Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mahabharata (Sanskrit — Mahābhārata महाभारत) — qədim Hindistanın Sanskrit dilində yazılmış iki əsas eposundan biridir. Digər dastan isə "Ramayana"dır. Kurukşetra müharibəsi, həmçinin Kauravas və Pandava şahzadələrinin talelərindən bəhs edən epik hekayələrlə yanaşı, Mahabharatada "həyatın 4 məqsədi"nin müzakirəsi və ya puruşartas kimi fəlsəfi və dini materiallar da çoxdur. Mahabharatanın bir hissəsi olan əsas hekayələr və əsərlər arasında Bhaqavad-Gita, Damayantinin hekayəsi, Ramayananın qısaldılmış versiyası və Rişyasrinqa öz-özlüklərində çox dəyərli əsərlərdir. Mahabharatanın müəllifi Vyasa hesab olunur. Onun tarixi inkişafını və quruluş hissələrini açmaq üçün bir çox cəhdlər edilmişdir. Mətnin qorunub saxlanılmış ən qədim hissələri təqribən e.ə 400-cü illərdən daha qədim deyildir. Lakin, hekayənin mənşəyi e.ə. 8–9-cu əsrlərə təsadüf edir. Mətn öz son formasını erkən Qupta dövründə (bizim eranın 4-cü əsrində) almışdır. Mətnin adı "Bharata sülaləsinin böyük hekayəsi" kimi tərcümə edilə bilər. Mahabharatada qeyd olunur ki, epos "Bharata" adlanan 24.000 misradan genişlənərək indiki böyük formasını almışdır. Mahabharata ən uzun Sanskrit eposudur. Onun ən uzun versiyası 100.000 şloka və ya 200.000-dən çox misradan (hər şloka bir beytdir) və uzun nəsr hissəsindən ibarətdir. Mahabharata ümumiyyətlə 1.8 milyon sözdən ibarət olaraq "İliada" və "Odisseya"dan birlikdə təqribən on dəfə və ya Ramayanadan dörd dəfə uzundur. V. C. Conson Mahabharatanın vacibliyini dünya sivilizasiyasındakı İncil, Şekspirin, Homerin əsərləri, yunan dramları və ya Quranla müqayisə edir.
| Mahabharata | |
|---|---|
| sanskr. महाभारतम् | |
 | |
| Janr | epos |
| Orijinal dili | sanskrit |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mətnin tarixi
Epos müdrik Vyasaya aid edilir. O, həm də eposun əsas qəhrəmanıdır. Mahabharatanın ilk bölümündə deyilir ki, tanrı Ganeşa Vyasanın təklifi və diktəsi ilə mətni yazmışdır. Ganeşa bu mətni bir şərtlə yazmağı qəbul edib ki, Vyasa heç vaxt dayanmasın. Vyasa da bu təkliflə razılaşıb. Epos Hindistanın bir çox dini və qeyri-dini əsərləri üçün məşhur olan hekayə içində hekayə strukturunda yazılıb. Əsər Vyasanın ardıcılı müdrik Vaisampayana tərəfindən Pandava şahzadəsi Arjunanın nəticəsi kral Canamecaya üçün oxunub. Vaisampayananın Canamecaya üçün danışdığı əsəri yenidən peşəkar hekayə söyləyən Ugrasrava Sauti çox illər sonra Naimişa meşəsində kral Saunaka Kulapati üçün 12 il qurban verən müdriklər toplantısında söyləmişdir. Mahabharatanın əsas hissəsi olan "Caya" Quru kralı Dhritaraştra və onun məsləhətçisi və sürücüsü Sancaya arasında dialoq şəklində formalaşdırılıb. Sancaya 18 günlük Kurukşetra müharibəsinin hər bir hadisəsinin necə və nə zaman baş verdiyini nəql edib. Dhritaraştra bəzən suallar verir, şübhə içində qalır, bəzən də müharibənin oğlanlarına, dostlarına və qohumlarına məhvedici təsirinə görə için-için sızlayır. O, həmçinin bütün Hindistan yarımadasını məhvə gətirən bu müharibədə öz roluna görə də özünü günahkar hiss eliyir. Başlanğıcda Sancaya yer kürəsinin müxtəlif materiklərinin, digər planetlərin təsvirini verir. Daha sonra Hindistanın üzərinə gələrək qədim Hindistan yarımadasının yüzlərlə krallığı, qəbiləsi, əyaləti, şəhərləri, kəndləri, dağları, meşələri və s.in dəqiq siyahısını verir. O, həmçinin hər iki tərəfin hərbi qayda-qanunu mənimsəməsi, hər bir qəhrəmanın ölümü və hər bir savaş yarışının detalları haqqında izah verir. Vyasanın bəhs etdiyi Caya hissəsinin 18 fəsli Hindusların müqəddəs kitabı Bhaqavad-Qitanı təşkil edir. Buna görə də Vyasanın Caya adlanan bu əsəri coğrafiya, tarix, müharibə, din və mənəviyyat kimi müxtəlif mövzulardan bəhs edir.
18 parva və ya kitab
18 parvanın bölgüsü aşağıdakı kimidir:
| Parva | Başlıq | Yarımparvalar | Məzmun |
|---|---|---|---|
| 1 | Adi parva (Başlanğıc kitab) | 1–19 | Mahabharatanın Taksasilada Vaişampayana tərəfindən nəql edildikdən sonra, Naimişaranyada rişilərin toplantısında Sauti tərəfindən nəql edilməsi. Quru şahzadələrinin doğulması və erkən həyatı kimi Bharata və Bhriqu yarışlarının tarixi və geneologiyası xatırlanır. |
| 2 | Sabha Parva (Toplantı Otağı kitabı) | 20–28 | Maya Danava İndraprastada bir saray və məhkəmə (sabha) ucaldır. Məhkəmədəki həyat, nərd oyunu, Pandavaların son sürgünü. |
| 3 | Vana Parva, həmçinin Aranyaka Parva (Meşə kitabı) | 29–44 | Meşədə (aranya) 12 illik sürgün həyatı. |
| 4 | Virata Parva (Virata kitabı) | 45–48 | Virata məhkəməsində gizli ad altında keçən il |
| 5 | Udyoqa Parva (Cəhd kitabı) | 49–59 | Müharibəyə hazırlıq; Qurular və Pandavalar arasında uğursuzluqla nəticələnən sülh yaratmaq cəhdləri |
| 6 | Bhişma Parva (Bhişma kitabı) | 60–64 | Kauravasların komandiri Bhişma ilə böyük döyüşün birinci hissəsi və Bhişmanın oxların yatağına düşməsi |
| 7 | Drona Parva (Drona kitabı) | 65–72 | Döyüş komandir Drona ilə davam edir. Bu, müharibənin əsas kitabıdır. Kitabın sonuna qədər böyük sərkərdələrin əksəriyyəti ölür. |
| 8 | Karna Parva (Karna kitabı) | 73 | Komandir Karnanın başçılığı altında döyüş |
| 9 | Şalya Parva (Şalya kitabı) | 74–77 | Komandir Şalya ilə döyüşün son günü. Balaramanın Sarasvati çayının keçidinə səfəri detallarıyla; Bhima və Duryodhana arasında toppuz döyüşü. Bhima Duryodhananı toppuzla vurub öldürərək müharibəyə son verir. |
| 10 | Sauptika Parva (Yatmış cəngavərlər kitabı) | 78–80 | Aşvattama, Kripa və Kritavarma yerdə qalan Pandava ordusunu yatmış vəziyyətdə məhv edir. Pandava tərəfdən yalnız 7, Kaurava tərəfdən 3 cəngavər sağ qalır. |
| 11 | Stri Parva (Qadınlar kitabı) | 81–85 | Qandhari, Kunti və Quruların, Pandavaların qadınları ölülər üçün ahu-zar edib ağlayırlar. |
| 12 | Şanti Parva (Sülh kitabı) | 86–88 | Hastinapuranın kralı olmaq münasibətilə Yudhistiranın tacqoyma mərasimi və cəmiyyət, iqtisadiyyat və siyasət üçün yeni təyin olunmuş krala Bhişma tərəfindən təlimatlar. Bu, Mahabharatanın ən böyük kitabıdır. |
| 13 | Anuşasana Parva (Təlimatlar kitabı) | 89–90 | Bhişmanın son təlimatları |
| 14 | Aşvamedika Parva (At qurbanı kitabı) | 91–92 | Yudhistiranın keçirdiyi Aşvameda mərasimi. Arjunanın dünyanı fəth etməsi. |
| 15 | Aşramavasika Parka | 93–95 | Himalayda bir məskəndə yaşayan Dhritaraştra, Qandhari və Kuntinin meşə yanğınında ölmələri. Vidura onlardan öncə ölür. Sancaya Dhritaraştranın təklifi ilə Himalayda daha yüksəkdə yaşamağa gedir. |
| 16 | Mausala Parva (Klublar kitabı) | 96 | Yadavaslar arasında daxili toppuz savaşları və onların məhvi |
| 17 | Mahaprastanika parva (Böyük səyahət kitabı) | 97 | Yudhisthira və qardaşlarının bütün ölkə ərazisinə böyük səyahəti və nəhayət Himalay dağına çıxmaları. Yudhisthiradan başqa bütün Pandavalar yıxılırlar |
| 18 | Svarqarohana Parva (Cənnətə qalxma kitabı) | 98 | Yudhisthiranın son sınağı və Pandavaların mənəvi dünyaya qayıtmaları xilaHarivamsa Parva (Harinin geneologiyası kitabı) || 99–100 || Bu, 18 kitaba əlavədir və Krişnanın həyatının Mahabharatanın 18 parvasında göstərilməyən hissələrini əhatə edir. |
Məzmun
Eposun əsasında iki əmi oğulları qrupu – beş Pandav (hökmdar Pandu və arvadı Kuntinin övladları) və yüz Kaurava (hökmdar Dxritaraştra və arvadı Qandxarinin övladları)- arasındakı nifaq dayanır. Həm Pandavlar, həm də Kauravlar Ay sülaləsinin Quru adında qədim hökmdarının nəslindəndirlər. Münaqişə Dxritaraştranın böyük oğlu hiyləgər və hakimiyyəti sevən Durodxan tərəfindən başlamışdır. Onda hələ cavan yaşlarından hakimiyyətə tamahkar olduğundan cinayətkar niyyətləri yaranmışdı. Yaşlı hökmdar ilahi müdriklərin, məsləhətçilərin və qohumların ittihamlarına baxmayaraq övladının əməllərinə göz yumurdu. Nəticədə də münaqişə qızışır və bir neçə ildən sonra müqəddəs Kurukşetra vadisində on səkkiz günlük qanlı döyüşdə kulminasiya nöqtəsinə çatır. Sülalə konfliktində əsl təsirli səhnə Pandavların qardaşı, ən qüvvətli sərkərdə Karnanın gizlin olaraq Kauravlar tərəfdə döyüşməsi olur. Pandavlar və Kauravlar arasındakı müharibənin mifoloji əsası var. Allahların planına görə Kurukşetra vadisində Kauravlarda meydana gələn demon – danavlar məhv olmalıdır. Məhz sülalə konfliktini başlatmaq üçün Şiva tərəfindən danavlar üçün Durodxan yaradılmışdır. Bundan başqa, qurbangahdan Draupadi möcüzəli formada doğulmuşdur. Tanrıların düşüncəsinə görə xüsusi rolu Karne oynayır. Eposu anladan Vyasanın sözlərinə görə Surinin oğlu Karna yerdə nifaq yaratmaq üçün meydana çıxıb. Birinci kitabda Pandavlar səltənətin yarısını miras alaraq böyük və çiçəklənən bir imperiya yaradırlar. Ikinci kitabda Pandavlar bu səltənəti sümüklə olan ritual oyunda Kauravlara uduzurlar və on üç illik qovulmaya məruz qalırlar (3, 4-cü kitablar). 5-ci kitab bütünlükdə konflikti uğursuzluqla nəticələnən diplomatik yollarla həll etməyə həsr olunub. 6–10-cu kitablar döyüş səhnələrindən bəhs edir. 11-ci kitabda isə məhv olmuş qəhrəmanlar üçün göz yaşı tökülür. Döyüşdən əvvəl Pandavların ortancıl oğlu Arcun qan qohumlarının ölümündə iştirak etməkdən imtina edir. Lakin onun arabaçısı olan Krişna məşhur "Bhaqavad-Qita" moizəsində qəhrəmanın etik şübhələrini dəf edir. Kurukşetradakı böyük döyüş Kali-Yuqinin başlanğıcını – insanlıq tarixinin cari dövrünün dördüncü və sonuncu ən pis erasını özündə ifadə edir. Döyüşdə Krişna tərəfindən dəstəklənən Pandavlar qalib gəldilər, lakin qələbəyə görə dəfələrlə məkrli hiylələrə əl atmışlar (onların babası Bxişmanı, müəllimi Dronanı, qohumları Bxurişravası, qardaşı Karnanı və s.-i öldürmüşlər). Bütün Kauravlar və oğulları döyüş meydanında məhv olmuşdular (Pandavların tərəfinə keçən ögey qardaşları Yuyutsudan başqa), lakin qalib gələn Pandavlar da bütün oğullarını və qohumlarını itirmişdilər. Qələbədən sonra Pandava kralı Yudxiştxira tökülən qanlardan peşman olaraq krallığını tərk etmək və meşəyə çəkilərək rahib həyatı yaşamaq istəyirdi. Amma müdriklər və qohumları onu inandırdılar ki, o öz kral vəzifəsini yerinə yetirməlidir (12–13-cü kitablar). Bununla da o, qohumlarını və dostlarını tələf etdiyinə görə özünü hər zaman günahlandıra-günahlandıra 36 il hakimiyyətini sürdürdü. Ilk 15 ili Yudxiştxira səltənəti keçmiş kralın yolunu davam etdirərək və rəsmi olaraq onun aliliyini tanıyaraq idarə edir. Son 20 ili isə Yudxiştxira səltənəti müstəqil surətdə idarə edir. Ömrünün son illərində Pandavlar səltənəti tərk edir və Himalaya yola düşürlər, yolda isə dünyalarını dəyişir və səmaya aparılırlar. "Mahabharata"nın əsas epik qəhrəmanını Karna hesab etmək lazımdır. Krişnanın fikrinə görə Karnanın iştirakı olmasaydı Kurukşetradakı döyüş baş tuta bilməzdi. Bundan başqa, onun həlakı ilə Kurukşetrada Kauravların məğlubiyyəti qaçılmaz olur, həmçinin Dvapara-Yuqa qurtarır və kosmik kataklizmaların müşayiət etdiyi Kali-yuqa başlayır. Karnanın ölümünün təsvirinə ilahi Krişna da daxil olmaqla digərlərinin ölümündən daha çox yer ayrılır. Onun yasında isə Pandavlar və Kauravların düşmənçiliyinin əsas döyüş hissəsi başa çatır. Mədəni təsir "Bhaqavad-Qita"da Krişna Arcunaya cəngavər və şahzadə kimi vəzifələrini və müxtəlif Yoqa və Veda fəlsəfələrini nümunələr əsasında detallarla izah edir. Buna görə də "Gita" Hindu fəlsəfəsinə və insanın həyatda özünüidarəsinə bələdçi kimi hesab olunur. Müasir dövrdə Svami Vivekananda, Bal Qanqadhar Tilak, Mahatma Qandi və bir çoxları Hindistan müstəqillik hərəkatını ruhlandırmaq üçün bu mətndən istifadə ediblər.
Ədəbiyyat
- Badrinath, Chaturvedi. The Mahabharata : An Inquiry in the Human Condition, New Delhi, Orient Longman (2006)
- Bandyopadhyaya, Jayantanuja (2008). Class and Religion in Ancient India. Anthem Press.
- Basham, A. L. The Wonder That Was India: A Survey of the Culture of the Indian Sub-Continent Before The Coming of the Muslims. New York: Grove Press. 1954.
- Bhasin, R. V. "Mahabharata" published by National Publications, India, 2007.
- J. Brockington. The Sanskrit Epics, Leiden (1998).
- Buitenen, Johannes Adrianus Bernardus (1978). The Mahābhārata. 3 volumes (translation / publication incomplete due to his death). University of Chicago Press.
- Chaitanya, Krishna (K. K. Nair). The Mahabharata, A Literary Study, Clarion Books, New Delhi 1985.
- Gupta, S. P. and Ramachandran, K. S. (ed.). Mahabharata: myth and reality. Agam Prakashan, New Delhi 1976.
- Hiltebeitel, Alf. The Ritual of Battle, Krishna in the Mahabharata, SUNY Press, New York 1990.
- Hopkins, E. W. The Great Epic of India, New York (1901).
- Jyotirmayananda, Swami. Mysticism of the Mahabharata, Yoga Research Foundation, Miami 1993.
- Katz, Ruth Cecily Arjuna in the Mahabharata, University of South Carolina Press, Columbia 1989.
- . India: A History. Grove Press. 2000. ISBN .
- . : (Volume 1) The Vedic Age. London: George Allen & Unwin Ltd. 1951.
- Lerner, Paule. Astrological Key in Mahabharata, David White (trans.) Motilal Banarsidass, New Delhi 1988.
- Mallory, J. P (2005). In Search of the Indo-Europeans. .
- Mehta, M. The problem of the double introduction to the Mahabharata, 93 (1973), 547–550.
- Minkowski, C. Z. Janamehayas Sattra and Ritual Structure, JAOS 109 (1989), 410–420.
- Minkowski, C. Z. 'Snakes, Sattras and the Mahabharata', in: Essays on the Mahabharata, ed. A. Sharma, Leiden (1991), 384–400.
- . Zur Geschichte der Altindischen Prosa, Berlin (1917)
- Oberlies, Th. 'The Counsels of the Seer Narada: Ritual on and under the Surface of the Mahabharata', in: New methods in the research of epic (ed. H. L. C. Tristram), Freiburg (1998).
- Oldenberg, H. Das Mahabharata, Göttingen (1922).
- . Ashtādhyāyī. Book 4. Translated by Chandra Vasu. Benares, 1896.
- Pargiter, F. E. Ancient Indian Historical Tradition, London 1922. Repr. Motilal Banarsidass 1997.
- . The Rāmāyaṇa by Vālmīki. Viking. 1996. səh. 696. ISBN .
- Sukthankar, Vishnu S. and Shrimant Balasaheb Pant Pratinidhi (1933). The Mahabharata: for the first time critically edited. .
- Sullivan, Bruce M. Seer of the Fifth Veda, Krsna Dvaipayana Vyasa in the Mahabharata, Motilal Banarsidass, New Delhi 1999.
- Sutton, Nicholas. Religious Doctrines in the Mahabharata, Motilal Banarsidass, New Delhi 2000.
- Utgikar, N. B. The mention of the Mahabharata in the Ashvalayana Grhya Sutra, Proceedings and Transactions of the All-India Oriental Conference, Poona (1919), vol. 2, Poona (1922), 46–61.
- Vaidya, R. V. A Study of Mahabharat; A Research, Poona, A. V. G. Prakashan, 1967
- , Epics, Khilas and Puranas: Continuities and Ruptures, Proceedings of the Third Dubrovnik International Conference on the Sanskrit Epics and Puranas, ed. P. Koskiallio, Zagreb (2005), 21–80.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mahabharata Sanskrit Mahabharata मह भ रत qedim Hindistanin Sanskrit dilinde yazilmis iki esas eposundan biridir Diger dastan ise Ramayana dir Kuruksetra muharibesi hemcinin Kauravas ve Pandava sahzadelerinin talelerinden behs eden epik hekayelerle yanasi Mahabharatada heyatin 4 meqsedi nin muzakiresi ve ya purusartas kimi felsefi ve dini materiallar da coxdur Mahabharatanin bir hissesi olan esas hekayeler ve eserler arasinda Bhaqavad Gita Damayantinin hekayesi Ramayananin qisaldilmis versiyasi ve Risyasrinqa oz ozluklerinde cox deyerli eserlerdir Mahabharatanin muellifi Vyasa hesab olunur Onun tarixi inkisafini ve qurulus hisselerini acmaq ucun bir cox cehdler edilmisdir Metnin qorunub saxlanilmis en qedim hisseleri teqriben e e 400 cu illerden daha qedim deyildir Lakin hekayenin menseyi e e 8 9 cu esrlere tesaduf edir Metn oz son formasini erken Qupta dovrunde bizim eranin 4 cu esrinde almisdir Metnin adi Bharata sulalesinin boyuk hekayesi kimi tercume edile biler Mahabharatada qeyd olunur ki epos Bharata adlanan 24 000 misradan genislenerek indiki boyuk formasini almisdir Mahabharata en uzun Sanskrit eposudur Onun en uzun versiyasi 100 000 sloka ve ya 200 000 den cox misradan her sloka bir beytdir ve uzun nesr hissesinden ibaretdir Mahabharata umumiyyetle 1 8 milyon sozden ibaret olaraq Iliada ve Odisseya dan birlikde teqriben on defe ve ya Ramayanadan dord defe uzundur V C Conson Mahabharatanin vacibliyini dunya sivilizasiyasindaki Incil Sekspirin Homerin eserleri yunan dramlari ve ya Quranla muqayise edir Mahabharatasanskr मह भ रतम Janr eposOrijinal dili sanskrit Vikianbarda elaqeli mediafayllarMetnin tarixiEpos mudrik Vyasaya aid edilir O hem de eposun esas qehremanidir Mahabharatanin ilk bolumunde deyilir ki tanri Ganesa Vyasanin teklifi ve diktesi ile metni yazmisdir Ganesa bu metni bir sertle yazmagi qebul edib ki Vyasa hec vaxt dayanmasin Vyasa da bu teklifle razilasib Epos Hindistanin bir cox dini ve qeyri dini eserleri ucun meshur olan hekaye icinde hekaye strukturunda yazilib Eser Vyasanin ardicili mudrik Vaisampayana terefinden Pandava sahzadesi Arjunanin neticesi kral Canamecaya ucun oxunub Vaisampayananin Canamecaya ucun danisdigi eseri yeniden pesekar hekaye soyleyen Ugrasrava Sauti cox iller sonra Naimisa mesesinde kral Saunaka Kulapati ucun 12 il qurban veren mudrikler toplantisinda soylemisdir Mahabharatanin esas hissesi olan Caya Quru krali Dhritarastra ve onun meslehetcisi ve surucusu Sancaya arasinda dialoq seklinde formalasdirilib Sancaya 18 gunluk Kuruksetra muharibesinin her bir hadisesinin nece ve ne zaman bas verdiyini neql edib Dhritarastra bezen suallar verir subhe icinde qalir bezen de muharibenin oglanlarina dostlarina ve qohumlarina mehvedici tesirine gore icin icin sizlayir O hemcinin butun Hindistan yarimadasini mehve getiren bu muharibede oz roluna gore de ozunu gunahkar hiss eliyir Baslangicda Sancaya yer kuresinin muxtelif materiklerinin diger planetlerin tesvirini verir Daha sonra Hindistanin uzerine gelerek qedim Hindistan yarimadasinin yuzlerle kralligi qebilesi eyaleti seherleri kendleri daglari meseleri ve s in deqiq siyahisini verir O hemcinin her iki terefin herbi qayda qanunu menimsemesi her bir qehremanin olumu ve her bir savas yarisinin detallari haqqinda izah verir Vyasanin behs etdiyi Caya hissesinin 18 fesli Hinduslarin muqeddes kitabi Bhaqavad Qitani teskil edir Buna gore de Vyasanin Caya adlanan bu eseri cografiya tarix muharibe din ve meneviyyat kimi muxtelif movzulardan behs edir 18 parva ve ya kitab18 parvanin bolgusu asagidaki kimidir Parva Basliq Yarimparvalar Mezmun1 Adi parva Baslangic kitab 1 19 Mahabharatanin Taksasilada Vaisampayana terefinden neql edildikden sonra Naimisaranyada risilerin toplantisinda Sauti terefinden neql edilmesi Quru sahzadelerinin dogulmasi ve erken heyati kimi Bharata ve Bhriqu yarislarinin tarixi ve geneologiyasi xatirlanir 2 Sabha Parva Toplanti Otagi kitabi 20 28 Maya Danava Indraprastada bir saray ve mehkeme sabha ucaldir Mehkemedeki heyat nerd oyunu Pandavalarin son surgunu 3 Vana Parva hemcinin Aranyaka Parva Mese kitabi 29 44 Mesede aranya 12 illik surgun heyati 4 Virata Parva Virata kitabi 45 48 Virata mehkemesinde gizli ad altinda kecen il5 Udyoqa Parva Cehd kitabi 49 59 Muharibeye hazirliq Qurular ve Pandavalar arasinda ugursuzluqla neticelenen sulh yaratmaq cehdleri6 Bhisma Parva Bhisma kitabi 60 64 Kauravaslarin komandiri Bhisma ile boyuk doyusun birinci hissesi ve Bhismanin oxlarin yatagina dusmesi7 Drona Parva Drona kitabi 65 72 Doyus komandir Drona ile davam edir Bu muharibenin esas kitabidir Kitabin sonuna qeder boyuk serkerdelerin ekseriyyeti olur 8 Karna Parva Karna kitabi 73 Komandir Karnanin basciligi altinda doyus9 Salya Parva Salya kitabi 74 77 Komandir Salya ile doyusun son gunu Balaramanin Sarasvati cayinin kecidine seferi detallariyla Bhima ve Duryodhana arasinda toppuz doyusu Bhima Duryodhanani toppuzla vurub oldurerek muharibeye son verir 10 Sauptika Parva Yatmis cengaverler kitabi 78 80 Asvattama Kripa ve Kritavarma yerde qalan Pandava ordusunu yatmis veziyyetde mehv edir Pandava terefden yalniz 7 Kaurava terefden 3 cengaver sag qalir 11 Stri Parva Qadinlar kitabi 81 85 Qandhari Kunti ve Qurularin Pandavalarin qadinlari oluler ucun ahu zar edib aglayirlar 12 Santi Parva Sulh kitabi 86 88 Hastinapuranin krali olmaq munasibetile Yudhistiranin tacqoyma merasimi ve cemiyyet iqtisadiyyat ve siyaset ucun yeni teyin olunmus krala Bhisma terefinden telimatlar Bu Mahabharatanin en boyuk kitabidir 13 Anusasana Parva Telimatlar kitabi 89 90 Bhismanin son telimatlari14 Asvamedika Parva At qurbani kitabi 91 92 Yudhistiranin kecirdiyi Asvameda merasimi Arjunanin dunyani feth etmesi 15 Asramavasika Parka 93 95 Himalayda bir meskende yasayan Dhritarastra Qandhari ve Kuntinin mese yangininda olmeleri Vidura onlardan once olur Sancaya Dhritarastranin teklifi ile Himalayda daha yuksekde yasamaga gedir 16 Mausala Parva Klublar kitabi 96 Yadavaslar arasinda daxili toppuz savaslari ve onlarin mehvi17 Mahaprastanika parva Boyuk seyahet kitabi 97 Yudhisthira ve qardaslarinin butun olke erazisine boyuk seyaheti ve nehayet Himalay dagina cixmalari Yudhisthiradan basqa butun Pandavalar yixilirlar18 Svarqarohana Parva Cennete qalxma kitabi 98 Yudhisthiranin son sinagi ve Pandavalarin menevi dunyaya qayitmalari xilaHarivamsa Parva Harinin geneologiyasi kitabi 99 100 Bu 18 kitaba elavedir ve Krisnanin heyatinin Mahabharatanin 18 parvasinda gosterilmeyen hisselerini ehate edir MezmunEposun esasinda iki emi ogullari qrupu bes Pandav hokmdar Pandu ve arvadi Kuntinin ovladlari ve yuz Kaurava hokmdar Dxritarastra ve arvadi Qandxarinin ovladlari arasindaki nifaq dayanir Hem Pandavlar hem de Kauravlar Ay sulalesinin Quru adinda qedim hokmdarinin neslindendirler Munaqise Dxritarastranin boyuk oglu hiyleger ve hakimiyyeti seven Durodxan terefinden baslamisdir Onda hele cavan yaslarindan hakimiyyete tamahkar oldugundan cinayetkar niyyetleri yaranmisdi Yasli hokmdar ilahi mudriklerin meslehetcilerin ve qohumlarin ittihamlarina baxmayaraq ovladinin emellerine goz yumurdu Neticede de munaqise qizisir ve bir nece ilden sonra muqeddes Kuruksetra vadisinde on sekkiz gunluk qanli doyusde kulminasiya noqtesine catir Sulale konfliktinde esl tesirli sehne Pandavlarin qardasi en quvvetli serkerde Karnanin gizlin olaraq Kauravlar terefde doyusmesi olur Pandavlar ve Kauravlar arasindaki muharibenin mifoloji esasi var Allahlarin planina gore Kuruksetra vadisinde Kauravlarda meydana gelen demon danavlar mehv olmalidir Mehz sulale konfliktini baslatmaq ucun Siva terefinden danavlar ucun Durodxan yaradilmisdir Bundan basqa qurbangahdan Draupadi mocuzeli formada dogulmusdur Tanrilarin dusuncesine gore xususi rolu Karne oynayir Eposu anladan Vyasanin sozlerine gore Surinin oglu Karna yerde nifaq yaratmaq ucun meydana cixib Birinci kitabda Pandavlar seltenetin yarisini miras alaraq boyuk ve ciceklenen bir imperiya yaradirlar Ikinci kitabda Pandavlar bu selteneti sumukle olan ritual oyunda Kauravlara uduzurlar ve on uc illik qovulmaya meruz qalirlar 3 4 cu kitablar 5 ci kitab butunlukde konflikti ugursuzluqla neticelenen diplomatik yollarla hell etmeye hesr olunub 6 10 cu kitablar doyus sehnelerinden behs edir 11 ci kitabda ise mehv olmus qehremanlar ucun goz yasi tokulur Doyusden evvel Pandavlarin ortancil oglu Arcun qan qohumlarinin olumunde istirak etmekden imtina edir Lakin onun arabacisi olan Krisna meshur Bhaqavad Qita moizesinde qehremanin etik subhelerini def edir Kuruksetradaki boyuk doyus Kali Yuqinin baslangicini insanliq tarixinin cari dovrunun dorduncu ve sonuncu en pis erasini ozunde ifade edir Doyusde Krisna terefinden desteklenen Pandavlar qalib geldiler lakin qelebeye gore defelerle mekrli hiylelere el atmislar onlarin babasi Bxismani muellimi Dronani qohumlari Bxurisravasi qardasi Karnani ve s i oldurmusler Butun Kauravlar ve ogullari doyus meydaninda mehv olmusdular Pandavlarin terefine kecen ogey qardaslari Yuyutsudan basqa lakin qalib gelen Pandavlar da butun ogullarini ve qohumlarini itirmisdiler Qelebeden sonra Pandava krali Yudxistxira tokulen qanlardan pesman olaraq kralligini terk etmek ve meseye cekilerek rahib heyati yasamaq isteyirdi Amma mudrikler ve qohumlari onu inandirdilar ki o oz kral vezifesini yerine yetirmelidir 12 13 cu kitablar Bununla da o qohumlarini ve dostlarini telef etdiyine gore ozunu her zaman gunahlandira gunahlandira 36 il hakimiyyetini surdurdu Ilk 15 ili Yudxistxira selteneti kecmis kralin yolunu davam etdirerek ve resmi olaraq onun aliliyini taniyaraq idare edir Son 20 ili ise Yudxistxira selteneti musteqil suretde idare edir Omrunun son illerinde Pandavlar selteneti terk edir ve Himalaya yola dusurler yolda ise dunyalarini deyisir ve semaya aparilirlar Mahabharata nin esas epik qehremanini Karna hesab etmek lazimdir Krisnanin fikrine gore Karnanin istiraki olmasaydi Kuruksetradaki doyus bas tuta bilmezdi Bundan basqa onun helaki ile Kuruksetrada Kauravlarin meglubiyyeti qacilmaz olur hemcinin Dvapara Yuqa qurtarir ve kosmik kataklizmalarin musayiet etdiyi Kali yuqa baslayir Karnanin olumunun tesvirine ilahi Krisna da daxil olmaqla digerlerinin olumunden daha cox yer ayrilir Onun yasinda ise Pandavlar ve Kauravlarin dusmenciliyinin esas doyus hissesi basa catir Medeni tesir Bhaqavad Qita da Krisna Arcunaya cengaver ve sahzade kimi vezifelerini ve muxtelif Yoqa ve Veda felsefelerini numuneler esasinda detallarla izah edir Buna gore de Gita Hindu felsefesine ve insanin heyatda ozunuidaresine beledci kimi hesab olunur Muasir dovrde Svami Vivekananda Bal Qanqadhar Tilak Mahatma Qandi ve bir coxlari Hindistan musteqillik herekatini ruhlandirmaq ucun bu metnden istifade edibler EdebiyyatBadrinath Chaturvedi The Mahabharata An Inquiry in the Human Condition New Delhi Orient Longman 2006 Bandyopadhyaya Jayantanuja 2008 Class and Religion in Ancient India Anthem Press Basham A L The Wonder That Was India A Survey of the Culture of the Indian Sub Continent Before The Coming of the Muslims New York Grove Press 1954 Bhasin R V Mahabharata published by National Publications India 2007 J Brockington The Sanskrit Epics Leiden 1998 Buitenen Johannes Adrianus Bernardus 1978 The Mahabharata 3 volumes translation publication incomplete due to his death University of Chicago Press Chaitanya Krishna K K Nair The Mahabharata A Literary Study Clarion Books New Delhi 1985 Gupta S P and Ramachandran K S ed Mahabharata myth and reality Agam Prakashan New Delhi 1976 Hiltebeitel Alf The Ritual of Battle Krishna in the Mahabharata SUNY Press New York 1990 Hopkins E W The Great Epic of India New York 1901 Jyotirmayananda Swami Mysticism of the Mahabharata Yoga Research Foundation Miami 1993 Katz Ruth Cecily Arjuna in the Mahabharata University of South Carolina Press Columbia 1989 India A History Grove Press 2000 ISBN 0 8021 3797 0 Volume 1 The Vedic Age London George Allen amp Unwin Ltd 1951 Lerner Paule Astrological Key in Mahabharata David White trans Motilal Banarsidass New Delhi 1988 Mallory J P 2005 In Search of the Indo Europeans ISBN 0 500 27616 1 Mehta M The problem of the double introduction to the Mahabharata 93 1973 547 550 Minkowski C Z JanamehayasSattraand Ritual Structure JAOS 109 1989 410 420 Minkowski C Z Snakes Sattras and the Mahabharata in Essays on the Mahabharata ed A Sharma Leiden 1991 384 400 Zur Geschichte der Altindischen Prosa Berlin 1917 Oberlies Th The Counsels of the Seer Narada Ritual on and under the Surface of the Mahabharata in New methods in the research of epic ed H L C Tristram Freiburg 1998 Oldenberg H Das Mahabharata Gottingen 1922 Ashtadhyayi Book 4 Translated by Chandra Vasu Benares 1896 Pargiter F E Ancient Indian Historical Tradition London 1922 Repr Motilal Banarsidass 1997 The Ramayaṇa by Valmiki Viking 1996 seh 696 ISBN 978 0 14 029866 6 Sukthankar Vishnu S and Shrimant Balasaheb Pant Pratinidhi 1933 The Mahabharata for the first time critically edited Sullivan Bruce M Seer of the Fifth Veda Krsna Dvaipayana Vyasa in the Mahabharata Motilal Banarsidass New Delhi 1999 Sutton Nicholas Religious Doctrines in the Mahabharata Motilal Banarsidass New Delhi 2000 Utgikar N B The mention of the Mahabharata in the Ashvalayana Grhya Sutra Proceedings and Transactions of the All India Oriental Conference Poona 1919 vol 2 Poona 1922 46 61 Vaidya R V A Study of Mahabharat A Research Poona A V G Prakashan 1967 Epics Khilas and Puranas Continuities and Ruptures Proceedings of the Third Dubrovnik International Conference on the Sanskrit Epics and Puranas ed P Koskiallio Zagreb 2005 21 80