Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Majoritar seçki sistemi — Majoritar sözü fransız dilindən tərcümədə "çoxluq" deməkdir. Majoritar seçki sistemində kim çoxluğun səsini qazanarsa o da seçilir. Azərbaycan Respublikasında seçki sistemi majoritar sistemə əsaslanır. Çox geniş yayılmış seçki sistemlərindən biri majoritar seçki sistemidir. Bu seçki sisteminə uyğun olaraq, deputatlığa (lat. "deputatus" — "göndərilmiş") namizəd seçkilərdə fərdi qaydada iştirak etməlidir və o, seçkili orqana deputat seçilmək üçün seçki dairəsi üzrə digər namizədlərə nisbətdə daha çox səs toplamalıdır. Səs çoxluğunun sayından asılı olaraq majoritar seçki sisteminin iki növü müəyyən edilir: mütləq səs çoxluqlu majorilar seçki sistemi və nisbi səs çoxluqlu majoritar seçki sistemi.
Giriş
Majoritar Seçki Sistemi, həmçinin First-Past-the-Post (FPTP) və ya Qalib Hamısını Alır sistemi kimi də tanınır, bütün dünyada demokratik ölkələrdə nümayəndələrin seçilməsi üçün geniş istifadə olunan üsuldur. Bu seçki sistemi sadəliyi və siyasi partiyalara deyil, ayrı-ayrı namizədlərə önəm verilməsi ilə xarakterizə olunur. Majoritar sistemdə ümumi səslərin faizindən asılı olmayaraq konkret coğrafi dairədə ən çox səs toplayan namizəd qalib gəlir.
Əsas Xüsusiyyətlər
Bir üzvlü rayonlar
— Majoritar seçki sisteminin müəyyənedici xüsusiyyətlərindən biri də ölkənin birmandatlı dairələrə və ya dairələrə bölünməsidir. Hər bir dairə parlament və ya konqres kimi qanunverici orqana yalnız bir nümayəndə seçir.
Qalib hər şeyi götürür prinsip
— Majoritar sistemdə dairə üzrə ən çox səs toplayan namizəd qalib elan edilir, digər namizədlərə verilən bütün digər səslər nəzərə alınmır. "Qalib hər şeyi alır" yanaşması, qələbə marjası nisbətən kiçik olsa belə, tez-tez qalib namizəd üçün aydın səs çoxluğu ilə nəticələnir.
Sadəlik və Şəffaflıq
— Majoritar sistem həm seçici seçimi, həm də bülletenlərin sayılması baxımından sadəliyi ilə tanınır. Seçicilər adətən seçdikləri namizədə bir səs verirlər və ən çox səs toplayan namizəd qalib elan edilir. Bu sadəlik seçki prosesinin sadə və şəffaf keçirilməsinə kömək edir.
Nümayəndələr və Təsisçilər arasında əlaqə
— Majoritar sistemlər seçicilərlə onların seçilmiş nümayəndələri arasında birbaşa əlaqəni vurğulayır. Hər bir nümayəndə konkret coğrafi əraziyə cavabdehdir və seçicilər öz dairələrinə əsasən təmsilçilərinin kim olduğunu dəqiq bilirlər.
Üstünlükləri
Sabitlik və Güclü Hökumətlər
— Majoritar sistemlər çox vaxt açıq səs çoxluğu olan sabit hökumətlər yaradır. Bu, qətiyyətli siyasətin qurulmasına və effektiv idarəçiliyə gətirib çıxara bilər, çünki hakim partiya adətən güclü mandata malikdir.
Yerli Nümayəndəlik
— Ayrı-ayrı seçki dairələrinə diqqət yetirməklə majoritar sistemlər nümayəndələrin öz yerli icmaları ilə sıx əlaqədə olmasını təmin edir. Bu, seçicilərə öz narahatlıqlarını və ehtiyaclarını ifadə etmək üçün birbaşa kanala sahib olmağa imkan verir.
Sadəlik və Seçici Anlayışı
— Majoritar sistemin sadəliyi seçicilərin anlamaq və seçkilərdə iştirakını asanlaşdırır. Sistemin aydınlığı daha yüksək seçici fəallığına kömək edir.
Mənfiləri
Qeyri-mütənasib nümayəndəlik
— Tənqidçilər iddia edirlər ki, majoritar sistemlər bir partiyanın milli miqyasda aldığı səs faizi ilə qazandığı yerlərin sayı arasında əhəmiyyətli uyğunsuzluğa səbəb ola bilər. Bu qeyri-mütənasiblik kiçik partiyaların kifayət qədər təmsil olunmaması ilə nəticələnə bilər.
İtirilmiş səslər
— Majoritar sistemin "qalib-hər şeyi götürür" xarakteri "boşa çıxan səslər"lə nəticələnə bilər, burada məğlub olan namizədlərə verilən səslərin qanunverici orqanın tərkibinə heç bir təsiri yoxdur. Bu, seçicilər arasında seçki hüququndan məhrumetmə hisslərinə səbəb ola bilər.
Məhdud Siyasi Müxtəliflik
— Majoritar sistemlər müxtəlif siyasi partiyaların yaranmasına mane ola bilər, çünki kiçik partiyalar mandat qazanmaq üçün mübarizə apara bilər. Bu, azlıqların fikirlərinin təmsil olunmamasına səbəb ola bilər.
Nəticə
Majoritar Seçki Sistemi müxtəlif ölkələrdə demokratik idarəetmənin əsas komponenti olmuşdur. Sadəlik və sabitlik təklif etsə də, proporsional təmsilçilik və israf edilmiş səslərlə bağlı tənqidlər ədalətli və nümayəndəli idarəçiliyi gücləndirmək üçün ən effektiv seçki sistemləri haqqında davam edən müzakirələri vurğulayır. Ölkələr öz seçki sistemlərini qiymətləndirməyə və islahatlara davam etdikcə, majoritar model demokratik prinsiplər və təcrübələrin daha geniş kontekstində maraq və müzakirə mövzusu olaraq qalır.
İstinadlar
https://academic.oup.com/book/7304/chapter/152032271
https://www.thoughtco.com/majoritarianism-definition-and-examples-5272219
https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803095745751
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Majoritar secki sistemi Majoritar sozu fransiz dilinden tercumede coxluq demekdir Majoritar secki sisteminde kim coxlugun sesini qazanarsa o da secilir Azerbaycan Respublikasinda secki sistemi majoritar sisteme esaslanir Cox genis yayilmis secki sistemlerinden biri majoritar secki sistemidir Bu secki sistemine uygun olaraq deputatliga lat deputatus gonderilmis namized seckilerde ferdi qaydada istirak etmelidir ve o seckili orqana deputat secilmek ucun secki dairesi uzre diger namizedlere nisbetde daha cox ses toplamalidir Ses coxlugunun sayindan asili olaraq majoritar secki sisteminin iki novu mueyyen edilir mutleq ses coxluqlu majorilar secki sistemi ve nisbi ses coxluqlu majoritar secki sistemi GirisMajoritar Secki Sistemi hemcinin First Past the Post FPTP ve ya Qalib Hamisini Alir sistemi kimi de taninir butun dunyada demokratik olkelerde numayendelerin secilmesi ucun genis istifade olunan usuldur Bu secki sistemi sadeliyi ve siyasi partiyalara deyil ayri ayri namizedlere onem verilmesi ile xarakterize olunur Majoritar sistemde umumi seslerin faizinden asili olmayaraq konkret cografi dairede en cox ses toplayan namized qalib gelir Esas XususiyyetlerBir uzvlu rayonlar Majoritar secki sisteminin mueyyenedici xususiyyetlerinden biri de olkenin birmandatli dairelere ve ya dairelere bolunmesidir Her bir daire parlament ve ya konqres kimi qanunverici orqana yalniz bir numayende secir Qalib her seyi goturur prinsip Majoritar sistemde daire uzre en cox ses toplayan namized qalib elan edilir diger namizedlere verilen butun diger sesler nezere alinmir Qalib her seyi alir yanasmasi qelebe marjasi nisbeten kicik olsa bele tez tez qalib namized ucun aydin ses coxlugu ile neticelenir Sadelik ve Seffafliq Majoritar sistem hem secici secimi hem de bulletenlerin sayilmasi baximindan sadeliyi ile taninir Seciciler adeten secdikleri namizede bir ses verirler ve en cox ses toplayan namized qalib elan edilir Bu sadelik secki prosesinin sade ve seffaf kecirilmesine komek edir Numayendeler ve Tesisciler arasinda elaqe Majoritar sistemler secicilerle onlarin secilmis numayendeleri arasinda birbasa elaqeni vurgulayir Her bir numayende konkret cografi eraziye cavabdehdir ve seciciler oz dairelerine esasen temsilcilerinin kim oldugunu deqiq bilirler UstunlukleriSabitlik ve Guclu Hokumetler Majoritar sistemler cox vaxt aciq ses coxlugu olan sabit hokumetler yaradir Bu qetiyyetli siyasetin qurulmasina ve effektiv idareciliye getirib cixara biler cunki hakim partiya adeten guclu mandata malikdir Yerli Numayendelik Ayri ayri secki dairelerine diqqet yetirmekle majoritar sistemler numayendelerin oz yerli icmalari ile six elaqede olmasini temin edir Bu secicilere oz narahatliqlarini ve ehtiyaclarini ifade etmek ucun birbasa kanala sahib olmaga imkan verir Sadelik ve Secici Anlayisi Majoritar sistemin sadeliyi secicilerin anlamaq ve seckilerde istirakini asanlasdirir Sistemin aydinligi daha yuksek secici fealligina komek edir MenfileriQeyri mutenasib numayendelik Tenqidciler iddia edirler ki majoritar sistemler bir partiyanin milli miqyasda aldigi ses faizi ile qazandigi yerlerin sayi arasinda ehemiyyetli uygunsuzluga sebeb ola biler Bu qeyri mutenasiblik kicik partiyalarin kifayet qeder temsil olunmamasi ile neticelene biler Itirilmis sesler Majoritar sistemin qalib her seyi goturur xarakteri bosa cixan sesler le neticelene biler burada meglub olan namizedlere verilen seslerin qanunverici orqanin terkibine hec bir tesiri yoxdur Bu seciciler arasinda secki huququndan mehrumetme hisslerine sebeb ola biler Mehdud Siyasi Muxteliflik Majoritar sistemler muxtelif siyasi partiyalarin yaranmasina mane ola biler cunki kicik partiyalar mandat qazanmaq ucun mubarize apara biler Bu azliqlarin fikirlerinin temsil olunmamasina sebeb ola biler NeticeMajoritar Secki Sistemi muxtelif olkelerde demokratik idareetmenin esas komponenti olmusdur Sadelik ve sabitlik teklif etse de proporsional temsilcilik ve israf edilmis seslerle bagli tenqidler edaletli ve numayendeli idareciliyi guclendirmek ucun en effektiv secki sistemleri haqqinda davam eden muzakireleri vurgulayir Olkeler oz secki sistemlerini qiymetlendirmeye ve islahatlara davam etdikce majoritar model demokratik prinsipler ve tecrubelerin daha genis kontekstinde maraq ve muzakire movzusu olaraq qalir Istinadlarhttps academic oup com book 7304 chapter 152032271 https www thoughtco com majoritarianism definition and examples 5272219 https www oxfordreference com display 10 1093 oi authority 20110803095745751