasiya olunmus deyeri hesabina menfeet azalir Kapitalda ve borc kapitalinda deyisiklik menfeet hesablanarken yalniz bu resurslarin odenilmesini xarakterize eden meblegler faizler dividendler nezere alinir Pul vesaitlerinin hereketine dovriyye kapitalindaki deyisiklikler ehtiyatlar debitor borclari ve kreditor borclari tesir edir ki bu da menfeete tesir etmeden pul vesaitlerinin daxil olmasina ve ya xarice gelmesine sebeb ola biler Aximin Qiymetlendirilmesi MetodlariAxinlari qiymetlendirmek ucun iki esas usul var birbasa ve dolayi Birbasa metoda esasen satis gelirleri pul vesaitlerinin daxilolmalari ve xerclerine uygunlasdirilir Dolayi metod muessisenin xalis menfeetinin xalis pul vesaitlerinin hereketine uygunlasdirilmasina esaslanir Birbasa usul Birbasa metoda esasen xalis pul vesaitlerinin hereketi butun pul gelirlerini elave etmekle ve butun pul xerclerini cixmaqla hesablanir Tipik olaraq bele bir tehlil uc esas fealiyyet novu kontekstinde aparilir emeliyyat investisiya ve maliyye Emeliyyat fealiyyetinden xalis medaxil hazir mehsulun satisindan elde edilen pul vesaitleri ile xammalin alinmasi ile bagli butun pul xercleri emek haqqi faizler vergiler ve s arasindaki ferqe beraberdir Investisiya fealiyyetinden elde edilen xalis medaxil aktivlerin satisindan elde edilen gelirle aktivlere investisiya qoyulusu xercleri arasindaki ferqe beraberdir Buraya alinan ve odenilen dividendler arasindaki ferq de daxildir Maliyyelesdirme fealiyyetinden xalis gelir alinan ve odenilen kreditler arasindaki ferqe beraberdir IstinadlarTimofeeva 2010 Timofeeva 2010EdebiyyatTimofeeva T V Analiz denezhnyh potokov predpriyatiya ucheb posobie 3 e izd pererab i dop M Finansy i statistika 2010 ISBN 978 5 279 03378 2