Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məsaməlik material xassəsi olub, daxilində bu və ya digər səbəbdən yaranan boşluqların (məsamələrin) nisbətini göstərir. Qiyməti 0÷1 (və ya 0 dan 100%-ə qədər) arasında yerləşən vahidsiz ölçüyə malikdir. Materialın sıxlığı bir başa onun məsaməliyindən asılıdır. Materialın hissəciklərinin ölçülərinin məsaməliyə təsiri yoxdur. Hissəciklərin forması və materialda paylanması isə bunun əksinə olaraq bir-başa məsaməliyə təsir edir. Məsaməliyin hissəciklərin ölçüsündən asılı olması kürə ilə izah olunan misaldan aydın görünür.
Məsaməliyin təyini
O, materialın sıxlığının ideal sıxlığa nisbəti ilə təyin olunur:
, Burada:
![image]()
— məsaməli materialın faktiki sıxlığı, kq/m³![image]()
, burada:
Bu asılılıq ölçüsü 100 mkm-dən böyük olan hissəciklərin ölçülməsi zamanı üst-üstə düşür. Daha xırda ölçülü dənəciklərdə məsaməlik kəskin artır. Bu, dənəciklər arasında mövcud olan cazibə qüvvəsi ilə izah olunur. Bu qüvvə dənəciyin səthi (d2) ilə mütənasibdir. Ona görə də, incə dənəvərliyə malik kütlədə təsadüfən yaranmış körpülər qalır. İncə dənəciklər böyük hissəciklərə böyük cazibə qüvvəsi ilə (öz çəkilərindən 10÷100 dəfə böyük) yapışırlıar. Hətta silkələmək və titrətməklə onların arasındakı boşluqları doldurmaq olmur. Məsaməliyin ölçülməsinin ən geniş yayılmış üsulu materiala maye daxil etməklə ölçmə üsuludur. Bunun üçün məsaməli material, həcmi məlum olan maye ilə dolu qaba daxil edilir və mayenin materiala hopması müşahidə olunur. Material doyandan sonra onun udduğu suyun həcminə əsasən materialın daxilindəki boşluqları-məsamələri dolayı yolla tapmaq olur. Metalların həqiqi sıxlığını və bununla məsaməliyi Arximed üsulunun tətbiq etməklə tapılır. Maşın hissələrində məsamələyin böyük olması onların möhkəmliyinə mənfi təsir göstərir. Böyük maye təzyiqi altında işləyən gövdələr tətbiq olunmazdan öncə xüsusi təzyiq üsulları ilə kipliyə yoxlanılırlar.
Mənbə
- Rezo Əliyev. Maşınqayırma leksikonu. II hissə, Bakı: Appostrof nəşriyyatı, 2012, 423 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mesamelik material xassesi olub daxilinde bu ve ya diger sebebden yaranan bosluqlarin mesamelerin nisbetini gosterir Qiymeti 0 1 ve ya 0 dan 100 e qeder arasinda yerlesen vahidsiz olcuye malikdir Materialin sixligi bir basa onun mesameliyinden asilidir Materialin hisseciklerinin olculerinin mesameliye tesiri yoxdur Hisseciklerin formasi ve materialda paylanmasi ise bunun eksine olaraq bir basa mesameliye tesir edir Mesameliyin hisseciklerin olcusunden asili olmasi kure ile izah olunan misaldan aydin gorunur Mesameliyin teyiniO materialin sixliginin ideal sixliga nisbeti ile teyin olunur P 1 rv rt 100 displaystyle Pi left 1 rho v rho t right cdot 100 Burada rt displaystyle rho t mesameli materialin faktiki sixligi kq m rv m V displaystyle rho v m V burada m displaystyle m mesameli numune kutlesi kq V displaystyle V mesameli numune hecmi m Bu asililiq olcusu 100 mkm den boyuk olan hisseciklerin olculmesi zamani ust uste dusur Daha xirda olculu deneciklerde mesamelik keskin artir Bu denecikler arasinda movcud olan cazibe quvvesi ile izah olunur Bu quvve deneciyin sethi d2 ile mutenasibdir Ona gore de ince deneverliye malik kutlede tesadufen yaranmis korpuler qalir Ince denecikler boyuk hisseciklere boyuk cazibe quvvesi ile oz cekilerinden 10 100 defe boyuk yapisirliar Hetta silkelemek ve titretmekle onlarin arasindaki bosluqlari doldurmaq olmur Mesameliyin olculmesinin en genis yayilmis usulu materiala maye daxil etmekle olcme usuludur Bunun ucun mesameli material hecmi melum olan maye ile dolu qaba daxil edilir ve mayenin materiala hopmasi musahide olunur Material doyandan sonra onun uddugu suyun hecmine esasen materialin daxilindeki bosluqlari mesameleri dolayi yolla tapmaq olur Metallarin heqiqi sixligini ve bununla mesameliyi Arximed usulunun tetbiq etmekle tapilir Masin hisselerinde mesameleyin boyuk olmasi onlarin mohkemliyine menfi tesir gosterir Boyuk maye tezyiqi altinda isleyen govdeler tetbiq olunmazdan once xususi tezyiq usullari ile kipliye yoxlanilirlar MenbeRezo Eliyev Masinqayirma leksikonu II hisse Baki Appostrof nesriyyati 2012 423 s