MP3 (oxunuşu em-pe-üç və ya ingiliscə em pi thri, açılışı MPEG-1 Audio Layer III) (Film Müəlliflər Qrupu Səs Təbəqəsi 3) — sıxışdırılmış səs növü və bu növdə qeyd edilən səslərə verilən ad.
MP3 | |
---|---|
.mp3 | |
tipi | audio/mpeg |
Tərtibatçı | Karlhaynz Brandenburq |
Buraxılma tarixi | avqust 1993 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Fraunhofer-Institute tərəfindən inkişaf etdirilmişdir. Rəqəmsal hala gətirilmiş səslər insan qulağının eşidə bilməyəcəyi titrəşimlərin silinməsi mexanizimi ilə işləyir. MP3, sıxışdırma növü olaraq "lossy" yəni, "itkili bir sinifdəndir". Bit aralığına bağlı olaraq səs keyfiyyəti müxtəlifliyinə görə seçilir. 128 kbit/s nizamında bir sıxışdırma ilə təxmini 1:11 nisbətində yaddaşdan istifadə edir.
MP3, MPEG-3 ilə qarışdırılmamalıdır. MPEG-x standartları MPEG qrupu tərəfindən tanınan, həm səs, həm də görüntü ilə bağlı standartlardır.
MP3 kəlməsi, MPEG Layer 3-ün qısaltmasından yaranmışdır. (MPEG=Motion Pictures Experts Group). Yeni bir musiqi fayl növüdür. Sıxışdırma alqoritmləri inkişaf etdirilməmişdən əvvəl komyuterdə səs nümunələri wav, pcm, voc, au, snd kimi formatlarda saxlanırdı. Bu formatlar səsi arxivləyərkən insan qulağının eşidə bilməyəcəyi səs tezliklərini də arxivləyərək faylın böyük həcmə malik olmasına gətirib çıxardırdı. Bu formatlarda CD keyfiyyətində 3-5 dəqiqəlik bir səs qeydinin saxlana bilməsi üçün 50-70 meqabayt arasında bir sabit disk sahəsi lazımdır.
MP3 yaradılarkən vacib bir mövzu da dəyişkən bit aralığı istifadə edilməsidir. Bir mp3 VBR (variable bit rate) adı verilən dinamik sıxışdırma mexanizmi ilə sıxışdırılırsa, itkinin vacib olmadığı hissəllərdə aşağı bit sıxlığı, vacib olduğu hissələrdə isə yüksək bit sıxlığı istifadə edilər. Bunun sayəsində sıxışdırılmış olan mp3, standart bir sıxışdırma intervalında işlənmiş fayldan daha az yer tutar.
MP3 sıxışdırma formatı tüm bütün sadəliyilə internetdə məşhurlaşmağa başladığında kimsə sonradan olacaqlardan xəbərdar deyildi. Başlanğıcda CD keyfiyyətində musiqi fayllarının sabit disklərdə əvvəlkinə nəzərən 16-da 1 nisbətində sıxışdırılaraq daha az yer tutması halına gətirilməsi insan tərəfindən rəğbətlə qarşılandı. Bütün internet istifadəçiləri öz evlərində və ofislərində bu sıxışdırma alqoritmini istifadə edən sıxışdırıcı proqramlar istifadə edərək CD-lərini, kasetlərini MP3 formatına çevirdilər.
Həmçinin bax
- Nilsson M. The audio/mpeg Media Type (ing.). IETF, 2000. 5 p. doi:10.17487/RFC3003
- https://www.iana.org/assignments/media-types/audio/mpeg.
- https://www.file-extension.info/format/mp3.
- https://www.iso.org/standard/22412.html.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
MP3 oxunusu em pe uc ve ya ingilisce em pi thri acilisi MPEG 1 Audio Layer III Film Muellifler Qrupu Ses Tebeqesi 3 sixisdirilmis ses novu ve bu novde qeyd edilen seslere verilen ad MP3 mp3tipi span data wikidata claim id Q42591 76727b38 4bc7 a65b 4f28 e457c2b4c09b class wikidata claim data wikidata property id P1163 span class wikidata snak wikidata main snak audio mpeg span span Tertibatci Karlhaynz BrandenburqBuraxilma tarixi avqust 1993 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Fraunhofer Institute terefinden inkisaf etdirilmisdir Reqemsal hala getirilmis sesler insan qulaginin eside bilmeyeceyi titresimlerin silinmesi mexanizimi ile isleyir MP3 sixisdirma novu olaraq lossy yeni itkili bir sinifdendir Bit araligina bagli olaraq ses keyfiyyeti muxtelifliyine gore secilir 128 kbit s nizaminda bir sixisdirma ile texmini 1 11 nisbetinde yaddasdan istifade edir MP3 MPEG 3 ile qarisdirilmamalidir MPEG x standartlari MPEG qrupu terefinden taninan hem ses hem de goruntu ile bagli standartlardir MP3 kelmesi MPEG Layer 3 un qisaltmasindan yaranmisdir MPEG Motion Pictures Experts Group Yeni bir musiqi fayl novudur Sixisdirma alqoritmleri inkisaf etdirilmemisden evvel komyuterde ses numuneleri wav pcm voc au snd kimi formatlarda saxlanirdi Bu formatlar sesi arxivleyerken insan qulaginin eside bilmeyeceyi ses tezliklerini de arxivleyerek faylin boyuk hecme malik olmasina getirib cixardirdi Bu formatlarda CD keyfiyyetinde 3 5 deqiqelik bir ses qeydinin saxlana bilmesi ucun 50 70 meqabayt arasinda bir sabit disk sahesi lazimdir MP3 yaradilarken vacib bir movzu da deyisken bit araligi istifade edilmesidir Bir mp3 VBR variable bit rate adi verilen dinamik sixisdirma mexanizmi ile sixisdirilirsa itkinin vacib olmadigi hissellerde asagi bit sixligi vacib oldugu hisselerde ise yuksek bit sixligi istifade ediler Bunun sayesinde sixisdirilmis olan mp3 standart bir sixisdirma intervalinda islenmis fayldan daha az yer tutar MP3 sixisdirma formati tum butun sadeliyile internetde meshurlasmaga basladiginda kimse sonradan olacaqlardan xeberdar deyildi Baslangicda CD keyfiyyetinde musiqi fayllarinin sabit disklerde evvelkine nezeren 16 da 1 nisbetinde sixisdirilaraq daha az yer tutmasi halina getirilmesi insan terefinden regbetle qarsilandi Butun internet istifadecileri oz evlerinde ve ofislerinde bu sixisdirma alqoritmini istifade eden sixisdirici proqramlar istifade ederek CD lerini kasetlerini MP3 formatina cevirdiler Hemcinin baxMPEG 4 CD InternetNilsson M The audio mpeg Media Type ing IETF 2000 5 p doi 10 17487 RFC3003 https www iana org assignments media types audio mpeg https www file extension info format mp3 https www iso org standard 22412 html